Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 902

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Spowolnienie wzrostu gospodarczego i perspektywy na przyszłość: analiza prognoz dla Litwy

Dążenie Litwy do stabilizacji geopolitycznej i skutecznego wykorzystania środków finansowych jest kluczowe dla ożywienia gospodarczego. Prognozy Komisji Europejskiej na 2023 r. sugerują spowolnienie wzrostu gospodarczego z powodu utrzymującej się inflacji. Bardziej optymistyczne są perspektywy na 2024 r., które przewidują większy wzrost gospodarczy dzięki mniejszej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 901

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo regionu Morza Bałtyckiego w przededniu szczytu NATO w Wilnie

Najbliższy szczyt NATO w Wilnie (11-12 lipca 2023 r.) jest okazją do dyskusji o bezpieczeństwie regionu Morza Bałtyckiego (RMB), w tym refleksji dotyczącej wschodniego rozszerzenia. Miało ono zróżnicowany wpływ na państwa RMB, przyczyniając się do reformy sił zbrojnych i zmian w sferze obronności w Polsce i państwach bałtyckich. Jednocześnie Szwecja i Finlandia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 900

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albańskie partie polityczne na scenie politycznej Macedonii Północnej

W ciągu ostatnich trzech dekad każdy macedoński rząd współtworzyła przynajmniej jedna partia albańska. Albańczycy w Macedonii Północnej stanowią ok. 25% społeczeństwa i są istotną częścią elektoratu. Głosują głównie na ugrupowania albańskie, które jednak od lat pozostają podzielone, co pokazują wyniki wyborów. Natomiast w kwestiach strategicznych, z...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 899

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Szczyt Grupy Wyszehradzkiej w Bratysławie

26 czerwca 2023 r. w Bratysławie miał miejsce szczyt Grupy Wyszehradzkiej, którego zadaniem było podsumowanie rocznej prezydencji Słowacji. Stanowił on również okazję do rozmów na temat bieżącej agendy wyszehradzkiej czwórki. Spotkanie odbyło się na szczeblu premierów państw regionu. Poruszono takie tematy jak transformacja energetyczna, polityka migracyjna i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 898

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Kryzys instytucjonalny wokół Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny

W dniu 27 czerwca 2023 r. deputowani Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej (NSRS) przyjęli projekt ustawy o niewykonywaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny. Decyzja ta wywołała ostry sprzeciw wspólnoty międzynarodowej, zarzucającej NSRS rażące naruszenia Konstytucji i porozumienia pokojowego z Dayton z 1995 r., które od prawie trzech dekad...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 897

Jakub Olchowski | Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kolejny szczyt NATO w cieniu wojny

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbędzie się szczyt Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Największym wyzwaniem dla NATO-wskich przywódców będzie ułożenie relacji z Ukrainą w obliczu trwającej rosyjskiej agresji na to państwo. Rosnące oczekiwania Ukrainy w kwestii członkostwa w tej organizacji powodują rozbieżności między jej członkami. W takiej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 896

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Finansowanie projektów infrastrukturalnych Inicjatywy Trójmorza

Modernizacja i rozbudowa połączeń infrastrukturalnych – transportowych, energetycznych i cyfrowych – jest zasadniczym celem współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza (3SI). Równocześnie przy skali priorytetowych projektów infrastrukturalnych, których łączna wartość przekracza 168 mld euro, kluczowe staje się znalezienie odpowiednich źródeł finansowania. Mimo...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 895

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Sytuacja uchodźców z Ukrainy w Republice Czeskiej: szanse i zagrożenia

Rozpoczęta 24 lutego 2022 r. inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę przełożyła się na niespotykaną dotychczas skalę uchodźstwa w regionie. W przypadku Republiki Czeskiej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przyznało tymczasową ochronę ponad 500 tys. obywateli Ukrainy, z których w Republice Czeskiej pozostało ok. 330 tys. Szeroko zakrojona pomoc władz Republiki...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 894

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: dominacja socjalistów przy podzielonej opozycji

Rządząca od 2013 r. Albańska Partia Socjalistyczna odniosła trzecie z rzędu zwycięstwo w wyborach lokalnych, które odbyły się w Albanii 14 maja. Oznacza to, że premier Edi Rama ma jeszcze silniejszą pozycję w państwie, rządząc zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym. W sytuacji podziałów po stronie opozycji politycznej pozycja Ramy pozostaje niezagrożona....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 893

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

W co grają Węgry w sprawie Szwecji w NATO?

