Podcasty

24 marca 2021

Państwa Morza Bałtyckiego dynamicznie rozwijają projekty energetyczne

Rozmowa nr 137

Pandemia COVID-19 nie spowodowała opóźnień w rozwoju projektów energetycznych, które mają na celu uniezależnienie się od Rosji. Trwają prace nad rozbudową infrastruktury w Świnoujściu oraz nad gazociągiem Baltic Pipe. Wszelkie prognozy oraz plany przedsiębiorstw energetycznych przewidują dalszy wzrost zapotrzebowania na gaz ziemny w Polsce. Podobne przedsięwzięcia rozwijają także inne państwa regionu, jednak w niektórych z nich pojawiają się problemy z finansowaniem projektów. Dlaczego tak się dzieje – wyjaśnia dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

24 marca 2021

Pandemia pozytywnie wpływa na rozwój cyfryzacji na Ukrainie

Rozmowa nr 136

Jednym z niewielu pozytywnych efektów pandemii COVID-19 na Ukrainie jest rozwój cyfryzacji. Obecna sytuacja spowodowała dynamiczną rozbudowę tego typu przedsięwzięć realizowanych w ostatnich latach. Dotyczą one praktycznie każdego obszaru życia społecznego na Ukrainie. Systemowe rozwiązania w zakresie cyfryzacji są realizowane w ramach Państwowej Strategii Rozwoju Regionalnego i znalazły swoje odzwierciedlenie m.in. w niedawno podpisanej przez prezydenta Ukrainy ustawie o powołaniu Biura Bezpieczeństwa Ekonomicznego – przekonuje dr Marta Drabczuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

18 marca 2021

Wzrost napięcia na wschodzie Ukrainy to efekt konsekwentnej polityki Kijowa wobec terenów okupowanych

Rozmowa nr 135

W ostatnim czasie dochodzi do wzrostu aktywności prorosyjskich sił zbrojnych na wschodzie Ukrainy. Rosja zapowiada też kroki prawne wobec tego państwa za blokowanie dostępu do wody dla Krymu. Większa liczba incydentów zbrojnych i zapowiedzi działań prawnych nie są przypadkowe. Zdaniem dr Marty Drabczuk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ, ich powodem jest konsekwentna polityka władz Kijowa, zmierzająca do odzyskania kontroli nad zajętymi regionami. Ukraina podejmuje kolejne działania, zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym, które powodują reakcję rosyjskich władz – podkreśla dr Drabczuk.

17 marca 2021

Koalicja rządowa na Słowacji zagrożona. Niestosowny żart premiera Matoviča przyczyną kryzysu w relacjach z Ukrainą

Rozmowa nr 134

Koalicja rządowa na Słowacji coraz bardziej podzielona. Przyczyną takiego stanu rzeczy są decyzje podejmowane przez premiera Igora Matoviča w sprawie pandemii, a dokładnie zakup w Rosji szczepionki na COVID-19. Część koalicjantów jest temu przeciwna i w konsekwencji może to doprowadzić nawet do upadku rządu. Dodatkowo doszło także do pogorszenia relacji z Ukrainą. W czasie jednego z wywiadów radiowych premier Matovič powiedział, że w zamian za rosyjską szczepionkę przekaże Rosji ukraińskie Zakarpacie. To stwierdzenie wywołało gwałtowną reakcję władz w Kijowie. O politycznym kryzysie na Słowacji, z pandemią w tle, rozmawiamy dr. Łukaszem Lewkowiczem z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

12 marca 2021

Pogłębia się współpraca wojskowa pomiędzy Białorusią a Rosją

Rozmowa nr 133

Coraz słabsza pozycja Alaksandra Łukaszenki wpływa na większą militarną obecność Rosji na Białorusi. Powstaną nowe, wspólne ośrodki szkoleniowe, przeprowadzone zostaną kolejne ćwiczenia sił zbrojnych, planuje się też zakup rosyjskiego sprzętu wojskowego. Białoruski przywódca zdaje sobie sprawę, że po sfałszowanych wyborach prezydenckich i masowych protestach Białorusinów utrzymuje się przy władzy przede wszystkim dzięki poparciu Rosji. To powoduje kolejne ustępstwa na jej rzecz, dotyczące np. problematyki wojskowej. Czy zatem stała obecność sił zbrojnych Rosji na terytorium Białorusi jest tylko kwestią czasu? Między innymi na to pytanie odpowiada kierownik Zespołu Europy Wschodniej IEŚ dr Jakub Olchowski.

