Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 925

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: powódź wyzwaniem dla rządu Roberta Goloba

Na początku sierpnia Słowenię nawiedziły ulewne deszcze, które doprowadziły do powodzi w niemalże trzech czwartych gmin. Zniszczeniu uległa infrastruktura transportowa i energetyczna, a także liczne przedsiębiorstwa. Reakcja władz publicznych oceniana jest jako właściwa i efektywna. Wszystkie partie polityczne w parlamencie słoweńskim zjednoczyły się w Radzie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 924

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Litewska strategia wobec regionu Indo-Pacyfiku

5 lipca 2023 r. litewski rząd przyjął przygotowaną przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych strategię wobec regionu Indo-Pacyfiku. Dokument został opracowany w odpowiedzi na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i wzmocnienia międzynarodowej pozycji Litwy oraz zacieśnienia współpracy gospodarczej z partnerami z tego regionu. Równocześnie w strategii Litwa po raz kolejny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 923

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Szczyt pokojowy w Arabii Saudyjskiej w sprawie Ukrainy i jego znaczenie

W dniach 5-6 sierpnia 2023 r. miały miejsce rozmowy pokojowe w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej. Było to drugie – po szczycie w Kopenhadze 24 czerwca 2023 r. – spotkanie w takim formacie. Brały w nim udział delegacje ponad 40 państw, m.in. państwa „globalnego Południa” oraz Stany Zjednoczone, Indie i Chiny. Głównym tematem dyskusji było wypracowanie formuły...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 922

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo Litwy a grupa Wagnera na Białorusi

W związku z pojawieniem się najemników grupy Wagnera na Białorusi, na Litwie wzrosły obawy, że mogą oni być wykorzystywani przez reżim białoruski m.in. do wspierania migrantów nielegalnie przekraczających granicę z Litwą. W związku z tym powrócono do dyskusji na temat wprowadzenia surowszych zasad wjazdu do kraju dla obywateli Białorusi. Obecnie, w opinii władz...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 921

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry po szczycie NATO w Wilnie

Węgierska delegacja z satysfakcją odnotowała brak zaproszenia Ukrainy do Sojuszu Północnoatlantyckiego, a także podania harmonogramu tego przystąpienia. W opinii przedstawicieli węgierskich władz, jest to przejaw odpowiedzialności NATO oraz nieeskalowania konfliktu. W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbył się szczyt NATO. Wydarzenie to, mimo że w wielu aspektach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 920

Spasimir Domaradzki | Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: propozycje zmian konstytucyjnych

Rząd premiera Dimitra Kovačevskiego przyjął i skierował do parlamentu projekt poprawek do Konstytucji Macedonii Północnej, który w razie przyjęcia spełniłby zobowiązanie zapisane w tzw. francuskiej propozycji rozwiązania sporu macedońsko-bułgarskiego, przewidującej zaliczenie Bułgarów do wymienionych w Konstytucji narodowości. To z kolei umożliwiłoby zwołanie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 919

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Relacje polsko-słowackie u progu kampanii wyborczej na Słowacji

Zbliżające się przedterminowe wybory parlamentarne na Słowacji (30 września 2023 r.) mogą mieć wpływ na dalszy rozwój relacji polsko-słowackich. Centroprawicowa koalicja rządowa, która doszła do władzy na Słowacji w 2020 r., postawiła na rewitalizację współpracy regionalnej i rozwój kooperacji z państwami sąsiednimi, w tym z Polską. Po wybuchu wojny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 918

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Kościół katolicki na Białorusi. Polityka represji i prześladowań

Kościół katolicki na Białorusi po roku 2020 podlega systematycznym represjom i polityce prześladowań. Realizowana do tego czasu przez władze w Mińsku polityka względnej neutralności wobec katolików i Stolicy Apostolskiej uległa zdecydowanej zmianie. Aresztowania, odbieranie świątyń i wyrzucanie duchownych z kraju stały się znakiem rozpoznawczym Łukaszenki. Tym...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 917