Pomimo deklaracji Viktora Orbána, wygłoszonej podczas szczytu Grupy Wyszehradzkiej w Koszycach (listopad 2022 r.), Zgromadzenie Krajowe Węgier wciąż nie ratyfikowało przyjęcia Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Punkt wyjścia. Projekt ustawy umożliwiającej rozszerzenie NATO o Szwecję został złożony do laski marszałkowskiej blisko rok temu – 14 lipca 2022...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 892

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Rząd Węgier wycofa się z regulowanych cen żywności

Z końcem lipca zakończony zostanie program odgórnie regulowanych cen żywności, wprowadzony 1 lutego 2022 r., na dwa miesiące przed wyborami parlamentarnymi. W opinii rządzących instrument ten nie jest już potrzebny, bowiem czynniki ekonomiczne są na tyle dobre, że wsparcie państwa nie będzie konieczne. W maju 2023 r. ceny na Węgrzech wzrosły rok do roku o...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 891

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Hybrydowa kontrofensywa

Na przełomie maja i czerwca 2023 r. Ukraina rozpoczęła działania kontrofensywne. Zdając sobie sprawę z wysokiej stawki i dużych oczekiwań, tak ze strony społeczeństwa, jak i zachodnich partnerów, władze Ukrainy starają się tonować nadmierny optymizm. Jednocześnie sięgnięto też po instrumenty hybrydowe, by zwiększać szanse kontrofensywy poprzez destabilizowanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 890

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Uchodźcy z Ukrainy objęci tymczasową ochroną w państwach Europy Środkowej

Podczas gdy w pierwszych miesiącach wojny to w państwach Unii Europejskiej bezpośrednio graniczących z Ukrainą najwięcej osób korzystało z tymczasowej ochrony dla uchodźców, obecnie obserwuje się zmianę w tym zakresie. Według najnowszych dostępnych danych głównym państwem przyjmującym uchodźców wojennych z Ukrainy są Niemcy (ponad 1 mln osób). Państwa...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 889

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Bunt Prigożyna i jego potencjalne skutki

23 czerwca 2023 r. Jewgienij Prigożyn rozpoczął swój „marsz sprawiedliwości”, który miał być odpowiedzią na dyskryminację i bezpośredni atak na najemników z Grupy Wagnera przez siły zbrojne Federacji Rosyjskiej. Krótki bunt, wymierzony oficjalnie w kierownictwo Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, obnażył niemoc i słabość państwa rosyjskiego. Trudno...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 888

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Geneza „marszu sprawiedliwości” Jewgienija Prigożyna

Prywatna firma militarna – Grupa Wagnera – była i jest niejednokrotnie wykorzystywana przez władze Federacji Rosyjskiej w zapalnych punktach na Bliskim Wschodzie, w Afryce oraz od początku rosyjskiej agresji także na Ukrainie. Atak na pełną skalę oraz problemy armii rosyjskiej przyczyniły się do znacznego zwiększenia liczebności oddziałów podporządkowanych...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 887

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Droga do stabilności: przyszłość Łotwy w kontekście gospodarczych prognoz na lata 2023-2024

Niezależnie od zmagania się z problemami, takimi jak skutki wojny między Rosją a Ukrainą czy – wcześniej – pandemia COVID-19, gospodarka Łotwy potwierdza swoją zdolność do dostosowania się i podtrzymania dynamiki wzrostu. Pomimo przewidywanego spowolnienia wzrostu eksportu ze względu na spadek zagranicznego popytu, drugie półrocze 2023 r. przyniesie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 886

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Nowa koncepcja bezpieczeństwa narodowego Białorusi

W marcu 2023 r. Rada Bezpieczeństwa Białorusi przedstawiła projekt nowej koncepcji bezpieczeństwa narodowego. W obliczu eskalacji napięcia geopolitycznego w regionie przyjęto założenie, iż powinna ona być ukierunkowana na realizację działań w ramach odstraszania strategicznego, mających na celu ochronę niepodległości, integralności terytorialnej, suwerenności i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 885

