Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 783

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Stosunki bułgarsko-macedońskie: w pułapce nacjonalistycznych narracji

Formalne rozpoczęcie przez Unię Europejską negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią miało doprowadzić do poprawy stosunków bułgarsko-macedońskich. Tymczasem próba realizacji zapisów tzw. „francuskiej propozycji” przeistoczyła się w kolejną odsłonę nacjonalistycznych narracji po obu stronach granicy. W Macedonii Północnej premier Dimitar...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 782

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia i Chorwacja: rozbudowa infrastruktury kolejowej

Chorwacja i Słowenia planują w tym roku rozbudowę infrastruktury kolejowej. Zapowiadane projekty skierowane są przede wszystkim na połączenia międzynarodowe i transferowe. Powodzenie planów zależy w dużym stopniu od zdolności krajowej administracji, zarówno na szczeblu państwowym, jak i samorządowym, do efektywnego wykorzystania funduszy europejskich. W rezultacie to...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 780

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna aktywność Grupy Wagnera w Serbii: deklaracje i dwuznaczności (cz. 2)

Zaprezentowana w styczniu 2023 r. na rosyjskim, serbskojęzycznym portalu internetowym RT Balkan informacja – de facto oferta reklamowa – na temat warunków zatrudnienia w Grupie Wagnera pokazała, że firma ta dąży do pozyskania nowych kontraktorów z regionu Bałkanów. Jakkolwiek prezydent Serbii Aleksandar Vučić publicznie skrytykował tego rodzaju zachęty i wezwania,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 779

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna aktywność Grupy Wagnera w Serbii (cz. 1)

W sytuacji przedłużającej się wojny oraz znacznych strat osobowych w Siłach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej i wspierającej je Grupie Wagnera władze na Kremlu i związany z nimi szef wagnerowców Jewgienij Prigożyn dążą do przyciągnięcia nowych ochotników, w tym także z regionu Bałkanów. Egzemplifikacją powyższych działań stała się publikacja – a faktycznie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 774

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: podpisy w sprawie referendum

Na tle głębokiego kryzysu politycznego, w jakim znajduje się bułgarska scena polityczna, ugrupowanie celebryty Sławiego Trifonowa – Jest Taki Naród (Има такъв народ, ITN) – zaczęło zbierać podpisy w sprawie referendum na temat zwołania Wielkiego Zgromadzenia Narodowego[1] w celu wprowadzenia zmian do ustroju politycznego państwa i przekształcenia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 773

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Prorosyjscy serbscy ochotnicy na froncie w Ukrainie: przede wszystkim instrument propagandowy Kremla

Od 2014 r. w działaniach zbrojnych w Ukrainie po stronie prorosyjskich separatystów i samej Rosji biorą udział ochotnicy serbscy z regionu Bałkanów. Jakkolwiek ich liczbę trudno dokładnie określić, szacuje się, że grupę tę tworzy obecnie jedynie kilkadziesiąt osób. Z perspektywy potrzeb militarnych Rosji i skali prowadzonych działań wojennych jest to zatem...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 772

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: port w Koprze rozwija się z przeszkodami

Od kilku lat wzrasta rola, jaką w handlu środkowoeuropejskim odgrywa słoweński port Koper, znajdujący się nad północnym Adriatykiem. Jest on przedmiotem istotnych inwestycji, które w ciągu najbliższych dwóch lat mają zwiększyć jego potencjał przeładunkowy. Największym wyzwaniem pozostaje uruchomienie dodatkowej linii kolejowej, która umożliwiłaby znaczne...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 769

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: przyspieszony status kandydata do członkostwa w Unii Europejskiej – reakcje wewnętrzne, regionalne i międzynarodowe (cz. 2)

Jednym z kluczowych celów polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Bośni i Hercegowiny jest współpraca z Unią Europejską. Na przyspieszone uzyskanie przez BiH w dniu 15 grudnia 2022 r. statusu kandydata do UE wpłynął zarówno fakt nadania go w czerwcu 2022 r. Ukrainie i Mołdawii w związku z agresją Rosji na Ukrainę, jak i wewnętrzna niestabilność państwa. Celem UE...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 768

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: przyspieszony status kandydata do członkostwa w Unii Europejskiej – reakcje wewnętrzne, regionalne i międzynarodowe (cz. 1)

