Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 517

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Ukraina i Wielka Brytania – sojusz oparty na wspólnocie interesów

Kluczową przesłanką, uzasadniającą dążenie do zapowiadanego utworzenia polsko-ukraińsko-brytyjskiego porozumienia w zakresie bezpieczeństwa, jest zbliżone stanowisko trzech państw wobec działań Rosji. Wielką Brytanię i Ukrainę łączy także wspólnota interesów i wieloletnia współpraca w zakresie obronności. Ukraina, niepewna perspektywy członkostwa w NATO i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 516

Jan Muś - Zespół Bałkański

Przedwyborcze przetasowania na scenie politycznej Słowenii

Pojawienie się na scenie politycznej Ruchu Wolności Roberta Goloba zmienia zasadniczo układ sił przed nadchodzącymi w kwietniu 2022 r. wyborami parlamentarnymi. Nowa formacja polityczna skupia głosy wyborców z centrolewicy i centroprawicy. Wyraźny wzrost zainteresowania nową partią wskazuje na zmęczenie wyborców elitami politycznymi pozostającymi u władzy od wielu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 515

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Niełatwa droga do porozumienia. Wyzwania przed polityką nowego otwarcia w stosunkach Bułgarii i Macedonii Północnej

Głównym celem polityki nowego otwarcia w stosunkach bułgarsko-macedońskich jest przeniesienie ciężaru wzajemnych relacji z kwestii historycznych i tożsamościowych na działania zwiększające współzależność. Zbliżenie obu społeczeństw powinno nastąpić poprzez usprawnienie kontaktów międzyludzkich w wyniku realizacji projektów infrastrukturalnych, wzmożonej...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 514

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: prowizorium budżetowe i plan oszczędnościowy

Ze względu na wysokość deficytu budżetowego oraz wzrost zadłużenia nowy rząd Republiki Czeskiej zobowiązał się do rewizji projektu budżetu państwa na 2022 r., przygotowanego przez poprzedni gabinet premiera Andreja Babiša (ANO). Plany finansowe rządu Petra Fiali (ODS) zakładają przygotowanie na 2022 r. budżetu z deficytem nie większym niż 300 mld CZK, czyli o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 513

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

W górę. Płaca minimalna w państwach Europy Środkowej

O ile w 2021 r. w większości państw Europy Środkowej miały miejsce niewielkie podwyżki płacy minimalnej, o tyle te wprowadzone z początkiem 2022 r. są już bardziej znaczące. Co istotne, są też one wyższe niż w zamożniejszych państwach Unii Europejskiej, co wpływa na konwergencję płac. Niwelowaniu różnic w poziomie zarobków obywateli poszczególnych państw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 512

Michał Paszkowski | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Konsekwencje kryzysu cen energii energetycznej w państwach bałtyckich

W odpowiedzi na rekordowo wysokie ceny energii elektrycznej rządy Litwy, Łotwy i Estonii podjęły szerokie działania w celu ograniczenia negatywnych skutków kryzysu cenowego. Wprowadzone dotychczas rozwiązania mogą okazać się jednak niewystarczające. Prognozy na najbliższe miesiące nie są bowiem optymistyczne – przewiduje się, że kryzys cen energii nie osiągnął...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 511

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Filar wschodniej flanki. Rumunia wobec eskalacji napięcia w Europie

Napięcie w relacjach NATO – Rosja i zagrożenie eskalacją konfliktu rosyjsko-ukraińskiego wywołało niepokój władz Rumunii oraz poruszenie tamtejszej opinii publicznej. Bukareszt jednoznacznie opowiada się za solidarną i zdecydowaną odpowiedzią NATO oraz Unii Europejskiej w przypadku rosyjskiej agresji na Ukrainę. Z entuzjazmem przyjęto postawę Sojuszu...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 510

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: pozorna jedność wobec konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

Na Słowacji od kilku tygodni trwa dyskusja na temat zaangażowania się w konflikt rosyjsko-ukraiński. Strona słowacka obawia się poważnych konsekwencji ewentualnego ataku zbrojnego Rosji na Ukrainę. Szczególnie dotkliwe dla Słowacji mogą być tego skutki energetyczne, ekonomiczne i humanitarne. Poważnym wyzwaniem jest również specyficzne postrzeganie konfliktu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 509

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: referendum w sprawie reformy sądownictwa i prokuratury – kontekst polityczny (cz. II)