11 marca 2021

Węgry stawiają na współpracę z Chinami. Jakie będą tego efekty?

Rozmowa nr 132

Węgry liczą na to, że Chińczycy będą coraz bardziej inwestować w ich gospodarkę. W odróżnieniu od większości państw naszej części Europy władze w Budapeszcie zdecydowały się na szeroką współpracę z Chinami, m.in. w sektorze motoryzacyjnym czy energetycznym. Dodatkowo podjęto decyzję o sprowadzeniu chińskich szczepionek stosowanych w walce z pandemią COVID-19. Z czego wynika dynamiczny rozwój współpracy chińsko-węgierskiej i kto na niej najbardziej skorzysta? Na te oraz inne pytania odpowiada starszy analityk w Zespole Wyszehradzkim IEŚ dr Dominik Héjj.

11 marca 2021

Auta elektryczne nie zdominują szybko światowych rynków

Rozmowa nr 131

W ostatnim czasie segment pojazdów o napędzie elektrycznym rozwija się bardzo dynamicznie. Jednak nie należy się spodziewać, że w najbliższych latach auta elektryczne wyprą pojazdy o napędzie tradycyjnym. Główne powody to wciąż wysokie ceny pojazdów elektrycznych i stosunkowo niewielka liczba punktów ładowania. Zdecydowanie większą popularnością cieszą się pojazdy hybrydowe. W naszej części Europy największy udział takich modeli w rynku samochodowym jest zauważalny w Estonii – 6%, a najmniejszy w Czechach – około 2%. Z pewnością w dalszej perspektywie udział pojazdów hybrydowych i elektrycznych będzie dynamicznie wzrastał – zauważa dr Michał Paszkowski z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

9 marca 2021

Pandemia pogłębi obszary ubóstwa w Europie

Rozmowa nr 130

Pandemia COVID-19 pogłębi obszary ubóstwa w Europie, zwłaszcza w południowej części kontynentu. Przed pandemią problem ten dotyczył około 22 milionów osób z tzw. nowych państw Unii Europejskiej. Trudno na razie wskazać, jak bardzo ta liczba wzrośnie. Należy przy tym pamiętać, że ubóstwo w poszczególnych państwach wygląda w różny sposób. Inaczej definiowane jest z perspektywy np. Luksemburga, a inaczej Czech czy Bułgarii – wskazują dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik i Marlena Gołębiowska z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

5 marca 2021

Broń chemiczna na dnie Bałtyku ogromnym wyzwaniem dla wspólnoty międzynarodowej

Rozmowa nr 129

Zalegająca na dnie Morza Bałtyckiego broń chemiczna, pochodząca z II wojny światowej, staje się coraz większym wyzwaniem dla wspólnoty międzynarodowej i przede wszystkim dla państw regionu bałtyckiego. Od czasu do czasu jest ona odnajdowana na plażach, pojawia się też w sieciach rybackich, co powoduje bardzo duże zagrożenie. Dodatkowo należy przypuszczać, że wzrost liczby inwestycji na Bałtyku przyczyni się do tego, że kolejne składowiska bojowych środków trujących będą odkrywane. Tu rodzi się szereg pytań, między innymi – co z nimi robić? Wydobywać je czy nie? I kto miałby ponosić koszty tych operacji? Na te pytania odpowiada dr Damian Szacawa, starszy analityk z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

3 marca 2021

Białoruskie dylematy gospodarcze

Rozmowa nr 128

W kolejnym odcinku naszych rozmów analizujemy zaangażowanie Chin w Europie Środkowej i Wschodniej. Omawialiśmy już relacje tego państwa z Litwą, Łotwą i Estonią oraz z państwami bałkańskimi. Tym razem powiemy o chińskiej obecności na Białorusi. Z pewnością azjatyckie mocarstwo liczyło tu na więcej korzyści, podobnie jak sama Białoruś. Co utrudnia rozwój tych relacji i jak postrzega je Rosja – wyjaśnia dr Andrzej Szabaciuk z Zespołu Europy Wschodniej.

