Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 763

19 stycznia 2023

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: uczestnictwo w Inicjatywie Trójmorza oraz relacje z Polską

Zmiana w obszarze bezpieczeństwa w Europie oraz kryzys gospodarczy i energetyczny, będące konsekwencją agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, znacząco wpłynęły na obecną sytuację geopolityczną regionu Europy Środkowej, w tym na politykę zagraniczną oraz politykę wewnętrzną Republiki Czeskiej. Przyjęte przez Polskę stanowisko wobec konfliktu zbrojnego w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 762

18 stycznia 2023

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska po pierwszej turze wyborów prezydenckich

W dniach 13 i 14 stycznia 2023 r. w Republice Czeskiej odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Zakończone w sobotę 14 stycznia głosowanie wyłoniło dwóch kandydatów, którzy podejmą walkę o fotel prezydenta w drugiej turze, zaplanowanej na 27 i 28 stycznia. Pierwszą pozycję z największą liczbą głosów zajął były szef Komitetu Wojskowego NATO Petr Pavel,...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 761

17 stycznia 2023

Michał Paszkowski | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Nadmiarowe zyski firm naftowych: rozwiązania wprowadzone w państwach Europy Środkowej

Wiele europejskich przedsiębiorstw energetycznych działających w sektorach ropy naftowej, gazu ziemnego oraz węgla w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy uzyskiwało znaczne dochody finansowe. W tej sytuacji UE zdecydowała się na interwencję w postaci tzw. składki solidarnościowej, czyli podatku nałożonego na nadmiarowe zyski tych przedsiębiorstw. W zamierzeniu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 760

13 stycznia 2023

Jan Muś - Zespół Bałkański

Nowa koalicja w Bośni i Hercegowinie

W Bośni i Hercegowinie po raz kolejny powstała wielka koalicja, w skład której wchodzą, zgodnie z wymogami konstytucyjnymi, przedstawiciele obydwu entytetów (Federacji BiH oraz Republiki Serbskiej) oraz trzech narodów konstytutywnych BiH (Boszniaków, Chorwatów i Serbów), współtworzących Bośnię i Hercegowinę. Koalicyjne porozumienie pomiędzy partiami chorwackimi a...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 759

13 stycznia 2023

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: kryzys chwilowo zawieszony (cz. 5)

Narastający od lipca kryzys wokół północnego Kosowa doprowadził w grudniu 2022 r. do serbskich blokad drogowych, kolejnych niebezpiecznych incydentów oraz serii wzajemnych oskarżeń między Belgradem i Prisztiną. W wyniku działań mediacyjnych USA i UE pod koniec grudnia doszło jednak do częściowej deeskalacji, a lokalni Serbowie zlikwidowali blokady drogowe. Sytuacja...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 758

12 stycznia 2023

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Prezydencja Szwecji w Radzie Unii Europejskiej: priorytety w cieniu wojny rosyjsko-ukraińskiej

1 stycznia 2023 r. Szwecja po raz trzeci objęła półroczne przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Decydujący wpływ na obecną prezydencję i jej główne zadania ma inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. W tym okresie Szwecja skoncentruje się na czterech obszarach priorytetowych. Prezydencja będzie również stanowiła wyzwanie dla nowego centroprawicowego gabinetu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 757

11 stycznia 2023

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Wsparcie dla rosyjskiej emigracji politycznej kontra bezpieczeństwo państw bałtyckich

Anulowanie prawa do nadawania rosyjskiej niezależnej stacji telewizyjnej „TV Deszcz”, która ze względów politycznych zawiesiła działalność w Rosji, a następnie wznowiła pracę na Łotwie, wpisuje się w debatę na temat bezpieczeństwa i tożsamości narodowej państw bałtyckich. Państwa bałtyckie, podobnie jak Polska, należą do grona, które wspiera procesy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 756

11 stycznia 2023

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Niezależność „niezależnych” mediów rosyjskich na Łotwie

Na początku grudnia 2022 r. rosyjska niezależna stacja telewizyjna „TV Deszcz”, która od lipca kontynuowała na Łotwie swoją działalność, utraciła koncesję w tym państwie. Decyzję taką podjęła Krajowa Rada Mediów Elektronicznych (NEPLP), powołując się na porządek publiczny i względy bezpieczeństwa. Wzbudziło to sprzeciw zarówno dziennikarzy, którzy...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 755

9 stycznia 2023

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Energetyczna reorientacja Mołdawii

