Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 389

19 maja 2021

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Pandemia nierówności społecznych: sytuacja mniejszości narodowych i etnicznych na Łotwie i w Estonii

Na Łotwie i w Estonii pandemia uwidoczniła i pogłębiła nierówności społeczno-ekonomiczne wynikające z przynależności narodowościowej i etnicznej. Wyższa zachorowalność na COVID-19 wśród mniejszości mogła być spowodowana ograniczonym dostępem do wysokiej jakości usług zdrowotnych oraz informacji w języku ojczystym. Dodatkowo niższy status...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 387

18 maja 2021

Marta Drabczuk - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Odległość nie gra roli: ukraińsko-azerska współpraca gospodarczo-energetyczna

Mimo odległości Ukrainę i Azerbejdżan łączy wieloletnia współpraca gospodarczo-energetyczna. Bezpieczeństwo w basenie Morza Czarnego oraz na granicy Europy i Azji, a także naruszenie integralności terytorialnej obu państw to główne wyzwania stanowiące podstawę wspólnych interesów. Najbardziej istotna pozostaje kwestia dostaw ropy naftowej, a w przyszłości...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 383

29 kwietnia 2021

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Gospodarki Europy Środkowej: różne oblicza pandemii COVID-19

Tak jak różny jest przebieg choroby COVID-19 u poszczególnych pacjentów, tak różny jest wpływ pandemii na poszczególne środkowoeuropejskie gospodarki. Oto kilka przykładów. Litwa na tle Unii Europejskiej w niemal najmniejszym stopniu odczuła recesję w 2020 r., jednak boryka się ze wzrostem bezrobocia. Polskę cechuje jedna z najniższych w UE stopa bezrobocia, ale...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 375

21 kwietnia 2021

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

„Paszport szczepionkowy”: państwa Europy Północnej wytyczają drogę UE

Cyfrowe Zielone Certyfikaty mają pomóc w swobodnym przemieszczaniu się na obszarze Unii Europejskiej w dobie pandemii COVID-19. Jako pierwsze ich opracowanie i wdrażanie na poziomie krajowym rozpoczęły państwa Europy Północnej. W Danii system tzw. paszportów szczepionkowych funkcjonuje od 6 kwietnia 2021 r. W założeniu mają umożliwić państwom znoszenie ograniczeń...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 374

21 kwietnia 2021

Marta Drabczuk - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Wspólna wizyta ministrów spraw zagranicznych Litwy, Łotwy i Estonii na Ukrainie

Piętnastego kwietnia 2021 r. ministrowie spraw zagranicznych Litwy – Gabrielius Landsbergis, Łotwy – Edgars Rinkēvičs i Estonii – Eva-Maria Liimets na zaproszenie ministra spraw zagranicznych Ukrainy Dmytra Kułeby złożyli wizytę roboczą na Ukrainie. Był to kolejny dowód ich poparcia dla suwerenności i niepodzielności terytorialnej tego państwa w kontekście...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 370

14 kwietnia 2021

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Małe państwa Europy Północnej w Radzie Bezpieczeństwa ONZ

Po raz pierwszy w historii w Radzie Bezpieczeństwa ONZ (RB ONZ) znajdują się dwa państwa z Europy Północnej: Estonia (2020-2022) i Norwegia (2021-2023). To szansa na wzmocnienie współpracy w obszarach, które są bliskie małym państwom, np. priorytetowym traktowaniu przestrzegania prawa międzynarodowego czy podejmowaniu wielostronnych działań dyplomatycznych w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 361

31 marca 2021

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa: podnoszenie wieku emerytalnego reakcją na starzenie się społeczeństwa

Starzenie się społeczeństwa jest problemem całej Europy. Aby sprostać wyzwaniom związanym ze wzrostem kosztów finansowania systemu opieki społecznej, Łotwa podnosi wiek emerytalny. Dotychczasowe działania mogą okazać się niewystarczające, tym bardziej że Komisja Europejska wzywa do bardziej odważnych zmian w tym zakresie. Władze Łotwy w obawie przed wzrostem...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 357

25 marca 2021

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Hub gazowy w Polsce: w kierunku budowy niezależności energetycznej regionu Morza Bałtyckiego

W regionie Morza Bałtyckiego trwa proces rozbudowy infrastruktury energetycznej. Realizowane projekty mają zapewnić większą dostępność gazu ziemnego spoza Rosji, zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne i wymusić konkurencję cenową. W Polsce już tworzone są podstawy centrum transportu i handlu gazem ziemnym (hubu). Jego powstanie przeorganizowałoby cały rynek...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 356

24 marca 2021

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Szwecja: równouprawnienie płci i feministyczna polityka zagraniczna