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: polityka bezpieczeństwa w programie rządu Ľudovíta Ódora

W deklaracji programowej rządu technicznego Ľudovíta Ódora, opublikowanej na początku czerwca 2023 r., utrzymano podstawowe priorytety polityki bezpieczeństwa poprzednich gabinetów centroprawicowych: oparcie bezpieczeństwa państwa na NATO i UE oraz kontynuowanie udzielania pomocy militarnej Ukrainie. Ponadto w dokumencie znalazły się dość ambitnie sformułowane cele,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 884

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Pierwsze 100 dni prezydentury Petra Pavla: podsumowanie

Pierwsze 100 dni sprawowania urzędu, zgodnie z zapowiedziami Petra Pavla, było okresem wprowadzania zmian w organizacji pracy Kancelarii Prezydenta Republiki Czeskiej. Uwidoczniło się to zwłaszcza w porównaniu do mało dynamicznej prezydentury jego poprzednika na stanowisku – Miloša Zemana. Działania podejmowane przez gabinet prezydenta oraz liczne podróże, krajowe i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 883

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Uchodźcy z Ukrainy w perspektywie zmian legislacyjnych w Republice Czeskiej

W wyniku agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę do Republiki Czeskiej przybyło kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy szukających schronienia przed wojną. Od początku wojny MSW Republiki Czeskiej przyznało tymczasową ochronę 504 107 osobom, przy czym obecnie w państwie tym przebywa ok. 330 tys. uchodźców. W stosunku do pierwotnych przepisów, zakładających pobyt...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 882

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Relacje węgiersko-serbskie w szczytowym punkcie

20 czerwca w miejscowości Palić w Serbii odbył się węgiersko-serbski szczyt, w czasie którego polityczne relacje łączące oba państwa podniesiono do deklaratywnie najwyższego poziomu w historii. W konsultacjach udział wzięły delegacje obydwu państw z przywódcami i szefami rządów na czele. W ich trakcie podpisano łącznie dwanaście umów dotyczących...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IES 881

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: polityczne koszty zmian konstytucyjnych

Wprowadzenie zmiany do preambuły Konstytucji Macedonii Północnej, rozszerzającej listę wymienionych mniejszości o Bułgarów, Chorwatów, Czarnogórców, Słoweńców i Egipcjan, jest istotą tzw. „francuskiej propozycji”, która umożliwiła zniesienie bułgarskiego weta i rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych w lipcu 2022 r. Chociaż formalnie władze Macedonii...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 880

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: polityka zagraniczna w programie rządu Ľudovíta Ódora

Polityka zagraniczna stanowi istotny, choć dość ogólnie sformułowany element ogłoszonej w czerwcu 2023 r. deklaracji programowej rządu technicznego Ľudovíta Ódora. W dokumencie widoczna jest ciągłość w stosunku do programu poprzedniej ekipy rządowej, jeśli chodzi o prozachodnie zakotwiczenie Słowacji i chęć kontynuowania pomocy dla Ukrainy. Dość ambitnie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 879

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wyzwania sektora elektroenergetycznego w Szwecji

Przez lata niskie ceny energii elektrycznej w Szwecji były wypadkową funkcjonujących w tym państwie elektrowni jądrowych oraz hydroelektrowni. Stabilny poziom zapotrzebowania na energię spowodował, że Szwecja była eksporterem energii. Jednak sytuacja może ulec zmianie w przeciągu najbliższych kilkunastu lat, co będzie wymagało odpowiednich działań inwestycyjnych....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 878

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Estonia w obliczu gospodarczych trudności: analiza spadku PKB i perspektywy na przyszłość

Estońska gospodarka stanęła w obliczu problemów, które mają istotny wpływ na jej kondycję gospodarczą. W 2022 r. realny PKB Estonii zmniejszył się o 1,3% w porównaniu do roku poprzedniego. Niepokojące są również prognozy, które wskazują, że trend spadkowy może się utrzymać również w roku 2023. Co ciekawe, mimo niekorzystnej sytuacji gospodarczej, w Estonii...

Więcej →