Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 925

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: powódź wyzwaniem dla rządu Roberta Goloba

Na początku sierpnia Słowenię nawiedziły ulewne deszcze, które doprowadziły do powodzi w niemalże trzech czwartych gmin. Zniszczeniu uległa infrastruktura transportowa i energetyczna, a także liczne przedsiębiorstwa. Reakcja władz publicznych oceniana jest jako właściwa i efektywna. Wszystkie partie polityczne w parlamencie słoweńskim zjednoczyły się w Radzie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 920

Spasimir Domaradzki | Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: propozycje zmian konstytucyjnych

Rząd premiera Dimitra Kovačevskiego przyjął i skierował do parlamentu projekt poprawek do Konstytucji Macedonii Północnej, który w razie przyjęcia spełniłby zobowiązanie zapisane w tzw. francuskiej propozycji rozwiązania sporu macedońsko-bułgarskiego, przewidującej zaliczenie Bułgarów do wymienionych w Konstytucji narodowości. To z kolei umożliwiłoby zwołanie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 913

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Reakcje międzynarodowe wobec sporu o Trybunał Konstytucyjny BiH

Kwestionowanie systemu politycznego Bośni i Hercegowiny, nierespektowanie postanowień Trybunału Konstytucyjnego BiH przez polityków Republiki Serbskiej oraz zaostrzenie sporu wokół uprawnień Christiana Schmidta, wysokiego przedstawiciela ds. BiH, przez Milorada Dodika, prezydenta RS, rodzi obawy o pogłębienie tendencji dezintegracyjnych w państwie. Zachód, choć jest...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 909

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wizyta premiera Słowenii w Chorwacji

14 lipca 2023 r. premier Słowenii Robert Golob spotkał się z premierem Chorwacji Andrejem Plenkoviciem. Chorwacja i Słowenia mają wspólne interesy w obszarze energetyki oraz migracji. Chorwacja jest żywotnie zainteresowana rozwojem elektrowni jądrowej w Krško w Słowenii. Przez Słowenię przebiegać mają gazociągi łączące chorwacki terminal LNG z odbiorcami w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 908

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: wizyta prezydenta Ukrainy

6 lipca 2023 r. oficjalną wizytę w Bułgarii złożył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Podczas wizyty Zełenski spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Bułgarii Marią Gabriel, premierem Nikołajem Denkowem, prezydentem Rumenem Radewem oraz uczestniczył w spotkaniu z bułgarskimi politykami i intelektualistami. Wizyta zbiegła się w czasie z przyjęciem przez...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 905

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Edi Rama: intensyfikacja albańskiej dyplomacji w regionie

W dniach 6-7 lipca 2023 r. premier Albanii Edi Rama złożył oficjalne wizyty dyplomatyczne w stolicach państw Bałkanów Zachodnich, gdzie spotkał się z przywódcami w celu przedyskutowania spraw przed planowanym na październik 2023 r. szczytem w ramach Procesu Berlińskiego. Ma się on odbyć w Tiranie. To kolejna szansa, po zorganizowaniu szczytu Unia Europejska –...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 900

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albańskie partie polityczne na scenie politycznej Macedonii Północnej

W ciągu ostatnich trzech dekad każdy macedoński rząd współtworzyła przynajmniej jedna partia albańska. Albańczycy w Macedonii Północnej stanowią ok. 25% społeczeństwa i są istotną częścią elektoratu. Głosują głównie na ugrupowania albańskie, które jednak od lat pozostają podzielone, co pokazują wyniki wyborów. Natomiast w kwestiach strategicznych, z...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 898

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Kryzys instytucjonalny wokół Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny

W dniu 27 czerwca 2023 r. deputowani Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej (NSRS) przyjęli projekt ustawy o niewykonywaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny. Decyzja ta wywołała ostry sprzeciw wspólnoty międzynarodowej, zarzucającej NSRS rażące naruszenia Konstytucji i porozumienia pokojowego z Dayton z 1995 r., które od prawie trzech dekad...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 894

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: dominacja socjalistów przy podzielonej opozycji

