The 30. Anniversary of the Breakup of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia: Post-Cold War Dissolution Processes and its Consequences in the Balkans. Where Are We Now?

Redakcja zeszytu: Agata Domachowska, Konrad Pawłowski

ISSN: 1732-1395

e-ISSN: 2719-2911

Liczba stron: 306

Wydawca: Instytut Europy Środkowej

Wydanie: Lublin 2021

DOI: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4

Artykuły

Artykuł

International aspects of the disintegration of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia

Liczba wyświetleń: 1292
W artykule przeanalizowano międzynarodowe uwarunkowania rozpadu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii. Jest to zarys szerokiego problemu badawczego, analiza historyczna z perspektywy kilkudziesięciu lat procesu ewolucji pozycji międzynarodowej Jugosławii. Po wyrzuceniu z bloku wschodniego w 1948 r. państwo to balansowało pomiędzy Wschodem i Zachodem, stając się jednym z założycieli i liderów Ruchu Państw Niezaangażowanych. Autor koncentruje się na aspekcie roli Jugosławii w polityce Zachodu, szczególnie USA i EWG, w okresie zimnej wojny i w momencie jej zakończenia. To właśnie Zachód mógł, ewentualnie, wpłynąć na powtrzymanie rozpadu kraju na początku lat 90. XX wieku, w przeciwieństwie do ZSRR, mającego w tamtym czasie swoje problemy wewnętrzne. Jakie czynniki wpływały na wspieranie SFRJ przez państwa zachodnie podczas zimnej wojny? Jak zmieniła się pozycja Jugosławii w polityce Zachodu w momencie zakończenia zimnowojennej rywalizacji? Autor zwraca uwagę na połączenie czasowe dezintegracji SFRJ z m.in. rozpadem bloku wschodniego i Związku Radzieckiego, procesem demokratyzacji Europy Wschodniej, zjednoczenia Niemiec, integracji europejskiej czy kryzysu na Bliskim Wschodzie. Ostatecznie zabrakło realnych i spójnych działań państw zachodnich, by doprowadzić do pokojowego rozwiązania kryzysu na Bałkanach. Konsekwencją tego będą rozpad SFRJ i trwające kilka lat wojny na obszarze byłej Jugosławii.
S. L. Szczesio, International aspects of the disintegration of the Socialist Federal Republic of Yugoslavia, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 9-31, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.1.

Baker III J. A., DeFrank T. M., The Politics of Diplomacy. Revolution, War and Peace 1989-1992, New York 1995.

Both N., From Indifference to Entrapment. The Netherlands and the Yugoslav Crisis 1990-1995, Amsterdam 2000.

Calic M.-J., A History of Yugoslavia, West Lafayette 2019.

Chmielewski P., Konflikty bałkańskie pierwszej połowy lat 90. XX wieku w polityce Kremla, [in:] Bośnia i Hercegowina 15 lat po Dayton. Przeszłość – teraźniejszość – perspektywy. Studia i szkice, P. Chmielewski, S. L. Szczesio (eds.), Łódź 2011.

Civil Strife in Yugoslavia: The U.S. Response. Hearing before the Subcommittee on European Affairs of the Committee on Foreign Relations. United States Senate. One hundred second Congress. First Session. February 21, 1991, Washington 1991.

Clark H., Civil Resistance in Kosovo, London 2000.

Debating the End of Yugoslavia, F. Bieber, A. Galijaš, R. Archer (eds.), Farnham 2014.

Dijlas M., Rise and Fall, London 1985.

Drnovšek J., Riding the Tiger. The Dissolution of Yugoslavia, “World Policy Journal”, 2000, vol. XVII, no. 1.

Eskridge-Kosmach A. N., Yugoslavia and US Foreign Policy in the 1960-1970s of the 20th Century, “Journal of Slavic Military Studies”, 2009, vol. 22, no. 3.

Fischer B. A., US Foreign Policy under Reagan and Bush, [in:] The Cambridge History of the Cold War, vol. III, Endings, M. P. Leffler, O. A. Westad (eds.), Cambridge 2010.

Gibas-Krzak D., Serbsko-albański konflikt o Kosowo w XX wieku. Uwarunkowania – przebieg – konsekwencje, Toruń 2009.

Glaurdić J., The Hour of Europe. Western Powers and the Breakup of Yugoslavia, New Haven-London 2011.

Glenny M., The Balkans. Nationalism, War and the Great Powers 1804-1999, New York 2000.

Gołembski F., Bałkany. Determinanty stabilności, Warszawa 1982.

Gow J., Triumph of the Lack of Will. International Diplomacy and the Yugoslav War, London 1997.

Headley J., Russia and the Balkans. Foreign Policy from Yeltsin to Putin, London 2008.

Hockenos P., Homeland Calling: Exile Patriotism & the Balkan Wars, Ithaca-London 2003.

Hurst S., The Foreign Policy of the Bush Administration. In Search of a New World Order, London-New York 1999.

Hutchings R. L., American Diplomacy and the End of the Cold War. An Insider’s Account of U.S. Diplomacy in Europe, 1989-1992, Washington 1997.

Jović D., Yugoslavia: A State that Withered Away, West Lafayette 2009.

Kissinger H., White House Years, Boston-Toronto 1979.

Korzeniewska-Wiszniewska M., Serbia pod rządami Slobodana Miloševicia. Serbska polityka wobec rozpadu Jugosławii w latach dziewięćdziesiątych XX wieku, Kraków 2008.

Koszel B., Mitteleuropa rediviva? Europa Środkowo- i Południowo-Wschodnia w polityce zjednoczonych Niemiec, Poznań 1999.

Krawczyk A., Czyja jest Bośnia? Krótka historia kraju trzech narodów, Kraków 2021.

Lampe J. R., Prickett R. O., Adamović L. S., Yugoslav-American Economic Relations since World War II, Durham 1990.

Larrabee F. S., US Policy in the Balkans: From Containment to Strategic Reengagement, [in:] Crises in the Balkans. Views from the Participants, C. P. Danopoulos, K. G. Messas (eds.), Boulder 1997.

Lukic R., Lynch A., Europe from the Balkans to the Urals. The Disintegration of Yugoslavia and the Soviet Union, Oxford-New York 1996.

Mania A., Détente i polityka Stanów Zjednoczonych wobec Europy Wschodniej, styczeń, 1969-styczeń 1981, Kraków 2003.

Melady T. P., The Ambassador’s Story. The United States and the Vatican in World Affairs, Huntington 1994.

Mikołajczyk M., François Mitterrand wobec rozpadu Jugosławii w latach 1991-1995, “Balcanica Posnaniensia. Acta et studia”, 2013, vol. XX.

Niebuhr R., Nonalignment as Yugoslavia’s Answer to Bloc Politics, “Journal of Cold War Studies”, 2011, vol. 13, no. 1.

Niebuhr R., The Search for a Cold War Legitimacy. Foreign Policy and Tito’s Yugoslavia, Leiden 2018.

Nycz G., Amerykańska polityka wspierania demokracji w Europie Wschodniej w latach 1989-1991, “Przegląd Zachodni”, 2010, no. 1.

Nycz G., Różnicowanie polityki USA wobec krajów Europy Wschodniej po roku 1989, [in:] Amerykomania. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Andrzejowi Mani, vol. 2, W. Bernacki, A. Walaszek (eds.), Kraków 2012.

Ognik H., Polityka zagraniczna Jugosławii – aspekty europejskie, Warszawa 1986.

Orzelska A., Wpływ konfliktu w byłej Jugosławii na stosunki między Stanami Zjednoczonymi a Unią Europejską 1990-1995, Warszawa 2004.

Paparela I., Yugoslavia: A Question Mark for NATO and the Warsaw Pact, [in:] The Warsaw Pact and the Balkans. Moscow’s Southern Flank, J. Eyal (ed.), New York 1989.

Pawłowski K., Ante bellum: Uwarunkowania historyczne procesów dezintegracyjnych na terytorium Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii i jej państw sukcesyjnych po zimnej wojnie, “Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K, Politologia”, 2017, vol. 23, no. 1.

Pawłowski K., Państwowość Kosowa. Geneza, uwarunkowania, współczesność, Lublin 2018.

Pirjevec J., Tito and His Comrades, Madison 2018.

‘Prospects for Post-Tito Yugoslavia. M/H NIE 15-79’. 1 February 1980, [in:] Yugoslavia. From “National Communism” to National Collapse. US Intelligence Community Estimative Products on Yugoslavia, 1948-1990, Pittsburgh 2006.

Puddington A., Broadcasting Freedom. The Cold War Triumph of Radio Free Europe and Radio Liberty, Lexington 2000.

Rabel R. G., Between East and West. Trieste, the United States, and the Cold War, 1941-1954, Durham 1988.

Radeljić B., Stosunki między Wspólnotą Europejską a Jugosławią: dokumenty, które miały znaczenie (1980-1992), [in:] Nowe perspektywy badawcze w transnarodowej historii komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej, K. Brzechczyn (ed.), Poznań-Warszawa 2019.

Radeljić B., The European Community and Yugoslavia’s NonAlignment Policy: from acceptance and collaboration to disillusionment and confrontation, “Eastern Journal of European Studies”, 2020, vol. 11, no. 2.

Rajak S., From Regional Role to Global Undertakings: Yugoslavia in the Early Cold War, [in:] The Balkans in the Cold War, S. Rajak et al. (eds.), London 2017.

Rajak S., The Cold War in the Balkans, 1945-1956, [in:] The Cambridge History of the Cold War, vol. I: Origins, M. P. Leffler, O. A. Westad (eds.), Cambridge 2010.

Ramet S. P., Thinking about Yugoslavia. Scholarly Debates about the Yugoslav Breakup and Wars in Bosnia and Kosovo, Cambridge 2005.

Rezun M., Europe and War in the Balkans. Toward a New Yugoslav Identity, Westport 1995.

Rusinov D., Challenged premises of U.S. policy in Southeastern Europe, [in:] Problems of Balkan Security. Southeastern Europe in the 1990s, P.S. Shoup (eds.), Washington 1990.

Shoup P., The Disintegration of Yugoslavia and Western Foreign Policy in the 1980s, [in:] State Collapse in South-Eastern Europe. New Perspectives on Yugoslavia’s Disintegration, L. J. Cohen, J. Dragović-Soso (eds.), West Lafayette 2007.

Silber L., Little A., Yugoslavia. Death of a Nation, New York 1997.

Simms B., Europe. The Struggle for Supremacy, from 1453 to the Present, New York 2013.

Sluga G., The Problem of Trieste and the Italo-Yugoslav Border. Difference, Identity and Sovereignty in Twentieth-Century Europe, New York 2001.

Sokołowska P., Polityka zagraniczna i bezpieczeństwa RFN wobec państw obszaru byłej Jugosławii w latach 1990-2005, Toruń 2010.

Tanty M., Bałkany w XX wieku. Dzieje polityczne, Warszawa 2003.

Touval S., Mediation in the Yugoslav Wars, The Critical Years, 1990-95, New York 2002.

‘Toward a New World Order’. President Bush. Address before a joint session of Congress, Washington, DC, September 11, 1990, “US Department of State Dispatch”, 1990, vol. 1, no. 3.

Ullman R. H., The Wars in Yugoslavia and the International System after the Cold War, [in:] The World and Yugoslavia’s Wars, R. H. Ullman (ed.), New York 1996.

United States Policy toward Yugoslavia, National Security Decision Directives 133, March 14, 1984, https://catalog.archives.gov/id/6879731.

United States Relations with Europe and the Soviet Union – 1981. Hearings before the Subcommittee on Europe and the Middle East of the Committee on Foreign Affairs. House of Representatives. Ninety-seventh Congress. First session. June 2 and 10, 1981, Washington 1982.

Waldenberg M., Rozbicie Jugosławii. Jugosłowiańskie lustro międzynarodowej polityki, Warszawa 2005.

Walkiewicz W., Jugosławia. Państwa sukcesyjne, Warszawa 2009.

West R., Tito and the Rise and Fall of Yugoslavia, New York 1995.

Wojnicki J., Proces instytucjonalizacji przemian ustrojowych w państwach postjugosłowiańskich, Pułtusk 2007.

Yugoslavia Breaks Up. Robert Rackmales. Deputy Chief of Mission, American Embassy, Belgrade, Yugoslavia, 1989-1993, [in:] American Diplomats. The Foreign Service at Work, W. D. Morgan, Ch. S. Kennedy (eds.), New York 2004.

Yugoslavia Transformed, 18 October 1990, NIE 15-90, [in:] Yugoslavia. From “National Communism” to National Collapse. US Intelligence Community Estimative Products on Yugoslavia, 1948-1990, Pittsburgh 2006.

Zaccaria B., The European Community and Yugoslavia in the Late Cold War Years, 1976-1989, [in:] Disintegration and Integration in East-Central Europe. 1919 – post-1989, W. Loth, N. Păun (eds.), Baden-Baden 2014.

Zacharias M. J., Komunizm, federacja, nacjonalizmy. System władzy w Jugosławii 1943-1991. Powstanie, przekształcenia, rozkład, Warszawa 2004.

Zimmermann W., Origins of a Catastrophe. Yugoslavia and its Destroyers – America’s Last Ambassador Tells What Happened and Why, New York 1996.

Zimmermann W., Yugoslavia 1989-1996, [in:] U.S. and Russian Policymaking with Respect to the Use of Force, J. R. Azrael, E. A. Payin (eds.), Santa Monica 1996.

Żurek P., Słowenia w walce o niepodległość (1980-1992). Wyjść z cienia Jugosławii, Kraków 2019.

Żurek P., Sprowokowany sojusz. Współpraca Jugosławii z NATO (1948-1955), [in:] Bałkany Zachodnie w systemie bezpieczeństwa euroatlantyckiego, A. Głowacki, S. L. Szczesio (eds.), Łódź 2015.

Artykuł

Yugoslav culture after Yugoslavia

Liczba wyświetleń: 1078
W państwach powstałych na obszarze byłej Jugosławii rozwijają się niezależne kultury etniczno-narodowe, a równolegle z nimi także wspólna kultura postjugosłowiańska. Kultura ta nie jest kontynuacją oficjalnej współpracy kulturalnej narodów jugosłowiańskich, jaka istniała w czasach Jugosławii, jest bowiem zjawiskiem nowym. Powstaje ona w kontrze do nacjonalizmu, sprzeciwie wobec zamykania kultury w wąskich ramach etniczno-narodowych i opiera się na rzeczywistym istnieniu wspólnoty kulturowej, starszej niż powstanie wspólnego państwa. Poszukuje się nowych, kreatywnych odpowiedzi na problemy wywołane wojnami i rozpadem Jugosławii w latach 90. Szuka się także odpowiednich instrumentów analitycznych. Jako przykład tych poszukiwań autor podaje „Bibliotekę XX wiek” [Library XX Century], tj. serię książek z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, której jest założycielem i wydawcą. Alternatywna kultura postjugosłowiańska charakteryzuje się wysoką jakością tego, co oferuje. Jednocześnie jednak jej protagoniści są krytykowani przez środowiska nacjonalistyczne, sprawujące władzę w państwach powstałych po rozpadzie Jugosławii, które uznają postjugosłowiańską wspólnotę kulturową za rzekomą zdradę narodową.
I. Čolović, Yugoslav culture after Yugoslavia, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 33-45, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.2.

