Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 745

15 grudnia 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja w przededniu wejścia do strefy euro i strefy Schengen

Z początkiem stycznia 2023 r. Chorwacja ma przystąpić do strefy euro i strefy Schengen. Dla premiera Andreja Plenkovicia stanowi to ukoronowanie wieloletnich wysiłków oraz zakończenie wieloletniego planu politycznego. Zgodnie z jego założeniami Chorwacja powinna pogłębić proces integracji europejskiej we wspomnianych powyżej obszarach z dwóch powodów: chodzi o...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 743

13 grudnia 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wzajemne oskarżenia i niebezpieczne manifestacje (cz. 4)

W ciągu ostatnich dni doszło do ponownej eskalacji napięcia w północnym Kosowie. Lokalni Serbowie uniemożliwili bowiem rozpoczęcie prac komisji wyborczych, powołanych przez władze Kosowa w celu przeprowadzenia zapowiedzianych na 18 grudnia 2022 r. nadzwyczajnych wyborów lokalnych w czterech gminach północnego Kosowa. Od 10 grudnia Serbowie blokują również część...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komenatrze IEŚ 742

13 grudnia 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra na rozdrożu: kryzys polityczno-instytucjonalny

Kryzys polityczno-instytucjonalny w Czarnogórze nasilił się w 2022 r., zarówno po sierpniowym wotum nieufności wobec rządu Dritana Abazovicia, jak i po październikowych wyborach samorządowych, w których Demokratyczna Partia Socjalistów (DPS) straciła poparcie m.in. w Podgoricy. Ponadto parlament podjął próbę przeforsowania poprawek do Ustawy o kompetencjach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 734

29 listopada 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: zmiany w Kodeksie wyborczym z perspektywą kolejnych wyborów parlamentarnych w tle

Chociaż Bułgaria znajduje się w politycznym impasie i stoi przed perspektywą pozostania bez większości koalicyjnej, co doprowadzi do kolejnych wyborów na wiosnę 2023 r., to głównym tematem politycznym stały się zmiany w Kodeksie wyborczym. W nich, jak w kalejdoskopie, przeplatają się problemy natury systemowej, głęboka konfrontacja polityczna między ugrupowaniami...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 733

28 listopada 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: porozumienie w kwestii tablic rejestracyjnych (cz. 3)

Narastająca groźba eskalacji kryzysu wokół tablic rejestracyjnych w północnym Kosowie doprowadziła do intensyfikacji wysiłków dyplomatycznych UE i USA na rzecz szybkiej deeskalacji napięcia między Serbią i Kosowem. Jakkolwiek stronom udało się ostatecznie doprowadzić do wypracowania porozumienia w sprawie rejestracji, Serbowie nadal nie powrócili do instytucji...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 728

18 listopada 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: w poszukiwaniu formuły władzy

Chociaż od wyborów parlamentarnych minęło już ponad czterdzieści dni, do dzisiaj prezydent nie wręczył mandatu do utworzenia rządu zwycięskiej partii GERB. Przedłużający się okres administrowania krajem przez rząd techniczny Gyłyba Donewa stanowi istotną przeszkodę dla efektywnego funkcjonowania państwa. Brak możliwości znalezienia formuły koalicyjnej, która...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 727

17 listopada 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wyzwania instytucjonalne i sygnały deeskalacji (cz. 2)

Kolektywne opuszczenie stanowisk w rządzie i Zgromadzeniu Kosowa oraz lokalnej administracji, sądownictwie i policji w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów stanowi egzemplifikację kolejnego już wzrostu napięcia w relacjach między Serbią i Kosowem. Sytuacja ta skutkuje koniecznością przeprowadzenia przedterminowych wyborów na stanowiska...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 726

17 listopada 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Słowenii: zwycięstwo centrolewicy

Zwycięstwo Natašy Pirc Musar oznacza przejęcie pełni władzy przez obóz centrolewicowy o silnym nastawieniu ekologicznym. Fakt, że kandydat koalicji rządzącej – Milan Berglez – zdobył zaledwie 15% głosów, świadczy o negatywnej percepcji istniejącego systemu partyjnego, szczególnie wśród wyborców lewicowych i centrowych. Wysokie notowania kandydata prawicy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 722

10 listopada 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa (cz. 1)

Na początku listopada 2022 r. doszło do ponownego wzrostu napięcia w relacjach między władzami w Belgradzie i Prisztinie, którego egzemplifikacją stało się opuszczenie rządu i parlamentu Kosowa oraz organów samorządowych, policyjnych i sądowych w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów. Bezpośrednią przyczynę obecnego kryzysu stanowią decyzje...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 713

