Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 907

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Milan Kundera: czesko-francuski pisarz i eseista

Zmarły 12 lipca 2023 r. Milan Kundera był jednym z najczęściej tłumaczonych powieściopisarzy pochodzących z Europy Środkowej. W pamięci zbiorowej zapisał się również jako eseista, który trafnie ujmował rzeczywistość. Kundera jest autorem ram pojęciowych dla doświadczenia narodów, których los bywa zagrożony. Jego słynny esej „Zachód porwany albo tragedia...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 899

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Szczyt Grupy Wyszehradzkiej w Bratysławie

26 czerwca 2023 r. w Bratysławie miał miejsce szczyt Grupy Wyszehradzkiej, którego zadaniem było podsumowanie rocznej prezydencji Słowacji. Stanowił on również okazję do rozmów na temat bieżącej agendy wyszehradzkiej czwórki. Spotkanie odbyło się na szczeblu premierów państw regionu. Poruszono takie tematy jak transformacja energetyczna, polityka migracyjna i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 895

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Sytuacja uchodźców z Ukrainy w Republice Czeskiej: szanse i zagrożenia

Rozpoczęta 24 lutego 2022 r. inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę przełożyła się na niespotykaną dotychczas skalę uchodźstwa w regionie. W przypadku Republiki Czeskiej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przyznało tymczasową ochronę ponad 500 tys. obywateli Ukrainy, z których w Republice Czeskiej pozostało ok. 330 tys. Szeroko zakrojona pomoc władz Republiki...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 893

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

W co grają Węgry w sprawie Szwecji w NATO?

Pomimo deklaracji Viktora Orbána, wygłoszonej podczas szczytu Grupy Wyszehradzkiej w Koszycach (listopad 2022 r.), Zgromadzenie Krajowe Węgier wciąż nie ratyfikowało przyjęcia Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Punkt wyjścia. Projekt ustawy umożliwiającej rozszerzenie NATO o Szwecję został złożony do laski marszałkowskiej blisko rok temu – 14 lipca 2022...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 892

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Rząd Węgier wycofa się z regulowanych cen żywności

Z końcem lipca zakończony zostanie program odgórnie regulowanych cen żywności, wprowadzony 1 lutego 2022 r., na dwa miesiące przed wyborami parlamentarnymi. W opinii rządzących instrument ten nie jest już potrzebny, bowiem czynniki ekonomiczne są na tyle dobre, że wsparcie państwa nie będzie konieczne. W maju 2023 r. ceny na Węgrzech wzrosły rok do roku o...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 885

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: polityka bezpieczeństwa w programie rządu Ľudovíta Ódora

W deklaracji programowej rządu technicznego Ľudovíta Ódora, opublikowanej na początku czerwca 2023 r., utrzymano podstawowe priorytety polityki bezpieczeństwa poprzednich gabinetów centroprawicowych: oparcie bezpieczeństwa państwa na NATO i UE oraz kontynuowanie udzielania pomocy militarnej Ukrainie. Ponadto w dokumencie znalazły się dość ambitnie sformułowane cele,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 884

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Pierwsze 100 dni prezydentury Petra Pavla: podsumowanie

Pierwsze 100 dni sprawowania urzędu, zgodnie z zapowiedziami Petra Pavla, było okresem wprowadzania zmian w organizacji pracy Kancelarii Prezydenta Republiki Czeskiej. Uwidoczniło się to zwłaszcza w porównaniu do mało dynamicznej prezydentury jego poprzednika na stanowisku – Miloša Zemana. Działania podejmowane przez gabinet prezydenta oraz liczne podróże, krajowe i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 883

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Uchodźcy z Ukrainy w perspektywie zmian legislacyjnych w Republice Czeskiej

W wyniku agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę do Republiki Czeskiej przybyło kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy szukających schronienia przed wojną. Od początku wojny MSW Republiki Czeskiej przyznało tymczasową ochronę 504 107 osobom, przy czym obecnie w państwie tym przebywa ok. 330 tys. uchodźców. W stosunku do pierwotnych przepisów, zakładających pobyt...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 882

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Relacje węgiersko-serbskie w szczytowym punkcie

20 czerwca w miejscowości Palić w Serbii odbył się węgiersko-serbski szczyt, w czasie którego polityczne relacje łączące oba państwa podniesiono do deklaratywnie najwyższego poziomu w historii. W konsultacjach udział wzięły delegacje obydwu państw z przywódcami i szefami rządów na czele. W ich trakcie podpisano łącznie dwanaście umów dotyczących...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 880