W Szwecji polityka równouprawnienia płci była kształtowana przez wiele lat, a obecnie jest jednym z fundamentów działań tego państwa na arenie międzynarodowej. Widoczna jest zwłaszcza w trakcie prac Szwecji na forum organizacji międzynarodowych: Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) i Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE). Stanowi również...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 351

15 marca 2021

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Elektrykiem po kontynencie: rynek samochodów elektrycznych w państwach Europy Środkowej

Samochody elektryczne, obejmujące pojazdy w pełni elektryczne – BEV (battery electric vehicles) i hybrydowe – PHEV (plug-in hybrid electric vehicles), stanowią przyszłość branży motoryzacyjnej w Europie Środkowej. Obecnie największą popularnością cieszą się w tym regionie modele z silnikami hybrydowymi. Prowadzone akcje promocyjne, rozbudowywany system...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 345

3 marca 2021

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Gdy brakuje na jedzenie – ubóstwo w Europie Środkowej

Obraz środkowoeuropejskiej biedy jest wyraźnie zróżnicowany. W Czechach odsetek osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym jest najniższy w całej Unii Europejskiej, z kolei w Bułgarii – najwyższy. Łącznie problem ten przed pandemią COVID-19 dotyczył 22 milionów obywateli „nowych” państw UE. Prognozy wskazują, że kryzys wywołany pandemią może...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 343

26 lutego 2021

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Uciekający czas: zatopiona amunicja chemiczna wyzwaniem dla państw regionu Morza Bałtyckiego

Amunicja chemiczna i bojowe środki trujące (BST) na dnie Morza Bałtyckiego oraz incydenty z nimi związane nie są nowym wyzwaniem dla państw regionu Morza Bałtyckiego (RMB). Komisja Helsińska (HELCOM) oraz liczne projekty międzynarodowe umożliwiły wstępne rozpoznanie problemu. Konieczne jest jednak dalsze monitorowanie sytuacji oraz prowadzenie kolejnych badań w celu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 342

26 lutego 2021

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Nafciarze w kłopotach: kondycja rafinerii w państwach Europy Środkowej

Przemysł rafineryjny, podobnie jak wiele innych gałęzi gospodarki, znalazł się w niezwykle trudnej sytuacji wywołanej pandemią COVID-19. Wprowadzone obostrzenia (m.in. zamknięcie granic lądowych, morskich, powietrznych) spowodowały spadek zapotrzebowania na wszystkie rodzaje paliw. W Europie Środkowej funkcjonuje kilkanaście rafinerii, które musiały zmniejszyć...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 330

10 lutego 2021

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa: niezadowolenie społeczne i spadek zaufania do rządu

Dotychczasowe działania władz na Łotwie związane z zapobieganiem zachorowaniom na COVID-19 oraz odbudową gospodarczą państwa spotkały się z widoczną krytyką społeczną. Narastające niezadowolenie objawiło się protestami i sceptycyzmem wobec masowych szczepień. Kampania informacyjna na temat koronawirusa okazała się mało efektywna, powodując wzrost dezinformacji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 329

5 lutego 2021

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Uziemieni: sektor lotniczy w państwach Europy Środkowej w dobie pandemii COVID-19

Z powodu pandemii COVID-19 sektor lotniczy na świecie przeżywa największy kryzys w swojej historii. Ograniczenie lotniczego ruchu pasażerskiego, będące efektem wprowadzonych obostrzeń, sprawiło, że wiele linii lotniczych stanęło przed groźbą bankructwa. W tych uwarunkowaniach przedsiębiorstwa lotnicze z Europy Środkowej bez wsparcia rządowego nie byłyby w stanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 325

3 lutego 2021

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Pralnie w bankach: bałtycko-nordycki front przeciwko przestępstwom finansowym

Seria skandali bankowych od 2018 r. kładzie się cieniem na reputację sektora finansowego w państwach bałtyckich i nordyckich. Mowa o upadku banku na Łotwie oraz dotkliwych sankcjach dla banków ze Szwecji i Danii, które prowadziły swoje oddziały w Estonii. Wszystkie miały służyć za pralnie brudnych pieniędzy z państw poradzieckich, głównie z Rosji. Aby zatrzymać...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 321

28 stycznia 2021

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Współpraca nordycka: odbudowa zaufania po pandemii COVID-19

Państwa nordyckie mają ambicję, aby do 2030 r. region nordycki stał się najbardziej zrównoważonym i zintegrowanym regionem na świecie. Tymczasem współpraca regionalna w 2020 r. została bardzo mocno osłabiona przez nieskoordynowane działania państw w walce z pandemią COVID-19. Wprowadzone obostrzenia mocno nadwyrężyły wzajemne zaufanie. Jego odbudowa oraz...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 314

22 stycznia 2021

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Oby wiało: plany budowy morskich farm wiatrowych w państwach regionu Morza Bałtyckiego