20 października 2022

Piotr Oleksy | Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

U bram Schengen. Rumunia i Bułgaria w oczekiwaniu na przełom

8 grudnia 2022 r. Rada Unii Europejskiej zdecyduje o rozszerzeniu strefy Schengen o Bułgarię, Chorwację i Rumunię. Poszerzenie strefy o Chorwację jest wysoce prawdopodobne, jednak w przypadku pozostałych dwóch państw nadal wyrażane są poważne zastrzeżenia. Dla Rumunii jest to kluczowa kwestia, a tamtejsze elity oczekują przełomu. Władze w Sofii również chciałyby...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 710

13 października 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: w oczekiwaniu na koalicje powyborcze

Wybory generalne, które odbyły się w Bośni i Hercegowinie 3 października, nie przyniosły istotnych zmian na scenie politycznej tego państwa. Niemniej wiele zależy jednak od tworzenia się koalicji wyborczych w kantonach Federacji Bośni i Hercegowiny oraz w Republice Serbskiej. W Republice Serbskiej trwa także ponowne liczenie głosów oddanych w wyborach na prezydenta...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 706

6 października 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Uruchomienie interkonektora łączącego Grecję i Bułgarię

Projekt o wartości 240 mln euro, który łączy Bułgarię z Południowym Korytarzem Gazowym i Gazociągiem Transadriatyckim (TAP), umożliwi dostawy gazu z różnych źródeł do państw Europy Południowo-Wschodniej (Serbia, Macedonia Północna oraz Bośnia i Hercegowina już wyraziły zainteresowanie) oraz Wschodniej, w tym do Mołdawii i Ukrainy. Zwiększy ponadto...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 702

3 października 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Przedterminowe wybory parlamentarne w Bułgarii – powrót Borisowa

Niedzielne wybory w Bułgarii wygrał trzykrotny były premier Bojko Borisow. Ugrupowania reformatorskie zapowiedziały przejście do opozycji. Lista potencjalnych partnerów koalicyjnych dla Borisowa jest długa, ponieważ do parlamentu wejdzie siedem ugrupowań, z których pięć gotowych jest do rozmów na temat przyszłej formuły koalicyjnej. Przyszły kształt bułgarskiej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 701

30 września 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: rynek zbytu dla sąsiednich gospodarek

Bośnia i Hercegowina stanowi istotny rynek zbytu dla chorwackich i serbskich towarów. Szczególnie istotny jest handel produktami żywnościowymi. Ogranicza on rozwój produkcji rolnej w BiH, umożliwiając tym samym rozwój sektora rolnego w Serbii i Chorwacji. Choć sytuacja ta jest generalnie niekorzystna dla gospodarki Bośni i Hercegowiny, to sprawia ona, że dla Serbii i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 699

30 września 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina w przededniu wyborów – zmiany konieczne, ale czy możliwe?

2 października 2022 r. w Bośni i Hercegowinie odbędą się dziewiąte wybory powszechne, na poziomie państwowym, entytetskim – w Federacji Bośni i Hercegowiny oraz w Republice Serbskiej, i kantonalnym. Kampania wyborcza naznaczona jest długotrwałym wewnętrznym kryzysem politycznym oraz konfliktem rosyjsko-ukraińskim. W kampanii przedwyborczej, pomimo ścierania się...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 695

26 września 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Cichy koniec bułgarskiej rewolucji?

Przebieg obecnej kampanii wyborczej w Bułgarii wskazuje, że poruszane w dyskusjach tematy dotyczą głównie problemów energetycznych i społecznych, wywołanych przez rosyjską agresję na Ukrainę. Kluczowe w ciągu ostatnich dwóch lat kwestie reformy wymiaru sprawiedliwości czy walki z korupcją nie są już przedmiotem politycznych debat. Powstają zatem warunki do...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 691

19 września 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Przedwyborcza wizyta prezydenta Turcji w Bośni i Hercegowinie: „specjalne” relacje obu państw

6 września 2022 r. prezydent Republiki Turcji Recep Tayyip Erdoğan odwiedził Bośnię i Hercegowinę. Wizyta ma związek ze zbliżającymi się wyborami powszechnymi w BiH i stanowi wsparcie dla reprezentantów boszniackiej części społeczeństwa, zwłaszcza dla lidera Partii Akcji Demokratycznej (Stranka Demokratske Akcije, SDA) Bakira Izetbegovicia. Relacje BiH i Turcji są...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 686

