Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1210

30 września 2024

Marlena Gołębiowska | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: koncepcja „państwa osobistego”

W 2024 r. Estonia, uznawana za jednego ze światowych liderów cyfryzacji, ogłosiła kolejny etap w rozwoju administracji publicznej. Koncepcja „państwa osobistego” (est. personaalne riik) ma przenieść relacje między obywatelem a administracją na nowy poziom. Państwo ma bowiem nie tylko odpowiadać na potrzeby obywateli, ale je przewidywać, oferując spersonalizowane...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1207

26 września 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Intensyfikacja współpracy gazowej państw bałtyckich i Finlandii

Państwa bałtyckie oraz Finlandia od wielu lat podejmują aktywne działania na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego, które koncentrują się na stworzeniu jednolitego rynku gazu ziemnego, większej wymiany handlowej, a od wybuchu pełnowymiarowej wojny na Ukrainie również koordynacji działań antykryzysowych w sferze energetycznej. Jednym z elementów tego...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1204

24 września 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Rosjanie bez prawa zakupu nieruchomości w państwach regionu Morza Bałtyckiego

Państwa regionu Morza Bałtyckiego od lat cieszą się zainteresowaniem rosyjskich przedsiębiorców i inwestorów ze względu na bliskość geograficzną oraz ich dynamiczny rozwój gospodarczy. W rezultacie niektóre nieruchomości położone w pobliżu obiektów o znaczeniu strategicznym są obecnie w posiadaniu Rosjan, co stwarza wyzwanie dla bezpieczeństwa państw regionu....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1202

22 września 2024

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Przewodnictwo Polski w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB)

1 lipca 2024 r. Polska objęła roczne przewodnictwo w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB), które potrwa do czerwca 2025 r. Obok realizacji projektów w ramach trzech głównych priorytetów, tj. ochrony morza, wzrostu integracji regionu oraz zwiększenia dobrobytu, Polska zamierza zwrócić większą uwagę na zagadnienia poprawy bezpieczeństwa w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1191

29 sierpnia 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Infrastruktura naftowa Chorwacji kluczem do bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowej

Chorwacja, z uwagi na swoje położenie geograficzne oraz istniejącą infrastrukturę, odgrywa niezwykle ważną rolę w kontekście dostaw ropy naftowej do rafinerii w Bośni i Hercegowinie, Serbii, na Węgrzech oraz Słowacji. Kluczową funkcję pełni terminal naftowy w Omišalj, a także rurociąg Adria. Uwzględniając uwarunkowania międzynarodowe, znaczenie tego typu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1187

26 sierpnia 2024

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

„Miękkie bezpieczeństwo” w regionie Morza Bałtyckiego: współpraca regionalna w zakresie zwiększenia odporności społecznej i ochrony infrastruktury krytycznej

Państwa nordyckie traktują ochronę infrastruktury krytycznej jako część bezpieczeństwa kompleksowego. Wieloletnia tradycja współpracy transgranicznej w tym zakresie będzie czynnikiem sprzyjającym implementacji dyrektywy UE dotyczącej odporności podmiotów krytycznych. Do zwiększania odporności w obszarze „miękkiego bezpieczeństwa” w regionie Morza Bałtyckiego...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1185

22 sierpnia 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rozbudowa infrastruktury gazowej na południu Europy

W Europie Południowej trwa proces zwiększania zdolności transportowych surowców energetycznych, głównie w kontekście rynku gazu ziemnego. Bez wątpienia głównym celem od 2022 r., a więc od wybuchu pełnoskalowej wojny na Ukrainie, jest zapewnienie większej dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw tego surowca do państw Europy Środkowej. Co ważne, wiele państw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1179

2 sierpnia 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

System obrony cywilnej w Estonii

System obrony cywilnej w Estonii jest częścią kompleksowego ujęcia bezpieczeństwa, w którym społeczeństwo aktywnie uczestniczy w procesie budowania odporności państwa i jest w stanie samodzielnie odpowiadać na wyzwania o charakterze militarnym i pozamilitarnym. Specyfiką systemu obrony cywilnej tego państwa jest: 1. wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1176

31 lipca 2024

Aleksandra Poznar | Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Ukraina ograniczyła tranzyt ropy naftowej południową nitką rurociągu Przyjaźń

