Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 495

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: harwardzki duumwirat

2021 był rokiem wyborów dla Bułgarów. Dopiero za trzecim razem, w listopadowych wyborach zorganizowanych w formule 2 w 1 (wybierano jednocześnie parlament i prezydenta), wybrano parlament, który był w stanie przezwyciężyć polityczny impas i stworzyć większość zdolną do powołania rządu. Był to punkt zwrotny w pokojowej rewolucji, która trwa w Bułgarii od lata...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 486

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych

Albania po raz pierwszy w swojej historii będzie pełnić funkcję niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ podczas kadencji 2022-2023. Do deklarowanych priorytetów, które w czasie tych dwóch lat zamierza zrealizować, należy zaliczyć m.in. wzmocnienie roli kobiet, poszanowanie praw człowieka oraz prawa międzynarodowego, promowanie harmonii religijnej czy też...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 484

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między gazem a (geo)polityką: korzyści ekonomiczne i kontrowersje wokół serbsko-rosyjskiego porozumienia gazowego

25 listopada 2021 r. prezydenci Rosji i Serbii zawarli porozumienie w sprawie przedłużenia o sześć miesięcy dotychczasowych warunków zakupu gazu ziemnego przez Serbię. W sytuacji obecnych, rekordowych cen gazu ziemnego na giełdach światowych wynegocjowane rozwiązanie niesie ze sobą wymierne korzyści ekonomiczne dla strony serbskiej. Zwiększa jednak zależność...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 483

Konrad Pawłowski | Michał Paszkowski - Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki

Serbia: nowe porozumienie w sprawie dostaw gazu ziemnego z Rosji

25 listopada 2021 r. w czasie spotkania w Soczi prezydenci Rosji i Serbii zawarli porozumienie na temat przedłużenia o sześć miesięcy dostaw gazu ziemnego z Rosji do Serbii na warunkach kontraktowych z 2013 r. W okresie gwałtownie rosnących cen surowca na giełdach międzynarodowych, gwarantowana do połowy 2022 r. niska cena (270 USD za 1000 m3) to duży sukces prezydenta...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 479

Jan Muś - Zespół Bałkański

W cieniu skrzydeł Dassault Rafale: wizyta prezydenta Francji w Chorwacji

Wizyta prezydenta Republiki Francuskiej Emmanuela Macrona w Chorwacji zakończyła się podpisaniem deklaracji o partnerstwie strategicznym obydwu państw. Dokument ten ma znaczenie polityczne przede wszystkim dla premiera Andreja Plenkovicia i rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej. Rzeczywistym celem wizyty Macrona było zakończenie transakcji kupna przez Chorwatów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 478

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania i Kosowo: kolejne wspólne posiedzenie obu rządów

26 listopada 2021 r. miało miejsce kolejne wspólne posiedzenie rządów Albanii i Kosowa – pierwsze z udziałem zarówno administracji albańskiego premiera Ediego Ramy, jak i kosowskiego szefa rządu Albina Kurtiego. Wydarzenie to odzwierciedla pogłębiające się relacje pomiędzy oboma państwami. Jednocześnie wzbudza ono zaniepokojenie w regionie oraz prowokuje dyskusje...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 476

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: niełatwy dialog władzy i opozycji

Od marca do września 2021 r. w Serbii trwał dialog międzypartyjny pomiędzy ugrupowaniami tworzącymi koalicję rządową a partiami opozycyjnymi, niereprezentowanymi w Zgromadzeniu Narodowym. Dialog prowadzony był przy wsparciu deputowanych Parlamentu Europejskiego. Obecnie ma miejsce powolna implementacja uzgodnionych rozwiązań, które mają poprawić warunki rywalizacji...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 474

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: trzeci rząd premiera Ediego Ramy i nowe wyzwania

18 września miało miejsce zaprzysiężenie trzeciego rządu premiera Ediego Ramy. Jest to rząd kontynuacji, złożony przede wszystkim z osób, które już wcześniej sprawowały funkcje ministerialne. Priorytety rządu nie uległy znaczącej zmianie ani w obszarze wewnętrznym, ani międzynarodowym. Uzyskanie członkostwa w UE, wzmacnianie relacji z USA oraz rozwój...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 466

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: intensyfikacja debaty na temat przyjęcia euro

Inicjatywa referendalna „Chrońmy chorwacką kunę” ma na celu mobilizację polityczną na prawicy. Choć do wyborów pozostały jeszcze trzy lata (wybory prezydenckie, do parlamentu krajowego i europejskiego mają odbyć się w 2024 r.), to wprowadzenie euro w Chorwacji planowane jest na początek 2023 r. Wyznacza to więc ponad roczny okres, w którym będzie trwała...