Koniec 2022 r. pokazał, jak bardzo wzrosła odporność energetyczna Republiki Mołdawii. Jest to efekt wysiłków rządu tego państwa oraz UE z ostatnich kilkunastu miesięcy. Możliwości dokonania przez Rosję szantażu energetycznego znacznie spadły. Ponadto wzrasta pozycja Mołdawii wobec separatystycznego Naddniestrza. Zawiłości rozgrywki energetycznej. Około 2/3...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 754

5 stycznia 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

System opieki zdrowotnej Ukrainy w warunkach wojny

Pełnowymiarowa inwazja Rosji spowodowała znaczne szkody w systemie opieki zdrowotnej Ukrainy. Zniszczenie infrastruktury medycznej, niemożność przestrzegania standardów profilaktyki i leczenia, niedobór personelu medycznego i leków oraz zakłócenia logistyki uniemożliwiają terminową opiekę medyczną ludności kraju. Jednak, mimo znacznych zniszczeń i ciągłych...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 753

3 stycznia 2023

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Kazachstan: wątpliwe źródło dostaw ropy naftowej do rafinerii w Europie Środkowej

Wejście w życie w dniu 5 grudnia 2022 r. sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji, które uniemożliwiają import drogą morską ropy naftowej z tego państwa, wymusiło na rafineriach w Europie, w tym z państw Europy Środkowej, poszukiwanie alternatywnych gatunków, m.in. z Kazachstanu. Na dostawy surowca z tego państwa liczą rafinerie w Niemczech, jednak kierunek importu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Kometarze IEŚ 752

31 grudnia 2022

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Państwa Europy Południowo-Wschodniej: podsumowanie 2022 roku

Tak jak pozostałe państwa europejskie, w minionym roku także państwa Europy Południowo-Wschodniej borykały się z wyzwaniami towarzyszącymi odbudowie popandemicznej gospodarki, wysoką inflacją oraz rosnącymi cenami surowców energetycznych. Problemy te pogłębiła agresja rosyjska na Ukrainę, która w sytuacji istniejących w regionie „zamrożonych” konfliktów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 751

31 grudnia 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: eksperci pomysłem na rozwiązanie kryzysu politycznego

W obliczu permanentnego kryzysu politycznego, w jakim znajduje się bułgarska scena polityczna od 2021 r., główne ugrupowania polityczne szukają formuły, która pozwoli im uzyskać przewagę i przejąć władzę w państwie. Prezydent Rumen Radew powierzył misję utworzenia rządu prof. Nikołajowi Gabrowskiemu, lecz parlament odrzucił przygotowaną przez niego propozycję....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Kometarze IEŚ 750

30 grudnia 2022

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Rok 2023: prognozy gospodarcze dla państw Europy Środkowej

Wyraźne wyhamowanie wzrostu gospodarczego stanowić będzie istotne wyzwanie dla środkowoeuropejskich gospodarek w 2023 r. Państwa regionu wciąż borykać się będą z ekonomicznymi skutkami kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 oraz energetycznego, związanego z wojną rosyjsko-ukraińską. Prognozy Komisji Europejskiej przewidują wyraźny spadek dynamiki PKB we wszystkich...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 749

21 grudnia 2022

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Nowe szanse rozwoju dla Europy Środkowej: współpraca gospodarcza w ramach Inicjatywy Trójmorza

Inicjatywa Trójmorza (3SI) stanowi szansę na wzmocnienie współpracy gospodarczej w regionie Europy Środkowej – od wymiany handlowej i inwestycji po wspólne inicjatywy w zakresie kluczowych dla 3SI obszarów: transportu, energetyki i technologii cyfrowych. Równocześnie przed tą współpracą stoi wiele wyzwań. Zróżnicowane pozostaje znaczenie państw uczestniczących...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 748

21 grudnia 2022

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Rekordowa inflacja na Węgrzech i złe perspektywy na kolejne miesiące

W ciągu kilku miesięcy wzrost cen na Węgrzech z najniższego w Grupie Wyszehradzkiej (V4) stał się najwyższy w Unii Europejskiej. Jednocześnie ostatnie zmiany na rynku paliw, tj. zniesienie gwarantowanych cen tego surowca, doprowadzą do ich dalszego wzrostu. Dotychczasowa polityka gospodarcza prowadzona przez rząd Węgier nie wskazuje na to, by możliwe było sprostanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 747

19 grudnia 2022

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry: problemy z dostępnością paliw na stacjach

Na początku grudnia 2022 r. na Węgrzech wystąpił niedobór paliw na stacjach, co było efektem wielu czynników, tak o charakterze fundamentalnym dla międzynarodowego rynku paliw (pandemia COVID-19, wojna rosyjsko-ukraińska), jak i jednostkowym (polityka rządu tego państwa). Problemów z dostępnością można było uniknąć, ale obrano błędną strategię, podyktowaną...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 746