15 grudnia 2022 r. Komisja Europejska przyznała Bośni i Hercegowinie oficjalny status kandydata do Unii Europejskiej. Uzyskanie statusu kandydata postrzegane jest jako strategiczny krok UE wobec BiH ze względu na niestabilność tego państwa tak wewnętrzną, w kwestiach sporów ustrojowych, jak i międzynarodową, związaną z wpływami Rosji w Republice Serbskiej. Relacje...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 764

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: kontrowersyjny styl polityki prezydenta Milanovicia

Zoran Milanović jest politykiem wywołującym wiele kontrowersji. Krytykuje politykę UE wobec Ukrainy oraz sam układ instytucjonalny Wspólnoty. Jest także sceptyczny wobec dozbrajania Ukrainy i wprowadzania sankcji przeciwko Rosji. Jego wystąpienia na wewnętrznej scenie politycznej wiążą się z reguły z kontrowersyjnymi komentarzami pod adresem urzędującego premiera...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 760

Jan Muś - Zespół Bałkański

Nowa koalicja w Bośni i Hercegowinie

W Bośni i Hercegowinie po raz kolejny powstała wielka koalicja, w skład której wchodzą, zgodnie z wymogami konstytucyjnymi, przedstawiciele obydwu entytetów (Federacji BiH oraz Republiki Serbskiej) oraz trzech narodów konstytutywnych BiH (Boszniaków, Chorwatów i Serbów), współtworzących Bośnię i Hercegowinę. Koalicyjne porozumienie pomiędzy partiami chorwackimi a...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 759

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: kryzys chwilowo zawieszony (cz. 5)

Narastający od lipca kryzys wokół północnego Kosowa doprowadził w grudniu 2022 r. do serbskich blokad drogowych, kolejnych niebezpiecznych incydentów oraz serii wzajemnych oskarżeń między Belgradem i Prisztiną. W wyniku działań mediacyjnych USA i UE pod koniec grudnia doszło jednak do częściowej deeskalacji, a lokalni Serbowie zlikwidowali blokady drogowe. Sytuacja...

Więcej →

Zespół Bałkański

Kometarze IEŚ 752

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Państwa Europy Południowo-Wschodniej: podsumowanie 2022 roku

Tak jak pozostałe państwa europejskie, w minionym roku także państwa Europy Południowo-Wschodniej borykały się z wyzwaniami towarzyszącymi odbudowie popandemicznej gospodarki, wysoką inflacją oraz rosnącymi cenami surowców energetycznych. Problemy te pogłębiła agresja rosyjska na Ukrainę, która w sytuacji istniejących w regionie „zamrożonych” konfliktów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 751

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: eksperci pomysłem na rozwiązanie kryzysu politycznego

W obliczu permanentnego kryzysu politycznego, w jakim znajduje się bułgarska scena polityczna od 2021 r., główne ugrupowania polityczne szukają formuły, która pozwoli im uzyskać przewagę i przejąć władzę w państwie. Prezydent Rumen Radew powierzył misję utworzenia rządu prof. Nikołajowi Gabrowskiemu, lecz parlament odrzucił przygotowaną przez niego propozycję....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 745

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja w przededniu wejścia do strefy euro i strefy Schengen

Z początkiem stycznia 2023 r. Chorwacja ma przystąpić do strefy euro i strefy Schengen. Dla premiera Andreja Plenkovicia stanowi to ukoronowanie wieloletnich wysiłków oraz zakończenie wieloletniego planu politycznego. Zgodnie z jego założeniami Chorwacja powinna pogłębić proces integracji europejskiej we wspomnianych powyżej obszarach z dwóch powodów: chodzi o...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 743

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wzajemne oskarżenia i niebezpieczne manifestacje (cz. 4)

W ciągu ostatnich dni doszło do ponownej eskalacji napięcia w północnym Kosowie. Lokalni Serbowie uniemożliwili bowiem rozpoczęcie prac komisji wyborczych, powołanych przez władze Kosowa w celu przeprowadzenia zapowiedzianych na 18 grudnia 2022 r. nadzwyczajnych wyborów lokalnych w czterech gminach północnego Kosowa. Od 10 grudnia Serbowie blokują również część...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komenatrze IEŚ 742

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra na rozdrożu: kryzys polityczno-instytucjonalny

