Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 816

23 marca 2023

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Czarnogórze. Dekompozycja sceny politycznej?

19 marca 2023 r. w Czarnogórze odbyły się wybory prezydenckie. Nierozstrzygnięty wynik głosowania oznacza, że 2 kwietnia odbędzie się druga tura. Spotka się w niej dwóch kandydatów: Milo Đukanović, obecny prezydent i lider Demokratycznej Partii (DPS), oraz ekonomista Jakov Milatović z Ruchu Europa Teraz (PES), który typowany jest na faworyta wyścigu prezydenckiego...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 811

17 marca 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Solidarność dla stabilności: premier Słowenii z wizytą w Bośni i Hercegowinie

Wizyta premiera Słowenii Roberta Goloba w Bośni i Hercegowinie ma potrójne znaczenie. Przede wszystkim ma podkreślić rolę, jaką Słowenia odgrywa w regionie, szczególnie w odniesieniu do bardzo aktywnej polityki Chorwacji wobec Bośni i Hercegowiny. Premier Słowenii chciał wykorzystać sukces, jaki Słowenia odniosła w czasie swojej prezydencji w UE, kiedy BiH...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 807

15 marca 2023

Jan Muś | Michał Paszkowski | Dominik Héjj - Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Rurociąg Serbia-Węgry: nowy rozdział we współpracy energetycznej

Serbia od kilkunastu miesięcy podejmuje aktywne działania na rzecz dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw ropy naftowej do jedynej funkcjonującej w tym państwie rafinerii w Panczewie. Ze względu na sankcje nałożone na Rosję zakład nie jest obecnie w stanie importować ropy naftowej z tego państwa. Rząd w Belgradzie opowiada się jednak za budową rurociągu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 806

15 marca 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: ponadpartyjny format współpracy politycznej in statu nascendi

10 marca 2023 r. prezydent Serbii Aleksandar Vučić ogłosił utworzenie ponadpartyjnego bloku politycznego o nazwie Ruch Ogólnonarodowy na rzecz Państwa. Według deklaracji prezydenta Ruch ten tworzyć mają różne partie i środowiska polityczne, uznane autorytety i osobistości spoza świata polityki oraz przedstawiciele różnych grup zawodowych. Zapowiedziana inicjatywa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 805

10 marca 2023

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra: przed wyborami prezydenckimi

Wybory prezydenckie w Czarnogórze odbędą się 19 marca 2023 r. i będą czwartymi od ogłoszenia niepodległości w 2006 r. W wyborach wystartuje siedmiu kandydatów, w tym Milo Đukanović, obecny prezydent Czarnogóry i lider Demokratycznej Partii Socjalistów. Mimo że w czarnogórskim systemie politycznym pozycja ustrojowa prezydenta jest słabsza niż premiera, wybory te...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 803

9 marca 2023

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: początek kampanii wyborczej

3 marca 2023 r. oficjalnie rozpoczęła się kampania wyborcza do przedterminowych wyborów parlamentarnych zaplanowanych na 2 kwietnia 2023 r. Tego dnia Centralna Komisja Wyborcza zarejestrowała piętnaście partii i siedem koalicji wyborczych. W kolejnych, piątych już wyborach parlamentarnych w ciągu ostatnich dwóch lat były premier Bojko Borisow dąży do odzyskania...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 802

8 marca 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Projekt porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem: charakterystyka i główne założenia umowy (cz. 2)

W tle trwającego od kilku miesięcy kryzysu politycznego wokół północnego Kosowa ma miejsce niełatwy dialog między władzami w Belgradzie i Prisztinie, prowadzony przy wsparciu UE. Dialog ten ogniskuje się obecnie na tzw. francusko-niemieckiej – vel europejskiej i aktywnie popieranej przez Stany Zjednoczone – propozycji pełnej i szybkiej normalizacji relacji między...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 798

28 lutego 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: postępująca konsolidacja sceny politycznej

Na scenie politycznej Słowenii doszło do istotnych przesunięć. Wpłyną one pozytywnie przede wszystkim na pozycję prawicowej Słoweńskiej Partii Demokratycznej Janeza Janšy. Znajdujący się w centrum sceny politycznej Ruch Wolności Roberta Goloba skupił najważniejszych partnerów z partii liberalnych. Niejasna jest za to przyszłość partii lewicowych. Istotną...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 796

27 lutego 2023

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Relacje Bośni i Hercegowiny z NATO w cieniu rosyjskiej inwazji na Ukrainę

