Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 527

Andrzej Szabaciuk | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Litewsko-białoruski spór o tranzyt i jego potencjalne konsekwencje

Amerykańskie sankcje gospodarcze nałożone na Białoruś z powodu represji politycznych po sfałszowanych wyborach prezydenckich w 2020 r., a następnie eskalacja kryzysu na granicy z Białorusią zmusiły Litwę do wprowadzenia zakazu tranzytu białoruskich nawozów potasowych, który zaczął obowiązywać od 1 lutego br. W odpowiedzi Białoruś zakazała tranzytu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 526

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria – (nie)sprawny sojusznik NATO?

15 lutego br. prezydent Rumen Radew zwołał Konsultacyjną Radę Bezpieczeństwa Narodowego (Консултативен Съвет за Национална Сигурност / Konsultatiwen Sywet za Nacionalna Sigurnost – RKBN)[1] w sprawie Ukrainy. Po spotkaniu Rady prezydent Radew przedstawił diagnozę na temat bułgarskiej obronności, ujawniającą stan zapaści, w jakim...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 525

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Zaostrzenie sytuacji na Donbasie

W ciągu kilku dni, począwszy od połowy lutego 2022 r., doszło do zaostrzenia sytuacji militarnej wokół Donbasu i jednoczesnego zintensyfikowania działań dezinformacyjno-propagandowych prowadzonych przez Rosję i prorosyjskich separatystów. Celem tych działań jest Ukraina, która oskarżana jest o plany agresji zbrojnej na Donbas, inspirowanej przez zachodnie państwa i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 524

Robert Rajczyk - Zespół Wyszehradzki

Wschodnia dyplomacja Budapesztu

Trwające od dekady „otwarcie na Wschód” Węgier może przyczynić się do wyborczego zwycięstwa Fideszu w zaplanowanych na 3 kwietnia 2022 r. wyborach parlamentarnych. Utrzymanie dotychczasowej wysokości cen gazu jest jednym z elementów uzupełniających socjalne transfery na Węgrzech, które mają zjednać wyborców premierowi Viktorowi Orbánowi. Zwiększeniu dostaw...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 523

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Gwarancje bezpieczeństwa Rosji: geostrategiczna rozgrywka Kremla

Od kilku miesięcy obserwujemy bezprecedensową presję Rosji na Ukrainę i Zachód, której celem jest wymuszenie ustępstw politycznych zarówno w kwestii uregulowania konfliktu na wschodzie Ukrainy, jak i zapewnienia Rosji gwarancji bezpieczeństwa, które mają uniemożliwić dalsze rozszerzenie NATO na wschód oraz ograniczyć obecność wojsk NATO na wschodniej flance....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 522

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kosowo: w stronę kolejnego kryzysu w relacjach między Belgradem i Prisztiną?

Sprzeciw władz w Prisztinie wobec organizacji na terytorium Kosowa w styczniu 2022 r. głosowania w referendum, ogłoszonym przez władze w Belgradzie, po raz kolejny na przestrzeni minionego roku doprowadził do wzrostu napięcia politycznego w relacjach między Serbią i Kosowem. Stanowisko decydentów w Prisztinie spotkało się z oficjalną krytyką ze strony przedstawicieli...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 521

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska wobec konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

W Republice Czeskiej od kilku tygodni toczy się debata polityczna, odnosząca się do konfliktu rosyjsko-ukraińskiego oraz potencjalnego wpływu zaistniałego kryzysu na Czechy. Koalicyjny gabinet Petra Fiali (ODS) wyraził pełne wsparcie dla Ukrainy, podkreślając, że wzmocnienie obrony Ukrainy leży w interesie Republiki Czeskiej. Groźba użycia siły do osiągnięcia...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 520

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Szwecja i Finlandia wobec eskalacji napięcia w Europie

Propozycje Rosji dotyczące znaczącej rewizji architektury bezpieczeństwa regionalnego w Europie Środkowej i Wschodniej, przedstawione w połowie grudnia 2021 r., spotkały się z reakcją wielu państw. W Szwecji i Finlandii ponownie rozgorzała debata na temat członkostwa tych państw w NATO, a ich przedstawiciele zareagowali podobnie, podkreślając swoje prawo do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 519

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kryzys rumuńskiej centroprawicy