24 lutego 2021

Trudne miesiące przed europejskimi rafineriami

Rozmowa nr 127

Miniony rok był niezwykle trudny dla branży naftowej na całym świecie. Problemy miały i nadal mają przede wszystkim mniejsze rafinerie, którym z powodu spadku zapotrzebowania na paliwa grozi zamknięcie lub które już zostały zamknięte. Problem ten dotyczy także firm w naszej części Europy. O tym, kto ma największe trudności, a kto najlepiej radzi sobie w obecnej sytuacji rozmawiamy z dr. Michałem Paszkowskim z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

24 lutego 2021

Coraz mocniejsza pozycja Chin na Bałkanach

Rozmowa nr 126

W kolejnym odcinku analizujemy politykę Chin wobec poszczególnych państw naszego regionu. Tym razem skoncentrujemy się na Bałkanach. Niedawny szczyt Chiny – Europa Środkowa (17+1) nie przyniósł przełomowych decyzji, przede wszystkim dotyczących gospodarki. Większość państw coraz sceptyczniej podchodzi do tej inicjatywy. Jednak pewne nadzieje związane z zaangażowaniem azjatyckiego mocarstwa w regionie wiąże Serbia, która zdecydowała się na zakup chińskich szczepionek. O perspektywach zaangażowania Chin na południu Europy rozmawiamy ze starszym analitykiem z Zespołu Bałkańskiego IEŚ, dr. Janem Musiem.

24 lutego 2021

Państwa bałtyckie ostrożne w relacjach z Chinami

Rozmowa nr 125

Niedawny szczyt Chiny – Europa Środkowa (17+1) nie okazał się wydarzeniem przełomowym. Dotychczasowe propozycje składane przez azjatyckie mocarstwo nie są atrakcyjne dla większości państw regionu i nie przekładają się na rozwój współpracy gospodarczej. Dodatkowo państwa bałtyckie i Polska podnoszą kwestie praw człowieka i skrytykowały próbę zaproszenia na szczyt białoruskiego przywódcy Alaksandra Łukaszenki. W kolejnych odcinkach będziemy omawiali politykę poszczególnych państw wobec Chin. Rozpoczynamy od Litwy, Łotwy i Estonii – mówi dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik, kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

18 lutego 2021

Historyczne zwycięstwo partii Vetëvendosje w Kosowie

Rozmowa nr 124

Przytłaczającym, prawie 50-procentowym zwycięstwem partii Vetëvendosje zakończyły się wybory parlamentarne w Kosowie. Do władzy dochodzi ugrupowanie, na którego czele stoi charyzmatyczny lider Albin Kurti, ostro krytykujący dotychczasowych kosowskich liderów politycznych. Ze sceny politycznej odchodzą stopniowo działacze, którzy walczyli o niepodległość Kosowa ponad 20 lat temu i którzy nie potrafili sprostać obecnym oczekiwaniom społecznym. O podsumowaniach wyborczych rozmawiamy dr. hab. Konradem Pawłowskim i dr hab. Agatą Domachowską z Zespołu Bałkańskiego IEŚ.

18 lutego 2021

Chaotyczna kampania informacyjna dotycząca pandemii powodem coraz niższych notowań łotewskich polityków

Rozmowa nr 123

Łotewskie władze są coraz gorzej oceniane przez obywateli. Główny powód to chaotyczne działania związane z zapobieganiem pandemii oraz brak odpowiednich informacji na ten temat. Mieszkańcy Łotwy sprzeciwiają się kolejnym ograniczeniom, a dodatkowo połowa z nich sceptycznie podchodzi do szczepień. Czy łotewskie władze znajdą sposób, by odwrócić te niepokojące tendencje? Na to pytanie odpowiada kierownik Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Aleksandra Kuczyńska-Zonik.

