Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 940

31 sierpnia 2023

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kryzys władzy w Gagauzji

Jewgienija Gucuł została zaprzysiężona na baszkana Autonomii Gagauskiej 19 lipca 2023 r. Do tej pory jednak Zgromadzenie Narodowe Gagauzji (ZNG) nie zatwierdziło składu Komitetu Wykonawczego, czyli lokalnego organu władzy wykonawczej. Nowa baszkan nie została również zaprzysiężona na ministra rządu Republiki Mołdawii, co tworzy kryzys prawno-polityczny w relacjach...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 938

30 sierpnia 2023

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Ukraińscy uchodźcy wojenni w Rosji po 24 lutego 2022 r. Próba ujęcia statystycznego

Nowa faza rosyjskiej agresji na Ukrainę skutkowała dramatem milionów osób zmuszonych do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania i szukania bezpiecznego schronienia na terytorium Ukrainy lub za granicą. W kontekście tych wydarzeń szczególnie interesującą kwestią jest sprawa uchodźców wojennych, którzy zdecydowali się na wyjazd do Federacji Rosyjskiej. Tym bardziej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 934

24 sierpnia 2023

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Przesmyk suwalski: potencjał zagrożeń i napięcia

Wojna na Ukrainie i aktywizacja najemników z Grupy Wagnera na Białorusi coraz częściej są przyczyną niepokoju związanego z możliwością pojawienia się incydentów zbrojnych na granicy Polski z Białorusią oraz Federacją Rosyjską. Miejscem szczególnie podatnym na tego rodzaju zagrożenia jest tzw. przesmyk suwalski, który oddziela należący do Rosji obwód...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 933

24 sierpnia 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Rada Najwyższa Ukrainy: problem zachowania legitymizacji po zakończeniu kadencji

Kolejne wybory parlamentarne na Ukrainie miałyby się odbyć 29 października 2023 r., jednak decyzją o przedłużeniu stanu wojennego do 15 listopada Rada Najwyższa faktycznie odwołała tegoroczne wybory. Jednocześnie ponownie zaostrzyła się debata na temat możliwości i celowości przeprowadzenia wyborów przed zakończeniem konfliktu zbrojnego. Zorganizowanie wyborów...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 928

18 sierpnia 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Zerwanie Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej i nowe wyzwania dla gospodarki Ukrainy

Rosja wycofała się z Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej 17 lipca 2023 r., po czym natychmiast rozpoczęła ostrzał ukraińskiej infrastruktury portowej. W ten sposób Moskwa chciała zademonstrować, że funkcjonowanie umowy zbożowej i ukraińskiego eksportu morskiego bez jej zgody jest niemożliwe. Wypchnięcie Ukrainy z grona światowych eksporterów produkcji rolnej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 923

8 sierpnia 2023

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Szczyt pokojowy w Arabii Saudyjskiej w sprawie Ukrainy i jego znaczenie

W dniach 5-6 sierpnia 2023 r. miały miejsce rozmowy pokojowe w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej. Było to drugie – po szczycie w Kopenhadze 24 czerwca 2023 r. – spotkanie w takim formacie. Brały w nim udział delegacje ponad 40 państw, m.in. państwa „globalnego Południa” oraz Stany Zjednoczone, Indie i Chiny. Głównym tematem dyskusji było wypracowanie formuły...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 918

31 lipca 2023

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Kościół katolicki na Białorusi. Polityka represji i prześladowań

Kościół katolicki na Białorusi po roku 2020 podlega systematycznym represjom i polityce prześladowań. Realizowana do tego czasu przez władze w Mińsku polityka względnej neutralności wobec katolików i Stolicy Apostolskiej uległa zdecydowanej zmianie. Aresztowania, odbieranie świątyń i wyrzucanie duchownych z kraju stały się znakiem rozpoznawczym Łukaszenki. Tym...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 911

24 lipca 2023

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Rosyjska broń jądrowa na Białorusi – problem dla Łukaszenki

Informacje o rozmieszczeniu rosyjskiej broni jądrowej na Białorusi są elementem szantażu nuklearnego, jaki Rosja stosuje wobec Zachodu, dążąc do wywołania strachu w zachodnich społeczeństwach i do powstrzymania zachodniej pomocy dla Ukrainy. Z kolei Alaksandr Łukaszenka oczekuje wzrostu swojego autorytetu i pozycji międzynarodowej. W istocie jednak to kolejny krok na...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 904