Rozszerzenie przez władze Ukrainy w czerwcu 2024 r. listy podmiotów objętych sankcjami o spółkę Lukoil, dostarczającą ropę naftową do rafinerii Grupy MOL, doprowadziło do wstrzymania dostaw surowca w połowie lipca 2024 r. do zakładów w Bratysławie na Słowacji oraz w Százhalombatta na Węgrzech. Oba zakłady, dzięki otrzymanym w 2022 r. derogacjom na sankcje...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1175

31 lipca 2024

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Polska, Słowacja, Węgry i Rumunia z procedurą nadmiernego deficytu

Po pandemicznym poluzowaniu reguł fiskalnych – w nowych ramach po przeprowadzonej reformie – powraca unijna procedura nadmiernego deficytu. 26 lipca 2024 r. Rada Unii Europejskiej zdecydowała o jej wszczęciu wobec siedmiu państw członkowskich, wśród których znalazły się trzy środkowoeuropejskie: Polska, Słowacja i Węgry. Jest to wynik niespełnienia kryterium...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1172

29 lipca 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: priorytety rządu Kristena Michala

23 lipca 2024 r., po tym jak Kaja Kallas została nominowana na stanowisko wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa („Komentarze Brief IEŚ” nr 1167), na nadzwyczajnym posiedzeniu Riigikogu został zaprzysiężony rząd premiera Kristena Michala. Kristen Michal, minister klimatu w rządzie Kai Kallas, a wcześniej minister gospodarki i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1167

19 lipca 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kaja Kallas szefową dyplomacji UE

Kaja Kallas, dotychczasowa premier Estonii („Komentarze” IEŚ nr 801), wkrótce zastąpi Josepa Borrella na stanowisku wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. 15 lipca br. Kallas złożyła rezygnację z urzędu na ręce prezydenta Estonii Alara Karisa. Pozostanie jednak na stanowisku premiera do czasu zaprzysiężenia nowego rządu, co...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1164

16 lipca 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rumunia: ambitne plany dotyczące eksportu gazu ziemnego

Rumunia poprzez realizację projektu Neptun Deep ma szansę stać się największym producentem gazu ziemnego wśród państw Unii Europejskiej. Zagospodarowanie złóż Domino i Pelican South może stanowić niezwykle ważny element wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego nie tylko Rumunii, ale także państw Europy Środkowej. Zwiększona dostępność surowca w regionie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1163

16 lipca 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry: współpraca energetyczna z państwami Morza Kaspijskiego

Węgry przez lata koncentrowały swoją politykę energetyczną na dostawach surowców energetycznych z Federacji Rosyjskiej. Zasadniczo współpraca z Rosją, w tym budowa elektrowni jądrowej w Paks, stanowiła fundament bezpieczeństwa energetycznego Węgier. Pomimo kluczowej roli Rosji w energetyce węgierskiej władze w Budapeszcie od dłuższego czasu podejmują kroki w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1155

2 lipca 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Finlandia: rezygnacja z dostaw LNG z Federacji Rosyjskiej

Finlandia, jako pierwsze państwo Unii Europejskiej, zrezygnowała z dostaw gazu ziemnego w formie LNG z Federacji Rosyjskiej. Tego typu decyzja była następstwem wejścia w życie czternastego pakietu sankcji nałożonych na Rosję w związku z pełnowymiarowym atakiem na Ukrainę w lutym 2022 r. Rezygnacja z importu surowca z tego kierunku jest potwierdzeniem negatywnej oceny...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1152

25 czerwca 2024

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Zawiłe ścieżki ku euro

Wybory do Parlamentu Europejskiego w 2024 r. w państwach Unii Europejskiej pozostających poza strefą euro ożywiły debatę o przyjęciu wspólnej europejskiej waluty. Spośród nich Bułgaria jest najbliżej wprowadzenia euro, choć proces ten napotyka trudności związane z niestabilnością polityczną i niespełnieniem kryteriów konwergencji. Rumunia i Czechy podjęły...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1149

20 czerwca 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Litwa: nowa wizja bezpieczeństwa energetycznego państwa do 2050 roku

Na Litwie rząd przyjął nową strategię bezpieczeństwa energetycznego z perspektywą do 2050 r. Dokument – Krajowa strategia niezależności energetycznej – czeka już tylko na zatwierdzenie przez parlament. Nowa strategia ma wpłynąć na wzrost niezależności energetycznej, a także doprowadzić do eksportu nadwyżki wytwarzanej energii elektrycznej. Proces...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1146