18 lutego 2021

Ukraińscy medycy łatwiej znajdą zatrudnienie w Polsce – plusy i minusy nowych możliwości

Rozmowa nr 122

Obowiązujące od początku tego roku nowe przepisy umożliwiają zatrudnianie w Polsce medyków spoza Unii Europejskiej. Rozwiązania te mogą być szczególnie atrakcyjne dla specjalistów z Ukrainy. Biorąc pod uwagę spore braki kadrowe w naszym kraju, możliwość zatrudniania osób z innych państw wydaje się dobrym rozwiązaniem. Pojawiają się jednak wątpliwości związane na przykład z odpowiednią znajomością języka polskiego. Do początku lutego do Ministerstwa Zdrowia wpłynęło ponad 70 wniosków o zgodę na wykonywanie zawodu w ramach nowych procedur – informuje dr Hanna Bazhenova, starszy analityk z Zespołu Europy Wschodniej IEŚ.

17 lutego 2021

30 lat Grupy Wyszehradzkiej – podsumowania i nowe wyzwania

Rozmowa nr 121

Minęło 30 lat od utworzenia Grupy Wyszehradzkiej. Przez ten czas udało się zrealizować szereg projektów, w tym przede wszystkim wstąpić do NATO i Unii Europejskiej. Państwa współtworzące Grupę mają zazwyczaj wspólne cele, jednak w niektórych zagadnieniach – związanych chociażby z polityką wobec partnerów ze wschodniej Europy – widać czasami głębokie różnice. Czas, w jakim powstawała nowa inicjatywa regionalna, był szczególny, zwłaszcza w kontekście rozpadającego się ZSRR – podkreśla dr Łukasz Lewkowicz, starszy analityk z Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

9 lutego 2021

Międzynarodowy Fundusz Walutowy ma pomóc w podniesieniu wiarygodności systemu bankowego w państwach bałtyckich

Rozmowa nr 120

Seria skandali związanych z działalnością banków w państwach bałtyckich znacznie osłabiła ich wiarygodność. Niektóre z nich były pralnią brudnych pieniędzy, napływających przede wszystkim z Rosji. Proceder ten był prowadzony przez banki działające na Łotwie i w Estonii. W tym drugim przypadku były to oddziały banków z Danii i ze Szwecji. W związku z tym wiarygodność sektora finansowego w regionie znacznie podupadła. Wprowadzono już szerokie działania kontrolne oraz poproszono o pomoc Międzynarodowy Fundusz Walutowy, jednak odzyskiwanie wiarygodności to długi proces. Warto przypomnieć, że po rozpadzie ZSRR sektor bankowy prężnie zaczął się rozwijać przede wszystkim na Łotwie – mówi Marlena Gołębiowska, analityk z Zespołu Bałtyckiego IEŚ.

8 lutego 2021

Co dalej z Nord Stream 2 i amerykańską obecnością w Europie? Administracja Joe Bidena powoli odkrywa karty

Rozmowa nr 119

Nowa amerykańska administracja powoli odkrywa karty w sprawie relacji z państwami europejskimi. Ważą się, między innymi, losy gazociągu Nord Stream 2 oraz kwestia obecności wojsk amerykańskich w Niemczech. W sprawie pierwszego tematu pojawiają się sprzeczne informacje dotyczące dalszych sankcji wobec firm zaangażowanych w budowę gazociągu. Natomiast w relacjach z Rosją możemy mieć do czynienia z kontynuacją polityki prowadzonej przez prezydenta Baracka Obamę pod koniec drugiej kadencji – uważa dr Tomasz Pugacewicz z Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego.

5 lutego 2021

Ukraińcy mają coraz większe zaufanie do polityków prorosyjskich i do Alaksandra Łukaszenki

Rozmowa nr 118

Platforma Opozycyjna – Za Życie cieszy się na Ukrainie największym poparciem. Tak wynika z ostatnich sondaży przeprowadzonych przez Kijowski Międzynarodowy Instytut Socjologii. Ugrupowanie to wywodzi się z dawnej Partii Regionów byłego prezydenta Wiktora Janukowycza. Spada natomiast poparcie dla obecnego prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Obecnie może on liczyć na 22% poparcia. Z polityków z innych państw największym zaufaniem Ukraińcy darzą Alaksandra Łukaszenkę. Z drugiej strony ma on, obok Władimira Putina, najliczniejszą grupę krytyków. Co oznacza wzrost poparcia dla sił często określanych jako prorosyjskie i jak interpretować obecne wyniki poparcia dla polityków ukraińskich? Na te pytania odpowiada z Kijowa dr Piotr Andrusieczko, dziennikarz polskich mediów na Ukrainie.

