Wydawca: Instytut Europy Środkowej
ISSN: 2657-6996
  • Beata Surmacz
  • Tomasz Stępniewski
  • Agnieszka Zajdel
  • Aleksandra Kuczyńska-Zonik
  • Jakub Olchowski
  • Konrad Pawłowski
  • Agata Tatarenko

Komentarze IEŚ

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 526
Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria – (nie)sprawny sojusznik NATO?

15 lutego br. prezydent Rumen Radew zwołał Konsultacyjną Radę Bezpieczeństwa Narodowego (Консултативен Съвет за Национална Сигурност / Konsultatiwen Sywet za Nacionalna Sigurnost – RKBN)[1] w sprawie Ukrainy. Po spotkaniu Rady prezydent Radew przedstawił diagnozę na temat bułgarskiej obronności, ujawniającą stan zapaści, w jakim...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 522
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kosowo: w stronę kolejnego kryzysu w relacjach między Belgradem i Prisztiną?

Sprzeciw władz w Prisztinie wobec organizacji na terytorium Kosowa w styczniu 2022 r. głosowania w referendum, ogłoszonym przez władze w Belgradzie, po raz kolejny na przestrzeni minionego roku doprowadził do wzrostu napięcia politycznego w relacjach między Serbią i Kosowem. Stanowisko decydentów w Prisztinie spotkało się z oficjalną krytyką ze strony przedstawicieli...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 516
Jan Muś - Zespół Bałkański

Przedwyborcze przetasowania na scenie politycznej Słowenii

Pojawienie się na scenie politycznej Ruchu Wolności Roberta Goloba zmienia zasadniczo układ sił przed nadchodzącymi w kwietniu 2022 r. wyborami parlamentarnymi. Nowa formacja polityczna skupia głosy wyborców z centrolewicy i centroprawicy. Wyraźny wzrost zainteresowania nową partią wskazuje na zmęczenie wyborców elitami politycznymi pozostającymi u władzy od wielu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 515
Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Niełatwa droga do porozumienia. Wyzwania przed polityką nowego otwarcia w stosunkach Bułgarii i Macedonii Północnej

Głównym celem polityki nowego otwarcia w stosunkach bułgarsko-macedońskich jest przeniesienie ciężaru wzajemnych relacji z kwestii historycznych i tożsamościowych na działania zwiększające współzależność. Zbliżenie obu społeczeństw powinno nastąpić poprzez usprawnienie kontaktów międzyludzkich w wyniku realizacji projektów infrastrukturalnych, wzmożonej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 509
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: referendum w sprawie reformy sądownictwa i prokuratury – kontekst polityczny (cz. II)

16 stycznia 2022 r. obywatele Serbii zagłosowali w referendum za zmianami w Konstytucji Republiki Serbii, przyczyniającymi się do harmonizacji prawa wewnętrznego w obszarze wymiaru sprawiedliwości i praworządności z prawem europejskim. Głosowanie odbyło się w napiętej atmosferze politycznej, na krótko przed zaplanowanymi na 3 kwietnia 2022 r. wyborami prezydenckimi,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 508
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania-NATO: modernizacja albańskiej bazy lotniczej

18 stycznia 2022 r. rozpoczęto modernizację albańskiej bazy lotniczej, znajdującej się w miejscowości Kuçova. Będzie to pierwsza baza lotnicza na Bałkanach wykorzystywana do celów operacyjnych Sojuszu Północnoatlantyckiego. Tego rodzaju inwestycja ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa Albanii, a także potwierdza jej geostrategiczne położenie z punktu widzenia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 506
Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: granice zaangażowania na wschodzie

Wysiłki Chorwacji na rzecz politycznego i gospodarczego zbliżenia z Ukrainą zostały ograniczone przez dyplomację rosyjską. Zagrzeb może liczyć na wsparcie Rosji w odniesieniu do konstytucyjnego statusu bośniackich Chorwatów w Bośni i Hercegowinie, co stanowi jeden z priorytetów polityki zagranicznej władz chorwackich. Ceną za to będzie jednak zapewne odstąpienie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 505
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: referendum w sprawie reformy sądownictwa i prokuratury (cz. I)

16 stycznia 2022 r. w Serbii odbyło się referendum ogólnokrajowe w sprawie wprowadzenia zmian w Konstytucji Republiki Serbii. Zatwierdzone w wyniku głosowania zmiany ustawy zasadniczej oraz będąca ich konsekwencją przyszła nowelizacja szeregu ustaw mają na celu formalnoprawne ograniczenie możliwości wpływu czynników politycznych na działanie sądów i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 500
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: spory wewnętrzne w ramach największej partii opozycyjnej