Wśród państw regionu Morza Bałtyckiego coraz większą rolę w bilansach energetycznych zaczynają odgrywać odnawialne źródła energii (OZE), co jest efektem działań na rzecz zmniejszenia emisji CO2. Morze Bałtyckie dzięki swoim uwarunkowaniom (stosunkowo płytki akwen, niskie zasolenie – sól powoduje korozję urządzeń stalowych, niskie fale, silne wiatry, duża...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 308

8 stycznia 2021

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Nowe obostrzenia i nowe (lepsze) prognozy gospodarcze w państwach bałtyckich

Wzrost zakażeń COVID-19 w państwach bałtyckich w ostatnich tygodniach skutkuje wprowadzeniem szeregu obostrzeń. Drugi lockdown nie wpłynie jednak tak negatywnie na gospodarki państw bałtyckich, jak przewidywano. Prognozy wskazują, że recesja w 2020 r. na Litwie i w Estonii może być jedną z najniższych w Europie. Bez wątpienia jednak najnowsze restrykcje – np....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 307

7 stycznia 2021

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estońska Konserwatywna Partia Ludowa: kontrowersje polityczne a poparcie społeczne

Estońska Konserwatywna Partia Ludowa (Eesti Konservatiivne Rahvaerakond, EKRE), znana ze skandali i prowokacyjnych wypowiedzi swoich członków, jest partią antyestablishmentową, antyunijną i antyimigrancką. W ostatnim czasie gorącą dyskusję wywołały krytyczne uwagi jej liderów wobec premier Finlandii, obraźliwe słowa w stosunku do Joego Bidena w kontekście...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 302

29 grudnia 2020

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Nie sprint, lecz maraton. Masowe szczepienia przeciwko COVID-19 w państwach regionu Morza Bałtyckiego

Państwa bałtyckie i nordyckie, w tym także Norwegia nienależąca do UE, uczestniczą w programie zakupu szczepionek, negocjowanym przez Komisję Europejską. W większości państw regionu (poza Łotwą), z których każde otrzymało 9750 dawek produktu firmy Pfizer/BioNTech, szczepienia rozpoczęto 27 grudnia. Poszczególne państwa przyjęły stosowne strategie szczepień, w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 300

15 grudnia 2020

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Nowa strategia bezpieczeństwa Szwecji: pomiędzy statusem specjalnego partnera a członkostwem w NATO

W ciągu ostatnich kilku lat region Morza Bałtyckiego (RMB) stał się obszarem, gdzie obok pokojowych stosunków pomiędzy państwami pojawiły się silne napięcia, wywołane przez liczne rosyjskie prowokacje wojskowe oraz ćwiczenia wojskowe na dużą skalę. Spowodowało to zmianę podejścia w Szwecji, w której obecnie toczy się debata wokół strategii bezpieczeństwa na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

[Zdjęcie: reaktor jądrowy Ringhals w Szwecji, https://powerplants.vattenfall.com/ringhals]

Komentarze IEŚ 293

30 listopada 2020

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Region Morza Bałtyckiego: możliwe nowe punkty na mapie elektrowni jądrowych

Na początku listopada 2020 r. rząd Estonii podjął decyzję o powołaniu grupy roboczej w celu przeanalizowania możliwości budowy elektrowni jądrowej, która miałaby powstać po 2035 r. Jednak to nie jedyny tego typu projekt w regionie Morza Bałtyckiego, bowiem od kilku lat trwają prace w zakresie budowy elektrowni w Polsce. W związku z potrzebą redukcji emisji CO2 i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Premier Danii z pingwinem podczas spotkania Rady Państw Morza Bałtyckiego

Komentarze IEŚ 286

17 listopada 2020

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Formaty współpracy wielostronnej w regionie Morza Bałtyckiego: w poszukiwaniu swojej niszy

W ciągu minionego półrocza uczestnicy poszczególnych formatów współpracy regionalnej rozpoczęli dyskusję na temat wizji regionu Morza Bałtyckiego (RMB) w perspektywie 2030 r. Rok 2021 będzie stanowił okres podsumowania dotychczasowych efektów współpracy (bałtycki plan działania HELCOM), okres przejściowy (Punkt ds. Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego), a...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 285

16 listopada 2020

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

AWPL-ZChR: jak smakuje gorycz porażki

Akcja Wyborcza Polaków na Litwie – Związek Chrześcijańskich Rodzin (AWPL-ZChR), która podczas ostatnich wyborów parlamentarnych na Litwie uzyskała jedynie 4,8% poparcia, złożyła skargę dotyczącą rażących naruszeń procedury wyborczej do Sejmu. Główna Komisja Wyborcza na Litwie odrzuciła skargę, jednak AWPL-ZChR ponownie odwołała się do Sejmu i prezydenta....

Więcej →