Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 867

Jan Muś - Zespół Bałkański

Handel zagraniczny Chorwacji w czasie rosyjskiej agresji na Ukrainę

Opublikowane z końcem maja 2023 r. dane Państwowego Urzędu Statystycznego Republiki Chorwacji dotyczące handlu zagranicznego wskazują na wzrost w 2022 r. zarówno chorwackiego eksportu, jak i importu. W dalszym ciągu rośnie deficyt w handlu zagranicznym, widoczny jest także spadek pokrycia importu eksportem. Bilans w handlu towarowym. Według danych Państwowego Urzędu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 866

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

„Powściągliwa kampania”. Czarnogóra przed wyborami parlamentarnymi w czerwcu 2023 r.

11 czerwca 2023 r. w Czarnogórze odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne, zapowiedziane po tym, jak obecna większość parlamentarna z premierem Dritanem Abazoviciem nie zdołała utworzyć nowego rządu po otrzymaniu wotum nieufności w sierpniu 2022 r. Kampania przedwyborcza skoncentrowana jest na populistycznych obietnicach społeczno-ekonomicznych. Oczekuje się,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 865

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: rząd rotacyjny Denkow-Gabriel

Po ponad dziesięciu miesiącach i dwóch wyborach parlamentarnych w Bułgarii 6 czerwca powstał rząd rotacyjny, któremu poparcia udzieliły największe ugrupowania polityczne w obecnym parlamencie: Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (Граждани за европейско развитие на България, GERB) oraz reformatorska koalicja Kontynuujemy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 858

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kryzys wokół prokuratora generalnego

Zapowiedziane przez kandydatkę na premiera Marię Gabriel odwołanie kontrowersyjnego prokuratora generalnego Iwana Geszewa miało stanowić ustępstwo ze strony byłego premiera Bojko Borisowa na rzecz utworzenia rządu wraz reformatorską koalicją Kontynuujemy Zmianę – Demokratyczna Bułgaria (Продължаваме промяната – Демократична...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 856

Jan Muś - Zespół Bałkański

Zmiany systemu podatkowego Chorwacji – między centralizacją a autonomią

24 maja 2023 r. premier rządu Chorwacji Andrej Plenković zaprezentował planowane zmiany w systemie podatkowym. Mają one wejść w życie w roku wyborczym 2024. Zlikwidowanie domiaru podatkowego sprawi, że gminy i miasta utracą dochody w wysokości 212 mln euro, z czego 126 mln straci miasto Zagrzeb, a 12 mln Split. Według oficjalnego stanowiska rządu reforma ma na celu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 855

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 2)

Otwarta agresja rosyjska na Ukrainę uruchomiła proces adaptacji Serbii do nowych, gwałtownie zmienionych realiów środowiska międzynarodowego. W celu dywersyfikacji kierunków dostaw gazu ziemnego władze Serbii rozpoczęły budowę nowego połączenia gazowego z Bułgarią. Budowa serbskiej i bułgarskiej części rurociągu zostanie zakończona jesienią 2023 r. Dzięki...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 851

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia kandydatem na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ

6 czerwca odbędzie się pierwsza runda głosowania w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w sprawie wyboru nowych niestałych członków Rady Bezpieczeństwa na lata 2024-2025. Jednym z państw ubiegających się o niestałe członkostwo w tym organie jest Słowenia, która musi uzyskać poparcie 129 spośród 193 członków ONZ. W grupie państw Europy Wschodniej, oprócz Słowenii, o to...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 850

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kręta droga do utworzenia nowego rządu

Po prawie dwóch miesiącach od wyborów z 2 kwietnia 2023 r. dwa największe ugrupowania w Bułgarii zaproponowały formułę rządu rotacyjnego jako kompromisowe rozwiązanie politycznego impasu. Na czele skonstruowanego w ten sposób rządu, stanowiącego novum w bułgarskiej polityce, staną kolejno Nikołaj Denkow (KZ-DB) oraz Maria Gabriel (GERB). Chociaż oba ugrupowania...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 849

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 1)

Pełnoskalowa agresja Rosji na Ukrainę spowodowała, że rozwijająca współpracę polityczną i gospodarczą z państwami Zachodu, dążąca do członkostwa w UE oraz związana partnerstwem strategicznym z Rosją Serbia znalazła się w skomplikowanym położeniu. Jakkolwiek Serbia – jako jedyne państwo bałkańskie – nie przyłączyła się do sankcji nałożonych przez...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 836