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: polityka zagraniczna w programie rządu Ľudovíta Ódora

Polityka zagraniczna stanowi istotny, choć dość ogólnie sformułowany element ogłoszonej w czerwcu 2023 r. deklaracji programowej rządu technicznego Ľudovíta Ódora. W dokumencie widoczna jest ciągłość w stosunku do programu poprzedniej ekipy rządowej, jeśli chodzi o prozachodnie zakotwiczenie Słowacji i chęć kontynuowania pomocy dla Ukrainy. Dość ambitnie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 870

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Reforma systemu emerytalnego w Republice Czeskiej

11 maja 2023 r., po długotrwałych przygotowaniach, rząd premiera Petra Fiali przedstawił projekt reformy emerytalnej, która powstała w odpowiedzi na liczne wyzwania budżetowe i społeczne, w tym problem starzenia się społeczeństwa. Planowana reforma zakłada szereg zmian w systemie świadczeń emerytalnych. Wpłynie ona m.in. na proces waloryzacji emerytur, zwiększy...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 857

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Niezaangażowany uczestnik? Słowacja wobec Inicjatywy Trójmorza

Zaangażowanie Słowacji w Inicjatywę Trójmorza (Three Seas Initiative, 3SI) pozostaje nieznaczne. Z tego powodu dyskurs publiczny dotyczący 3SI ma w tym państwie znaczenie marginalne i ogranicza się do kilku wypowiedzi polityków i analiz eksperckich. Słowacy podchodzą do tego formatu pragmatycznie i w tym momencie nie widzą wartości dodanej związanej z zaangażowaniem...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 847

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Niejednoznaczne podejście Węgier do NATO

Stanowisko Węgier wobec NATO można określić mianem niejednoznacznego. Zgodnie z narracją władz nie należy przeceniać znaczenia tego sojuszu wojskowego. Budapeszt pozostaje zwolennikiem stworzenia europejskich sił zbrojnych, które miałyby z NATO współpracować. Jak dotąd Węgry wciąż nie ratyfikowały rozszerzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego o Szwecję....

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 846

Marlena Gołębiowska | Łukasz Lewkowicz - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Przygotowania do szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie: państwa 3SI wobec agresji Rosji na Ukrainę

W dniach 6-7 września 2023 r. Rumunia po raz drugi stanie się gospodarzem szczytu Inicjatywy Trójmorza (Three Seas Initiative, 3SI), którego tło stanowić będzie trwająca wojna rosyjsko-ukraińska. Mimo uregulowania relacji między 3SI a Ukrainą podczas ubiegłorocznego szczytu w Rydze, państwa 3SI nie prezentują jednolitego stanowiska wobec rosyjskiej agresji....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 844

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Dezinformacja w Republice Czeskiej: działania władz i społeczeństwa obywatelskiego

Republika Czeska od kilkunastu lat zmaga się z dezinformacją, której nadrzędnym celem jest budowanie i wzmacnianie wpływów Rosji. Obecnie nad Wełtawą toczy się dyskusja dotycząca zasadności uchwalenia ustawy przeciwdziałającej rozpowszechnianiu fałszywych treści. Projekt spotkał się z szeroką krytyką. Wśród podnoszonych argumentów dominowały dwa: powielanie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 843

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Reforma kadrowa węgierskiej armii

W styczniu 2023 r. minister obrony narodowej Węgier Kristóf Szalay-Bobrovniczky ogłosił program reformy kadrowej armii. W jej następstwie z czynnej służby odeszło już ponad stu wyższych rangą wojskowych. Reforma ma dostosować przebieg kariery wojskowej do uwarunkowań na komercyjnym rynku pracy. (Były) najmłodszy szef Sztabu Generalnego. Dwudziestego siódmego...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 841

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Polityczne implikacje wizyty Franciszka na Węgrzech

W dniach 28-30 kwietnia 2023 r. papież Franciszek przebywał na Węgrzech z pielgrzymką duszpasterską. Podróż apostolska już od momentu jej ogłoszenia (pod koniec lutego) wzbudzała duże emocje z uwagi na fakt, że papież zdecydował się odwiedzić państwo, którego polityka wobec walczącej Ukrainy pozostaje w kontrze do polityki pozostałych państw regionu. Wizyta...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 833