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Dostawy oleju napędowego do państw Bałkanów Zachodnich w nowych uwarunkowaniach międzynarodowych

Rosja przez lata odgrywała ważną rolę w dostawach paliw drogą morską do całej Europy, w tym przede wszystkim oleju napędowego, kluczowego w branży transportowej. Zbrojny atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r. doprowadził do zmian na rynkach surowcowych, wpływając na wielkość importu paliw do państw Bałkanów Zachodnich. Nowe uwarunkowania rynkowe...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 916

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 1)

Podczas głębokich recesji, jak te wywołane w ostatnim czasie przez pandemię COVID-19 oraz wojnę pomiędzy Rosją a Ukrainą, zapewnienie stabilności sektora finansów publicznych nie jest zadaniem łatwym. W państwach UE jest ona identyfikowana z utrzymaniem deficytu budżetowego i długu publicznego poniżej poziomu wymaganego w kryteriach z Maastricht. W 2022 r. w wielu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 915

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Aktywizacja działań Serbii w zakresie dostaw gazu ziemnego

Serbia przez lata była uzależniona od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej, a wynikające z tego wpływy polityczne miały swoje konsekwencje w prowadzonej polityce energetycznej oraz obecności kapitału rosyjskiego w kluczowych spółkach energetycznych. W ostatnich miesiącach zauważalna jest jednak modyfikacja stanowiska rządu w Belgradzie w zakresie znaczenia Rosji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 914

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Długa droga do stabilności cen. Inflacja w Europie Środkowej

Inflacja wciąż pozostaje jednym z najważniejszych wyzwań gospodarczych w Europie Środkowej. Choć restrykcyjna polityka pieniężna daje pierwsze efekty i presja inflacyjna powoli ustępuje, wzrosty cen wciąż znacznie przekraczają cele inflacyjne. Obecnie listę państw z najwyższą inflacją w tym regionie otwierają państwa Grupy Wyszehradzkiej, z Węgrami na czele,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 913

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Reakcje międzynarodowe wobec sporu o Trybunał Konstytucyjny BiH

Kwestionowanie systemu politycznego Bośni i Hercegowiny, nierespektowanie postanowień Trybunału Konstytucyjnego BiH przez polityków Republiki Serbskiej oraz zaostrzenie sporu wokół uprawnień Christiana Schmidta, wysokiego przedstawiciela ds. BiH, przez Milorada Dodika, prezydenta RS, rodzi obawy o pogłębienie tendencji dezintegracyjnych w państwie. Zachód, choć jest...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IES 912

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Szczyt NATO w Wilnie w perspektywie Republiki Czeskiej

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie na Litwie odbył się 74. szczyt szefów państw i rządów NATO, którego kluczowymi tematami były: obrona państw członkowskich Sojuszu w odpowiedzi na agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, rozszerzenie NATO, globalne partnerstwo oraz pomoc dla Ukrainy. Czeskiej delegacji podczas szczytu przewodniczył prezydent Petr Pavel, któremu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 911

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Rosyjska broń jądrowa na Białorusi – problem dla Łukaszenki

Informacje o rozmieszczeniu rosyjskiej broni jądrowej na Białorusi są elementem szantażu nuklearnego, jaki Rosja stosuje wobec Zachodu, dążąc do wywołania strachu w zachodnich społeczeństwach i do powstrzymania zachodniej pomocy dla Ukrainy. Z kolei Alaksandr Łukaszenka oczekuje wzrostu swojego autorytetu i pozycji międzynarodowej. W istocie jednak to kolejny krok na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 910

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Czeska pomoc dla Ukrainy w zakresie usuwania środowiskowych skutków wojny

Wojna rosyjsko-ukraińska negatywnie oddziałuje na ukraińskie środowisko naturalne oraz klimat. Według umiarkowanego scenariusza tylko w okresie od lutego do września 2022 r. wojna spowodowała wydzielenie gazów cieplarnianych w wysokości 212,7 mln ton. Konsekwencjami pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę są także zniszczenia na obszarze lasów i łąk oraz skażenie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 909

