Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1067

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Priorytety powojennej odbudowy Ukrainy: potencjał ludnościowy

Ważnym elementem dyskusji wokół odbudowy Ukrainy jest kwestia odtworzenia potencjału demograficznego państwa. Ma ona szczególne znaczenie w kontekście długofalowego planu wzmacniania zdolności obronnych oraz budowania ukraińskiego potencjału naukowego i gospodarczego. Pomoc osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji jest także kluczowa z punktu...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1066

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Zakup F-35 kolejnym krokiem na drodze do wzmacniania zdolności wojskowych Republiki Czeskiej

29 stycznia 2024 r. Minister Obrony Republiki Czeskiej Janá Černochová podpisała list ofertowy i akceptacyjny dotyczący zakupu 24 myśliwców piątej generacji F-35, produkowanych przez amerykański koncern Lockheed Martin. Kontrakt jest jednym z szeregu zakupów modernizacyjnych, które Republika Czeska podjęła po wybuchu pełnoskalowej wojny na Ukrainie. Stanowi on...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1065

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Rumunia na starcie maratonu wyborczego – ostry skręt w prawo

W Rumunii rośnie popularność ugrupowań prawicowych o charakterze nacjonalistycznym, antysystemowym i antyzachodnim. Utrzymanie tego trendu może istotnie wpłynąć na dyskurs polityczny w Rumunii, ponieważ w 2024 r. obywatele tego państwa aż trzykrotnie udadzą się do urn wyborczych. Sondaże na początku roku wyborczego. W 2024 r. obywatele Rumunii wybiorą swoich...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1064

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Wybory Izby Reprezentantów i władz lokalnych na Białorusi. Państwowy rytuał i potwierdzenie bezalternatywności systemu politycznego

25 lutego 2024 r. na Białorusi odbyły się wybory deputowanych Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi. Wyłoniony w niedemokratyczny sposób parlament nie będzie odgrywał istotnej roli w systemie politycznym Białorusi. Jego wybór stanowi jednak początek elektoralnego cyklu wyborczego, którego finałem będzie zapewne powierzenie urzędu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1063

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Zaangażowanie polityczno-wojskowe Niemiec na rzecz wzmocnienia stabilności i bezpieczeństwa Bośni i Hercegowiny

6 lutego 2024 r. minister obrony narodowej Niemiec Boris Pistorius spotkał się z ministrem obrony narodowej Bośni i Hercegowiny Zukanem Helezem w celu omówienia inwestycji dotyczących modernizacji Sił Zbrojnych BiH. Niemiecki dyplomata wyraził też niezmienne poparcie dla BiH na jej drodze do struktur euroatlantyckich. Po 22 lutego 2022 r. i agresji Rosji na Ukrainę Niemcy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1062

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Polska kluczowym partnerem gospodarczym Litwy

Współczesne stosunki polsko-litewskie, zwłaszcza w okresie po wejściu przez te państwa do Unii Europejskiej i dołączeniu do jednolitego rynku, ewoluowały w kierunku silnej współpracy gospodarczej. Wyraża się ona szczególną pozycją Polski jako kluczowego partnera handlowego i inwestycyjnego Litwy. Polska zajmuje obecnie pierwsze miejsce jako kierunek litewskiego...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1061

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Po cudzie nad Dnieprem: zmiany w ukraińskiej armii i ich potencjalne konsekwencje

8 lutego 2024 r. prezydent Wołodymyr Zełenski podjął decyzję o dymisji naczelnego dowódcy sił zbrojnych Ukrainy gen. Walerija Załużnego. W kolejnych dniach przeprowadzono dodatkowe zmiany czołowych dowódców armii, które zachodzą w niezwykle trudnym okresie wojny. Nowy naczelny dowódca, gen. Ołeksandr Syrski, poinformował o rozpoczęciu ukraińskiej operacji...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1060

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: modernizacja sił zbrojnych

W ciągu ostatnich dwóch lat władze Bułgarii opracowały najbardziej kompleksowy i kosztowny program modernizacji sił zbrojnych od lat 70. XX wieku. Zakup nowoczesnego i przystosowanego do standardów NATO sprzętu wojskowego wzmocni pozycję Bułgarii w ramach Sojuszu oraz wyeliminuje jedno z narzędzi rosyjskiego wpływu na politykę wewnętrzną, jakim było uzależnienie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1059

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Finlandia u progu prezydencji Alexandra Stubba: ciągłość i zmiana