Na spotkaniu ministerialnym państw członkowskich NATO w Brukseli w dniach 14-15 lutego 2023 r. zatwierdzono pakiet pomocowy dla Bośni i Hercegowiny, co jest kontynuacją decyzji podjętych już w czerwcu 2022 r. na szczycie NATO w Madrycie. Bośnia i Hercegowina po otrzymaniu statusu kandydata do Unii Europejskiej aspiruje także do członkostwa w NATO. Jest to celem polityki...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 793

23 lutego 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Projekt porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem: pełna normalizacja i niepełne uznanie (cz. 1)

Projekt tzw. francusko-niemieckiej – vel europejskiej i aktywnie popieranej przez Stany Zjednoczone – propozycji porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem nie przewiduje wzajemnego uznania ani nie wymaga od Serbii formalnego i wyraźnego uznania Kosowa. Upublicznione fragmenty dokumentu pokazują jednak, że projekt porozumienia faktycznie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 791

21 lutego 2023

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kolejne osoby objęte amerykańskimi sankcjami

10 lutego 2023 r. Biuro ds. Kontroli Aktywów Zagranicznych Departamentu Skarbu (OFAC) Stanów Zjednoczonych Ameryki nałożyło sankcje na kolejnych pięciu obywateli Bułgarii. Z powodu korupcji na wielką skalę sankcjami zostali objęci: Vladislav Goranov – były minister finansów w drugim i trzecim rządzie Bojko Borisowa (2014-2020), były minister energetyki (2005-2007)...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 783

13 lutego 2023

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Stosunki bułgarsko-macedońskie: w pułapce nacjonalistycznych narracji

Formalne rozpoczęcie przez Unię Europejską negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią miało doprowadzić do poprawy stosunków bułgarsko-macedońskich. Tymczasem próba realizacji zapisów tzw. „francuskiej propozycji” przeistoczyła się w kolejną odsłonę nacjonalistycznych narracji po obu stronach granicy. W Macedonii Północnej premier Dimitar...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 782

10 lutego 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia i Chorwacja: rozbudowa infrastruktury kolejowej

Chorwacja i Słowenia planują w tym roku rozbudowę infrastruktury kolejowej. Zapowiadane projekty skierowane są przede wszystkim na połączenia międzynarodowe i transferowe. Powodzenie planów zależy w dużym stopniu od zdolności krajowej administracji, zarówno na szczeblu państwowym, jak i samorządowym, do efektywnego wykorzystania funduszy europejskich. W rezultacie to...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 780

8 lutego 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna aktywność Grupy Wagnera w Serbii: deklaracje i dwuznaczności (cz. 2)

Zaprezentowana w styczniu 2023 r. na rosyjskim, serbskojęzycznym portalu internetowym RT Balkan informacja – de facto oferta reklamowa – na temat warunków zatrudnienia w Grupie Wagnera pokazała, że firma ta dąży do pozyskania nowych kontraktorów z regionu Bałkanów. Jakkolwiek prezydent Serbii Aleksandar Vučić publicznie skrytykował tego rodzaju zachęty i wezwania,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 779

8 lutego 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna aktywność Grupy Wagnera w Serbii (cz. 1)

W sytuacji przedłużającej się wojny oraz znacznych strat osobowych w Siłach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej i wspierającej je Grupie Wagnera władze na Kremlu i związany z nimi szef wagnerowców Jewgienij Prigożyn dążą do przyciągnięcia nowych ochotników, w tym także z regionu Bałkanów. Egzemplifikacją powyższych działań stała się publikacja – a faktycznie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 774

31 stycznia 2023

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: podpisy w sprawie referendum

Na tle głębokiego kryzysu politycznego, w jakim znajduje się bułgarska scena polityczna, ugrupowanie celebryty Sławiego Trifonowa – Jest Taki Naród (Има такъв народ, ITN) – zaczęło zbierać podpisy w sprawie referendum na temat zwołania Wielkiego Zgromadzenia Narodowego[1] w celu wprowadzenia zmian do ustroju politycznego państwa i przekształcenia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 773

31 stycznia 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Prorosyjscy serbscy ochotnicy na froncie w Ukrainie: przede wszystkim instrument propagandowy Kremla

Od 2014 r. w działaniach zbrojnych w Ukrainie po stronie prorosyjskich separatystów i samej Rosji biorą udział ochotnicy serbscy z regionu Bałkanów. Jakkolwiek ich liczbę trudno dokładnie określić, szacuje się, że grupę tę tworzy obecnie jedynie kilkadziesiąt osób. Z perspektywy potrzeb militarnych Rosji i skali prowadzonych działań wojennych jest to zatem...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 772