Kryzys polityczno-instytucjonalny w Czarnogórze nasilił się w 2022 r., zarówno po sierpniowym wotum nieufności wobec rządu Dritana Abazovicia, jak i po październikowych wyborach samorządowych, w których Demokratyczna Partia Socjalistów (DPS) straciła poparcie m.in. w Podgoricy. Ponadto parlament podjął próbę przeforsowania poprawek do Ustawy o kompetencjach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 734

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: zmiany w Kodeksie wyborczym z perspektywą kolejnych wyborów parlamentarnych w tle

Chociaż Bułgaria znajduje się w politycznym impasie i stoi przed perspektywą pozostania bez większości koalicyjnej, co doprowadzi do kolejnych wyborów na wiosnę 2023 r., to głównym tematem politycznym stały się zmiany w Kodeksie wyborczym. W nich, jak w kalejdoskopie, przeplatają się problemy natury systemowej, głęboka konfrontacja polityczna między ugrupowaniami...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 733

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: porozumienie w kwestii tablic rejestracyjnych (cz. 3)

Narastająca groźba eskalacji kryzysu wokół tablic rejestracyjnych w północnym Kosowie doprowadziła do intensyfikacji wysiłków dyplomatycznych UE i USA na rzecz szybkiej deeskalacji napięcia między Serbią i Kosowem. Jakkolwiek stronom udało się ostatecznie doprowadzić do wypracowania porozumienia w sprawie rejestracji, Serbowie nadal nie powrócili do instytucji...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 728

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: w poszukiwaniu formuły władzy

Chociaż od wyborów parlamentarnych minęło już ponad czterdzieści dni, do dzisiaj prezydent nie wręczył mandatu do utworzenia rządu zwycięskiej partii GERB. Przedłużający się okres administrowania krajem przez rząd techniczny Gyłyba Donewa stanowi istotną przeszkodę dla efektywnego funkcjonowania państwa. Brak możliwości znalezienia formuły koalicyjnej, która...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 727

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wyzwania instytucjonalne i sygnały deeskalacji (cz. 2)

Kolektywne opuszczenie stanowisk w rządzie i Zgromadzeniu Kosowa oraz lokalnej administracji, sądownictwie i policji w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów stanowi egzemplifikację kolejnego już wzrostu napięcia w relacjach między Serbią i Kosowem. Sytuacja ta skutkuje koniecznością przeprowadzenia przedterminowych wyborów na stanowiska...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 726

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Słowenii: zwycięstwo centrolewicy

Zwycięstwo Natašy Pirc Musar oznacza przejęcie pełni władzy przez obóz centrolewicowy o silnym nastawieniu ekologicznym. Fakt, że kandydat koalicji rządzącej – Milan Berglez – zdobył zaledwie 15% głosów, świadczy o negatywnej percepcji istniejącego systemu partyjnego, szczególnie wśród wyborców lewicowych i centrowych. Wysokie notowania kandydata prawicy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 722

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa (cz. 1)

Na początku listopada 2022 r. doszło do ponownego wzrostu napięcia w relacjach między władzami w Belgradzie i Prisztinie, którego egzemplifikacją stało się opuszczenie rządu i parlamentu Kosowa oraz organów samorządowych, policyjnych i sądowych w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów. Bezpośrednią przyczynę obecnego kryzysu stanowią decyzje...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 713

Piotr Oleksy | Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

U bram Schengen. Rumunia i Bułgaria w oczekiwaniu na przełom

8 grudnia 2022 r. Rada Unii Europejskiej zdecyduje o rozszerzeniu strefy Schengen o Bułgarię, Chorwację i Rumunię. Poszerzenie strefy o Chorwację jest wysoce prawdopodobne, jednak w przypadku pozostałych dwóch państw nadal wyrażane są poważne zastrzeżenia. Dla Rumunii jest to kluczowa kwestia, a tamtejsze elity oczekują przełomu. Władze w Sofii również chciałyby...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 710

Jan Muś - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: w oczekiwaniu na koalicje powyborcze

Wybory generalne, które odbyły się w Bośni i Hercegowinie 3 października, nie przyniosły istotnych zmian na scenie politycznej tego państwa. Niemniej wiele zależy jednak od tworzenia się koalicji wyborczych w kantonach Federacji Bośni i Hercegowiny oraz w Republice Serbskiej. W Republice Serbskiej trwa także ponowne liczenie głosów oddanych w wyborach na prezydenta...

Więcej →