16 stycznia 2022 r. obywatele Serbii zagłosowali w referendum za zmianami w Konstytucji Republiki Serbii, przyczyniającymi się do harmonizacji prawa wewnętrznego w obszarze wymiaru sprawiedliwości i praworządności z prawem europejskim. Głosowanie odbyło się w napiętej atmosferze politycznej, na krótko przed zaplanowanymi na 3 kwietnia 2022 r. wyborami prezydenckimi,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 508

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania-NATO: modernizacja albańskiej bazy lotniczej

18 stycznia 2022 r. rozpoczęto modernizację albańskiej bazy lotniczej, znajdującej się w miejscowości Kuçova. Będzie to pierwsza baza lotnicza na Bałkanach wykorzystywana do celów operacyjnych Sojuszu Północnoatlantyckiego. Tego rodzaju inwestycja ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa Albanii, a także potwierdza jej geostrategiczne położenie z punktu widzenia...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 507

Marta Drabczuk - Zespół Wschodni

Cyberataki narzędziem presji na Ukrainę i Zachód

Ataki hakerskie na systemy informatyczne instytucji rządowych Ukrainy, dokonane w nocy z 13 na 14 stycznia 2022 r., to operacje informacyjno-psychologiczne. Prowokacyjny komunikat o tym, że społeczeństwo ukraińskie ma oczekiwać pogorszenia się sytuacji, mógł być użyty w celu odwrócenia uwagi od złośliwego oprogramowania, powodującego destrukcje danych na...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 506

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: granice zaangażowania na wschodzie

Wysiłki Chorwacji na rzecz politycznego i gospodarczego zbliżenia z Ukrainą zostały ograniczone przez dyplomację rosyjską. Zagrzeb może liczyć na wsparcie Rosji w odniesieniu do konstytucyjnego statusu bośniackich Chorwatów w Bośni i Hercegowinie, co stanowi jeden z priorytetów polityki zagranicznej władz chorwackich. Ceną za to będzie jednak zapewne odstąpienie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 505

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: referendum w sprawie reformy sądownictwa i prokuratury (cz. I)

16 stycznia 2022 r. w Serbii odbyło się referendum ogólnokrajowe w sprawie wprowadzenia zmian w Konstytucji Republiki Serbii. Zatwierdzone w wyniku głosowania zmiany ustawy zasadniczej oraz będąca ich konsekwencją przyszła nowelizacja szeregu ustaw mają na celu formalnoprawne ograniczenie możliwości wpływu czynników politycznych na działanie sądów i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 504

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wyzwania energetyczne państw bałtyckich w 2022 roku

Rok 2022 państwa bałtyckie rozpoczynają wyzwaniami związanymi z rosnącymi cenami energii elektrycznej, niskim poziomem wypełnienia magazynu gazu ziemnego w Inčukalns na Łotwie oraz polityką Rosji, mającą na celu ograniczanie dostępności tego surowca w regionie. W najbliższych miesiącach nie należy spodziewać się znaczącej poprawy sytuacji, dlatego też kluczowa...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 503

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Grupa MOL: strategia i plany inwestycyjne

Węgierska Grupa MOL jest aktywna zarówno w segmencie upstream (poszukiwanie i wydobycie), jak i downstream (przerób, sprzedaż paliw), a od lat była zainteresowana zwiększeniem swojej obecności także w Polsce. Wraz z zakończeniem procesu połączenia PKN ORLEN S.A. i Grupy LOTOS S.A. na rynku paliw w Polsce pojawi się dobrze znana i rozpoznawalna marka, przy czym...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 502

Tomasz Pugacewicz - Zespół Wschodni

Konsensus i spory elit USA wobec rosyjskiego zagrożenia kolejną inwazją na Ukrainę

W USA dominują zwolennicy wspierania Ukrainy w walce o utrzymanie suwerenności i integralności terytorialnej oraz karania Rosji za wznowienie inwazji. Jednak w ramach tej ponadpartyjnej koalicji mają miejsce spory co do tego, jakich środków i w jakim momencie użyć. Jednocześnie na marginesie obu stron spektrum politycznego USA pojawiają się przeciwnicy zobowiązań na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 501

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: kontrowersje wokół umowy obronnej ze Stanami Zjednoczonymi

12 stycznia 2022 r. rząd Eduarda Hegera (OĽaNO) przyjął projekt ramowej umowy obronnej z USA, która m.in reguluje status prawny żołnierzy amerykańskich, pozwala również na wykorzystywanie i modernizację przez stronę amerykańską słowackiej infrastruktury wojskowej. Dokument musi ratyfikować jeszcze parlament i podpisać prezydent Zuzana Čaputová. Umowa będzie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 500