30 stycznia 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: port w Koprze rozwija się z przeszkodami

Od kilku lat wzrasta rola, jaką w handlu środkowoeuropejskim odgrywa słoweński port Koper, znajdujący się nad północnym Adriatykiem. Jest on przedmiotem istotnych inwestycji, które w ciągu najbliższych dwóch lat mają zwiększyć jego potencjał przeładunkowy. Największym wyzwaniem pozostaje uruchomienie dodatkowej linii kolejowej, która umożliwiłaby znaczne...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 769

27 stycznia 2023

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: przyspieszony status kandydata do członkostwa w Unii Europejskiej – reakcje wewnętrzne, regionalne i międzynarodowe (cz. 2)

Jednym z kluczowych celów polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Bośni i Hercegowiny jest współpraca z Unią Europejską. Na przyspieszone uzyskanie przez BiH w dniu 15 grudnia 2022 r. statusu kandydata do UE wpłynął zarówno fakt nadania go w czerwcu 2022 r. Ukrainie i Mołdawii w związku z agresją Rosji na Ukrainę, jak i wewnętrzna niestabilność państwa. Celem UE...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 768

26 stycznia 2023

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: przyspieszony status kandydata do członkostwa w Unii Europejskiej – reakcje wewnętrzne, regionalne i międzynarodowe (cz. 1)

15 grudnia 2022 r. Komisja Europejska przyznała Bośni i Hercegowinie oficjalny status kandydata do Unii Europejskiej. Uzyskanie statusu kandydata postrzegane jest jako strategiczny krok UE wobec BiH ze względu na niestabilność tego państwa tak wewnętrzną, w kwestiach sporów ustrojowych, jak i międzynarodową, związaną z wpływami Rosji w Republice Serbskiej. Relacje...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 764

20 stycznia 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: kontrowersyjny styl polityki prezydenta Milanovicia

Zoran Milanović jest politykiem wywołującym wiele kontrowersji. Krytykuje politykę UE wobec Ukrainy oraz sam układ instytucjonalny Wspólnoty. Jest także sceptyczny wobec dozbrajania Ukrainy i wprowadzania sankcji przeciwko Rosji. Jego wystąpienia na wewnętrznej scenie politycznej wiążą się z reguły z kontrowersyjnymi komentarzami pod adresem urzędującego premiera...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 760

13 stycznia 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Nowa koalicja w Bośni i Hercegowinie

W Bośni i Hercegowinie po raz kolejny powstała wielka koalicja, w skład której wchodzą, zgodnie z wymogami konstytucyjnymi, przedstawiciele obydwu entytetów (Federacji BiH oraz Republiki Serbskiej) oraz trzech narodów konstytutywnych BiH (Boszniaków, Chorwatów i Serbów), współtworzących Bośnię i Hercegowinę. Koalicyjne porozumienie pomiędzy partiami chorwackimi a...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 759

13 stycznia 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: kryzys chwilowo zawieszony (cz. 5)

Narastający od lipca kryzys wokół północnego Kosowa doprowadził w grudniu 2022 r. do serbskich blokad drogowych, kolejnych niebezpiecznych incydentów oraz serii wzajemnych oskarżeń między Belgradem i Prisztiną. W wyniku działań mediacyjnych USA i UE pod koniec grudnia doszło jednak do częściowej deeskalacji, a lokalni Serbowie zlikwidowali blokady drogowe. Sytuacja...

Więcej →

Zespół Bałkański

Kometarze IEŚ 752

31 grudnia 2022

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Państwa Europy Południowo-Wschodniej: podsumowanie 2022 roku

Tak jak pozostałe państwa europejskie, w minionym roku także państwa Europy Południowo-Wschodniej borykały się z wyzwaniami towarzyszącymi odbudowie popandemicznej gospodarki, wysoką inflacją oraz rosnącymi cenami surowców energetycznych. Problemy te pogłębiła agresja rosyjska na Ukrainę, która w sytuacji istniejących w regionie „zamrożonych” konfliktów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 751

31 grudnia 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: eksperci pomysłem na rozwiązanie kryzysu politycznego

W obliczu permanentnego kryzysu politycznego, w jakim znajduje się bułgarska scena polityczna od 2021 r., główne ugrupowania polityczne szukają formuły, która pozwoli im uzyskać przewagę i przejąć władzę w państwie. Prezydent Rumen Radew powierzył misję utworzenia rządu prof. Nikołajowi Gabrowskiemu, lecz parlament odrzucił przygotowaną przez niego propozycję....

Więcej →