4 lutego 2021

Długa droga do reaktywacji sektora lotniczego po pandemii

Rozmowa nr 117

Sektor lotniczy w ostatnich miesiącach przechodzi trudne chwile. Ograniczenia ruchu pasażerskiego związane z rozwojem pandemii COVID-19 spowodowały, że wiele przedsiębiorstw stanęło przed widmem bankructwa. W podobnej sytuacji są firmy z Europy Środkowo-Wschodniej. Z opracowań starszego analityka Zespołu Bałtyckiego IEŚ dr Michała Paszkowskiego wynika, że zniesienie obecnych ograniczeń nie musi przełożyć się na radykalną poprawę sytuacji.

4 lutego 2021

Państwa nordyckie odbudowują osłabione relacje

Rozmowa nr 116

Ostatnie miesiące pandemii mocno odbiły się na relacjach pomiędzy państwami nordyckimi. Wprowadzono szereg nieskoordynowanych działań, które osłabiły wzajemne zaufanie, a kryzys ukazał słabe strony relacji. Wcześniej zakładano, że do 2030 r. region nordycki stanie się najbardziej zintegrowaną i zrównoważoną przestrzenią. Co wobec tego z tymi planami? Na to pytanie odpowiada dr Damian Szacawa, starszy analityk w Zespole Bałtyckim IEŚ.

28 stycznia 2021

Rośnie grono sympatyków Aleksieja Nawalnego, jednak do sukcesu wyborczego daleka droga

Rozmowa nr 115

Wielotysięczne demonstracje w całej Rosji, wspierające opozycjonistę Aleksieja Nawalnego, pokazują, że powiększa się grono przeciwników polityki prezydenta Władimira Putina. Nie jest to na razie ruch, który może zagrozić władzy, ale – jak mówią nasi eksperci – kropla drąży skałę. Opublikowanie przez Nawalnego filmu ukazującego luksusową rezydencję rosyjskiego przywódcy zszokowało wielu odbiorców. I właśnie ukazywanie przepychu władzy może być kluczem do sukcesu. Na ten temat rozmawiamy ze starszym analitykiem w Zespole Europy Wschodniej IEŚ dr. Andrzejem Szabaciukiem oraz z dr Agnieszką Bryc z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

27 stycznia 2021

Producenci samochodów liczą straty i zmieniają profil produkcji

Rozmowa nr 114

W ostatnich miesiącach producenci samochodów nie mają się z czego cieszyć. Zanotowano poważne spadki sprzedaży nowych aut, a prognozy na bieżący rok też nie są optymistyczne. Co prawda poszczególne państwa wspierają swoje firmy, ale w dłuższej perspektywie to za mało. Szuka się nowych rozwiązań, polegających na wspieraniu rozwoju segmentu aut elektrycznych i hybrydowych, oraz częściowo zmienia się profil produkcji. Sytuację w państwach Europy Środkowej przedstawia dr Agata Tatarenko, kierownik Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ.

27 stycznia 2021

Poważne problemy ze szczepieniami w Czechach. Czy Izrael pomoże?

Rozmowa nr 113

Czesi mają spore problemy ze swoim systemem szczepień, który działa bardzo wolno, powoduje chaos i zamieszanie. Czescy politycy starają się znaleźć rozwiązanie tej sytuacji. W sprawie pomocy w przebudowie wadliwego systemu w ostatnim czasie zwrócono się nawet do Izraela, który bardzo sprawnie przeprowadza swoje szczepienia. Kłopoty z systemem już odbijają się na preferencjach wyborczych Czechów, co u premiera Andreja Babiša i jego otoczenia powoduje szybsze bicie serca – informuje analityk Zespołu Wyszehradzkiego IEŚ Szczepan Czarnecki.