Anđelković D., Srpski nacionalnimazohizam – od jugoslovenstva do evroatlantizma, Beograd 2008.

Bešlin M., Milošević S., Multiperspektivnost (post)jugoslovenskihistorija, [in:] Jugoslavija u istorijskoj perspektivi, L. Perović, D. Roksandić, M. Velikonja, W. Hoepken, F. Bieber (eds.), Beograd 2017.

Bugarski R., Govorite li zajednički? Kako je nastala i kako je primljena Deklaracija o zajedničkom jeziku, Beograd 2018.

Čolović I., Rastanak s identitetom. Ogledi o političkoj antropologiji 4, Beograd 2014.

Gorjanc V., Nijerečnik za seljaka, Beograd 2017.

Granice – izazovinterkulturalnosti, B. Jakšić (ed.), Beograd 1997.

Interkulturalnost i tolerancija, B. Jakšić (ed.), Beograd 1999.

Interkulturalnost u multietičkimdruštvima, B. Jakšić (ed.), Beograd 1995.

Interkulturalnost versus rasizam i ksenofobija, B. Jakšić (ed.), Beograd 1998.

Ka jeziku mira, B. Jakšić (ed.), Beograd 1996.

Leksikon Yu mitologije, I. Adrić, V. Arsenijević, Đ. Matić (eds.), Beograd 2004.

Močnik R., Alterkacije. Alternativnigovori i ekstravagantničlanci, Beograd 1998.

Novačić D., Jugonostalgija – istorija bolesti, “XXZ magazyn”, 04.09.2018, https://www.xxzmagazin.com/jugonostalgija-istorija-bolesti.

Perica, V., Balkanski idoli: Religija i nacionalizam u jugoslovenskim državama, Beograd 2006.

Rade Šerbedžija, dvostruki izdajnik, 29.08.2019, http://www.yurope.com/yuqwest/SIGs/film/filmovi/serbedzija.1.html.

Artykuł

Vukovar – memory conflicts as an obstacle to Serbo-Croatian reconciliation

Liczba wyświetleń: 1309
30 years after the tragic events in Vukovar, the Serb and Croatian communities live side by side, each cultivating their memory of their own tragedy and their own victims. The peaceful reintegration, that Croats are proud of, did not go hand in hand with building an atmosphere of reconciliation. No wonder then, that Vukovar is a model example of a divided city, where the mental divisions and psychological barriers affect its politics and everyday life. It seems that such a situation is favourable to politicians in Belgrade and Zagreb. One gets the impression that, as in 1991, Vukovar is becoming a victim of great politics and the clash of Serbian and Croatian nationalism.
M. Rekść, Vukovar – memory conflicts as an obstacle to Serbo-Croatian reconciliation, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 47-64, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.3.

2. Stanovništvo prema narodnosti po gradovima/općinama, Popis 2021, https://www.dzs.hr/Hrv/censuses/census2011/results/htm/H01_01_04/H01_01_04_zup16.html.

8. lipnja 1997. Dolazak Vlaka mira i predsjednika Tuđmana u grad heroj – Vukovar, https://narod.hr/hrvatska/8-lipnja-1997-dolazak-vlaka-mira-i-predsjednika-tudmana-u-grad-heroj-vukovar.

Baillie B., Memorialising the ‘Martyred City’: Negotiating Vukovar’s Wartime Past, [in:] Locating Urban Conflicts: Ethnicity, Nationalism and the Everyday, W. Pullan, B. Baillie (eds.), New York 2013.

Bačić M., Vukovar, ljeto 1991., http://www.h-alter.org/vijesti/vukovar-ljeto-1991.

Baker C., Sounds of the Borderland: Popular Music, War and Nationalism in Croatia Since 1991, Farnham-Burlington 2010.

Bieber F., Uspon autoritarizma na Zapadnom Balkanu, Beograd 2020.

Birač D., Privredni razvoj Vukovara: historijsko-komparativna studija, “Tragovi: časopis za srpske i hrvatske teme”, 2018, no. 1.

Cesarz M., Elementy tradycji ustaszowskiej i ich znaczenie w procesie kształtowania się chorwackiej tożsamości narodowej po rozpadzie Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii, “Acta Universitatis Wratislaviensis”, 2014, no. 4.

Czerwiński M., Chorwacja. Dzieje, kultura, idee, Kraków 2020.

Czerwiński M., Semiotyka dyskursu historycznego. Chorwackie i serbskie syntezy dziejów narodu, Kraków 2012.

‘Ča-kaj-što’ na listi hrvatske nematerijalne baštine, https://magazin.hrt.hr/564181/ca-kaj-sto-na-listi-hrvatske-nematerijalne-bastine.

Damjanović M., Najveći problemi iseljavanje i nezaposlenost, a mladi se žale: ‘Malo je mjesta za izlaske’, https://www.rtl.hr/vijesti-hr/novosti/hrvatska/sjecanje-na-vukovar/3289617/najveci-problemi-iseljavanje-i-nezaposlenost-a-mladi-se-zale-malo-je-mjesta-za-izlaske/, 16.11.2018.

Drmić M., Isti grad, isti uzrast, ali druge škole: Koje su razlike i kako funkcioniraju odvojene škole u Vukovaru?, https://dnevnik.hr/vijesti/hrvatska/isti-grad-isti-uzrast-ali-odvojene-skole-koje-su-razlike-i-kako-funkcioniraju-odvojene-skole-u-vukovaru—546541.html.

Glušica R., Crnogorski jezik i nacionalizam, Beograd 2020.

Istina o Vukovaru, https://filipjakov-vu.com/istinu-o-vukovaru/.

Jagodar J., Vukovar kao primjer multietničkog i podeljenoga grada, “Balcanica Posnaniensia”, 2017, no 24.

Jarzębski M., Kwestia prawnego równouprawnienia języka serbskiego w Vukovarze, [in:] Bałkany w XXI wieku. Problemy konsolidacji i integracji, M. Babić, I. Jakimowicz-Ostrowska (eds.), Warszawa 2014.

Kardov K., Remember Vukovar, Memory, Sense of Place, and the National Tradition in Croatia, [in:] Democratic Transition in Croatia: Value Transformation, Education, and Media, S. P. Ramet, D. Mantić (eds.), College Station 2007.

Kljajić S., Vukovar – još uvek ista priča, https://www.dw.com/sr/vukovar-jo%C5%A1-uvek-ista-pri%C4%8Da/a-41434675.

Ljubojević A., Speak up, Write out: Language and Populism in Croatia, [in:] Narratives of Identity in Social Movements, Conflicts and Change, L. E. Hancock (eds.), Bingley 2016.

Markešić I., Interkulturna škola u Vukovaru kao “protudržavni element”, “Večernji list”, 29.07.2019, https://www.vecernji.hr/premium/interkulturna-skola-u-vukovaru-kao-protudrzavni-element-1335111.

Milekic S., Fascist Legacy Causes Persistent Headache for Croatian President, https://balkaninsight.com/2019/02/28/fascist-legacy-causes-persistent-headache-for-croatian-president/.

Milošević A., European Commemoration of Vukovar: Shared Memory or Joint Remembrance?, [in:] Framing the Nation and Collective Identities, Political Rituals and Cultural Memory of the Twentieth-Century Traumas in Croatia, V. Pavlaković, D. Pauković (eds.), Abingdon-New York 2019.

Njezin je otac svakoga dana stavljao zastavu na vodotoranj, https://dansjecanja.hrt.hr/clanak/42/njezin-je-otac-svakoga-dana-stavljao-zastavu-na-vodotoranj.

O projektu, https://www.mcdrvu.hr/skolski-program/posjet-osmih-razreda-vukovaru/.

Purchla J., Miasto jako dzieło sztuki?, “Herito – dziedzictwo, kultura, współczesność”, 2016, no. 22-23.

Ramet S. P., Thinking about Yugoslavia: Scholarly Debates about the Yugoslav Breakup and the Wars in Bosnia and Kosovo, New York 2005.

Rekść M., Maksimir 1990 roku w chorwackiej pamięci zbiorowej, [in:] Polityczne kształty sportu, A. Dubicki, R. Jung, M. M. Kobierecki (eds.), Poznań 2020.

Rekść M., Wyobrażenia zbiorowe społeczeństw byłej Jugosławii w XXI wieku. Perspektywa politologiczna, Łódź 2019.

Srđan Milaković za N1 o situaciji u Vukovaru, https://www.youtube.com/watch?v=yZTCgThNf1c.

Tesar F., Etnički konflikti, Beograd 2019.

U Koloni sjećanja oko deset tisuća, https://hr.n1info.com/vijesti/a576945-kolona-sjecanja-u-vukovaru/.

U VUKOVARU NACRTAN GRB HOS-a I USTAŠKI POZDRAV ‘ZA DOM SPREMNI’ Milaković: ‘To su napravili navijači Dinama, a bila je prisutna policija’, 6.05.2020, https://www.jutarnji.hr/vijesti/hrvatska/u-vukovaru-nacrtan-grb-hos-a-i-ustaski-pozdrav-za-dom-spremni-milakovic-to-su-napravili-navijaci-dinama-a-bila-je-prisutna-policija-10279288.

Vukovar i Škabrnja: 18.11.2020. je po prvi put državni praznik!, 10.11.2020, https://narod.hr/hrvatska/znate-li-da-je-18-11-2020-prvi-put-drzavni-praznik-koji-obiljezava-zrtvu-vukovara-i-skabrnje.

Zakon o blagdanima, spomendanima i neradnim danima u Republici Hrvatskoj, https://www.zakon.hr/z/372/Zakon-o-blagdanima,-spomendanima-i-neradanim-danima-u-Republici-Hrvatskoj.

Zakon o proglašenju Vukovara mjestom posebnog domovinskog pijeteta, https://www.zakon.hr/z/2503/Zakon-o-progla%C5%A1enju-Vukovara-mjestom-posebnog-domovinskog-pijeteta.

ZANIMLJIVOSTI Zlatni dukati su pjesmu “Vukovar, Vukovar” prvi puta predstavili na kraju Dnevnika HRT-a dan uoči pada grada!”, http://pozeskivodic.com/zanimljivosti-zlatni-dukati-su-pjesmu-vukovar-vtkovar-prvi-puta-predstavili-na-kraju-dnevnika-hrt-a-dan-uoci-pada-grada/.

Žanić I., Simbolični identitet Hrvatske u trokutu raskrižje – predziđe – most, [in:] Historijski mitovi na Balkanu, H. Kamberović (ed.), Sarajevo 2003.

Živić D., Je li Vukovar (bio) srpski grad?, [in:] Vukovar 91.–istina i/ili osporavanje (između znanosti i manipulacije), D. Živić, S. Špoljar-Vržina V. B. Lupis, S Cvikić (eds.), Zagreb-Vukovar 2013.

Artykuł

Ante Gotovina case: an error of law which led to innocence?

Liczba wyświetleń: 1268
Rozpad Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii sprzed trzech dekad wciąż ma istotne przełożenie na funkcjonowanie państw powstałych w miejsce jugosłowiańskiej federacji. Mając na uwadze, że rozpadowi towarzyszył kilkuletni konflikt zbrojny m.in. w Chorwacji, tym bardziej odbudowanie zwłaszcza stosunków serbsko-chorwackich jawi się jako kwestia wciąż wysoce problematyczna. Poważnym wyzwaniem w tym aspekcie jest osądzenie osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne czy też zbrodnie przeciwko ludzkości. W tym też względzie został powołany Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii. Jedną z najgłośniejszych spraw karnych toczących się przed obliczem haskiego Trybunału była sprawa Ante Gotoviny – chorwackiego generała, dowodzącego w operacji militarnej „Oluja”, w trakcie której miały miejsce akty najcięższych zbrodni. Rola Gotoviny w tym wydarzeniu prima facie była oczywista, co też stało się przedmiotem aktu oskarżenia Prokuratury, a później wyroku Izby Orzekającej MTKJ. Niemniej jednak wymierzona kara 24 lat nie została wykonana w następstwie skutecznej apelacji Gotoviny. Co więcej, Izba Apelacyjna nie tylko nie podtrzymała wyroku Izby Orzekającej ze względu na poważny błąd prawny, ale też wydała wyrok uniewinniający. Kwestia ta stała się kolejnym zarzewiem sporu serbsko-chorwackiego w kontekście odpowiedzialności najważniejszych person za zbrodnie dokonane w latach 1991-1995.
W. Hebda, Ante Gotovina case: an error of law which led to innocence?, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 65-85, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.4.

Mladen Markač, Press Release, OK/MO/1124e, The Hague, 26 October 2006, https://www.icty.org/en/sid/8684.

Appeals Judgement Summary for Ante Gotovina and Mladen Markač, Appeals Chamber, The Hague, 16 November 2012, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/acjug/en/121116_summary.pdf.

Appendix 2 Copies of Gotovina’s False Passports, Prosecution Response Opposing Gotovina’s Request for Provisional Release, Case No. IT-06-90-PT, 22 August 2007, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/pros/en/pros_resp.pdf.

Beltzer B. D., “War Crimes”: The Nuremberg Trial and the Tribunal for the Former Yugoslavia, “Valparaiso University Law Review”, 1996, vol. 30, no. 3.

Charter of the International Military Tribunal, United Nations – Treaty Series, no. 251, 1951.

Clark J. N., Giving Peace a Chance: Croatia’s Branitelji and the Imperative of Reintegration, “Europe-Asia Studies”, 2013, vol. 65, no. 10.

Decision on Defendant Ante Gotovina’s Motion for Provisional Release and on Defendant Ante Gotovina’s Motion to Strike Appendices 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 from the Prosecution’s Response Opposing Gotovina’s Motion for Provisional Release, [in:] Trial Chamber I, Case No. IT-06-90-PT, 28 November 2007, International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/tdec/en/071128.pdf.

Gotovina and Others Trial to Begin on 11 March 2008, Press Advisory, NI/MOW/PA329e, The Hague, 6 March 2008, https://www.icty.org/en/sid/10384.

Gotovina Defence Final Trial Brief, The Prosecutor v. Ante Gotovina, Ivan Čermak. Mladen Markač, Case No. IT-06-90-T, 27 July 2010, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/custom5/en/100727.pdf.

Hebda W., Croatian and Serbian war crimes, the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, and the judicial systems of Serbia and Croatia, “Sprawy Narodowościowe: Seria Nowa”, 2020, no. 52, https://doi.org/10.11649/sn.2050.

Hebda W., Serbsko-chorwackie stosunki polityczne na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2018.