Jan Muś - Zespół Bałkański

Federacja Bośni i Hercegowiny: problemy z utworzeniem rządu

Pomimo upływu kolejnych terminów na mianowanie rządu w Federacji BiH, weto ze strony SDA, największej partii boszniackiej, wydaje się skutecznie blokować ten proces. SDA nie została bowiem włączona do koalicji ośmiu partii boszniackich (tzw. „Ósemka”), współtworzących już rząd z chorwacką HDZ i serbską SNSD na poziomie państwowym. Wspólnota międzynarodowa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 827

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Czarnogórze: triumf Jakova Milatovicia i początek zmian?

2 kwietnia 2023 r. w Czarnogórze odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, w której zwyciężył Jakov Milatović, kandydat Ruchu Europa Teraz (PES), uzyskując 58,88% głosów. Kontrkandydat Milo Đukanović, obecny prezydent i wieloletni lider Demokratycznej Partii Socjalistów (DPS), zdobył 41,12% głosów i po ponad trzech dekadach przestanie zajmować najwyższe...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 826

Jan Muś - Zespół Bałkański

Robocza wizyta premiera Chorwacji w Słowenii

Chorwacja i Słowenia nawiązują coraz bliższe relacje w kluczowych obszarach związanych z energetyką. Współpraca w zakresie budownictwa infrastruktury przesyłowej, ale także drogowej i kolejowej zwiększy szanse rodzimych przedsiębiorstw na udział w ważnych projektach, takich jak rozbudowa gazociągów w Chorwacji i Słowenii czy rozbudowa sieci kolejowej i drogowej....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 823

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kolejne, piąte wybory parlamentarne

2 kwietnia 2023 r. w Bułgarii odbyły się przedterminowe wybory do Zgromadzenia Narodowego. W piątych na przestrzeni ostatnich dwóch lat wyborach parlamentarnych bułgarscy wyborcy zdecydowali o zakończeniu trwających od 2021 r. prób przeprowadzenia głębokich reform strukturalnych. Niska frekwencja wyborcza spowodowała, że główną rolę w wyborach odegrały sprawnie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 821

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: próba wyjścia z kolejnego martwego punktu w drodze do Unii Europejskiej

Na mocy tzw. „francuskiej propozycji” Macedonia Północna zobowiązana jest wprowadzić zmiany do swojej konstytucji, aby kontynuować proces negocjacji akcesyjnych do Unii Europejskiej. Uzgodnione poprawki przewidują m.in. zmianę w konstytucji, przyznającą Bułgarom status mniejszości narodowej. Opozycja polityczna, bez której poparcia takie zmiany nie są możliwe,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 816

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Czarnogórze. Dekompozycja sceny politycznej?

19 marca 2023 r. w Czarnogórze odbyły się wybory prezydenckie. Nierozstrzygnięty wynik głosowania oznacza, że 2 kwietnia odbędzie się druga tura. Spotka się w niej dwóch kandydatów: Milo Đukanović, obecny prezydent i lider Demokratycznej Partii (DPS), oraz ekonomista Jakov Milatović z Ruchu Europa Teraz (PES), który typowany jest na faworyta wyścigu prezydenckiego...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 811

Jan Muś - Zespół Bałkański

Solidarność dla stabilności: premier Słowenii z wizytą w Bośni i Hercegowinie

Wizyta premiera Słowenii Roberta Goloba w Bośni i Hercegowinie ma potrójne znaczenie. Przede wszystkim ma podkreślić rolę, jaką Słowenia odgrywa w regionie, szczególnie w odniesieniu do bardzo aktywnej polityki Chorwacji wobec Bośni i Hercegowiny. Premier Słowenii chciał wykorzystać sukces, jaki Słowenia odniosła w czasie swojej prezydencji w UE, kiedy BiH...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 807

Jan Muś | Michał Paszkowski | Dominik Héjj - Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Rurociąg Serbia-Węgry: nowy rozdział we współpracy energetycznej

Serbia od kilkunastu miesięcy podejmuje aktywne działania na rzecz dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw ropy naftowej do jedynej funkcjonującej w tym państwie rafinerii w Panczewie. Ze względu na sankcje nałożone na Rosję zakład nie jest obecnie w stanie importować ropy naftowej z tego państwa. Rząd w Belgradzie opowiada się jednak za budową rurociągu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 806