Rządząca od 2013 r. Albańska Partia Socjalistyczna odniosła trzecie z rzędu zwycięstwo w wyborach lokalnych, które odbyły się w Albanii 14 maja. Oznacza to, że premier Edi Rama ma jeszcze silniejszą pozycję w państwie, rządząc zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym. W sytuacji podziałów po stronie opozycji politycznej pozycja Ramy pozostaje niezagrożona....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IES 881

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: polityczne koszty zmian konstytucyjnych

Wprowadzenie zmiany do preambuły Konstytucji Macedonii Północnej, rozszerzającej listę wymienionych mniejszości o Bułgarów, Chorwatów, Czarnogórców, Słoweńców i Egipcjan, jest istotą tzw. „francuskiej propozycji”, która umożliwiła zniesienie bułgarskiego weta i rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych w lipcu 2022 r. Chociaż formalnie władze Macedonii...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 874

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii: stanowisko i działania proeuropejskiej opozycji (cz. 3)

Na początku maja 2023 r. w szkole podstawowej w Belgradzie oraz w okolicach Mladenovca miały miejsce masakry z użyciem broni palnej. Wstrząsnęły one serbską opinią publiczną oraz uruchomiły – nierzadko emocjonalną i ostrą – dyskusję na temat szeroko definiowanego stanu państwa. Wydarzenia te doprowadziły także do intensyfikacji konfliktu politycznego między...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 873

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja zacieśnia współpracę z Francją

Nowy Plan Działania (Action Plan), przyjęty 5 marca 2023 r. w oparciu o zawarte dwa lata wcześniej przez premiera Andreja Plenkovicia oraz prezydenta Emmanuela Macrona Partnerstwo Strategiczne, zawiera szereg zapisów pozwalających na bliższą współpracę przede wszystkim w dziedzinie bezpieczeństwa i gospodarki oraz konsultacje w obszarze polityki europejskiej i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 872

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Zwycięstwo Ruchu Europa Teraz! w przedterminowych wyborach parlamentarnych w Czarnogórze

Przedterminowe wybory parlamentarne w Czarnogórze, które odbyły się 11 czerwca 2023 r., nie wyłoniły zdecydowanego zwycięzcy. Dwa najsilniejsze ugrupowania – Ruch Europa Teraz! (Pokret Evropa Sad!, PES) Milojko Spajicia oraz koalicja Lista Razem! O przyszłość należną Tobie (Zajedno! Za Budućnost koje Ti pripada, DPS, SD, DUA, LP), której przewodzi Demokratyczna...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 869

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii: stanowisko i reakcje władzy (cz. 2)

Na początku maja 2023 r. w szkole podstawowej w Belgradzie oraz w okolicach Mladenovca miały miejsce masakry z użyciem broni palnej. Wstrząsnęły one serbską opinią publiczną oraz uruchomiły dyskusję na temat szeroko definiowanego stanu państwa. Wydarzenia te doprowadziły także do intensyfikacji konfliktu politycznego między władzą a proeuropejską opozycją,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 868

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii (cz. 1)

Na początku maja 2023 r. w Serbii miały miejsce dwie masakry z użyciem broni palnej, które wstrząsnęły opinią publiczną. Uruchomiły także wewnątrzserbską – nierzadko bardzo ostrą – dyskusję na temat sprawności instytucjonalnej państwa, jakości i wolności dominującego przekazu medialnego, funkcjonowania sceny politycznej oraz stanu mentalnego...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 867

Jan Muś - Zespół Bałkański

Handel zagraniczny Chorwacji w czasie rosyjskiej agresji na Ukrainę

Opublikowane z końcem maja 2023 r. dane Państwowego Urzędu Statystycznego Republiki Chorwacji dotyczące handlu zagranicznego wskazują na wzrost w 2022 r. zarówno chorwackiego eksportu, jak i importu. W dalszym ciągu rośnie deficyt w handlu zagranicznym, widoczny jest także spadek pokrycia importu eksportem. Bilans w handlu towarowym. Według danych Państwowego Urzędu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 866

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

„Powściągliwa kampania”. Czarnogóra przed wyborami parlamentarnymi w czerwcu 2023 r.