Huffman W. B., Margin of Error: Potential Pitfalls of the Ruling in the Prosecutor v. Ante Gotovina, “Military Law Review”, 2012, ol. 211.

Indictment, The Prosecutor of the Tribunal Against Ante Gotovina, Case No: IT-01-45-I, The International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, 21 May 2001, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/ind/en/got-ii010608e.htm.

Ivanković N., Ratnik, pustolov i genreal (jedna biografija), Zagreb 2001.

Jayawardane S., Divin C., The Gotovina, Perišić and Šainović Appeal Judgments: Implications for International Criminal Justice Mechanisms, “Policy Brief”, 2014, no. 13, The Hague Institute for Global Justice.

Judgement Summary for Gotovina et al., Chambers, The Hague, 15 April 2011, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/tjug/en/110415_summary.pdf.

Judgement, Prosecutor v. Ante Gotovina, Ivan Čermak. Mladen Markač, Case No. IT-06-90-T, Trial Chamber I, 15 April 2011, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/tjug/en/110415_judgement_vol2.pdf.

Judgement, Prosecutor v. Ante Gotovina, Ivan Čermak. Mladen Markač, Case No. IT-06-90-T, Appeals Chamber, 16 November 2012, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/acjug/en/121116_judgement.pdf.

Kirs E., Ante Gotovina and the joint criminal enterprise concept at the ICTY, “International Relations Quarterly”, 2011, vol. 2, no. 1.

Korzeniewska-Wiszniewska M., Operacja „Oluja” i spory wokół jej interpretacji, [in:] Bałkany Zachodnie w systemie bezpieczeństwa euroatlantyckiego, A. Głowacki, S. L. Szczesio (ed.), Łódź 2015.

Lascu L. A., Gotovina Case – an unjust charge or deliberately erroneous judgment of the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia?, “Law Review”, 2014, vol. IV, is. 2.

Lopatka: A fresh breeze for economic relations between Austria and Croatia. Benefit from Croatia’s accession to the EU to boost growth, Vienna, 16 September 2013, https://www.bmeia.gv.at/en/the-ministry/press/news/2013/lopatka-a-fresh-breeze-for-economic-relations-between-austria-and-croatia/.

Luban D. J., O’Sullivan J. R., Stewart D. P., Jain N., International and Transnational Criminal Law, Aspen Casebook Series, Wolters Kluwer 2019.

Marijan D., Oluja, Zagreb 2007.

Mujagić N., The European Union as a Spectacle: The Case of the Slovenian-Croatian Dispute over the Sea Border, [in:] Mirroring Europe. Ideas of Europe and Europeanization in Balkan Societies, T. Petrović (ed.), Balkan Studies Library, vol. 13, 2014.

Muś J., Szpala M., Chorwacja w Unii Europejskiej, Łódź 2011.

Nakarada R., Acquittal of Gotovina and Markač: A Blow to the Serbian and Croatian Reconciliation Process, “Merkourios – International and European Law: General Issue”, 2013, vol. 29, is. 76.

Pavlaković V., Croatia, the International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, and General Gotovina as a Political Symbol, “Europe-Asia Studies”, 2010, vol. 62, no. 10.

Pavlaković V., Memory politics in the Former Yugoslavia, “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, 2020, vol. 18, is. 2.

Peskin V., Boduszyński M., International justice and domestic politics: post-Tudjman Croatia and the international criminal tribunal for the former Yugoslavia, “Europe-Asia Studies”, 2003, vol. 55, no. 7.

Pre-Trial Brief of General Ante Gotovina, The Prosecutor v. Ante Gotovina, Ivan Čermak and Mladen Markač, Case No. IT-06-90-PT, 5 April 2007, International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/custom3/en/got-ptb.pdf.

Prosecution’s Public Redacted Final Trial Brief, The Prosecutor v. Ante Gotovina, Ivan Čermak. Mladen Markač, Case No. IT-06-90-T, 2 August 2010, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/custom5/en/100802.pdf.

Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protection of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), 8 June 1977.

Redaelli C., Casey-Maslen S., Protecting Civilians in Populated Areas During the Conduct of Hostilities after Gotovina Case, “SSRN papers”, 2017.

Status Conference, Tuesday, 5 December 2006, International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia, Transcript, https://www.icty.org/x/cases/gotovina/trans/en/061205SC.htm.

Statute of the International Tribunal for the former Yugoslavia, adopted by the Security Council at its 3217th meeting on 25 May 1993 (Resolution 827).

Summers M. A., The Surprising Acquittals in the Gotovina and Perisic Cases: Is the ICTY Appeals Chamber a Trial Chamber in Sheep’s Clothing?, “Richmond Journal of Global Law & Business”, 2015, vol. 13, is. 4.

The Rome Statute of the International Criminal Court, adopted by the United Nations Diplomatic Conference of Plenipotentiaries on the Establishment of an International Criminal Court, A/CONF.183/9, 17 July 1998, Rome, Italy.

Transfer of Ante Gotovina to the Tribunal, Press Release, CVO/MO/1034e, The Hague, 10 December 2005, https://www.icty.org/en/sid/8497.

Vallentgoed D., The Last Round? A Post-Gotovina Reassessment of the Legality of Using Artillery Against Built-up Areas, “Journal of Conflict & Security Law”, 2013, vol. 18, no. 1.

Vlašić Feketija M., Łazowski A., The Seventh EU Enlargement and Beyond: Pre-Accession Policy vis-à-vis the Western Balkans Revisited, “Croatian Yearbook of European Law and Policy”, 2014, no. 10.

Žrtve akcije „Oluja” na srpskoj strani, http://www.veritas.org.rs/srpske-zrtve-rata-i-poraca-na-podrucju-hrvatske-i-bivse-rsk-1990-1998-godine/zrtve-akcije-oluja-na-srpskoj-strani-2014/.

Žunec O., Rat u Hrvatskoj 1991.-1995. 2. dio: Od sarajevskog primirja do završnih operacija, “Polemos”, 1990, no. 1(2).

Artykuł

Indicators for measuring Europeanisation ad extra in the EU civilian mission in Bosnia and Hercegovina from 2003-2012

Liczba wyświetleń: 1044
Celem artykułu jest wskazanie pomiaru ilościowego i jakościowego składników europeizacji ad extra na przykładzie misji cywilnej UE w Bośni i Hercegowinie w latach 2003-2012. Badanie ma pokazać, że europeizacja ad extra w pewnym stopniu wpływa na państwa trzecie. Zatem jest formą eksportu europejskiego modelu organizacyjnego, normatywnego oraz aksjologicznego na zewnątrz. Eksploracja dotyczy zrealizowanej (zakończonej) misji cywilnej. Na potrzeby badania Autorka wygenerowała dwa podstawowe wskaźniki, mianowicie: wskaźnik ilościowy i wskaźnik jakościowy, wskazując je jako narzędzia syntetyzujące i kategoryzujące badany obszar, wychodząc z założenia, że w ten sposób uda się zmierzyć nasilenie procesu europeizacyjnego w zewnętrznej trajektorii (ad extra). Analiza indeksów ilościowych i jakościowych pokazuje, jak wiele aktywności w obszarze bezpieczeństwa zostało zrealizowanych w ramach omawianych misji cywilnych. W przypadku Bałkanów eksport europejskich norm, wartości, rozwiązań i praktyk ma większe szanse na powodzenie niż na innych kontynentach, gdzie rozlokowane są misje cywilne UE, czego dowodem są wskaźniki ilościowe i jakościowe. Pomiar europeizacji ad extra na przykładzie Bośni i Hercegowiny udowadnia, że Unia Europejska w swojej polityce ekspedycyjnej wykazuje znaczące oddziaływanie na państwa trzecie poprzez transferowanie europejskich standardów w różnych obszarach bezpieczeństwa, np. społecznym czy aksjologicznym.
L. Wojnicz, Indicators for measuring Europeanisation ad extra in the EU civilian mission in Bosnia and Hercegovina from 2003-2012, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 87-107, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.5.

Brljavac B., Europeanisation Process of Bosnia and Herzegovina: Responsibility of the European Union?, “Balkanologie”, 2011, vol. 13, no. 1-2.

Common Security and Defence Policy, European Union Police Mission in Bosnia and Herzegovina (EUPM), https://eeas.europa.eu/archives/csdp/missions-and-operations/eupm-bih/pdf/25062012_factsheet_eupm-bih_en.pdf.

Council Joint Action of 11 March 2002 on the European Union Police Mission (2002/210/CFSP), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:02002E0210-20030227&from=en.

Council of the European Union, Final Report of the Head of Mission European Union Police Mission in Bosnia and Herzegovina, 27 October 2014, https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-10762-2012-EXT-1/en/pdf.

Domm R., Next steps on Bosnia-Herzegovina: key elements to a revised EU strategy, “Southeast European and Black Sea Studies”, 2011, vol. 11, no. 1.

European External Action Service, EUJUST LEX-Iraq, https://eeas.europa.eu/archives/csdp/missions-and-operations/eujust-lex-iraq/index_en.htm.

European External Action Service, EUPM/BiH, https://eeas.europa.eu/archives/csdp/missions-and-operations/eupm-bih/index_en.htm.

Ioannides I., The EU Police Mission (EUPOL Proxima) and the European Union Police Advisory Team (EUPAT) in the former Yugoslav Republic of Macedonia, [in:] European Security and Defence. The first 10 Years (1999-2009), G. Grevi, D. Helly, D. Keohane (eds.), Condé-sur-Noireau 2009.

Fagan A., Dimitrova A., Reforming judicial recruitment and training in Bosnia-Herzegovina and Serbia under EU guidance: implementation without institutionalization?, “Journal of European Integration”, 2019, vol. 41, no. 2.

High Representative Welcomes “Krimo-lovci” Hotline, Hand-over, OHR’s Statement at the International Agencies’ Joint Press Conference in Mostar, https://europa.ba/?p=12467.

MDG Achievement Fund, Methodology of Collection, Harmonization, Exchange and Dissemination of Migration Statistics in Bosnia-Herzegovina, Final Report, 2012, https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/—ed_emp/—ed_emp_msu/documents/publication/wcms_230114.pdf.

Merlingen, M., The EU Police Mission in Bosnia and Herzegovina (EUPM), [in:] European Security and Defence. The first 10 Years (1999-2009), G. Grevi, D. Helly, D. Keohane (eds.), Condé-sur-Noireau 2009.

Miklas E., Misje UE na Bałkanach, Portal Spraw Zagranicznych, 17.04.2008, http://www.psz.pl/tekst-10439/Misje-UE-na-Balkanach.

National Strategy on Supervision over Narcotic Drugs, Prevention and Suppression of The Abuse of Narcotic Drugs in Bosnia and Herzegovina for the period 2009-2013, https://www.emcdda.europa.eu/system/files/attachments/11638/bosnia-and-herzegovina-strateski.pdf.

Olsen J. P., The many faces of Europeanization, “Journal of Common Market Studies”, 2002, vol. 40, no. 5.

Penksa S. E., Measuring impact: specific achievements and outcomes, [in:] Ten years after: lessons from the EUPM in Bosnia and Herzegovina 2002-2012, Joint Report, T. Flessenkemper, D. Helly (eds.), Condé-sur-Noireau 2013.

Radaelli C. M., Wither Europeanisation? Concept stretching and substantive change, “European Integration Online Papers”, 2000, vol. 4 , no. 8, https://www.researchgate.net/publication/26386856_Whither_Europeanization_Concept_Stretching_and_Substantive_Change.

Report from the Commission to the European Parliament and the Council, Fourth Report on the Post-Visa Liberalisation Monitoring for the Western Balkan Countries in accordance with the Commission Statement of 8 November 2010, COM(2013) 836 final, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52013DC0836&from=EN.

Ruszkowski J., Europeizacja ad extra w zarządzaniu zewnętrznym (external governance) Unii Europejskiej, “Rocznik Integracji Europejskiej”, 2010, no. 4.

Ruszkowski J., Europeizacja. Analiza oddziaływania Unii Europejskiej, Warszawa 2019.

Schneider M., Europeanization beyond the EU: The Dynamics of Europeanization in the Southern Mediterranean Partner States, “L’Europe en Formation”, 2010, vol. 356, no. 2.

Sokołowska P., Bilans działalności misji policyjnej Unii Europejskiej w Bośni i Hercegowinie, “Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego”, 2009/2010, vol. 4, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_34862_rbm_2010_8/c/236-209.pdf.

State Investigation and Protection Agency, The Financial Intelligence Department, http://www.sipa.gov.ba/en/about-us/structure/organisational-structure/financial-intelligence-department.

Strategy For Combating Terrorism in Bosnia and Herzegovina, https://www.legislationline.org/download/id/1049/file/eac52236dde40b885cafb2006329.pdf.

Wojnicz L., Misje cywilne Unii Europejskiej w procesie europeizacji ad extra, Toruń 2019.

Zimny Z. M., Metodologia badań społecznych: wprowadzenie, Częstochowa 2000.

Artykuł

The process of reconciliation between Serbia and Kosovo and the international legal strategies of the EU States, the USA, and Russia (with particular emphasis on the activities of the Kosovo Specialist Chambers)

Liczba wyświetleń: 1121
The aim of this article is to analyse the international legal and political process of reconciliation between Serbia and Kosovo in terms of its impact on the scope of development directions and strategies of the European Union countries as well as Russia and the USA. Particular emphasis was placed on the treatment of these issues in the light of the activities of the Kosovo Specialist Chambers and Specialist Prosecutor’s Office. The main theses assumed for the purposes of this article are as follows: firstly, that the policy of reconciliation between Serbia and Kosovo is multidimensional, including the necessity of the process of international criminal liability for the crimes committed by both states, while at the same time influencing the dilemmas of the development directions of individual European countries, but also of the European Union and the United States. In addition, the legal and political stabilization of the Balkan region, especially in the context of relations between Kosovo and Serbia, and the possibility of cooperation with these states as part of intergovernmental international organizations, is strategically extremely important for the EU, the USA, as well as for Russia. The Author critically analyses issues using polemics with the standpoint presented in the doctrine of the subject as well as interpreting selected instruments of international law and Kosovo’s national law. The deliberations resulted in conclusions as to the determinants in terms of the directions of the legal and political development of the EU and Russia resulting from the complicated process of reconciliation and mutual settlement of sins by Serbia and Kosovo.
M. Andrzejczak-Świątek, The process of reconciliation between Serbia and Kosovo and the international legal strategies of the EU States, the USA, and Russia(with particular emphasis on the activities of the Kosovo Specialist Chambers), „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 109-125, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.6.

Cady J.-Ch., Booth N., Internationalized Courts in Kosovo: An UNMIK Perspective, [in:] Internationalized Criminal Courts: Sierra Leone, East Timor, Kosovo, and Cambodia, C. P. R. Romano, A. Nollkaemper, J. K. Kleffner (eds.), Oxford 2004.