Więcej →

Zespół Bałkański

Fot. North Macedonia's Prime Minister Zoran Zaev, who resigned after his party lost the second round of mayoral elections, talks during news conference in Skopje, North Macedonia

Komentarze IEŚ 465

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: zapowiedź ustąpienia premiera po nieudanych wyborach lokalnych

Premier Macedonii Północnej Zoran Zaev tuż po ogłoszeniu wstępnych wyników drugiej tury wyborów lokalnych ustąpił zarówno ze stanowiska premiera, jak i przewodniczącego głównej partii rządzącej – Socjaldemokratycznego Związku Macedonii (Социјалдемократски сојуз на Македонија, SDSM). SDSM uzyskał bowiem zdecydowanie gorszy wynik...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 456

Jan Muś - Zespół Bałkański

Szczyt UE – Bałkany Zachodnie w Słowenii: puste gesty i impas polityki rozszerzenia

Kolejny szczyt Unia Europejska – Bałkany Zachodnie nie przyniósł żadnych postępów w procesie rozszerzenia UE. Dla przywódców państw Bałkanów Zachodnich jest to wyraźny sygnał o braku politycznego poparcia ze strony UE, które można by przekuć na polityczny sukces w państwie macierzystym i w regionie. Dalsze ograniczenie wiarygodności UE będzie zachęcać innych...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 452

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kryzys na przejściach granicznych w Kosowie: wzrost napięcia i powrót do negocjacji

Kiedy 20 września 2021 r. władze Kosowa rozpoczęły implementację nowych regulacji w odniesieniu do tablic rejestracyjnych wydawanych przez władze Serbii, Serbowie z północnego Kosowa zablokowali drogi dojazdowe do przejść w Jarinje i Brnjaku. Największemu od lat kryzysowi w relacjach Kosowa i Serbii towarzyszyły wzajemne oskarżenia o naruszanie porozumień...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 448

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: kryzys wewnętrzny w Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji i jego wpływ na kształt chorwackiej sceny politycznej

Partia Socjaldemokratyczna – będąca największym opozycyjnym ugrupowaniem w Chorwacji – weszła w kulminacyjną fazę kryzysu wewnętrznego, który grozi jej rozpadem lub dalszym spadkiem poparcia. Oznacza to umocnienie się na scenie politycznej nowych organizacji o charakterze lewicowo-liberalnym, wywodzących się z ruchów miejskich i organizacji pozarządowych. Taka...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 445

Konrad Pawłowski | Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Czarnogóra: bilans „zysków i strat” po protestach przeciwko intronizacji metropolity Joanikija

4-5 września 2021 r. w Cetyni doszło do protestów przeciwko intronizacji nowego metropolity Czarnogóry i Przymorza. Demonstracje miały przede wszystkim charakter polityczny i były próbą sił – oraz kolejną odsłoną konfliktu – między prezydentem Milo Đukanoviciem a obecnym rządem Czarnogóry. Przebieg i skutki polityczne wydarzeń w Cetyni pozwalają...

Więcej →

Zespół Bałkański

Fot. Security personnel escort Patriarch Portfirije and Bishop Joanikije

Komentarze IEŚ 442

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Czarnogóra: protesty przeciwko intronizacji metropolity Joanikija

W ostatnich tygodniach intronizacja nowego metropolity Czarnogóry i Przymorza stała się jednym z najważniejszych tematów politycznych w Czarnogórze i Serbii. Protesty przeciwko intronizacji metropolity Serbskiej Cerkwi Prawosławnej w Cetyni, dawnej stolicy Czarnogóry, będącej dla Czarnogórców symbolem – odrębnej od serbskiej – czarnogórskiej historii,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 432

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Srebrenica – pamięć i zapomnienie w relacjach serbsko-boszniackich

Srebrenica stanowi symbol pamięci o wojnie w Bośni i Hercegowinie, który wykorzystywany jest w celach politycznych i w dużym stopniu odzwierciedla napięte stosunki pomiędzy stroną serbską i boszniacką. Widoczna relatywizacja, a nawet negacja zbrodni przez stronę serbską „zderza” się z podnoszonym przez stronę boszniacką zarzutem ludobójstwa, podzielanym przez...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 431

Jan Muś - Zespół Bałkański

Decyzja Wysokiego Przedstawiciela Wspólnoty Międzynarodowej w sprawie ludobójstwa w Bośni i Hercegowinie