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: spory wewnętrzne w ramach największej partii opozycyjnej

Od kilku miesięcy toczy się wewnętrzny konflikt w ramach Demokratycznej Partii Albanii. Przywództwo próbuje w niej przejąć dawny, charyzmatyczny lider ugrupowania, Sali Berisha, który ostatecznie – po objęciu go zakazem wjazdu do USA – został usunięty najpierw z grupy parlamentarnej, a następnie z samej partii. Należy się spodziewać, że problemy wewnętrzne w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Fot. Przedstawicielstwo Tajwanu na Litwie

Komentarze IEŚ 499

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Pogromca smoków. Krajowe i międzynarodowe konsekwencje sporu Litwy z Chinami

Spór dyplomatyczny Litwy z Chinami eskaluje. Nasilające się retorsje gospodarcze, uderzające w litewskich przedsiębiorców, z jednej strony prowadzą do polaryzacji litewskiej sceny politycznej, a z drugiej – przykuwają coraz większą uwagę środowiska międzynarodowego. Perspektywa krajowa. Po otwarciu na Litwie w listopadzie 2021 r. tajwańskiego przedstawicielstwa z...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 498

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Znaczenie i charakterystyka antypolskiej retoryki władz Białorusi (cz. 2)

Od masowych protestów po sfałszowanych wyborach prezydenckich w sierpniu 2020 r. władze Białorusi poprzez państwowe środki masowego przekazu kreują obraz protestów jako „zbrojnego przewrotu” zorganizowanego z zewnątrz, którym kierują zachodnie służby – głównie amerykańskie, polskie i litewskie. Do tej pory oskarżenia strony białoruskiej nie znalazły...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 497

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Znaczenie i charakterystyka antypolskiej retoryki władz Białorusi (cz. 1)

Od masowych protestów po sfałszowanych wyborach prezydenckich w sierpniu 2020 r. władze Białorusi poprzez państwowe środki masowego przekazu kreują obraz protestów jako „zbrojnego przewrotu” zorganizowanego z zewnątrz, którym kierują zachodnie służby – głównie amerykańskie, polskie i litewskie. Do tej pory oskarżenia strony białoruskiej nie znalazły...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 496

Jan Muś - Zespół Bałkański

Dlaczego Bośnia i Hercegowina nie może się rozpaść

10 grudnia 2021 r. parlament Republiki Serbskiej Bośni i Hercegowiny ogłosił zamiar wycofania części kompetencji przekazanych wcześniej władzom państwowym. Deklarowane przesunięcia kompetencji niewiele zmienią w instytucjonalno-prawnym systemie Bośni i Hercegowiny. Ich rzeczywistym celem jest podgrzanie atmosfery w przededniu spodziewanych reform systemu wyborczego BiH...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 495

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: harwardzki duumwirat

2021 był rokiem wyborów dla Bułgarów. Dopiero za trzecim razem, w listopadowych wyborach zorganizowanych w formule 2 w 1 (wybierano jednocześnie parlament i prezydenta), wybrano parlament, który był w stanie przezwyciężyć polityczny impas i stworzyć większość zdolną do powołania rządu. Był to punkt zwrotny w pokojowej rewolucji, która trwa w Bułgarii od lata...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 494

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: wotum zaufania i priorytety gabinetu Petra Fiali (cz. 2)

13 stycznia 2022 r., niespełna miesiąc od powołania nowego rządu przez prezydenta Miloša Zemana, posiadający wyraźną większość parlamentarną, koalicyjny gabinet premiera Petra Fiali (ODS) uzyskał wotum zaufania parlamentu Republiki Czeskiej. Tydzień wcześniej tworzące nowy rząd ugrupowania zatwierdziły ostateczną wersję deklaracji programowej, opartej na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 493

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: wotum zaufania i priorytety gabinetu Petra Fiali (cz. 1)

13 stycznia 2022 r., po ponad dwudziestogodzinnej debacie, koalicyjny rząd premiera Petra Fiali (ODS) uzyskał wotum zaufania Izby Niższej Parlamentu Republiki Czeskiej. Mimo że koalicjanci dysponowali wyraźną większością parlamentarną, przedstawiona przez nich deklaracja programowa oraz proponowany skład nowego rządu spotkały się z krytyką opozycji. Zarówno ANO...

Więcej →