12 września 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: skandal korupcyjny w INA

Skandal korupcyjny w chorwackim przedsiębiorstwie paliwowym INA odzwierciedla proces zawłaszczania państwa przez elity polityczne związane z HDZ. Niemniej władza HDZ jest obecnie niezagrożona, mimo że rankingi odnotowują spadek popularności gabinetu Andreja Plenkovicia. Korupcja w INA stawia pod znakiem zapytania zdolność Plenkovicia do kierowania państwem i skutecznej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 685

8 września 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Rząd techniczny Gyłyba Donewa – krok w kierunku powrotu „modelu Borisowa”

Po trzech próbach utworzenia rządu prezydent Rumen Radew 2 sierpnia 2022 r. rozwiązał parlament i ogłosił datę nowych wyborów przedterminowych, które odbędą się 2 października 2022 r. Jednocześnie na stanowisko premiera rządu technicznego powołał Gyłyba Donewa. Choć głównym zadaniem rządu technicznego jest administrowanie państwem i przeprowadzenie wyborów,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 681

30 sierpnia 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wzrost eksportu w Serbii

Władze Republiki Serbii mają powody do zadowolenia ze względu na szybki wzrost obrotów w handlu zagranicznym oraz pokrycie deficytu na rachunku obrotów bieżących bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi. Otwarte pozostaje pytanie, czy Serbii uda się utrzymać pozytywne trendy w handlu zagranicznym także w roku bieżącym. Dynamika obrotów będzie w dużym stopniu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 679

29 sierpnia 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Kryzys polityczny w Czarnogórze: upadek rządu Dritana Abazovicia

20 sierpnia 2022 r. parlament Czarnogóry przegłosował wotum nieufności dla rządu Dritana Abazovicia. Kluczowym powodem upadku rządu było podpisanie 3 sierpnia 2022 r. porozumienia (Temeljni ugovor) pomiędzy rządem czarnogórskim a Serbską Cerkwią Prawosławną (SCP), gwarantującego SCP własność kościołów i klasztorów na terytorium Czarnogóry. Przeciwny...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 673

17 sierpnia 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Eskalacja i tymczasowa deeskalacja kryzysu w północnym Kosowie: przyczyny i uwarunkowania (cz. 2)

Na przełomie lipca i sierpnia 2022 r. Serbowie przez dwa dni blokowali drogi dojazdowe do przejść granicznych w Jarinje i Brnjaku w północnym Kosowie. Blokady te były faktycznie manifestacją sprzeciwu władz Serbii wobec zaplanowanego na 1 sierpnia 2022 r. rozpoczęcia implementacji dwóch decyzji rządu Kosowa z 29 czerwca 2022 r. Decyzje te dotyczą: (1) wymiany...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 672

17 sierpnia 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Eskalacja i tymczasowa deeskalacja kryzysu w północnym Kosowie (cz. 1)

Na przełomie lipca i sierpnia 2022 r. doszło do wzrostu napięcia między Serbią i Kosowem. 31 lipca Serbowie zablokowali bowiem drogi dojazdowe do dwóch przejść granicznych w północnym Kosowie, protestując w ten sposób przeciwko rozpoczęciu 1 sierpnia implementacji dwóch decyzji rządu Kosowa z 29 czerwca 2022 r. W sytuacji narastającego napięcia władze w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 669

4 sierpnia 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra: nowy rząd premiera Dritana Abazovicia – trudna europejska perspektywa w świetle podziałów wewnętrznych

28 kwietnia 2022 r. Dritan Abazović został powołany na urząd premiera Czarnogóry i zastąpił na tym stanowisku Zdravko Krivokapicia. Nowy rząd uzyskał poparcie 46 deputowanych w 81-osobowym parlamencie. Głębokie podziały pomiędzy partiami proserbskimi i prorosyjskimi powiązanymi z SCP a partiami proeuropejskimi o orientacji obywatelskiej oraz brak konsensusu w kwestii...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 668

3 sierpnia 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Krajobraz polityczny w Bułgarii i Macedonii Północnej po „francuskiej propozycji”

„Francuska propozycja”, która doprowadziła do zniesienia bułgarskiego weta, stała się formalnym powodem upadku w Bułgarii rządu Kiriła Petkowa. Z kolei w Macedonii Północnej postawiła rząd Dimitara Kowaczewskiego przed nowym wyzwaniem wprowadzenia do konstytucji zmiany, od której zależy dalszy postęp w negocjacjach członkowskich. Stawiając czoła zarzutom o...

Więcej →