11 czerwca 2023 r. w Czarnogórze odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne, zapowiedziane po tym, jak obecna większość parlamentarna z premierem Dritanem Abazoviciem nie zdołała utworzyć nowego rządu po otrzymaniu wotum nieufności w sierpniu 2022 r. Kampania przedwyborcza skoncentrowana jest na populistycznych obietnicach społeczno-ekonomicznych. Oczekuje się,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 865

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: rząd rotacyjny Denkow-Gabriel

Po ponad dziesięciu miesiącach i dwóch wyborach parlamentarnych w Bułgarii 6 czerwca powstał rząd rotacyjny, któremu poparcia udzieliły największe ugrupowania polityczne w obecnym parlamencie: Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (Граждани за европейско развитие на България, GERB) oraz reformatorska koalicja Kontynuujemy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 858

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kryzys wokół prokuratora generalnego

Zapowiedziane przez kandydatkę na premiera Marię Gabriel odwołanie kontrowersyjnego prokuratora generalnego Iwana Geszewa miało stanowić ustępstwo ze strony byłego premiera Bojko Borisowa na rzecz utworzenia rządu wraz reformatorską koalicją Kontynuujemy Zmianę – Demokratyczna Bułgaria (Продължаваме промяната – Демократична...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 856

Jan Muś - Zespół Bałkański

Zmiany systemu podatkowego Chorwacji – między centralizacją a autonomią

24 maja 2023 r. premier rządu Chorwacji Andrej Plenković zaprezentował planowane zmiany w systemie podatkowym. Mają one wejść w życie w roku wyborczym 2024. Zlikwidowanie domiaru podatkowego sprawi, że gminy i miasta utracą dochody w wysokości 212 mln euro, z czego 126 mln straci miasto Zagrzeb, a 12 mln Split. Według oficjalnego stanowiska rządu reforma ma na celu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 855

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 2)

Otwarta agresja rosyjska na Ukrainę uruchomiła proces adaptacji Serbii do nowych, gwałtownie zmienionych realiów środowiska międzynarodowego. W celu dywersyfikacji kierunków dostaw gazu ziemnego władze Serbii rozpoczęły budowę nowego połączenia gazowego z Bułgarią. Budowa serbskiej i bułgarskiej części rurociągu zostanie zakończona jesienią 2023 r. Dzięki...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 851

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia kandydatem na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ

6 czerwca odbędzie się pierwsza runda głosowania w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w sprawie wyboru nowych niestałych członków Rady Bezpieczeństwa na lata 2024-2025. Jednym z państw ubiegających się o niestałe członkostwo w tym organie jest Słowenia, która musi uzyskać poparcie 129 spośród 193 członków ONZ. W grupie państw Europy Wschodniej, oprócz Słowenii, o to...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 850

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kręta droga do utworzenia nowego rządu

Po prawie dwóch miesiącach od wyborów z 2 kwietnia 2023 r. dwa największe ugrupowania w Bułgarii zaproponowały formułę rządu rotacyjnego jako kompromisowe rozwiązanie politycznego impasu. Na czele skonstruowanego w ten sposób rządu, stanowiącego novum w bułgarskiej polityce, staną kolejno Nikołaj Denkow (KZ-DB) oraz Maria Gabriel (GERB). Chociaż oba ugrupowania...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 849

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 1)

Pełnoskalowa agresja Rosji na Ukrainę spowodowała, że rozwijająca współpracę polityczną i gospodarczą z państwami Zachodu, dążąca do członkostwa w UE oraz związana partnerstwem strategicznym z Rosją Serbia znalazła się w skomplikowanym położeniu. Jakkolwiek Serbia – jako jedyne państwo bałkańskie – nie przyłączyła się do sankcji nałożonych przez...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 836

Jan Muś - Zespół Bałkański

Federacja Bośni i Hercegowiny: problemy z utworzeniem rządu

Pomimo upływu kolejnych terminów na mianowanie rządu w Federacji BiH, weto ze strony SDA, największej partii boszniackiej, wydaje się skutecznie blokować ten proces. SDA nie została bowiem włączona do koalicji ośmiu partii boszniackich (tzw. „Ósemka”), współtworzących już rząd z chorwacką HDZ i serbską SNSD na poziomie państwowym. Wspólnota międzynarodowa...

Więcej →