Od kilku miesięcy toczy się wewnętrzny konflikt w ramach Demokratycznej Partii Albanii. Przywództwo próbuje w niej przejąć dawny, charyzmatyczny lider ugrupowania, Sali Berisha, który ostatecznie – po objęciu go zakazem wjazdu do USA – został usunięty najpierw z grupy parlamentarnej, a następnie z samej partii. Należy się spodziewać, że problemy wewnętrzne w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 496
Jan Muś - Zespół Bałkański

Dlaczego Bośnia i Hercegowina nie może się rozpaść

10 grudnia 2021 r. parlament Republiki Serbskiej Bośni i Hercegowiny ogłosił zamiar wycofania części kompetencji przekazanych wcześniej władzom państwowym. Deklarowane przesunięcia kompetencji niewiele zmienią w instytucjonalno-prawnym systemie Bośni i Hercegowiny. Ich rzeczywistym celem jest podgrzanie atmosfery w przededniu spodziewanych reform systemu wyborczego BiH...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 495
Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: harwardzki duumwirat

2021 był rokiem wyborów dla Bułgarów. Dopiero za trzecim razem, w listopadowych wyborach zorganizowanych w formule 2 w 1 (wybierano jednocześnie parlament i prezydenta), wybrano parlament, który był w stanie przezwyciężyć polityczny impas i stworzyć większość zdolną do powołania rządu. Był to punkt zwrotny w pokojowej rewolucji, która trwa w Bułgarii od lata...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 486
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania niestałym członkiem Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych

Albania po raz pierwszy w swojej historii będzie pełnić funkcję niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ podczas kadencji 2022-2023. Do deklarowanych priorytetów, które w czasie tych dwóch lat zamierza zrealizować, należy zaliczyć m.in. wzmocnienie roli kobiet, poszanowanie praw człowieka oraz prawa międzynarodowego, promowanie harmonii religijnej czy też...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 484
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między gazem a (geo)polityką: korzyści ekonomiczne i kontrowersje wokół serbsko-rosyjskiego porozumienia gazowego

25 listopada 2021 r. prezydenci Rosji i Serbii zawarli porozumienie w sprawie przedłużenia o sześć miesięcy dotychczasowych warunków zakupu gazu ziemnego przez Serbię. W sytuacji obecnych, rekordowych cen gazu ziemnego na giełdach światowych wynegocjowane rozwiązanie niesie ze sobą wymierne korzyści ekonomiczne dla strony serbskiej. Zwiększa jednak zależność...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 483
Konrad Pawłowski | Michał Paszkowski - Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki

Serbia: nowe porozumienie w sprawie dostaw gazu ziemnego z Rosji

25 listopada 2021 r. w czasie spotkania w Soczi prezydenci Rosji i Serbii zawarli porozumienie na temat przedłużenia o sześć miesięcy dostaw gazu ziemnego z Rosji do Serbii na warunkach kontraktowych z 2013 r. W okresie gwałtownie rosnących cen surowca na giełdach międzynarodowych, gwarantowana do połowy 2022 r. niska cena (270 USD za 1000 m3) to duży sukces prezydenta...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 479
Jan Muś - Zespół Bałkański

W cieniu skrzydeł Dassault Rafale: wizyta prezydenta Francji w Chorwacji

Wizyta prezydenta Republiki Francuskiej Emmanuela Macrona w Chorwacji zakończyła się podpisaniem deklaracji o partnerstwie strategicznym obydwu państw. Dokument ten ma znaczenie polityczne przede wszystkim dla premiera Andreja Plenkovicia i rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej. Rzeczywistym celem wizyty Macrona było zakończenie transakcji kupna przez Chorwatów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 478
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania i Kosowo: kolejne wspólne posiedzenie obu rządów

26 listopada 2021 r. miało miejsce kolejne wspólne posiedzenie rządów Albanii i Kosowa – pierwsze z udziałem zarówno administracji albańskiego premiera Ediego Ramy, jak i kosowskiego szefa rządu Albina Kurtiego. Wydarzenie to odzwierciedla pogłębiające się relacje pomiędzy oboma państwami. Jednocześnie wzbudza ono zaniepokojenie w regionie oraz prowokuje dyskusje...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 476
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: niełatwy dialog władzy i opozycji