Constitution of the Republic of Kosovo, https://www.scp-ks.org/en/documents/constitutional-amplements-article-162.

Del Ponte C., Madame Prosecutor: Confrontations with Humanity’s Worst Criminals and the Culture of Impunity, New York 2008.

Dietrich F.,The Status of Kosovo – reflection on the legitimacy of secession, “Ethics & Global Politics”, 2010, vol. 3, no. 2.

Domachowska A., Serbia i Kosowo: porozumienie o normalizacji relacji ekonomicznych, “Komentarze IEŚ”, 2020, no. 248.

Fletcher L. E., Weinstein H. M., A world unto itself? The application of international justice in the former Yugoslavia, [in:] My Neighbor, My Enemy: Justice and Community in the Aftermath of Mass Atrocity, E. Stover, H. M. Weinstein (eds.), Cambridge 2004.

Gallucci G. M., The Ahtisaari Plan and North Kosovo, “TransConflict”, November 2011, http://www.transconflict.com/10/wp-content/uploads/2011/11/PolicyPaper_AhtisaariPlanNorthKosovo.pdf.

Hehir A., Lessons Learned? The Kosovo Specialist Chambers Lack of Local Legitimacy and Its Implications, “Human Rights Review”, 2019, vol. 20, no. 3.

Holvoet M., The Continuing Relevance of the Hybrid of Internationalized Justice Model: the Example of the Kosovo Specialist Chambers, “Criminal Law Forum”, 2017, vol. 28, no. 1.

Humanitarian Law Center, The Kosovo Memory Book, Pristina, 2011, http://www.kosovomemorybook.org.

Kllokoqi S., EU, US display differences over Serbia-Kosovo negotiation, AP News, 16.06.2020, https://apnews.com/7fdae2ee083ec9cf1ccb200156d1604a.

Kosovo Specialist Chambers & Specialist Prosecutor’s Office, Background, https://www.scp-ks.org/en/background.

Kosovo Specialist Chambers & Specialist Prosecutor’s Office, Cases, https://www.scp-ks.org/en/cases.

Kosovo Specialist Chambers & Specialist Prosecutor’s Office, Press Statement, 24 Jun 2020, https://www.scp-ks.org/en/press-statement.

Kosowo: Prezydent oskarża międzynarodowy sąd o “przepisywanie historii”, Gazeta Prawna, 26.06.2020, https://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/1484598,kosowo-prezydent-oskarza-miedzynarodowy-sad-o-przepisywanie-historii.html.

Law No. 05/L-053 on Specialist Chambers and Specialist Prosecutor’s Office, https://www.scp-ks.org/sites/default/files/public/05-l-053_a.pdf [20.07.2020].

Javanova E., Redrawing the Borders between Kosovo and Serbia: Nationalists’ Fuel or a Rational Solution with the Promise of a European Future?, “International Journal on Rule of Law, Transitional Justice and Human Rights”, 2018, vol. 9, no. 9.

Mahr E., Local contestation against the European Union Rule of Law Mission in Kosovo, “Contemporary Security Policy”, 2018, vol. 39, no. 1.

Muharremi R., The Kosovo Specialist Chambers from a Political Realism Perspective, “International Journal of Transitional Justice”, 2019, vol. 13, no 2.

Report of the Parliamentary Assembly of the Council of Europe, Inhuman treatment of people and Illicit trafficking in human organs in Kosovo, Doc. AS /Jur (2010) 46, 12 December 2010.

Ristic M, Kosovo’s New War Court: How Will It Work?, Balkan Transitional Justice, 06.08.2015, http://www.balkaninsight.com/en/article/how-will-special-kosovo-court-work%2D%2D08-05-2015 [17.06.2020].

Rossi M., Partition in Kosovo Will Lead to Disaster, Foreign Policy, 19.09.2018, https://foreignpolicy.com/2018/09/19/partition-in-kosovo-will-lead-to-disaster-serbia-vucic-thaci-mitrovica-ibar/ [20.05.2021].

Special Investigative Task Force, Statement of the Chief Prosecutor of the Special Investigative Task Force, 29 July 2014, https://balkaninsight.com/wp-content/uploads/2019/01/Statement_of_the_Chief_Prosecutor_of_the_SITF_EN.pdf [16.06.2020].

Stalled Normalization between Kosovo and Serbia: What is the way forward? Association of Serbian Majority Municipalities – Transitional Justice and Dealing with the Past – Foreign Policy and Regional Cooperation. Notes from Conversation with Experts, Prishtina 2021.

Schenkel K., The Kosovo Specialist Court and Transitional Justice. Public Perceptions on the KSC and the need for a comprehensive TJ approach, Utrecht 2021.

Szpala M., Serbia-Kosovo negotiations – playing for time under pressure from the West, “OSW Commentary”, 2018, no 281.

The Prime Minister Office, The Government of Kosovo approved the 2020-2023 Governance Program, 05.06.2020, https://kryeministri.rks-gov.net/en/the-government-of-kosovo-approved-the-2020-20203-governance-program/ [20.07.2020].

The Prosecutor v. Fatmir Limaj, Isak Musliu & Haradin Bala, case number: IT-03-66-PT, https://www.icty.org/case/limaj [10.06.2020].

The Prosecutor v. Ramush Haradinaj, Idriz Balaj & Lahi Brahimaj, case number: IT-04-84bis-PT, https://www.icty.org/case/haradinaj [June 10, 2020].

Visoka G., Assessing the potential impact of the Kosovo Specialist Court, Utrecht 2017.

Visoka G., Lumi B., Citizens Perspective on a Future Strategy for Transitional Justice in Kosovo, Utrecht 2020.

Visoka G., Lumi B., Democratizing Transitional Justice: Towards a Deliberative Infrastructure for Dealing with the Past in Kosovo, Utrecht 2020.

Vulliamy E., Wojna umarła. Niech żyje wojna. Bośniackie rozrachunki, Wołowiec 2016.

Xoxha R., Paralleling ICTY’s jurisprudence with the incoming developments of the Kosovo’s Specialized Chambers in Hague, “Policy Analysis”, 2020, no. 2.

Artykuł

The political engagement of women in post-conflict Kosovo

Liczba wyświetleń: 1129
Republika Kosowa powstała w kilkanaście lat po rozpadzie Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Jugosławii. Jednakże problemy tego obecnego terytorium państwowego były widoczne już w trakcie rządów Josipa Broza Tito. W państwie tym w przeciągu ostatnich dziesięciu lat prezydentem została dwukrotnie wybrana kobieta. Nasuwa się zatem pytanie, jak wygląda pozycja kobiet na kosowskiej scenie politycznej? Jest to zjawisko szczególnie istotne z punktu widzenia odbudowy państwa po zakończeniu konfliktu zbrojnego. Celem artykułu jest dokonanie analizy ewolucji roli kosowskich kobiet w polityce szczebla centralnego tego państwa. Z tego względu w tekście zostało uwzględnione zaangażowanie kobiet w konflikt w Kosowie, a zwłaszcza w działalność Wyzwoleńczej Armii Kosowa (alb. Ushtria Çlirimtare e Kosovës, UÇK). Autorka przedstawia również rolę kobiet na kosowskiej scenie politycznej po 1999 r., ze szczególnym uwzględnieniem zmian, które miały miejsce po ogłoszeniu niepodległości Kosowa. W tekście zostały również przedstawione sylwetki wybranych kobiet, które od lat są obecne w polityce Kosowa. W artykule wykorzystano analizę źródeł pierwotnych i wtórnych, metodę porównawczą, metodę historyczną oraz analizę danych statystycznych.
P. Szeląg, The political engagement of women in post-conflict Kosovo, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 127-149, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.7.

Beha A., Between stabilization and democratization. Elections, political parties and intra-party democracy in Kosovo, Pristina 2017.

Bekaj A., The KLA and the Kosovo war. From intra-state conflict to independent country, “Berghof Transitions Series. Resistance, Liberation Movements and Transitions to Politics”, no. 8, Berlin 2010.

Boyle M. J., Violence after War: Explaining Instability in Post-Conflict States, Baltimore 2014.

Blair R., Presentation Post – Conflict Reconstruction, Trends, Concepts, Dilemmas and “Solutions” on 13 June 2016 at the Watson Institute for International & Public Affairs, Brown University, Providence (RI).

Brown G., Langer A., Stewart F., A Typology of Post-Conflict Environment, “Centre for Research on Peace and Development Working Paper”, 2011, no. 1.

Cal N. M., Bhatia R. D., Learning to work with both hands. A close examination of women’s political and economic participation in post-conflict Kosovo, Washington 2016.

Citaku M., New President of Kosovo. Vjosa Osmani, 05.04.2021, Fredrich Naumann Foundation for Freedom, https://www.freiheit.org/western-balkans/new-president-kosovo.

Clark J. N., Kosovo’s Gordian knot: the contested North and the search for a solution, “Nationalities Papers”, 2014, vol. 42, no. 3.

Clewlow A., The Kosovo Protection Corps. A critical study of its de-activation as a transition, Oslo 2010.

Constitution of the Republic of Kosovo, Republic of Kosovo, Ministry of Local Government Administration, https://mapl.rks-gov.net/en/legjislacioni-dhe-politikat-en/kushtetuten-e-republikes-se-kosoves-en/.

Di Lellio A., Kraja G., Sexual violence in the Kosovo conflict: a lesson for Myanmar and the other ethnic cleansing campaigns, “International Politics”, 2021, no. 58.

Delia D., Sheremeti F., Women in the Kosovo War – Complexifying the discourse. Event Report, Berlin, 2 December 2019, https://polis180.org/blog/2019/12/05/report-teatime-women-in-the-kosovo-war/.

Domachowska A., Pawłowski K., Vjosa Osmani prezydentem Kosowa, “ Komentarze IEŚ”, no. 365 (62/2021), 8 kwietnia 2021, https://ies.lublin.pl/komentarze/vjosa-osmani-prezydentem-kosowa/.

Duhaček D. et al, Women’s Rights in Western Balkans, Policy Department for Citizens’ Rights and Constitutional Affairs, Directorate General for Internal Policies of the Union, PE 608.852, European Parliament, 2019.

Duclos N., The DDR in Kosovo: collision and collusion among international administration and combatants, “Peacebuilding”, 2016, vol. 4, no. 1.

Edita Tahiri, Academia, https://harvard.academia.edu/editatahiri/CurriculumVitae.

E-international Relations, https://www.e-ir.info/2017/02/11/was-natos-decision-to-militarily-intervene-in-the-kosovo-war-a-last-resort/.

Gačanica L. et al, Women’s Rights in Western Balkans. Women in politics, gender-based violence and security for women human rights defenders in Albania, Bosnia and Herzegovina, Kosovo, Montenegro, North Macedonia and Serbia 2020, The Kvinna till Kvinna Foundation, Johanneshov 2020.

Gallagher T., The Balkans in the New Millennium. In the shadow of war and peace, New York-London 2007.

Halili X., Xhemajli H., Rehabilitation of victims of sexual violence of the Kosovo War, “Ohio North University Law Review”, 2020, vol. 46.

Key Cohen D., Female combatants and the perpetration of violence: Wartime rape in the Sierra Leone civil war, “World Politics”, 2013, vol. 65, no. 03.

Kosovo poised to elect Vjosa Osmani as a new president, 3 April 2021, TRT World, https://www.trtworld.com/europe/kosovo-poised-to-elect-vjosa-osmani-as-new-president-45583.

Koszel B., Konflikt na Bałkanach (1991-1999) a bezpieczeństwo europejskie, “Zeszyty Instytutu Zachodniego”, nr 16, Poznań 2000.

Krasniqi F., Was NATO’s decision to militarily intervene in the Kosovo War a ‘last resort’?, KWN: Elections proved the strength for women – efforts for equality continue, 05.03.2021, Kosovo Women’s Network, https://womensnetwork.org/kwn-elections-proved-the-strength-of-women-efforts-for-equality-continue/.

KWN Urges the new government to implement law on gender equality when appointing its cabinet, 20.03.2021, Kosovo Women’s Network, https://womensnetwork.org/kwn-urges-new-government-to-implement-law-on-gender-equality-when-appointing-its-cabinet/.

Latawski P., Smith M. A., The Kosovo crisis and the evolution of post-Cold War European security, Manchester and New York 2003.

Law No. 03/L-073 on General Elections in the Republic of Kosovo, The Assembly of Republic of Kosovo.

Marku H., No rewards for Kosovo’s women of war, Balkan Insight, https://balkaninsight.com/2013/12/18/no-rewards-for-kosovo-s-women-of-war/.

Mimoza Kusari-Lila holds an MBA from Duquesne University (Pittsburgh, PA). Vocal Europe, https://www.vocaleurope.eu/team/mimoza-kusari-lila/.

Mulaj K., Resisting an oppressive regime: The case of Kosovo Liberation Army, “Studies in Conflict & Terrorism”, 2008, vol. 31, no. 12.

NATO. NATO’s Role in Kosovo, https://www.nato.int/kosovo/history.htm.

Özerdem A., Lessons learned from the reintegration of former Kosovo Liberation Army combatants, “Development in Practice”, 2004, vol. 14, no. 3.

Pawłowski K., Przedterminowe wybory parlamentarne w Kosowie (cz. I): sukces demokratyzacji czy kolejna odsłona wewnętrznego kryzysu politycznego?, “Komentarze IEŚ”, no. 338 (35/2021), 23 lutego 2021, https://ies.lublin.pl/komentarze/przedterminowe-wybory-parlamentarne-w-kosowie-cz-i-sukces-demokracji-czy-kolejna-odslona-wewnetrznego-kryzysu-politycznego/.

Pitt Law Alumna Vjosa Osmani nominated by LDK candidate for prime minister of Kosovo, University of Pittsburgh, School of Law, https://www.law.pitt.edu/news/pitt-law-alumna-vjosa-osmani-nominated-ldk-candidate-prime-minister-kosovo.

President Atifete Jahjaga, 12 March 2012, Wilson Center, https://www.wilsoncenter.org/article/president-atifete-jahjaga.

Resolution 1160 (1998) adopted by the Security Council at its 3868th meeting on 31 March 1998.

Resolution 1199 (1998) adopted by the Security Council at its 3930th meeting on 23 September 1998.

Resolution 1203 (1998) adopted by the Security Council at its 3937th meeting on 24 October 1998.

Resolution 1244 (1999) adopted by the Security Council at its 4011th meeting on 10 June 1999.

Robinson J., Kosovo Ex-president Thaci denied release by Hague judge, 27 January 2021, Balkan Insight, https://balkaninsight.com/2021/01/27/kosovo-ex-president-thaci-denied-release-by-hague-judge/.

Reychler L., Langer A., Researching Peace Building Architecture, “Cahiers Internationale Betrekkingen En Vredesonderzoek”, 2006, vol. 75, no. 24.

Stephens V., (Re)rendering memories of the Kosovo Liberation Army: The silenced guerrilla of women, “Culture”, 2014, no. 5.