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: ponadpartyjny format współpracy politycznej in statu nascendi

10 marca 2023 r. prezydent Serbii Aleksandar Vučić ogłosił utworzenie ponadpartyjnego bloku politycznego o nazwie Ruch Ogólnonarodowy na rzecz Państwa. Według deklaracji prezydenta Ruch ten tworzyć mają różne partie i środowiska polityczne, uznane autorytety i osobistości spoza świata polityki oraz przedstawiciele różnych grup zawodowych. Zapowiedziana inicjatywa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 805

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra: przed wyborami prezydenckimi

Wybory prezydenckie w Czarnogórze odbędą się 19 marca 2023 r. i będą czwartymi od ogłoszenia niepodległości w 2006 r. W wyborach wystartuje siedmiu kandydatów, w tym Milo Đukanović, obecny prezydent Czarnogóry i lider Demokratycznej Partii Socjalistów. Mimo że w czarnogórskim systemie politycznym pozycja ustrojowa prezydenta jest słabsza niż premiera, wybory te...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 803

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: początek kampanii wyborczej

3 marca 2023 r. oficjalnie rozpoczęła się kampania wyborcza do przedterminowych wyborów parlamentarnych zaplanowanych na 2 kwietnia 2023 r. Tego dnia Centralna Komisja Wyborcza zarejestrowała piętnaście partii i siedem koalicji wyborczych. W kolejnych, piątych już wyborach parlamentarnych w ciągu ostatnich dwóch lat były premier Bojko Borisow dąży do odzyskania...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 802

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Projekt porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem: charakterystyka i główne założenia umowy (cz. 2)

W tle trwającego od kilku miesięcy kryzysu politycznego wokół północnego Kosowa ma miejsce niełatwy dialog między władzami w Belgradzie i Prisztinie, prowadzony przy wsparciu UE. Dialog ten ogniskuje się obecnie na tzw. francusko-niemieckiej – vel europejskiej i aktywnie popieranej przez Stany Zjednoczone – propozycji pełnej i szybkiej normalizacji relacji między...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 798

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: postępująca konsolidacja sceny politycznej

Na scenie politycznej Słowenii doszło do istotnych przesunięć. Wpłyną one pozytywnie przede wszystkim na pozycję prawicowej Słoweńskiej Partii Demokratycznej Janeza Janšy. Znajdujący się w centrum sceny politycznej Ruch Wolności Roberta Goloba skupił najważniejszych partnerów z partii liberalnych. Niejasna jest za to przyszłość partii lewicowych. Istotną...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 796

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Relacje Bośni i Hercegowiny z NATO w cieniu rosyjskiej inwazji na Ukrainę

Na spotkaniu ministerialnym państw członkowskich NATO w Brukseli w dniach 14-15 lutego 2023 r. zatwierdzono pakiet pomocowy dla Bośni i Hercegowiny, co jest kontynuacją decyzji podjętych już w czerwcu 2022 r. na szczycie NATO w Madrycie. Bośnia i Hercegowina po otrzymaniu statusu kandydata do Unii Europejskiej aspiruje także do członkostwa w NATO. Jest to celem polityki...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 793

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Projekt porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem: pełna normalizacja i niepełne uznanie (cz. 1)

Projekt tzw. francusko-niemieckiej – vel europejskiej i aktywnie popieranej przez Stany Zjednoczone – propozycji porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem nie przewiduje wzajemnego uznania ani nie wymaga od Serbii formalnego i wyraźnego uznania Kosowa. Upublicznione fragmenty dokumentu pokazują jednak, że projekt porozumienia faktycznie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 791

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kolejne osoby objęte amerykańskimi sankcjami

10 lutego 2023 r. Biuro ds. Kontroli Aktywów Zagranicznych Departamentu Skarbu (OFAC) Stanów Zjednoczonych Ameryki nałożyło sankcje na kolejnych pięciu obywateli Bułgarii. Z powodu korupcji na wielką skalę sankcjami zostali objęci: Vladislav Goranov – były minister finansów w drugim i trzecim rządzie Bojko Borisowa (2014-2020), były minister energetyki (2005-2007)...

Więcej →