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Czesi wobec ubóstwa: wpływ sytuacji ekonomicznej społeczeństwa na poparcie dla partii politycznych w Republice Czeskiej

W kwietniu w stolicy Republiki Czeskiej odbyła się demonstracja przeciwko skutkom inflacji oraz rosnącym cenom towarów i usług. Protesty zostały zorganizowane przez Právo Respekt Odbornost (PRO), nową siłę polityczną nad Wełtawą, posiadającą obecnie trzyprocentowe poparcie Czechów. Równolegle sondaże pokazują wzrost sympatii społecznych dla ruchu ANO oraz ich...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 825

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja wobec agresji Rosji na Ukrainę: kontekst militarny

Od początku inwazji Rosji na Ukrainę Słowacja znajduje się w grupie państw najbardziej zaangażowanych w pomoc militarną dla Kijowa. Przez ostatni rok przekazała znaczną ilość uzbrojenia i sprzętu wojskowego, które są wykorzystywane na froncie rosyjsko-ukraińskim. W zamian otrzymała lub wkrótce otrzyma stosunkowo dużą ilość nowoczesnego sprzętu wojskowego od...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 820

Agata Tatarenko | Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Premier Węgier z wizytą we Francji

13 marca 2023 r. prezydent Francji Emmanuel Macron przyjął w Pałacu Elizejskim na roboczej kolacji premiera Węgier, Viktora Orbána. Spotkanie Macrona i Orbána poprzedziło zaplanowane na 23-24 marca 2023 r. w Brukseli posiedzenie Rady Europejskiej, poświęcone dalszemu wsparciu Unii Europejskiej dla Ukrainy. Premier Węgier we Francji spotkał się także z byłym...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 817

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

100 pierwszych dni prezydenta Pavla: plan działania

Petr Pavel aktywnie rozpoczął sprawowanie urzędu prezydenta Republiki Czeskiej. W ciągu pierwszych kilku dni po zaprzysiężeniu odbył trzy wizyty zagraniczne. Udał się na Słowację, do Polski oraz do Niemiec. Kolejnym krokiem było ogłoszenie planu działań na pierwsze 100 dni kadencji. Dokument zakłada wprowadzenie nowych zasad w zakresie organizacji pracy w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 813

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja u progu kampanii wyborczej: podziały polityczne i festiwal populizmu

Od kilku tygodni na Słowacji trwa nieformalnie kampania wyborcza przed przedterminowymi wyborami parlamentarnymi, które odbędą się we wrześniu 2023 r. Towarzyszą jej narastające konflikty po lewej stronie sceny politycznej. Widoczny jest przede wszystkim spór pomiędzy liderami obecnych sondaży przedwyborczych – partiami Hlas-SD i Smer-SD. Jednocześnie trwa...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 810

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Aktywny i wiarygodny partner: inauguracja prezydentury Petra Pavla

Petr Pavel, wybrany na prezydenta Republiki Czeskiej 28 stycznia 2023 r., w dniu 9 marca złożył przysięgę na Zamku Praskim. Uroczystości pod wieloma względami miały charakter symboliczny. Zapowiadały zmiany w sprawowaniu urzędu prezydenta przez Petra Pavla w stosunku do jego poprzednika Miloša Zemana. O tym, że Petr Pavel zamierza wyraźnie odciąć się od okresu...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 807

Jan Muś | Michał Paszkowski | Dominik Héjj - Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Rurociąg Serbia-Węgry: nowy rozdział we współpracy energetycznej

Serbia od kilkunastu miesięcy podejmuje aktywne działania na rzecz dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw ropy naftowej do jedynej funkcjonującej w tym państwie rafinerii w Panczewie. Ze względu na sankcje nałożone na Rosję zakład nie jest obecnie w stanie importować ropy naftowej z tego państwa. Rząd w Belgradzie opowiada się jednak za budową rurociągu...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 794

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgierska obecność na szczycie B9 w Warszawie

W środę, 22 lutego 2023 r., odbył się Nadzwyczajny Szczyt Bukaresztańskiej Dziewiątki (B9). Jego gospodarzami byli prezydent RP Andrzej Duda oraz prezydent Słowacji Zuzana Čaputová. W szczycie udział wzięli także prezydent USA Joe Biden oraz sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg. Zwieńczeniem kilkugodzinnego posiedzenia była deklaracja, która jednoznacznie...

Więcej →