15 grudnia 2022

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Dania po wyborach parlamentarnych: długie negocjacje z happy endem

Pomimo tego, że 1 listopada 2022 r. w Danii odbyły się przyśpieszone wybory do jednoizbowego parlamentu (Folketingu), to dopiero 13 grudnia ogłoszono, że w sprawie nowego rządu zostało osiągnięte porozumienie. W trakcie krótkiej kampanii wyborczej premier Mette Frederiksen, stojąca na czele zwycięskiej centrolewicowej Socjaldemokracji, zapowiedziała stworzenie silnej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 745

15 grudnia 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja w przededniu wejścia do strefy euro i strefy Schengen

Z początkiem stycznia 2023 r. Chorwacja ma przystąpić do strefy euro i strefy Schengen. Dla premiera Andreja Plenkovicia stanowi to ukoronowanie wieloletnich wysiłków oraz zakończenie wieloletniego planu politycznego. Zgodnie z jego założeniami Chorwacja powinna pogłębić proces integracji europejskiej we wspomnianych powyżej obszarach z dwóch powodów: chodzi o...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 744

14 grudnia 2022

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Format wyszehradzki powoli się „odmraża”

Po miesiącach planowanych szczytów Grupy Wyszehradzkiej (V4), które zostały odwołane bądź się nie odbyły, w ostatnim czasie doszło do serii spotkań w formacie prezydentów, premierów i szefów dyplomacji. Format wyszehradzki ewoluuje w kierunku luźniejszej współpracy, skoncentrowanej na perspektywie krótkoterminowej oraz tym, co „tu i teraz”. Pomimo deklaracji,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 743

13 grudnia 2022

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wzajemne oskarżenia i niebezpieczne manifestacje (cz. 4)

W ciągu ostatnich dni doszło do ponownej eskalacji napięcia w północnym Kosowie. Lokalni Serbowie uniemożliwili bowiem rozpoczęcie prac komisji wyborczych, powołanych przez władze Kosowa w celu przeprowadzenia zapowiedzianych na 18 grudnia 2022 r. nadzwyczajnych wyborów lokalnych w czterech gminach północnego Kosowa. Od 10 grudnia Serbowie blokują również część...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komenatrze IEŚ 742

13 grudnia 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra na rozdrożu: kryzys polityczno-instytucjonalny

Kryzys polityczno-instytucjonalny w Czarnogórze nasilił się w 2022 r., zarówno po sierpniowym wotum nieufności wobec rządu Dritana Abazovicia, jak i po październikowych wyborach samorządowych, w których Demokratyczna Partia Socjalistów (DPS) straciła poparcie m.in. w Podgoricy. Ponadto parlament podjął próbę przeforsowania poprawek do Ustawy o kompetencjach...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 741

12 grudnia 2022

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Rosyjska dezinformacja i propaganda o „polskich najemnikach” walczących w Ukrainie po 24 lutego 2022 r.

Kontrofensywa wojsk ukraińskich na południu i wschodzie Ukrainy w sierpniu i wrześniu 2022 r. zbiegła się w czasie z intensyfikacją rosyjskich działań dezinformacyjnych i propagandowych, dotyczących aktywności zagranicznych „najemników” walczących po stronie ukraińskiej przeciwko Federacji Rosyjskiej. Szczególnie dużo miejsca poświęca się obecności...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 740

9 grudnia 2022

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska na miesiąc przed wyborami prezydenckimi

W dniach 13 i 14 stycznia 2023 r. w Republice Czeskiej po raz trzeci w głosowaniu powszechnym przeprowadzone zostaną wybory prezydenckie. Po zakończonym procesie weryfikacji zgłoszeń Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Czech ogłosiło listę kandydatów, którzy spełnili formalne wymogi. Z dwudziestu dwóch zgłoszeń odrzuconych zostało trzynaście. Wśród pozostałych...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 739

7 grudnia 2022

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Barbara Jundo-Kaliszewska - Zespół Bałtycki

Wyzwania litewskiej i łotewskiej oświaty w dobie agresji Rosji na Ukrainę

Adaptacja uczniów z Ukrainy do litewskiego i łotewskiego systemu edukacji nie sprawiała do tej pory większych trudności. Zarówno Litwa, jak i Łotwa umożliwiły naukę w języku państwowym oraz ukraińskim. Jednocześnie agresja Rosji na Ukrainę dała impuls do zmian w kierunku likwidacji nauki w języku rosyjskim, których celem jest budowa tożsamości narodowej i...

Więcej →