13 lipca 2023

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Grupa Wagnera na Białorusi. Realia i perspektywy

Białoruska oferta mediacji oraz propozycja przeniesienia najemników z Grupy Wagnera na terytorium tego państwa wywołały określone reakcje obronne państw sąsiednich, szczególnie Polski i Litwy. Przede wszystkim zapowiadaną obecność grupy na terenie Białorusi odebrano jako bezpośrednie zagrożenie. Tym samym istotną kwestią jest jej rzeczywisty status na Białorusi i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 903

13 lipca 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Skuteczność ONZ i MAEA w obliczu konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

Po 24 lutego 2022 r. coraz częściej podnoszona jest kwestia adekwatności instytucji międzynarodowych do nowych realiów geopolitycznych. Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, że system bezpieczeństwa zbiorowego zbudowany po II wojnie światowej nie wypracował skutecznych mechanizmów, które zapobiegałyby wojnom zaborczym i wykorzystywaniu infrastruktury jądrowej do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 897

6 lipca 2023

Jakub Olchowski | Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kolejny szczyt NATO w cieniu wojny

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbędzie się szczyt Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Największym wyzwaniem dla NATO-wskich przywódców będzie ułożenie relacji z Ukrainą w obliczu trwającej rosyjskiej agresji na to państwo. Rosnące oczekiwania Ukrainy w kwestii członkostwa w tej organizacji powodują rozbieżności między jej członkami. W takiej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 891

29 czerwca 2023

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Hybrydowa kontrofensywa

Na przełomie maja i czerwca 2023 r. Ukraina rozpoczęła działania kontrofensywne. Zdając sobie sprawę z wysokiej stawki i dużych oczekiwań, tak ze strony społeczeństwa, jak i zachodnich partnerów, władze Ukrainy starają się tonować nadmierny optymizm. Jednocześnie sięgnięto też po instrumenty hybrydowe, by zwiększać szanse kontrofensywy poprzez destabilizowanie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 889

29 czerwca 2023

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Bunt Prigożyna i jego potencjalne skutki

23 czerwca 2023 r. Jewgienij Prigożyn rozpoczął swój „marsz sprawiedliwości”, który miał być odpowiedzią na dyskryminację i bezpośredni atak na najemników z Grupy Wagnera przez siły zbrojne Federacji Rosyjskiej. Krótki bunt, wymierzony oficjalnie w kierownictwo Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, obnażył niemoc i słabość państwa rosyjskiego. Trudno...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 888

29 czerwca 2023

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Geneza „marszu sprawiedliwości” Jewgienija Prigożyna

Prywatna firma militarna – Grupa Wagnera – była i jest niejednokrotnie wykorzystywana przez władze Federacji Rosyjskiej w zapalnych punktach na Bliskim Wschodzie, w Afryce oraz od początku rosyjskiej agresji także na Ukrainie. Atak na pełną skalę oraz problemy armii rosyjskiej przyczyniły się do znacznego zwiększenia liczebności oddziałów podporządkowanych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 886

28 czerwca 2023

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Nowa koncepcja bezpieczeństwa narodowego Białorusi

W marcu 2023 r. Rada Bezpieczeństwa Białorusi przedstawiła projekt nowej koncepcji bezpieczeństwa narodowego. W obliczu eskalacji napięcia geopolitycznego w regionie przyjęto założenie, iż powinna ona być ukierunkowana na realizację działań w ramach odstraszania strategicznego, mających na celu ochronę niepodległości, integralności terytorialnej, suwerenności i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 877

21 czerwca 2023

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Wyzwania stabilności. Rumuńska polityka po rotacyjnej zmianie rządu

Nowym premierem Rumunii został Marcelu Ciolacu, lider Partii Socjaldemokratycznej. Rekonstrukcja rządu odbyła się w ramach planowanej rotacji stanowisk między głównymi partnerami koalicyjnymi. Nie przyniesie ona znaczących zmian w polityce wewnętrznej ani zagranicznej. Niemniej zbliżające się wybory parlamentarne i prezydenckie oraz dynamika międzynarodowa powodują,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 876

21 czerwca 2023

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Białoruś wobec nadchodzącego kryzysu sukcesyjnego