Wybory prezydenckie w Finlandii wygrał Alexander Stubb, który 11 lutego 2024 r., w drugiej turze, niewielką różnicą głosów pokonał Pekkę Haavisto. W systemie politycznym Finlandii kompetencje prezydenta dotyczą głównie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W tej domenie przyszły prezydent zamierza kontynuować linię swojego poprzednika – Sauli Niinistö...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1058

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwini, Łotysze i Estończycy na liście osób poszukiwanych przez Rosję

Na liście osób poszukiwanych przez Rosję, która wyciekła z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych FR i została opublikowana przez niezależny portal Mediazona 13 lutego 2024 r., znalazło się 114 polityków i urzędników z Litwy, Łotwy i Estonii. Są oni ścigani przez rosyjskie władze za zniszczenie i uszkodzenie pomników żołnierzy sowieckich i innych symboli...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1057

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Wybór Talata Xhaferiego na urząd premiera rządu tymczasowego Macedonii Północnej

Na 100 dni przed planowanymi na 8 maja 2024 r. wyborami parlamentarnymi, w Macedonii Północnej powołany został rząd tymczasowy. Na jego czele stanął Talat Xhaferi, dotychczasowy przewodniczący macedońskiego parlamentu. Jego wybór stanowi historyczne, choć raczej symboliczne, osiągnięcie Albańczyków żyjących w Macedonii Północnej. Część Macedończyków jest...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1056

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Wizyta prezydenta Petra Pavla na Bliskim Wschodzie potwierdza partnerstwo strategiczne Republiki Czeskiej i Izraela

W styczniu 2024 r. prezydent Republiki Czeskiej Petr Pavel odbył podróż do Izraela i Kataru. W Izraelu spotkał się z prezydentem Herzogiem i premierem Netanjahu, z którymi omawiał tematy dotyczące bezpieczeństwa, pomocy humanitarnej dla Palestyny oraz współpracy gospodarczej. Prezydentowi towarzyszyła delegacja biznesowa. Efektem wizyty było podpisanie porozumienia o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1055

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Terminale naftowe w państwach Europy Środkowej w dobie odchodzenia od surowców rosyjskich

W państwach Europy Środkowej należących do Unii Europejskiej funkcjonuje sześć terminali naftowych, zaopatrujących łącznie szesnaście rafinerii, z których kilka znajduje się poza granicami UE. W związku z trwającą wojną rosyjsko-ukraińską, w 2023 r. w terminalach tych rozładowywano tankowce z państw, które dotychczas nie dostarczały surowca dla tych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1054

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Ukraińskie media w czasie rosyjskiej agresji

Pierwszy rok rosyjskiej agresji był dla ukraińskich mediów okresem walki o przetrwanie i testem wytrzymałości, drugi – czasem stabilizacji stanu niepewności. Zakończył się jednak istotnym pogorszeniem relacji rządu z mediami, co wywołało już zaniepokojenie wśród ambasadorów państw G7. Z kolei międzynarodowa organizacja pozarządowa Reporterzy bez Granic 6...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1053

Szczepan Czarnecki | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Proces cyfryzacji w Republice Czeskiej: eDoklady i DiPSy

Na początku 2024 r. w Republice Czeskiej wprowadzono aplikację eDoklady (eDokumenty), umożliwiającą przechowywanie cyfrowych dokumentów tożsamości, oraz system DiPSy, ułatwiający rekrutację uczniów do szkół ponadgimnazjalnych. Działania te są przykładem stopniowej cyfryzacji usług publicznych w Republice Czeskiej. Władze tego państwa wspierają rozwój...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1052

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Spisy powszechne w Albanii i w Czarnogórze

W ostatnim kwartale 2023 r. w Albanii i Czarnogórze zostały przeprowadzone spisy powszechne, pierwotnie planowane na 2021 r. Jakkolwiek instytucja spisu powszechnego stanowi użyteczne narzędzie statystyczne, mające na celu zebranie kluczowych informacji o strukturze narodowościowej i społecznej, istotnych dla sprawnego funkcjonowania państwa, tradycyjnie już okazało...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1051

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry ważnym partnerem Wietnamu w Unii Europejskiej