Subotić G., Zaharijević A., Women between war Scylla and nationalist Charybdis: Legal interpretations of sexual violence of former Yugoslavia, [in:] “Gender in Human Rights and Transitional Justice”, J. Lahai, K. Moyo (eds.), 2018.

Szeląg P., Activity of the UN Security Council with the Aim of Restoring Stability in Kosovo in 1998-199, “Academic Journal of International Studies”, 2013, vol. 2, no. 9.

Ukaj Elshani V., Legal Framework of conflict related sexual violence: the Kosovo case presented at the JMU-MWP 13th Graduate Symposium, EUI Florence, Italy, 7 April 2020.

Villellas Ariňo A., Redondo de la Morena G., An approach to the Kosovo post-war rehabilitation process from a gender perspective, “Quderns de construcció de pau”, Bellaterra 2017, no. 2.

Weller M., Peace Lost. The failure of conflict prevention in Kosovo, Leiden-Boston 2008.

Wille T., Representation and agency in diplomacy: How Kosovo came to agree to the Rambouillet accords, “Journal of International Relations and Development”, vol. 22, no. 4.

Zymberi L., Zogiani N., Women’s participation in decision-making in Kosovo, Kosovar Gender Studies Center, Pristina 2017.

Artykuł

The involvement of Western Balkan terrorist-fighters in armed conflicts in Syria and Iraq

Liczba wyświetleń: 1248
Głównym celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie znaczenia i konsekwencji udziału zagra-nicznych bojowników z państw Bałkanów Zachodnich (WB6) w konfliktach zbrojnych w Syrii i Iraku. W pierwszej części zagadnienie zagranicznych bojowników zostało przedstawione w ujęciu historycznym. Autor skupił się na przykładach radzieckiej inwazji na Afganistan oraz konfliktu etniczno-religijnego w Bośni i Herce-gowinie. W drugiej części tekstu omówione zostały ramy definicyjne pojęcia zagranicznych bojowników oraz jego ewolucja w kierunku zagranicznych bojowników-terrorystów. Następnie przeprowadzona została szczegó-łowa analiza głównego problemu oraz odniesiono się do kilku pytań badawczych: 1) jaka jest skala zjawiska bałkańskich ochotników (np. ich liczba, struktura pochodzenia i inne) w porównaniu z bojownikami z innych regionów? 2) Jakie są ich motywacje i cele, jak wygląda ich rekrutacja i sposoby przemieszczania się w rejon działań wojennych? 3) Jakie są zagrożenia dla bezpieczeństwa Bałkanów Zachodnich ze strony powracają-cych bojowników i jak poszczególne państwa przeciwdziałają temu zjawisku? Autor zastosował następujące metody badawcze: krytyczna analiza treści (literatura przedmiotu, artykuły naukowe, dokumenty, raporty, materiały prasowe) oraz analiza historyczna i porównawcza. Istotny wkład w część dotyczącą przypadku Kosowa stanowią wizyty autora w tym kraju w latach 2018-2020.
F. Bryjka, The involvement of Western Balkan terrorist-fighters in armed conflicts in Syria and Iraq, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 151-173, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.8.

Additional Protocol to the Council of Europe Convention on the Prevention of Terrorism, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/217.

Angelovski I., Marzouk L., Patrucic M., Making a Killing: The 1.2 Billion Euro Arms Pipeline to Middle East, Balkan Insight, 27.07.2016, https://balkaninsight.com/2016/07/27/making-a-killing-the-1-2-billion-euros-arms-pipeline-to-middle-east-07-26-2016/.

Barret R., Beyond The Caliphate: Foreign Fighters and the Threat of Returnees, “The Soufan Center”, October 2017, https://thesoufancenter.org/wp-content/uploads/2017/11/Beyond-the-Caliphate-Foreign-Fighters-and-the-Threat-of-Returnees-TSC-Report-October-2017-v3.pdf.

Begisholli B., Kosovo Detains More Returnees From Syrian Battlefields, Balkan Insight, 24.04.2019, https://balkaninsight.com/2019/04/24/kosovo-detains-more-returnees-from-syrian-battlefields/.

Beslin J., Ignjatijevic M., Balkan foreign fighters: from Syria to Ukraine, “Brief ISSUE”, 2017, no. 20.

Between Salvation and Terror: Radicalization and the Foreign Fighter Phenomenon in the Western Balkans, V. Azinović (ed.), Sarajevo 2017.

Bytyqi K., Mullins S., Returnee Foreign Fighters from Syria and Iraq: The Kosovan Experi-ence, “CTC Sentinel”, 2019, vol. 12, no. 7.

Coll S., Ghost Wars: The Secret History of the CIA, Afghanistan, and Bin Laden, from the So-viet Invasion to September 10, 2001, New York 2004.

Cooley J. K., Unholy Wars: Afghanistan, America, and International Terrorism, London 2002.

Council of Europe Convention on the Prevention of Terrorism, 16.05.2005, https://www.coe.int/en/web/conventions/full-list/-/conventions/treaty/196.

Cragin R. K., Stipanovich S., Metastases: Exploring the impact of foreign fighters in conflicts abroad, “Journal of Strategic Studies”, 2019, vol. 42, no. 3-4.

Erjavec K., The Bosnian war on terrorism, “Journal of Language and Politics”, 2009, vol. 8, no. 1.

European Union Terrorism Situation and Trend Report 2016-2019, https://www.europol.europa.eu/tesat-report.

Foreign Terrorist Fighters Manual for Judicial Training Institutes South-Eastern Europe, Vi-enna 2019, https://www.unodc.org/pdf/terrorism/Foreign_Terrorist_Fighters_Handbook/EN_Foreign_Terrorist_Fighters_Ebook.pdf.

Ganor B., Defining Terrorism: Is One Man’s Terrorist another Man’s Freedom Fighter?, “Po-lice Practice and Research”, 2002, vol. 3, no. 4.

Gibas-Krzak D., Terrorism in the Balkans. Genesis – types – prognoses, “Internal Security Review”, 2018, vol. 10, no. 19.

Gunaratna R., Inside Al Qaeda. Global Network of Terror, New York 2003.

Hajdinjak M., Smuggling in Southeast Europe: The Yugoslav Wars and the Development of Regional Criminal Networks in the Balkans, “Center for the Study of Democracy”, 2002, no. 10.

Hamaid M., Foreign fighters: a five eyes border management perspective, “Journal of Policing, Intelligence and Counter Terrorism”, 2017, vol. 12, no. 1.

Hegghammer T., Should I stay or should I go? Explaining variation in western Jihadists’ choice between domestic and foreign fighting, “American Political Science Review”, 2013, vol. 107, no. 1.

Hegghammer T., The Rise of Muslim Foreign Fighters. Islam and the Globalization of Jihad, “International Security”, Winter 2010/11, vol. 35, no. 3.

Joffé G., Global Jihad and Foreign Fighters, “Small Wars & Insurgencies”, 2016, vol. 27, no. 5.

Johnson Ch., Blowback. The Costs and Consequences of American Empire, London 2002.

Karp A., Estimating Global Civilian-Held Firearms Numbers, “Small Arms Survey Briefing Paper”, June 2018.

Kiss P. Á., Europe’s Second Front: The Risks and Challenges of The Balkan Peninsula’s Fun-damentalist Islamist Organizations, “Defence Review”, 2016, vol. 144, no. 2.

Kuperman A. J., The Stinger Missile and U.S. Intervention in Afghanistan, “Political Science Quarterly”, 1999, vol. 114, no. 2.

Malet D., Foreign Fighters: Transnational Identity in Civil Conflicts, New York 2013.

Malet D., The Foreign Fighter Project, 03.05.2016, http://davidmalet.com/uploads/Foreign_Fighter_Typology_2016.pdf/.

Mishali-Ram M., Foreign Fighters and Transnational Jihad in Syria, “Studies in Conflict & Terrorism”, 2018, vol. 41, no. 3.

Muji A., Reintegration of returning foreign fighters: what approach best suits Kosovo?, “Re-port by KCSS”, 2017, no. 4.

Nógrádi G., Bosnian Radicalism in Austria, “Defence Review”, 2016, vol. 144, no. 2.

Organized Crime and Corruption Reporting Project, Making a Killing, 27.07.2016, https://www.occrp.org/ en/makingakilling/.

Prados J., Notes on the CIA’s Secret War in Afghanistan, “The Journal of American History”, 2002, vol. 89, no. 2.

Protocol Additional to the Geneva Conventions of 12 August 1949, and relating to the Protec-tion of Victims of International Armed Conflicts (Protocol I), 08.06.1977, https://www.icrc.org/en/doc/assets/files/other/icrc_002_0321.pdf/.

Responses to returnees: Foreign terrorist fighters and their families, 01.07.2017, “RAN Manu-al”, July 2017, https://ec.europa.eu/home-affairs/system/files_en?file=2020-09/ran_br_a4_m10_en.pdf.

Shtuni A., Dynamics of Radicalization and Violent Extremism in Kosovo, “United States Insti-tute of Peace Special Report”, 2016, no. 397.

Shtuni A., Ethnic Albanian Foreign Fighters in Iraq and Syria, “CTC Sentinel”, 2015, vol. 8, no. 4.

Shtuni A., Western Balkans Foreign Fighters and Homegrown Jihadis: Trends and Implica-tions, “CTC Sentinel”, 2019, vol. 12, no. 7.

The Challenge of Returning and Relocating Foreign Terrorist Fighters: Research Perspectives, “CTED Trends Report”, March 2018, https://www.un.org/securitycouncil/ctc/content/challenge-returning-and-relocating-foreign-terrorist-fighters-research-perspectives.

The Global Initiative Against Transnational Organized Crime, Hotspots of Organized Crime in the Western Balkans, Geneva 2019.

United Nations, Eighth report of the Secretary-General on the threat posed by ISIL (Da’esh) to international peace and security and the range of United Nations efforts in support of Member States in countering the threat, https://www.un.org/sc/ctc/wp-content/uploads/2019/02/N1901937_EN.pdf.

United Nations, Security Council Resolution 2178, 24.09.2014, https://www.undocs.org/S/RES/2178%20 (2014).

United Nations, Security Council Resolution 2396, 21.12.2017, https://undocs.org/en/S/RES/2396(2017).

Zuijdewijn J. R., Bakker E., Returning western foreign fighters: The case of Afghanistan, Bos-nia and Somalia, “The International Centre for Counter-Terrorism”, 2014, no. 2.

Artykuł

Thirty years of relations between the Republic of Turkey and the Republic of Serbia: Changing political and international dynamics

Liczba wyświetleń: 1077
Wzajemne relacje pomiędzy Republiką Turcji a poszczególnymi państwami powstałymi po rozpadzie Jugosławii, po trzydziestu latach od jej rozwiązania różnią się pod względem formy i treści. O ile tuż po rozpadzie Socjalistycznej Federalnej Republiki Jugosławii Turcji udało się nawiązać i utrzymać serdeczne stosunki z takimi państwami, jak np. Macedonia i Bośnia i Hercegowina, to kontakty z Serbią pozostawały napięte, a oba kraje, w najlepszym przypadku, postrzegały siebie jako tradycyjnych przeciwników. Podstawowym celem artykułu jest analiza stosunków dwustronnych tych dwóch państw oraz tureckiej polityki zagranicznej wobec Serbii, państwa obecnie postrzeganego jako „sąsiad”, pomimo faktu, że nie posiadają one wspólnej granicy. W artykule stwierdzono, że zbliżenie dwóch państw, tak wyraźnie widoczne w kilku wymiarach po 2002 r., wyznacza nowy etap w ogólnej polityce zagranicznej Turcji. W artykule prześledzona zostanie trzydziestoletnia ewolucja dwustronnych kontaktów, a punktem wyjścia jest założenie, że obecne pozytywne relacje mają swoje źródło także w obszarze polityki wewnętrznej, zarówno Turcji, jak i Serbii, która chce zwiększenia wpływów na Bałkanach Zachodnich i zinstytucjonalizowania swojej pozycji międzynarodowej. W ten sposób oba państwa, po raz pierwszy, mają podobnie zbieżne cele w polityce zagranicznej. Cała analiza jest teoretycznie zakotwiczona w behawioralnym ujęciu paradygmatu „średniej potęgi”. Jako główną technikę badawczą autor zastosował jakościową analizę treści. Głównymi źródłami są oficjalne dokumenty, wybrane monografie, artykuły naukowe i raporty analityczne.
K. Bieniek, Thirty years of relations between the Republic of Turkey and the Republic of Serbia: Changing political and international dynamics, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 175-189, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.9.

Bağcı H., Türk Dış Politikasında 1950’li Yıllar, Ankara 2001.

Balkan Konferansı Üyeleriyle Konuşma 25 Ekim 1931, [in:] Atatürk’ün Söylev ve Demeçlerinden Seçmeler, Ankara 2006, http://ankaenstitusu.com/wp-content/uploads/2016/06/soylev_ve_demecleri.pdf.

Bechev D., Turkey in the Balkans: Taking a Broader View, “Insight Turkey”, 2012, vol. 14, no. 1.

Cooper A. F., Higgott R. A., Nosal K. R., Relocating Middle Powers: Australia and Canada in a Changing World Order, Vancouver 1993.

Davutoğlu A., Stratejik Derinlik. Türkiye’nin Uluslararası Konumu, İstanbul 2001.

Davutoğlu A., Türkiye merkez ülke olmalı, Radikal, 26.02.2004, http://www.radikal.com.tr/yorum/turkiye-merkez-ulke-olmali-702116/.

Ekinci D., The War in Bosnia-Herzegovina and Turkish Parliamentary Debates (1992-1995): A Constructivist Approach, “Uluslararası İlişkiler”, 2009, vol. 6, no. 22.

Hale W., Turkish Foreign Policy 1774-2000, London 2000.

Jordaan E., The Concept of a Middle Power in International Relations: Distinguishing between Emerging and Traditional Middle Powers, “Politikon”, 2003, vol. 30, no. 2.

Karatay O., Milosevic Dönemi Yugoslav Dış Siyaseti: Başarısız Bir Mirasyedilik Olayı, [in:] Balkan Diplomasisi, Ö. E. Lütem, B. Demirtaş-Coşkun (eds.), Ankara 2001.

Kramer H., A Changing Turkey: The Challenge to Europe and the United States, Washington 2000.

Kut Ş., Türkiye’nin Balkan Politikası, [in:] Türkiye’nin Yeni Dünyası: Türk Dış Politikasının Değişen Dinamikleri, A. Makovsky, S. Sayarı (eds.), İstanbul 2002.

Ravenhill J., Cycles of Middle Powers Activism: Constraint and Choice in Australian and Canadian Foreign Policies, “Australian Journal of International Affairs”, 1998, vol. 52, no. 3.

Republic of Serbia, Ministry of Foreign Affairs, Bilateral Relations – Turkey, https://www.mfa.gov.rs/en/foreign-policy/bilateral-cooperation/turkey.