W najbliższym czasie Białoruś stanie przed nieuchronnym problemem sukcesji władzy. Na wizerunku sprawnego fizycznie do tej pory prezydenta cieniem kładą się problemy zdrowotne, których nie można już ukryć przed opinią publiczną. Wyraźnie dostrzegalne pogorszenie stanu zdrowia Alaksandra Łukaszenki wskazuje, iż kwestia sukcesji na Białorusi staje się coraz...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 863

7 czerwca 2023

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Umacnianie Wspólnoty. Kluczowe wątki spotkania europejskich przywódców w Mołdawii

Szczyt Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP), który odbył się 1 czerwca 2023 r. w Kiszyniowie, był krokiem w stronę mocniejszego ugruntowania tego formatu w systemie międzynarodowym. Jednocześnie był to wyraźny gest potwierdzający wzrost wagi państw Europy Wschodniej. Na spotkaniu europejskich przywódców zarysowały się rozbieżności w kwestii gwarancji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 861

1 czerwca 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 3)

Grupa Ramstein to międzynarodowa koalicja, której członkowie udzielają Ukrainie regularnej pomocy wojskowej w postaci finansowania, dostaw broni, szkolenia ukraińskich wojskowych, a także modernizacji oraz naprawy sprzętu. Od końca kwietnia 2022 r. koalicja ta zapewniła Ukrainie 65 mld USD pomocy w zakresie bezpieczeństwa, obejmującej m.in. dostarczenie nowoczesnych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 860

1 czerwca 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 2)

Grupa Kontaktowa ds. Obrony Ukrainy, zwana w skrócie grupą (formatem) Ramstein, to koalicja 54 państw, której celem jest zsynchronizowanie i przyspieszenie procesu dostarczania Ukrainie pomocy wojskowej, uzbrojenia i sprzętu w celu przeciwdziałania rosyjskiej agresji. Utworzenie tej koalicji 26 kwietnia 2022 r. było odpowiedzią na brak zdecydowanych działań organizacji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 859

31 maja 2023

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 1)

Agresja Rosji na Ukrainę, dokonana 24 lutego 2022 r., doprowadziła do radykalnych zmian w architekturze europejskiego i globalnego bezpieczeństwa. Największa wojna lądowa w Europie od czasów II wojny światowej przyczyniła się do utworzenia koalicji 54 państw – tzw. formatu Ramstein, w ramach którego opracowano mechanizm regularnej pomocy wojskowej dla Ukrainy w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 854

25 maja 2023

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia: przyśpieszenie na europejskim kursie oraz próby rzucenia gagauskiej kotwicy

Władze Mołdawii postanowiły zademonstrować poparcie większości społeczeństwa dla idei integracji europejskiej. Ma to szczególne znaczenie przed szczytem Europejskiej Wspólnoty Politycznej, który odbędzie się 1 czerwca 2023 r. w Kiszyniowie. Jednocześnie prorosyjska Partia Șor zdobyła władzę w Autonomii Gagauskiej. Widać obecnie, że będzie starała się...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 848

18 maja 2023

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Spór o status Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego w Ukrainie (cz. 3)

Od listopada 2022 r. w Ukrainie prowadzona jest ożywiona dyskusja nad kwestią zakazu działalności Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego. Projekt takiej ustawy skierowany został do Rady Najwyższej 19 stycznia 2023 r., ale od tego czasu nie poczyniono żadnych działań, aby został on wcielony w życie. Prawdopodobną przyczyną opieszałości władz...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 845

15 maja 2023

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

„Specjalna Wojna Ojczyźniana”

Obchodzony 9 maja Dzień Zwycięstwa jest wciąż najważniejszym świętem w Rosji, a jednocześnie istotnym instrumentem polityki Kremla, tak w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym. Moskiewskie obchody w 2023 r. i wystąpienie Władimira Putina pokazały, że Rosja militarnie i ekonomiczne znajduje się w bardzo trudnej sytuacji. Mimo to zamierza konsekwentnie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 840

6 maja 2023

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Gagauzja: nowy baszkan będzie przeciwnikiem prozachodniej władzy w Mołdawii

Do drugiej tury wyborów baszkana Gagauzji weszli Grigorij Uzun, którego wspierała Partia Socjalistów, oraz Jewgienija Gucul – kandydatka Partii Șor. Oboje reprezentują narrację antyrządową oraz skrajny, socjalny populizm, podszyty prorosyjskością. Gagauzja może stać się bastionem opozycji, oddziałującym na emocje społeczne oraz służącym destabilizacji...

Więcej →