Partia Narodowo-Liberalna (PNL), która współrządzi Rumunią w koalicji z Partią Socjaldemokratyczną (PSD) oraz Demokratycznym Związkiem Węgrów w Rumunii (UDMR), odnotowuje wyraźny spadek poparcia w sondażach. W kryzysie politycznym znalazł się również Związek Ocalenia Rumunii (USR), niedawny sojusznik PNL. Jest wysoce prawdopodobne, że tendencja utrzyma się w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 518

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Rada Najwyższa Ukrainy: paraliż działalności legislacyjnej

Prace Rady Najwyższej w okresie jesienno-zimowym 2021 r. toczyły się w warunkach ostrej walki politycznej. Dmytro Razumkow został odwołany ze stanowiska przewodniczącego, a jednopartyjna większość frakcji Sługa Narodu istniała raczej de iure. Często nie była w stanie przyjmować ustaw bez wsparcia innych frakcji i ugrupowań. Siódma sesja Rady Najwyższej IX kadencji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 517

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Ukraina i Wielka Brytania – sojusz oparty na wspólnocie interesów

Kluczową przesłanką, uzasadniającą dążenie do zapowiadanego utworzenia polsko-ukraińsko-brytyjskiego porozumienia w zakresie bezpieczeństwa, jest zbliżone stanowisko trzech państw wobec działań Rosji. Wielką Brytanię i Ukrainę łączy także wspólnota interesów i wieloletnia współpraca w zakresie obronności. Ukraina, niepewna perspektywy członkostwa w NATO i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 516

Jan Muś - Zespół Bałkański

Przedwyborcze przetasowania na scenie politycznej Słowenii

Pojawienie się na scenie politycznej Ruchu Wolności Roberta Goloba zmienia zasadniczo układ sił przed nadchodzącymi w kwietniu 2022 r. wyborami parlamentarnymi. Nowa formacja polityczna skupia głosy wyborców z centrolewicy i centroprawicy. Wyraźny wzrost zainteresowania nową partią wskazuje na zmęczenie wyborców elitami politycznymi pozostającymi u władzy od wielu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 515

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Niełatwa droga do porozumienia. Wyzwania przed polityką nowego otwarcia w stosunkach Bułgarii i Macedonii Północnej

Głównym celem polityki nowego otwarcia w stosunkach bułgarsko-macedońskich jest przeniesienie ciężaru wzajemnych relacji z kwestii historycznych i tożsamościowych na działania zwiększające współzależność. Zbliżenie obu społeczeństw powinno nastąpić poprzez usprawnienie kontaktów międzyludzkich w wyniku realizacji projektów infrastrukturalnych, wzmożonej...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 514

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: prowizorium budżetowe i plan oszczędnościowy

Ze względu na wysokość deficytu budżetowego oraz wzrost zadłużenia nowy rząd Republiki Czeskiej zobowiązał się do rewizji projektu budżetu państwa na 2022 r., przygotowanego przez poprzedni gabinet premiera Andreja Babiša (ANO). Plany finansowe rządu Petra Fiali (ODS) zakładają przygotowanie na 2022 r. budżetu z deficytem nie większym niż 300 mld CZK, czyli o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 513

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

W górę. Płaca minimalna w państwach Europy Środkowej

O ile w 2021 r. w większości państw Europy Środkowej miały miejsce niewielkie podwyżki płacy minimalnej, o tyle te wprowadzone z początkiem 2022 r. są już bardziej znaczące. Co istotne, są też one wyższe niż w zamożniejszych państwach Unii Europejskiej, co wpływa na konwergencję płac. Niwelowaniu różnic w poziomie zarobków obywateli poszczególnych państw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 512

Michał Paszkowski | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Konsekwencje kryzysu cen energii energetycznej w państwach bałtyckich

W odpowiedzi na rekordowo wysokie ceny energii elektrycznej rządy Litwy, Łotwy i Estonii podjęły szerokie działania w celu ograniczenia negatywnych skutków kryzysu cenowego. Wprowadzone dotychczas rozwiązania mogą okazać się jednak niewystarczające. Prognozy na najbliższe miesiące nie są bowiem optymistyczne – przewiduje się, że kryzys cen energii nie osiągnął...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 511

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Filar wschodniej flanki. Rumunia wobec eskalacji napięcia w Europie

Napięcie w relacjach NATO – Rosja i zagrożenie eskalacją konfliktu rosyjsko-ukraińskiego wywołało niepokój władz Rumunii oraz poruszenie tamtejszej opinii publicznej. Bukareszt jednoznacznie opowiada się za solidarną i zdecydowaną odpowiedzią NATO oraz Unii Europejskiej w przypadku rosyjskiej agresji na Ukrainę. Z entuzjazmem przyjęto postawę Sojuszu...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 510