Rüma İ., Türkiye’nin Bosna-Hersek ve Makedonya Politikası: Etkin İstikrar, [in:] XXI, Yüzyılında Türk Dış Politikasının Analizi, F. Sönmezoğlu, N. Baklacıoğlu, Ö. Terzi (eds.), İstanbul 2012.

Sanders D., Behawioralizm, [in:] Teorie i Metody w Naukach Politycznych, D. Marsh, G. Stoker (eds.), Kraków 2006.

Subotić S., Serbia: The Hub for External Actor Involvement, [in:] The Strategic Role of External Actors in the Western Balkans: Study, Austrian Institute for European and Security Policy, December 2020.

Turkish Investments in Serbia on the Rise Since 2015; 133.7 mill Euros in FDI, N1, 31.01.2020, https://rs.n1info.com/english/news/a565438-turkey-has-800-companies-in-serbia/.

Türkeş M., The Balkan Pact and its Immediate Implications for the Balkan States, “Middle Eastern Studies”, 1994, vol. 30, no. 1.

Türkiye-Bosna-Hersek-Sırbistan Üçlü Zirve Toplantısı’nda kabul edilen Ankara Zirve Bildirisi, 15 Mayıs 2013, Ankara, https://www.mfa.gov.tr/turkiye-bosna-hersek-sirbistan-uclu-zirve-toplantisi_nda-kabul-edilen-ankara-zirve-bildirisi_-15-mayis-2013_-ankara.tr.mfa.

Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, Türkiye`nin Girişimci ve insani Dış Politikası, https://www.mfa.gov.tr/genel-gorunum.tr.mfa.

Türkiye İstatistik Kurumu, İstatistik: Veri Portalı, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Dis-Ticaret-104.

Uzgel İ., Balkanlarla İlişkiler, [in:] Türk Dış Politikası. Kurtuluş Savaşından Bügüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt II 1980-2001, B. Oran (ed.), İstanbul 2005.

Artykuł

Polish-Ukrainian Treaty of Good Neighbourhood. Analysis of the decision-making process

Liczba wyświetleń: 1063
W 2022 r. przypada 30. rocznica zawarcia przez Polskę i Ukrainę Traktatu o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy. W prezentowanym artykule, stosując elementy analizy decyzyjnej, podjęto próbę wyjaśnienia decyzji o zawarciu Traktatu. Po pierwsze, przedstawiono ośrodki decyzyjne w Polsce i na Ukrainie oraz stan ich świadomości w odniesieniu do stosunków polsko-ukraińskich na poziomie trzech kręgów: opinii publicznej, partii politycznych oraz grup najważniejszych decydentów. Decyzja o zawarciu traktatu była możliwa dzięki elitom politycznym i intelektualnym, wywodzącym się z byłych środowisk opozycji komunistycznej, zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie. Elity te przekonały do swoich koncepcji polityki zagranicznej ośrodki rządzące. W Polsce było to o tyle łatwiejsze, iż w skład ośrodków decyzyjnych wchodziły osoby bezpośrednio wywodzące się z tych elit. Na Ukrainie natomiast nastąpił proces internalizacji koncepcji polityki zagranicznej środowisk dysydenckich przez prezydenta. Po drugie, wykorzystując teorię gier, zakładającą racjonalność decydentów, dokonano rekonstrukcji procesu decyzyjnego, rozumianego w kategorii oddziaływań dwu ośrodków decyzyjnych. Obydwa państwa dążyły do zawarcia takiej umowy, która satysfakcjonowałaby obydwie strony. Można wnioskować więc, że podczas rokowań wykazywały gotowość do kompromisów. Można także przypuszczać, iż gotowość ta była lekko asymetryczna na korzyść Polski. Ukraina skłonna była znacznie więcej „poświęcić”, aby traktat został wynegocjowany.
B. Surmacz, Polish-Ukrainian Treaty of Good Neighbourhood. Analysis of the decision-making process, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 193-219, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.10.

Bachmann K., Polska kaczka – europejski staw, Warszawa 1999.

Burant S. R., Foreign Policy and National Identity: A Comparison of Ukraine and Belarus, “Europe–Asia Studies”, 1995, vol. 47, no. 7.

Burant S. R., International Relations in a Regional Context: Poland and Its Eastern Neighbours – Lithuania, Belarus, Ukraine, “Europe-Asia Studies”, 1993, vol. 45, no. 3.

Cieślik M., Stosunki polsko-ukraińskie, “Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej”, 1992.

Doncow D., Rosija czy Jewropa ta inszy eseji, Kiev 1992.

Dunn J. F., The Determinants and Future of Ukrainian Foreign and Security Policy, Sandhurst 1995.

Dziuba I., Ukraina i swit, [in:] Quo vadis Ukraino?, I. Ustasz (ed.), Odessa 1992.

Jasińska-Kania A., Transformacja ustrojowa a zmiany postaw Polaków wobec różnych narodów i państw, [in:] Nacjonalizm. Konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, S. Helnarski (ed.), Toruń 1994.

Jurek M., Osuszanie bagna, “Sprawa Polska”, July-August 1992.

Kamiński A. Z., Kozakiewicz J., Stosunki polsko-ukraińskie. Raport, Warszawa 1997.

Kohut Z., History as a Battleground: Russian Ukrainian Relationship in Historical Consciousness in Contemporary Ukraine, [in:] The Legacy of History in Russia and the New States of Eurasia, S. F. Starr (ed.), New York 1994.

Kowal I., Ukraina i Wostocznaja Jewropa w poiskach regionalnoj bezopastnosti, [in:] Ukraina i Rossija: osnownyje naprawlienija wniesznopoliticzeskoj dejatelnosti, S. E. Appatov, B. A. Szmelov (eds.), Odessa 1994.

Kowal P., Testament Prometeusza. Źródła polityki wschodniej III Rzeczypospolitej, Warszawa-Wojnowice 2019.

Krawczuk L., Je taka dierżawa Ukraina, Kiev 1992.

Kremiń W., Ukraina w geopoliticznomu prostori: obiektywni tendencji i subiektywne oczikuwanija, “Polityka i Czas”, 1993, no. 10.

Kremiń W., Rossija – Ukraina – Biłorus: czy możlywy schidnosłowkanskij trykutnyk, “Nowa Polityka”, July 1995.

Kukułka J., Traktaty sąsiedzkie Polski Odrodzonej, Wrocław 1998.

Kuzio T., Ukrainian Security Policy, Washington 1995.

Kuźniar R., Polityka zagraniczna czasu wyzwań 1989-1993, [in:] Pozycja Polski w Europie, D. Popławski (ed.), Warszawa 1994.

Leszczenko L., Kwestie praw człowieka w traktatach dwustronnych o dobrosąsiedztwie między Rzecząpospolitą Polską a Białorusią, Rosją i Ukrainą. Uwarunkowania polityczne, [in:] Wybrane problemy ochrony praw człowieka w Polsce, L. Leszczenko, J. Szablicka-Żuk (eds.), Wrocław 2016.

Leszczenko Ł., Paszczuk W., Na wistri wielikoj polityki. Prezident i zowniszni znosiny Ukrainy, “Polityka i Czas”, 1993, no. 8.

Menkiszak M., Piotrowski, M. A., Polska polityka wschodnia, [in:] Polityka zagraniczna RP 1989-2002, R. Kuźniar, K. Szczepanik (eds.), Warszawa 2002.

Mieroszewski J., Polska “Ostpolitik”, “Kultura”, 1973, vol. 309, no. 6.

Mieroszewski J., Rosyjski kompleks Polski I obszar ULB, “Kultura”, 1974, vol. 324, no. 9.

Mironowicz E., Polityka zagraniczna Ukrainy, Białystok 2012.

Moczulski L., U progu niepodległości. Rewolucja bez rewolucji, Lublin 1990.

Moczulski L., Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni, Warszawa 1999.

Najder Z., Jaka Polska. Co i komu doradzałem, Warszawa 1993.

Nowakowski J. M., Polska polityka wschodnia w 1991 roku, “Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej”, 1991.

Osadczuk B., Stosunki polsko-ukraińskie, “Kultura”, 1994, vol. 559, no. 4.

Ozołas R., Miż Schodom i Zachodom; Litwa i Ukraina, “Zołoty Worota”, 1994, no. 2.

Pietraś Z. J., Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 2000.

Piłka M., Założenia polityki Rzeczypospolitej Polskiej wobec Polaków zamieszkałych na Wschodzie, Warszawa 1991.

Polityka wschodnia Polski. Uwarunkowania, koncepcje, A. Gil, T. Kapuśniak (eds.), Lublin-Warszawa 2009.

Polska – Ukraina – Białoruś: nowa formuła sąsiedztwa, “Polska w Europie”, 1993, no. 12.

Program społeczno-gospodarczy Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej, March 1991, [in:] Programy partii i ugrupowań parlamentarnych 1989-1991, I. Słodkowska (ed.), vol. 2, Warszawa 1995.

Program Polskiego Stronnictwa Ludowego, June 1991, [in:] Programy partii i ugrupowań parlamentarnych 1989-1991, I. Słodkowska (ed.), vol. 2, Warszawa 1995.

Program gospodarczy KPN, April 1991, [in:] Programy partii i ugrupowań parlamentarnych 1989-1991, I. Słodkowska (ed.), vol. 2, Warszawa 1995.

Riabczuk M., Dylemat ukraińskiego Fausta, “Nasze Słowo”, November 8, 1992.

“Serwis informacyjny CBOS”, 1992, no. 7.

“Serwis informacyjny CBOS”, 1992, no. 6.

Skubiszewski K, Polska polityka zagraniczna w 1991 roku, “Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej”, 1991.

Solchanyk R., Ukraine: a Year of Transition, “RFE/RL Research Report”, 1993, no. 1.

Sosnowska D., Stereotyp Ukrainy i Ukraińca w literaturze polskiej, [in:] Narody i stereotypy, T. Walas (ed.), Kraków 1995.

Staszewski W. S., Polityka traktatowa Polski w zakresie umów o przyjaźni i współpracy po „Jesieni ludów” 1989 r., “Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej”, 2019, no. 1.

Staszewski W. S., Bezpieczeństwo międzynarodowe w traktatach o przyjaźni i współpracy zawartych przez Polskę z państwami sąsiednimi, “Studia Prawnicze KUL”, 2019, no. 2.

Surmacz B., Współczesne stosunki polsko-ukraińskie. Politologiczna analiza traktatu o dobrym sąsiedztwie, Lublin 2002.

Tezy programowe Konfederacji Polski Niepodległej. IV Kongres marzec 1992, Warszawa 1993.

Traktat między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy, Dz.U. 1993, no. 126, item 573.

Uchwała o polityce bieżącej 1991, [in:] Programy partii i ugrupowań parlamentarnych 1989-1991, vol. 2, I. Słodkowska (ed.), Warszawa 1995.

Uchwała programowa Zjazdu Zjednoczeniowego UD, [in:] Programy partii i ugrupowań parlamentarnych 1989-1991, I. Słodkowska (ed.), vol. 2, Warszawa 1995.

Uzasadnienie wniosku o zatwierdzenie Traktatu między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy, unpublished document of the Ministry of Foreign Affairs of the Republic of Poland, March 17, 1992.

Artykuł

Conditions and prospects for cooperation between Polish and Ukrainian local governments

Liczba wyświetleń: 1113
Bliskie sąsiedztwo Polski i Ukrainy, zbieżność celów politycznych narodów obu krajów oraz ciągłe dążenia w kierunku rozwoju demokracji i decentralizacji życia publicznego determinują potrzebę intensyfikacji współpracy w różnych obszarach funkcjonowania społeczeństwa i gospodarki. Ważną sferą współpracy jest sektor publiczny, w szczególności zaś na poziomie samorządu terytorialnego. Współpraca samorządowa obu krajów była widoczna już na początku przemian społeczno-ustrojowych i politycznych po 1990 r. Rozwój tej współpracy, z różnym skutkiem dokonywał się w okresie lat dziewięćdziesiątych XX w., zaś w jeszcze większym stopniu po wejściu Polski do Unii Europejskiej. W ostatnim trzydziestoleciu społeczności lokalne i regionalne na Ukrainie stały się ważnym partnerem polskich samorządów terytorialnych, zarówno na poziomie lokalnym, jak i regionalnym. Realizowana współpraca samorządowa opiera się na zróżnicowaniu i wielowymiarowości form i modeli. Jedne wynikają z przepisów prawa, inne zaś oparte są na wzajemnych doświadczeniach, dotychczasowych kontaktach i sympatiach władz publicznych. Celem opracowania jest analiza i prezentacja uwarunkowań oraz form polsko-ukraińskiej współpracy samorządowej. Celem jest także ukazanie barier współpracy oraz określenie propozycji rozwiązań usprawniających kontakty partnerskie jednostek terytorialnych. Współpracę samorządową obu krajów utrudnia niewątpliwie brak członkostwa Ukrainy w UE, a także często wzajemne niezrozumienie i nieakceptowanie doświadczeń historycznych. Z drugiej strony, wspólne cele na różnych poziomach życia społecznego, publicznego i gospodarczego stanowią znaczący czynnik motywujący do zacieśniania współpracy i osiągania dzięki niej efektu synergicznego.
M. W. Sienkiewicz, Conditions and prospects for cooperation between Polish and Ukrainian local governments, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 221-241, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.11.

Act of 5 June 1998 on county government, Dz. U. 2013, item 595.

Act of 5 June 1998 on province self-government, Dz. U. 2013, item 596.

Act of 7 November 2008 on the European Grouping of Territorial Cooperation, Dz. U. 2008, no. 218, item 1390.

Act of 8 March 1990 on municipal self-government, Dz. U. 2013, item 594.

Act of 15 September 2000 on the rules of accession of local authorities to international associations of local and regional communities, Dz. U. 2000, no. 91, item 1009.

Adamczyk W., Phare – zarządzanie środkami Funduszu Małych Projektów przez stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, “Kontrola Państwowa”, 2003, no. 2.

Bierzyńska-Sudoł M., Dyplomacja samorządowa jako innowacyjny instrument zarządzania regionem, “Rocznik Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy”, 2016, vol. 15.

Buczkowski Ł., Żukowski L. J., Formy współpracy międzynarodowej lokalnych jednostek samorządu terytorialnego, http://www.wspia.eu/file/18697/05-Buczkowski+Żukowski.pdf [05.07.2021].

Czarnow S., Niektóre aspekty prawne współpracy transgranicznej i euroregionów, “Państwo i Prawo”, 1997, no. 10.

European Committee of the Regions, List of European Groupings of Territorial Cooperation, https://portal.cor.europa.eu/egtc/CoRActivities/Documents/Official_List_of_the_EGTCs.pdf?Web=0, inf. [3.07.2021].

European Parliament resolution of 15 March 2007 on local authorities and development cooperation (2006/2235(INI)), OJ C 301E, 13.12.2007.