13 czerwca 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Partie konserwatywne wygrywają wybory do Parlamentu Europejskiego w państwach bałtyckich

Wybory do Parlamentu Europejskiego w państwach bałtyckich nie przyniosły wielu niespodzianek. Podczas kampanii przedwyborczej dominowały tematy związane z bezpieczeństwem, rozwojem regionalnym i infrastrukturą. Zwyciężyły ugrupowania o profilu konserwatywnym, wysokie wyniki uzyskały również partie socjaldemokratyczne (Litwa, Estonia). Frekwencja wyniosła poniżej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1143

12 czerwca 2024

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego w państwach nordyckich

9 czerwca 2024 r. odbyły się wybory do Parlamentu Europejskiego (PE). W trzech państwach nordyckich: Danii, Szwecji i Finlandii kampania wyborcza koncentrowała się na tematach związanych z obronnością i bezpieczeństwem oraz ochroną środowiska i działaniami na rzecz klimatu. Dodatkowo w debacie publicznej pojawiły się kwestie dotyczące sytuacji wewnętrznej w...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1135

5 czerwca 2024

Jakub Bornio | Damian Szacawa - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Reakcja Finlandii na prowokacje Federacji Rosyjskiej dotyczące zmiany granic morskich na Morzu Bałtyckim

22 maja 2024 r. Federacja Rosyjska przedstawiła projekt korekty granicy wód wewnętrznych na Morzu Bałtyckim. Wprawdzie został on szybko usunięty z agendy prac legislacyjnych rosyjskiej Dumy, wywołał jednak relatywnie duże zaniepokojenie wśród państw sąsiednich, wynikające z możliwej rewizji umów dwustronnych i wielostronnych regulujących podział obszarów...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1133

29 maja 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Słowacja: szanse na dostawy gazu ziemnego z Azerbejdżanu

Wojna rosyjsko-ukraińska zapoczątkowała na Słowacji proces odchodzenia od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej. W nowych uwarunkowaniach wyzwaniem dla Słowacji pozostaje źródło pochodzenia gazu ziemnego, a nie infrastruktura, która była rozwijana przez lata i obecnie gwarantuje możliwość sprowadzania surowca z różnych kierunków. Ważną cezurą czasową...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1129

27 maja 2024

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Blue economy w Polsce i w państwach bałtyckich

Niebieska gospodarka (blue economy) to koncepcja zrównoważonego wykorzystania zasobów morskich, oceanicznych i przybrzeżnych, która ma na celu wspieranie rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym dbaniu o środowisko. W Polsce, na Litwie, Łotwie i w Estonii ta część gospodarki generuje w sumie ponad 5 mld euro rocznej wartości dodanej i daje zatrudnienie ponad 200 tys....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1127

20 maja 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Referendum w sprawie podwójnego obywatelstwa na Litwie

12 maja 2024 r., oprócz głosowania w pierwszej turze wyborów prezydenckich, obywatele Litwy wzięli udział w ogólnokrajowym referendum, w którym wypowiedzieli się na temat liberalizacji przepisów dotyczących podwójnego obywatelstwa. Litwa, jako jedno z niewielu państw europejskich, prowadzi dość restrykcyjną politykę obywatelstwa, zgodnie z którą możliwość...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1124

16 maja 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Mołdawia: potencjalne problemy z dostępnością energii elektrycznej w 2025 roku

Mołdawia znajduje się w specyficznej sytuacji, jeśli chodzi o dostępność energii elektrycznej, która niemalże w całości pochodzi z Naddniestrza, a więc separatystycznego terytorium nieuznawanego za państwo przez większość społeczności międzynarodowej. Dostawy energii są realizowane z elektrowni Cuciurgani-Moldavskaya GRES (MGRES), która nie płaci za gaz ziemny...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief 1120

13 maja 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwini wybierają prezydenta

12 maja 2024 r. na Litwie odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Starający się o reelekcję Gitanas Nausėda uzyskał 44,10% głosów. Ingridę Šimonytė, nominowaną przez Związek Ojczyzny – Litewskich Chrześcijańskich Demokratów, poparło 19,86% wyborców. Następni w kolejności byli dwaj kandydaci niezależni – Ignas Vėgėlė (12,37%) i Remigijus...

Więcej →