Przyjęta przez Wysokiego Przedstawiciela Wspólnoty Międzynarodowej w Bośni i Hercegowinie decyzja penalizująca negowanie zbrodni popełnionych w BiH w czasie rozpadu Jugosławii wyznacza nowe granice dyskursu politycznego. Wynika ona z trwającego od 25 lat impasu politycznego, istniejących konfliktów etnopolitycznych oraz niemocy najważniejszych instytucji państwowych....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 430

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Bałkany Zachodnie: „małe Schengen” zmienia się w „Otwarte Bałkany”

Pod koniec lipca 2021 r. w Skopje doszło do ponownego spotkania liderów trzech państw – Albanii, Serbii oraz Macedonii Północnej – którzy niespełna dwa lata wcześniej ogłosili utworzenie tzw. „małego Schengen”. Wprawdzie inicjatywa ta spotkała się z głosami uznania ze strony UE, trzem państwom Bałkanów Zachodnich nie udało się jednak przekonać do...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 429

Jan Muś - Zespół Bałkański

Polskie zaangażowanie gospodarcze w Chorwacji: stan obecny i perspektywy

Polska odnotowuje dodatnie saldo w bilansie handlowym z Chorwacją. Inwestycje polskich przedsiębiorców w Chorwacji są coraz bardziej widoczne w tamtejszej gospodarce. Międzynarodowe zobowiązania Republiki Chorwacji dotyczące przyjęcia euro jako oficjalnej waluty nie sprzyjają w chwili obecnej rozwojowi chorwackiego eksportu, ponieważ usztywniają kurs chorwackiej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 422

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacki Plan Odbudowy: szanse i wyzwania

Fundusze europejskie otrzymane przez Chorwację w ramach walki z następstwami pandemii COVID-19 umacniają pozycję premiera Andreja Plenkovicia na wewnętrznej scenie politycznej. Niewiadome pozostają zdolności absorpcyjne administracji chorwackiej w odniesieniu do wykorzystania dostępnych funduszy oraz ich właściwe wykorzystanie w celu transformacji gospodarczej państwa....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 417

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Serbia i Czarnogóra: pogarszające się relacje między państwami

Wraz z utworzeniem nowego rządu w Czarnogórze zakładano, że może dojść do znaczącej poprawy relacji na linii Belgrad-Podgorica. Przed niebezpiecznym „zbliżeniem się” Czarnogóry do Serbii ostrzegała wówczas nie tylko rządząca przez niemal trzydzieści lat Demokratyczna Partia Socjalistów (DPS), ale także niekwestionowany lider i prezydent Czarnogóry – Milo...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 410

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania – Turcja: wzmacnianie strategicznego partnerstwa

Od lat każdy rząd Albanii do grona swoich najbliższych sojuszników zalicza Włochy, Grecję oraz Turcję. W ciągu ostatnich dwóch kadencji premiera Ediego Ramy więzi z państwem tureckim ulegały dalszemu zacieśnianiu, czego wyrazem jest podniesienie ich do poziomu partnerstwa strategicznego. Pogłębiająca się współpraca albańsko-turecka nie stanowi jednak...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 409

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między niemocą a koniecznością: dialog Belgrad-Prisztina z perspektywy władz Kosowa (cz. II)

Sukces opozycyjnego Ruchu „Samostanowienie!” (Lëvizja VETËVENDOSJE!) w wyborach parlamentarnych w lutym 2021 r. i objęcie teki premiera przez Albina Kurtiego oznaczają, że władzę w Kosowie sprawuje obecnie ugrupowanie przez lata otwarcie krytyczne wobec efektów i kierunku dialogu Belgrad-Prisztina, prowadzonego od 2011 r. pod auspicjami UE. Jakkolwiek premier Kurti...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 406

Jan Muś - Zespół Bałkański

Węgrzy inwestują w przemysł naftowy i sektor banków w Słowenii

Węgierskie przedsiębiorstwa dokonały zakupu dwóch dużych firm w kluczowych obszarach energetyki i bankowości. Zwiększa to istotnie pozycję Węgier w Słowenii oraz współzależność gospodarczą Słowenii, Chorwacji i Węgier. Paradoksalnie jednak niewiele środków finansowych wpłynie do budżetu słoweńskiego, ponieważ obydwa „słoweńskie” przedsiębiorstwa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 404

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między niemocą a koniecznością: dialog Belgrad-Prisztina z perspektywy władz Serbii (cz. I)

Mimo oficjalnych deklaracji o niezmienności stanowiska w kwestii statusu Kosowa władze Serbii akceptują odrębność administracyjną i ograniczoną podmiotowość prawnomiędzynarodową Kosowa. Serbia konsekwentnie opowiada się także za kontynuacją dialogu bilateralnego pod auspicjami UE i wypracowaniem porozumienia, które zakończyłoby spór oraz pozwoliło Serbii na...

Więcej →