Euroregion Karpacki, Historia Euroregionu, http://www.karpacki.pl/euroregion-karpacki/historia-euroregionu/ [03.07.2021].

Euroregion Karpacki, Strategia rozwoju turystyki uzdrowiskowej w polsko-ukraińskiej części Euroregionu Karpackiego, http://www.karpacki.pl/stowarzyszenie-karpaty/projekty-wlasne-zakonczone/strategia-rozwoju-turystyki-uzdrowiskowej-w-polsko-ukrainskiej-c [01.07.2021].

Euroregion Roztocze, Historia powstania, https://euroregionroztocze.org.pl/stowarzyszenie-samorza%cc%a8dow-euroregion-roztocze/historia-powstania/ [03.07.2021].

Grochalski S. M., Transgraniczność – potencjalny element dezintegracji?, [in:] Samorząd – Rozwój – Integracja, M. Barański (ed.), Katowice 2003.

Grosse T. G., Strategia UE dla regionu Karpat?, “Samorząd Terytorialny”, 2016, no. 7-8.

Gwizdała J. P., Euroregiony jako forma współpracy transgranicznej w Europie, “Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, 2015, vol. 2, no. 74.

Historyczne resentymenty blokują współpracę z miastami na Ukrainie, Rozmowa Janusza Króla z Prezydentem Zamościa Andrzejem Wnukiem, Wspólnota.org.pl, 24.05.2021, https://wspolnota.org.pl/news/historyczne-resentymenty-blokuja-wspolprace-z-miastami-na-ukrainie [03.07.2021].

Kaczmarczyk K., Rozwój lokalnych form współpracy transgranicznej w Polsce południowo-wschodniej, [in:] Prawo i ustrój Rzeczypospolitej Polskiej w perspektywie integracji z Unią Europejską, M. Grzybowski, M. Berdel-Dudzińska (eds.), Rzeszów 2002.

Kaczmarczyk K., Wybrane aspekty współpracy transgranicznej, “Samorząd Terytorialny”, 2001, no. 7-8.

Kaczmarek T., Struktury terytorialno-administracyjne i ich reformy w krajach europejskich, Poznań 2005.

Kawałko B., Wybrane problemy polsko-ukraińskiej współpracy transgranicznej, “Barometr Regionalny”, 2011, vol. 24, no. 2.

Ksenicz I., Polsko-ukraińska współpraca samorządowa – wnioski z badan, “Samorząd Terytorialny”, 2018, no. 7-8.

Kusiak R., Możliwości prawne transgranicznej współpracy samorządowej w świetle konwencji i umów zawartych przez Polskę, “Acta Universitatis Wratislavinsis. Przegląd Prawa i Administracji”, 1997, no. 38.

Kusiak-Winter R., Uwagi o zasadach przystępowania jednostek samorządu terytorialnego do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych, “Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji”, 2003, no. 53.

Malarski S., Formy i środki prawne współpracy zagranicznej społeczności lokalnych i samorządów terytorialnych, “Śląsk Opolski”, 2001, no. 2.

Mierosławska A., Czynniki aktywizujące i hamujące rozwój współpracy transgranicznej, “Samorząd Terytorialny”, 2004, no. 3.

Modzelewski W. T., Dylematy w określaniu aktywności zagranicznej samorządów terytorialnych – kategoria paradyplomacji, “Samorząd Terytorialny”, 2019, no. 3.

Musiał W.J., Bilateralna współpraca gmin na przykładzie Białegostoku i Grodna, “Białostockie Studia Prawnicze”, 2012, no. 12.

Nowakowski J. M., Kluczkowski J., Luft B., Magdziak-Miszewska A., Polityka Wschodnia Polski. Raport, Warszawa 2019, https://ambasadorowiedotorg.files.wordpress.com/2020/01/polska-polityka-wschodnia.pdf [03.07.2021].

Nowak T., Ruch miast i gmin bliźniaczych w województwie mazowieckim, “Samorząd Terytorialny”, 2011, no. 12.

Osikowicz Ż., Współpraca transgraniczna Ukrainy i Polski w strukturze stosunków międzynarodowych na przykładzie wybranych euroregionów (zarys i problematyka), “Zarządzanie w Kulturze”, 2017, vol. 2, no. 18.

Ostrowski B., Współpraca samorządów Dolnego Śląska ze Wschodem. Raport z badań i rekomendacje, Wojnowice 2020.

Pasiut J., Założenia polityki zagranicznej miast w odniesieniu do aktualnej polityki zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej, “Samorząd Terytorialny”, 2014, no. 11.

Poleszczuk J. et al., Samorządowa i obywatelska współpraca transgraniczna w województwie podlaskim, Białystok 2013.

Skorupska A., Wsparcie samorządowe dla Ukrainy, “Biuletyn PISM”, 2014 nr 27, pp. 1-2.

Skowron S., Skowron Ł., Gąsior M., Szanse i bariery współpracy gospodarczej przygranicznych regionów Polski i Ukrainy z perspektywy wybranych instytucji dialogu społecznego, “Studia i Prace WNEiZ US”, 2016, vol. 44, no. 2.

Sowiński R., Udział polskich samorządów w zrzeszeniach międzynarodowych, “Samorząd Terytorialny”, 2002, no. 6.

The Agreement between the Government of the Republic of Poland and the Government of Ukraine on Interregional Cooperation of 24 May 1993, https://www.gov.pl/web/mswia/ukraina [03.07.2021].

The Cabinet of Ministers of Ukraine Decree of 14 April 2021 No. 408 on approval of the State Programme of Development of Cross-Border Cooperation for 2021-2027, https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/408-2021-%D0%BF#Text [15.10.2021].

The Constitution of the Republic of Poland, 2 April 1997, Dz. U. 1997, no. 78, item 483.

The European Charter of Local Self-Government, Dz. U. 1994, no. 124, item 607.

The Ministry of Foreign Affairs, List of European Groupings of Territorial Cooperation, https://www.gov.pl/web/dyplomacja/wykaz-europejskich-ugrupowan-wspolpracy-terytorialnej [3.07.2021].

The Treaty between the Republic of Poland and Ukraine on Good Neighbourliness, Friendly Relations and Cooperation signed in Warsaw on 18 May 1992, Dz. U. 1993, no. 125, item. 573.

Wejner A., Informacja przede wszystkim. Powiatowa współpraca międzynarodowa, “Wspólnota”, 2000, no. 41.

Wejner A., Nowy kierunek Wschód, “Wspólnota Powiatowa”, 2000, no. 6.

Wieczorek I., Szewczak M., Współpraca międzynarodowa miast polskich. Doświadczenia JST, Łódź 2018.

Woźniak M., Współpraca międzynarodowa jednostek samorządu terytorialnego w świetle prawa polskiego i standardów międzynarodowych, “Samorząd Terytorialny”, 2005, no. 4.

Zakon Ukraїni ‘Promіscevesamovrjaduvannja v Ukraїnі’, Vіdomostі Verhovnoї Radi Ukraїni (VVR), 1997, no. 24, st. 170, vіd 21 travnja 1997 r., https://zakon.rada.gov.ua/.

Zieliński M., Współpraca transgraniczna między władzami lokalnymi państw Unii Europejskiej, [in:] Polska w Unii Europejskiej. Perspektywy, warunki, szanse i zagrożenia, C. Mik (ed.), Toruń 1997.

Związek Miast Polskich, Współpraca miast partnerskich, https://www.miasta.pl/strony/wspolpraca-miast-partnerskich [03.07.2021].

Artykuł

Educational and scientific programmes for the citizens of Belarus as an example of science diplomacy – a political and legal analysis

Liczba wyświetleń: 1029
Specyfika aktualnych wydarzeń na Białorusi (kryzys polityczny, społeczny, ekonomiczny oraz prowadzenie działań wywierających negatywny wpływ na funkcjonowanie ruchów opozycyjnych) powoduje, że państwo to staje się areną rywalizacji o wpływy. W kontekście przedmiotu niniejszej analizy kluczowe znaczenie ma rywalizacja zwłaszcza w zakresie oddziaływania innych państw na społeczeństwo białoruskie. Narzędzie rywalizacji o wpływy może stanowić dyplomacja naukowa. Istotne znaczenie w analizie tego problemu ma fakt, że ten rodzaj działań może być zarówno instrumentem współpracy z innymi państwami regionu, jak i narzędziem rywalizacji o wpływy. Potencjał w postaci naukowej społeczności Białorusi stanowi przedmiot zainteresowania takich państw, jak: Polska, Ukraina, Litwa i Niemcy. Bez wątpienia efektywność i skuteczność realizacji działań z zakresu dyplomacji naukowej wobec Białorusi wpisuje się w dobrze pojęty polski interes narodowy. Celem artykułu było przeprowadzenie analizy politologiczno-prawnej procesu wykorzystywania przez Polskę dyplomacji naukowej jako narzędzia oddziaływania na naukową społeczność Białorusi. Kolejnym celem badawczym było przeprowadzenie analizy działań podejmowanych przez inne państwa w regionie – Ukrainę i Litwę. W artykule przeprowadzono również analizę uwarunkowań formalnoprawnych, dotyczących rozwiązań normatywnych stosowanych w wymienionych państwach umożliwiających podejmowanie i realizację kształcenia przez obywateli Białorusi. Analizie poddano również programy edukacyjne oraz naukowe oferowane studentom i naukowcom z Białorusi w Polsce. Całość rozważań uzupełnia i zamyka próba oceny skuteczności działań dotychczas realizowanych.
E. Panas, M. Gołębiowski, Educational and scientific programmes for the citizens of Belarus as an example of science diplomacy – a political and legal analysis, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 243-264, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.12.

Act of 7 July 2017 on the Polish National Agency for Academic Exchange (Journal of Laws2017, item 1530).

Act of 20 July 2018, Law on Higher Education and Science (Journal of Laws of 2018, item1668).

Copeland D., Science Diplomacy, w: C. M. Constantinou, P. Kerr, P. Sharp (eds), The SAGEHandbook of Diplomacy, London 2016.

Flink T., Schreiterer U., Science diplomacy at the intersection of S&T policies and foreignaffairs: Toward a typology of national approaches, “Science and Public Policy”, 2010,37(9).

Guidelines and Rules for Implementing the Project Solidarity with Students, adopted on 10 December 2020.

Higher education and its finances in 2019, Statistics Poland, Gdańsk 2020.

https://www.clingendael.org/sites/default/files/pdfs/20121030_research_melissen.pdf.

https://nawa.gov.pl/solidarni-z-bialorusia/informacje-dla-studentow/znajdz-uczelnie.

Įsakymas dėl paramos teikimo Baltarusijos Respublikos piliečių studijoms, 2020 m. rugsėjo 28 d. No. V-1462.

Łuszczuk M., Dyplomacja naukowa jako forma współpracy i rywalizacji w Arktyce, “Teka Komisji Politologii i Stosunków Międzynarodowych”, 2017, 12/2.

Prokop M., Brin P., Stosunki białorusko-ukraińskie w kontekście Partnerstwa Wschodniego, “Historia i Polityka”, 2019, no. 27(34).

Russian Statistical Yearbook, Moscow 2020.

Statute of the European University of the Humanities adopted on 25 July 2019, https://drive.google.com/file/d/1EeJeFdLjvmmCaxUwDrXrVl_G_Y29vQsf/view.

Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce. Raport, 2014.

Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce. Raport, 2015.

Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce. Raport, 2016.

Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce. Raport, 2017.

Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce. Raport, 2018.

Study in Poland, Studenci zagraniczni w Polsce. Raport, 2019.

Surmacz B., Ewolucja współczesnej dyplomacji, Lublin 2015.

Szkarłat M., Pojęcie dyplomacji dla nauki, “Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne”, 2020, vol. 65(1).

Turekian V., Macindoe S., Copeland D., Davis L. S., Patman R. G., Pozza M., The Emergence of Science Diplomacy, w: L. S. Davis, R. G. Patman (ed.), Science Diplomacy. New Day or False Dawn, World Scientific Publishing 2015.

Uhoda mizh Ministerstvom osvity i nauky Ukrayiny ta Ministerstvom osvity Respubliky Bilorus’ pro spivrobitnytstvo v haluzi osvity, Oficiinyi visnyk Ukrainy, 2003, no. 31, act code 25973/200.

Website of National University of Kyiv-Mohyla Academy: https://dfc.ukma.edu.ua.

Website of Poznan City Hall: https://www.poznan.pl.

Website of The Centre for East European Studies University of Warsaw: https://studium.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2019/02/Regulamin-Programu.pdf.

Website of The Conference of Rectors of Academic Schools in Poland: https://www.krasp.org.pl/resources/upload/dokumenty/stanowisko_KRASP-RGNiSW PSRP_represje_wobec_narodu_bialoruskiego.pdf.

Website of the Polish National Agency for Academic Exchange: https://nawa.gov.pl/nawa/aktualnosci/solidarni-ze-studentami-inauguracja-wspolnego-dzialania-nawa-i-krasp.

Website of the Presidium of The Conference of Rectors of Academic Schools in Poland: https://www.krasp.org.pl/resources/upload/dokumenty/Uchwały/Dokument%20nr%2020-VIII.pdf.

Website of the Vilnius Gediminas Technical University: https://vilniustech.lt.

Website of the Vilnius University: https://www.vu.lt.

Zakon Ukrainy pro ratyfikatsiyu Dohoviru pro druzhbu, dobrosusidstvo i spivrobitnytstvo mizh Ukrayinoyu i Respublikoyu Bilorus, Vidomosti Verkhovnoi Rady (ВВР – ukr.) 1997, no. 26, item 175.

Zakon Ukrainy pro vyshchu osvitu, Vidomosti Verkhovnoi Rady (ВВР – ukr.) 2014, no. 37-38, item 2716.

Artykuł

North Atlantic Treaty Organization towards the war in Syria 2011-2015

Liczba wyświetleń: 1143
Trwający od 2011 r. konflikt w Syrii szybko zmienił się z lokalnego powstania, inspirowanego wydarzeniami tzw. „arabskiej wiosny”, w wielopłaszczyznowy i skomplikowany konflikt o charakterze wojny domowej, w której bierze udział wiele różnorodnych podmiotów, a obok przyczyn politycznych i społeczno-ekonomicznych pojawił się bardzo istotny czynnik religijny. Konflikt uległ też umiędzynarodowieniu – zaangażowały się w niego kolejne podmioty zewnętrzne, dążące do realizacji/zabezpieczenia własnych interesów. Większość tych podmiotów to państwa. Na tle ich aktywności działania podmiotów niepaństwowych (organizacji międzynarodowych) pozostawały dość ograniczone. Dotyczyło to także Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Ewoluując od typowego sojuszu obronnego w stronę organizacji bezpieczeństwa i od końca zimnej wojny konsekwentnie prowadząc działania poza obszarem traktatowym w przypadku konfliktu syryjskiego, NATO, jako autonomiczny podmiot, nie podjęło żadnych jednolitych, spójnych czy zdecydowanych działań. Powodem była zarówno specyfika funkcjonowania tej organizacji międzynarodowej, jak i uwarunkowania środowiska międzynarodowego i ich dynamika.
J. Olchowski, North Atlantic Treaty Organization towards the war in Syria 2011-2015, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 265-285, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.13.