W dniach 18-20 stycznia 2024 r. na zaproszenie Viktora Orbána oficjalną wizytę na Węgrzech złożył premier Wietnamu Pham Minh Chinh. Wietnam szuka w Węgrzech partnera w relacjach z Unią Europejską, a także zabiega o uznanie Wietnamczyków mieszkających na Węgrzech za mniejszość narodową. Węgry zainteresowane są natomiast pozyskaniem nowych inwestorów oraz...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1050

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Bałkany Zachodnie A.D. 2023: między integracją europejską a starymi i nowymi wyzwaniami dla stabilności i rozwoju regionu

Dynamika stosunków wewnątrzpaństwowych i międzynarodowych w regionie Bałkanów Zachodnich w 2023 r. pokazuje, że państwa i społeczeństwa regionu pozostają niezmiennie zawieszone między „niedokończoną” systemową modernizacją i demokratyzacją, wewnętrznymi sporami politycznymi, dezorganizującymi funkcjonowanie instytucji państwowych, rutynowo potwierdzaną i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1049

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Zapowiedź nowej doktryny wojennej Białorusi

Projekt nowej doktryny wojennej Białorusi, zaprezentowany 16 stycznia 2024 r., zawiera elementy strategii bezpieczeństwa państwa wynikające z postępujących procesów polityczno-militarnych w najbliższym otoczeniu Mińska. Definitywnie zrezygnowano z dążenia do neutralności i polityki wielobiegunowości na rzecz polityki konfrontacji i militarnego odstraszania. Region...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1048

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

„Steadfast Defender 2024” – element komunikacji strategicznej NATO

Manewry „Steadfast Defender 2024”, które rozpoczęły się 24 stycznia 2024 r., są największymi ćwiczeniami wojskowymi Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) w jego postzimnowojennej historii. Zaplanowane na pierwsze półrocze bieżącego roku będą odbywały się przede wszystkim w Niemczech, Polsce i państwach bałtyckich, a ich głównym celem jest odstraszanie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1047

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia na drodze do Unii. Z Naddniestrzem czy bez?

Problem Naddniestrza będzie ogromnym wyzwaniem dla procesu akcesji Republiki Mołdawii do Unii Europejskiej. Do tej pory kwestia ta była odsuwana na drugi plan. Pojawiły się też liczne sugestie, że Mołdawia może przystąpić do UE bez separatystycznej republiki. W rzeczywistości należy je jednak odczytywać jako element gry politycznej o przyszły status Naddniestrza....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1046

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Wybory prezydenckie w Finlandii: Rosja i polityka bezpieczeństwa w centrum uwagi

28 stycznia 2024 r. odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Finlandii. W kampanii wyborczej dominowały tematy związane z polityką wobec Rosji i z bezpieczeństwem. W jej trakcie nie doszło do wyłonienia zdecydowanego lidera. Ponieważ żaden z dziewięciu kandydatów nie zdobył 50% głosów, 11 lutego 2024 r. odbędzie się druga tura wyborów prezydenckich...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1045

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo kompleksowe Finlandii: znaczenie odporności społeczeństwa

Agresja Rosji na Ukrainę i zmiany w środowisku bezpieczeństwa ponownie uzmysłowiły decydentom w Finlandii znaczenie odporności społeczeństwa. Władze są świadome licznych zagrożeń, w tym groźby użycia siły militarnej lub wywierania presji politycznej, finansowej i wojskowej za pomocą metod hybrydowych. Wieloletnie doświadczenia w realizacji koncepcji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1044

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Spór o cło. Kiszyniów poszerza kontrolę, Tyraspol bije na trwogę

Od 1 stycznia 2023 r. przedsiębiorstwa z Naddniestrza są zobowiązane do odprowadzania opłat celnych do budżetu Republiki Mołdawii. Wprowadzając nowe prawo, Kiszyniów zasygnalizował, że poważnie traktuje kwestię swej jurysdykcji na całym terytorium państwa i jest w stanie uderzyć w interesy naddniestrzańskiej elity polityczno-biznesowej. Wywołało to bardzo...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1043

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Zagrożenia asymetryczne dla akwenu Morza Bałtyckiego

W cieniu wojny rosyjsko-ukraińskiej Morze Bałtyckie jest obszarem coraz bardziej narażonym na zagrożenia nie tylko o charakterze militarnym, ale również te niekonwencjonalne, będące wyzwaniami dla bezpieczeństwa politycznego, gospodarczego, społecznego i ekologicznego państw tego regionu. Szczególnie niebezpieczna jest tu Rosja, która dysponuje szerokim wachlarzem...

Więcej →