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: pozorna jedność wobec konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

Na Słowacji od kilku tygodni trwa dyskusja na temat zaangażowania się w konflikt rosyjsko-ukraiński. Strona słowacka obawia się poważnych konsekwencji ewentualnego ataku zbrojnego Rosji na Ukrainę. Szczególnie dotkliwe dla Słowacji mogą być tego skutki energetyczne, ekonomiczne i humanitarne. Poważnym wyzwaniem jest również specyficzne postrzeganie konfliktu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 509

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: referendum w sprawie reformy sądownictwa i prokuratury – kontekst polityczny (cz. II)

16 stycznia 2022 r. obywatele Serbii zagłosowali w referendum za zmianami w Konstytucji Republiki Serbii, przyczyniającymi się do harmonizacji prawa wewnętrznego w obszarze wymiaru sprawiedliwości i praworządności z prawem europejskim. Głosowanie odbyło się w napiętej atmosferze politycznej, na krótko przed zaplanowanymi na 3 kwietnia 2022 r. wyborami prezydenckimi,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 508

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania-NATO: modernizacja albańskiej bazy lotniczej

18 stycznia 2022 r. rozpoczęto modernizację albańskiej bazy lotniczej, znajdującej się w miejscowości Kuçova. Będzie to pierwsza baza lotnicza na Bałkanach wykorzystywana do celów operacyjnych Sojuszu Północnoatlantyckiego. Tego rodzaju inwestycja ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa Albanii, a także potwierdza jej geostrategiczne położenie z punktu widzenia...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 507

Marta Drabczuk - Zespół Wschodni

Cyberataki narzędziem presji na Ukrainę i Zachód

Ataki hakerskie na systemy informatyczne instytucji rządowych Ukrainy, dokonane w nocy z 13 na 14 stycznia 2022 r., to operacje informacyjno-psychologiczne. Prowokacyjny komunikat o tym, że społeczeństwo ukraińskie ma oczekiwać pogorszenia się sytuacji, mógł być użyty w celu odwrócenia uwagi od złośliwego oprogramowania, powodującego destrukcje danych na...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 506

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: granice zaangażowania na wschodzie

Wysiłki Chorwacji na rzecz politycznego i gospodarczego zbliżenia z Ukrainą zostały ograniczone przez dyplomację rosyjską. Zagrzeb może liczyć na wsparcie Rosji w odniesieniu do konstytucyjnego statusu bośniackich Chorwatów w Bośni i Hercegowinie, co stanowi jeden z priorytetów polityki zagranicznej władz chorwackich. Ceną za to będzie jednak zapewne odstąpienie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 505

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: referendum w sprawie reformy sądownictwa i prokuratury (cz. I)

16 stycznia 2022 r. w Serbii odbyło się referendum ogólnokrajowe w sprawie wprowadzenia zmian w Konstytucji Republiki Serbii. Zatwierdzone w wyniku głosowania zmiany ustawy zasadniczej oraz będąca ich konsekwencją przyszła nowelizacja szeregu ustaw mają na celu formalnoprawne ograniczenie możliwości wpływu czynników politycznych na działanie sądów i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 504

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wyzwania energetyczne państw bałtyckich w 2022 roku

Rok 2022 państwa bałtyckie rozpoczynają wyzwaniami związanymi z rosnącymi cenami energii elektrycznej, niskim poziomem wypełnienia magazynu gazu ziemnego w Inčukalns na Łotwie oraz polityką Rosji, mającą na celu ograniczanie dostępności tego surowca w regionie. W najbliższych miesiącach nie należy spodziewać się znaczącej poprawy sytuacji, dlatego też kluczowa...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 503

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Grupa MOL: strategia i plany inwestycyjne

Węgierska Grupa MOL jest aktywna zarówno w segmencie upstream (poszukiwanie i wydobycie), jak i downstream (przerób, sprzedaż paliw), a od lat była zainteresowana zwiększeniem swojej obecności także w Polsce. Wraz z zakończeniem procesu połączenia PKN ORLEN S.A. i Grupy LOTOS S.A. na rynku paliw w Polsce pojawi się dobrze znana i rozpoznawalna marka, przy czym...

Więcej →