Abbott K. W., Snidal D., Why States Act through Formal International Organizations, “The Journal of Conflict Resolution”, 1998, vol. 42, no. 1.

Agner M., The North Atlantic Treaty Organisation: An Alliance in Transition, [in:] International Organisations: Their Role in Conflict Management, P. D. Thruelsen (ed.), Copenhagen 2009.

American Public Attitudes Towards ISIS and Syria, http://www.brookings.edu/~/media/Research/Files/Reports/2015/01/08%20american%20opinion%20poll%20isis%20syria%20telhami/isis_report.pdf.

Archer C., International Organizations, London-New York 2001.

Bandow D., Will NATO Intervene in Syria?, “National Interest”, 9.10.2012.

Barabandi B., Moscow’s Syria Talks: Diplomacy that Destroys Hopes for Peace, http://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/moscow-s-syria-talks-diplomacy-that-destroys-hopes-for-peace.

Barkin J. S., International Organization. Theories and Institution, New York 2006.

Barnett M. N., Finnemore M., The Politics, Power and Pathologies of International Organizations, “International Organization”, 1999, vol. 53, no. 4.

Buckley C. A., Learning from Libya, Acting in Syria, “Journal of Strategic Security”, 2012, vol. 5, no. 2.

Carden J., Welcome to Cold War 2.0: Russia’s New and Improved Military Doctrine, “National Interest”, 5.01.2015.

Evans G., The Consequences of Non-Intervention in Syria: Does The Responsibility to Protect Have a Future?, [in:] Into the Eleventh Hour. R2P, Syria and Humanitarianism in Crisis, R. W. Murray, A. McKay (eds.), Bristol 2014.

Freedberg S. J., ISIS Adapts to US Airstrikes – Much Like Vietnamese, http://breakingdefense.com/2014/08/isis-adapts-to-us-airstrikes-much-lik-evietnamese/.

Friedman G., The Islamic State Reshapes the Middle East, https://www.stratfor.com/weekly/islamic-state-reshapes-middle-east.

Gruszczak A., Is NATO still needed? An unorthodox perspective on the North Atlantic Treaty Organisation on the example of the Afghan conflict, [in:] The Yearbook of International Security, P. Mickiewicz (ed.), Wrocław 2011.

Itani F., Losing Syria and Iraq to Jihadists, Atlantic Council Rafik Hariri Center for the Middle East, Issue in Focus, June 2014. The USA finally stopped supporting Kurds in 2019.

Itani F., Rosenblatt N., Zooming in on Syria: Adapting US Policy to Local Realities, Atlantic Council Rafik Hariri Center for the Middle East, Issue Brief, March 2014.

Katzenstein P. J., Keohane R. O., Krasner S. D., International Organization and the Study of World Politics, “International Organization”, 1998, vol. 52, no. 4.

Kay S., Petersson M., NATO’s Transformation and Global Security, [in:] NATO’s Post-Cold War Politics. The Changing Provision of Security, S. Mayer (ed.), Hampshire-New York 2014.

Madej M., NATO po szczycie w Chicago: stan i perspektywy rozwoju, [in:] NATO wobec wyzwań współczesnego świata, R. Czulda, R. Łoś, J. Reginia-Zacharski (eds.), Łódź 2013.

Michta A., NATO po 2014 roku – jakie priorytety?, “Bezpieczeństwo Narodowe”, 2014, no. 1.

Morawiecki W., Polska nauka o organizacjach międzynarodowych, Warszawa 1993.

Morawiecki W., Procesy decyzyjne w organizacji międzynarodowej, [in:] Decyzje polityczne w systemach społecznych, A. Bodnar, W. Szczepański (eds.), Warszawa 1987.

NATO Support to Turkey, http://www.nato.int/cps/en/natohq/topics_92140.htm?selectedLocale=en.

Nuruzzaman M., The “Responsibility to Protect” Doctrine: Revived in Libya, Buried in Syria, “Insight Turkey”, Spring 2013.

Paust J. J., Use of Military Force in Syria by Turkey, NATO, and the United States, “Journal of International Law”, 2013, vol. 34, issue 2.

Pease K-K.S., International Organizations. Perspectives on Governance in the twenty-first century, New York 2010.

Politolog nie ma wątpliwości: Zachód dąży do interwencji w Syrii, http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/436323,jan-bury-zachod-dazy-do-interwencji-w-syrii.html.

Ricks T. E., 19 true things generals can’t say in public about the Afghan war, http://ricks.foreignpolicy.com/posts/2011/11/09/19_true_things_generals_cant_say_in_public_about_the_afghan_war_a_helpful_primer.

Romdhani O., North Africa: Beyond Jihadist Radicalization, http://www.worldaffairsjournal.org/article/north-africa-beyond-jihadist-radicalization.

U.S. Department of Defense, http://www.defense.gov/home/features/2014/0814_iraq/.

Vojennaja doktrina Rossijskoj Federacyi [Военная доктрина Российской Федерации], http://news.kremlin.ru/ref_notes/461.

Wales Summit Declaration, http://www.nato.int/cps/en/natohq/official_texts_112964.htm.

Walt S. M., A new kind of NATO, http://walt.foreignpolicy.com/posts/2012/01/11/a_new_kind_of_nato.

Walt S. M., Is the United States Playing ‘Small Ball’?, http://foreignpolicy.com/2014/02/18/is-the-united-states-playing-small-ball/.

Who Has Contributed What in the Coalition Against the Islamic State?, http://foreignpolicy.com/2014/11/12/who-has-contributed-what-in-the-coalition-against-the-islamic-state/.

Artykuł

Organized crime and state capture in the Western Balkans

Liczba wyświetleń: 1503
Głównym celem artykułu jest pokazanie, że przeciągająca się symbioza między ośrodkami władzy politycznej a przestępczością zorganizowaną prowadzi do rozwoju trwałych, skorumpowanych i nieprzejrzystych sieci wpływów i powiązań. Skupiając się na państwach Bałkanów Zachodnich, autor wskazuje na przyczyny rozwoju przestępczości zorganizowanej w regionie, a następnie na jej uwarunkowania powstałe w okresie powojennym, skutkujące niepowodzeniem w zakresie skutecznej walki ze zjawiskiem przestępczości zorganizowanej oraz towarzyszącej jej korupcji. W artykule wskazano również, że tworzenie symbiotycznych relacji między elitami politycznymi i zorganizowanymi grupami przestępczymi prowadzi do faktycznego „zawłaszczenia państwa” w regionie Bałkanów Zachodnich. Z kolei nierozwiązane problemy korupcji i przestępczości zorganizowanej mają bezpośredni wpływ na proces integracji europejskiej państw bałkańskich.
R. Woźnica, Organized crime and state capture in the Western Balkans, „Rocznik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej” 19(2021), z. 4, s. 287-306, doi: https://doi.org/10.36874/RIESW.2021.4.14.

Anastasijevic D., Organized Crime in the Western Balkans, Paper presented at the First Annual Conference of Human Security, Terrorism and Organized Crime in the Western Balkan Region, HUMSEC, Nov. 2006, https://www.files.ethz.ch/isn/102340/1_Anastasijevic.pdf.

Andreas P., The Clandestine Political Economy of War and Peace in Bosnia, “International Studies Quarterly”, 2004, vol. 48, no. 1.

Antonopoulos G. A., The Greek Connection(s): The Social Organization of the Cigarette-Smuggling Business in Greece, “European Journal of Criminology”, 2008, vol. 5, no. 3.

“Balkans’ Escobar” Sentenced to 10 Years in Prison, Exit News, 08.05.2019, https://exit.al/en/2019/05/08/balkans-escobar-sentenced-to-10-year-in-prison/.

Bartlett W., International assistance, donor interests, and state capture in the Western Balkans, “Journal of Contemporary European Studies”, 2021, vol. 29, no. 2.

Buscaglia E., van Dijk J., Controlling Organized Crime and Corruption in the Public Sector, “Forum on Crime and Society”, 2003, vol. 3, no. 1-2.

Cockayne J., Hidden Power: The Strategic Logic of Organized Crime, New York 2016.

Corruption, Contraband and Organized Crime in Southeast Europe, Sofia 2003, https://csd.bg/publications/publication/corruption-contraband-and-organized-crime-in-southeast-europe/ [25.10.2021].

Court Documents Show Close Ties between Former Minister Saimir Tahiri and Convicted Drug Traffickers, Exit News, 28.10.2019, https://exit.al/en/2019/10/28/court-documents-show-close-ties-between-former-minister-saimir-tahiri-and-convicted-drug-traffickers/ [25.10.2021].

Djokic K., EU, NATO and Beyond: The Security Dynamics of the Western Balkans, [in:] The Balkans: Old, New Instabilities, G. Fruscione (ed.), Milan 2020.

European Commission, A credible enlargement perspective for and enhanced EU engagement with the Western Balkans, Strasbourg, 6.2.2018, COM(2018) 65 final, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/communication-credible-enlargement-perspective-western-balkans_en.pdf.

Fruscione G., Much More than a Captured State: Top Serbian Institutions Scandals, ISPI, 15.10.2021, https://www.ispionline.it/en/pubblicazione/much-more-captured-state-top-serbian-institutions-scandals-31687.

Galeotti M., The Russian ‘Mafiya’: Consolidation and Globalisation, “Global Crime”, 2004, vol. 6, no. 1.

Giatzidis E., The Challenge of Organized Crime in the Balkans and the Political and Economic Implications, “Journal of Communist Studies and Transition Politics”, 2007, vol. 23, no. 3.

Global Organized Crime Index, https://ocindex.net.

Godson, R. The Political-Criminal Nexus and Global Security, [in:] Menace to Society: Political-Criminal Collaboration Around the World, R. Godson (ed.), London 2003.

Handbook of Organised Crime and Politics, F. Allum, S. Gilmour (eds.), Cheltenham 2019.

Kaplan R. D., Hoods Against Democrats, The Atlantic, December 1998, http://www.theatlantic.com/past/docs/issues/98dec/bulgaria.htm.

Kemp W., Crooked Kaleidoscope: Organized Crime in the Balkans, Geneva 2017, https://globalinitiative.net/wp-content/uploads/2017/07/OC_balkans.pdf.

Khristov Ch., Secret Services and Transformation, Sofia 2004 [Христов Ч., Секретните служби и преходът, София 2004].

Kleemans E., van de Bunt H. G., The Social Organisation of Human Trafficking, [in] Global Organized Crime: Trends and Developments, D. Siegel, H. G. van de Bunt, D. Zaitch’s (eds.), Dordrecht 2003.

Krasniqi K., Organized Crime in the Balkans, “European Scientific Journal”, 2016, vol. 12, no. 19.

Magyar B., Post-Communist Mafia State: the Case of Hungary, Budapest 2016.

Measuring Organized Crime in the Western Balkans, Vienna 2020, https://www.unodc.org/documents/data-and-analysis/OC/Measuring-OC-in-WB.pdf.

Middleton D. J., Levy M., The role of solicitors in facilitating ‘Organized Crime’: Situational crime opportunities and their regulation, “Crime, Law and Social Change”, 2004, vol. 42, no. 2-3.

Partners in Crime: The Risk of Symbiosis Between the Security Sector and Organized Crime in Southeast Europe, Sofia 2004 [Партньори в престъпността: рисковете от симбиозата между сектора за сигурност и организираната престъпност в Югоизточна Европа, София 2004].

Perry V., Keil S., The Business of State Capture in the Western Balkans: An Introduction, “Southeastern Europe”, 2018, vol. 42, no. 1.

Popovikj M., Corruption: The Western Balkans’ Achilles Heel?, ISPI, 16.05.2018, https://www.ispionline.it/en/pubblicazione/corruption-western-balkans-achilles-heel-20518.

Prelević B., Mafijašenje države, Vreme, 27.06.2018, https://www.vreme.com/cms/view.php?id=1607649.

Ristic M., Two Decades on, Kosovo’s Guerrilla Boss Thaci May Finally Face Trial, Balkan Insight, 25.06.2020, https://balkaninsight.com/2020/06/25/two-decades-on-kosovos-guerrilla-boss-thaci-may-finally-face-trial/.

Shelley L., The Unholy Trinity: Transnational Crime, Corruption, and Terrorism, “Brown Journal of World Affairs”, 2005, vol. 11, no. 2.

State Capture Assessment Diagnostics in the Western Balkans 2020: Risks and Policy Options, “Policy Brief”, 2020, no. 10, https://seldi.net/publications/policy-briefs/seldi-policy-brief-10-state-capture-assessment-diagnostics-in-the-western-balkans-2020-risks-and-policy-options/.

Strategija e Sigurisë Kombëtare të Republikës së Shqipërisë, Tirana 2014, https://www.mod.gov.al/images/PDF/strategjia_sigurise_kombetare_republikes_se_shqiperise.pdf.

The Crisis of Democracy in the Western Balkans. An Anatomy of Stabilitocracy and the Limits of EU Democracy Promotion, M. Kmezić, F. Bieber (eds.), Balkans in Europe Policy Advisory Group Policy Study, March 2017.

van Dijk J., Mafia markers: assessing organized crime and its impact upon societies, “Trends in Organized Crime”, 2007, vol. 10, no. 4.

van Ham P., Gridlock, Corruption and crime in the Western Balkans, The Hague 2014, https://www.clingendael.org/sites/default/files/pdfs/Gridlock%20Corruption%20and%20Crime%20in%20the%20Western%20Balkans.pdf.

Vasić M., Tagirov T., Kriminal, obični i državni, Vreme, 17.08.2005, https://www.vreme.com/cms/view.php?id=425322&print=yes.

Wintour P., Candidates in Kosovo election call for alliance against corruption, The Guardian, 08.02.2021, https://www.theguardian.com/world/2021/feb/08/candidates-in-kosovo-election-call-for-alliance-against-corruption.

von Lampe K., Criminals are not alone: Some observations on the social microcosm of illegal entrepreneurs, [in:] Crime Business and Crime Money in Europe. The Dirty Linen of Illicit Enterprise, P. C. van Duyne, A. Maljevic, M. van Dijck, K. von Lampe, J. Harvey (eds.), Nijmegen 2007.

Woźnica R., Wpływ konfliktów w byłej Jugosławii na kierunki rozwoju transnarodowej przestępczości zorganizowanej na Bałkanach, [in:] Bałkany Zachodnie między przeszłością a przyszłością, P. Chmielewski, S. L. Szczesio (eds.), Łódź 2013.

Zvekic U., Corruption and Organized Crime Threats in Southern Eastern Europe, https://globalinitiative.net/wp-content/uploads/2016/07/zvekic-corruption-and-organised-crime-threats-in-southern-eastern-europe-2016.pdf.