Od marca do września 2021 r. w Serbii trwał dialog międzypartyjny pomiędzy ugrupowaniami tworzącymi koalicję rządową a partiami opozycyjnymi, niereprezentowanymi w Zgromadzeniu Narodowym. Dialog prowadzony był przy wsparciu deputowanych Parlamentu Europejskiego. Obecnie ma miejsce powolna implementacja uzgodnionych rozwiązań, które mają poprawić warunki rywalizacji...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 474
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: trzeci rząd premiera Ediego Ramy i nowe wyzwania

18 września miało miejsce zaprzysiężenie trzeciego rządu premiera Ediego Ramy. Jest to rząd kontynuacji, złożony przede wszystkim z osób, które już wcześniej sprawowały funkcje ministerialne. Priorytety rządu nie uległy znaczącej zmianie ani w obszarze wewnętrznym, ani międzynarodowym. Uzyskanie członkostwa w UE, wzmacnianie relacji z USA oraz rozwój...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 466
Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: intensyfikacja debaty na temat przyjęcia euro

Inicjatywa referendalna „Chrońmy chorwacką kunę” ma na celu mobilizację polityczną na prawicy. Choć do wyborów pozostały jeszcze trzy lata (wybory prezydenckie, do parlamentu krajowego i europejskiego mają odbyć się w 2024 r.), to wprowadzenie euro w Chorwacji planowane jest na początek 2023 r. Wyznacza to więc ponad roczny okres, w którym będzie trwała...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 465
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: zapowiedź ustąpienia premiera po nieudanych wyborach lokalnych

Premier Macedonii Północnej Zoran Zaev tuż po ogłoszeniu wstępnych wyników drugiej tury wyborów lokalnych ustąpił zarówno ze stanowiska premiera, jak i przewodniczącego głównej partii rządzącej – Socjaldemokratycznego Związku Macedonii (Социјалдемократски сојуз на Македонија, SDSM). SDSM uzyskał bowiem zdecydowanie gorszy wynik...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 456
Jan Muś - Zespół Bałkański

Szczyt UE – Bałkany Zachodnie w Słowenii: puste gesty i impas polityki rozszerzenia

Kolejny szczyt Unia Europejska – Bałkany Zachodnie nie przyniósł żadnych postępów w procesie rozszerzenia UE. Dla przywódców państw Bałkanów Zachodnich jest to wyraźny sygnał o braku politycznego poparcia ze strony UE, które można by przekuć na polityczny sukces w państwie macierzystym i w regionie. Dalsze ograniczenie wiarygodności UE będzie zachęcać innych...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 452
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kryzys na przejściach granicznych w Kosowie: wzrost napięcia i powrót do negocjacji

Kiedy 20 września 2021 r. władze Kosowa rozpoczęły implementację nowych regulacji w odniesieniu do tablic rejestracyjnych wydawanych przez władze Serbii, Serbowie z północnego Kosowa zablokowali drogi dojazdowe do przejść w Jarinje i Brnjaku. Największemu od lat kryzysowi w relacjach Kosowa i Serbii towarzyszyły wzajemne oskarżenia o naruszanie porozumień...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 448
Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: kryzys wewnętrzny w Socjaldemokratycznej Partii Chorwacji i jego wpływ na kształt chorwackiej sceny politycznej

Partia Socjaldemokratyczna – będąca największym opozycyjnym ugrupowaniem w Chorwacji – weszła w kulminacyjną fazę kryzysu wewnętrznego, który grozi jej rozpadem lub dalszym spadkiem poparcia. Oznacza to umocnienie się na scenie politycznej nowych organizacji o charakterze lewicowo-liberalnym, wywodzących się z ruchów miejskich i organizacji pozarządowych. Taka...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 445
Konrad Pawłowski | Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Czarnogóra: bilans „zysków i strat” po protestach przeciwko intronizacji metropolity Joanikija

4-5 września 2021 r. w Cetyni doszło do protestów przeciwko intronizacji nowego metropolity Czarnogóry i Przymorza. Demonstracje miały przede wszystkim charakter polityczny i były próbą sił – oraz kolejną odsłoną konfliktu – między prezydentem Milo Đukanoviciem a obecnym rządem Czarnogóry. Przebieg i skutki polityczne wydarzeń w Cetyni pozwalają...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 442
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Czarnogóra: protesty przeciwko intronizacji metropolity Joanikija

W ostatnich tygodniach intronizacja nowego metropolity Czarnogóry i Przymorza stała się jednym z najważniejszych tematów politycznych w Czarnogórze i Serbii. Protesty przeciwko intronizacji metropolity Serbskiej Cerkwi Prawosławnej w Cetyni, dawnej stolicy Czarnogóry, będącej dla Czarnogórców symbolem – odrębnej od serbskiej – czarnogórskiej historii,...

Więcej →