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wizyta premiera Słowenii w Chorwacji

14 lipca 2023 r. premier Słowenii Robert Golob spotkał się z premierem Chorwacji Andrejem Plenkoviciem. Chorwacja i Słowenia mają wspólne interesy w obszarze energetyki oraz migracji. Chorwacja jest żywotnie zainteresowana rozwojem elektrowni jądrowej w Krško w Słowenii. Przez Słowenię przebiegać mają gazociągi łączące chorwacki terminal LNG z odbiorcami w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 908

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: wizyta prezydenta Ukrainy

6 lipca 2023 r. oficjalną wizytę w Bułgarii złożył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Podczas wizyty Zełenski spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Bułgarii Marią Gabriel, premierem Nikołajem Denkowem, prezydentem Rumenem Radewem oraz uczestniczył w spotkaniu z bułgarskimi politykami i intelektualistami. Wizyta zbiegła się w czasie z przyjęciem przez...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 907

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Milan Kundera: czesko-francuski pisarz i eseista

Zmarły 12 lipca 2023 r. Milan Kundera był jednym z najczęściej tłumaczonych powieściopisarzy pochodzących z Europy Środkowej. W pamięci zbiorowej zapisał się również jako eseista, który trafnie ujmował rzeczywistość. Kundera jest autorem ram pojęciowych dla doświadczenia narodów, których los bywa zagrożony. Jego słynny esej „Zachód porwany albo tragedia...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 906

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Państwa bałtyckie po szczycie NATO w Wilnie

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbył się szczyt państw członkowskich NATO. Z punktu widzenia bezpieczeństwa państw bałtyckich miał on historyczne znaczenie. Niewątpliwym osiągnięciem szczytu była zgoda Turcji na przyjęcie Szwecji do NATO. Ponadto wypracowano regionalne plany obronne NATO oraz zawarto dwustronne i wielostronne porozumienia, zwiększające...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 905

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Edi Rama: intensyfikacja albańskiej dyplomacji w regionie

W dniach 6-7 lipca 2023 r. premier Albanii Edi Rama złożył oficjalne wizyty dyplomatyczne w stolicach państw Bałkanów Zachodnich, gdzie spotkał się z przywódcami w celu przedyskutowania spraw przed planowanym na październik 2023 r. szczytem w ramach Procesu Berlińskiego. Ma się on odbyć w Tiranie. To kolejna szansa, po zorganizowaniu szczytu Unia Europejska –...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 904

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Grupa Wagnera na Białorusi. Realia i perspektywy

Białoruska oferta mediacji oraz propozycja przeniesienia najemników z Grupy Wagnera na terytorium tego państwa wywołały określone reakcje obronne państw sąsiednich, szczególnie Polski i Litwy. Przede wszystkim zapowiadaną obecność grupy na terenie Białorusi odebrano jako bezpośrednie zagrożenie. Tym samym istotną kwestią jest jej rzeczywisty status na Białorusi i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 903

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Skuteczność ONZ i MAEA w obliczu konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

Po 24 lutego 2022 r. coraz częściej podnoszona jest kwestia adekwatności instytucji międzynarodowych do nowych realiów geopolitycznych. Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, że system bezpieczeństwa zbiorowego zbudowany po II wojnie światowej nie wypracował skutecznych mechanizmów, które zapobiegałyby wojnom zaborczym i wykorzystywaniu infrastruktury jądrowej do...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 902

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Spowolnienie wzrostu gospodarczego i perspektywy na przyszłość: analiza prognoz dla Litwy

Dążenie Litwy do stabilizacji geopolitycznej i skutecznego wykorzystania środków finansowych jest kluczowe dla ożywienia gospodarczego. Prognozy Komisji Europejskiej na 2023 r. sugerują spowolnienie wzrostu gospodarczego z powodu utrzymującej się inflacji. Bardziej optymistyczne są perspektywy na 2024 r., które przewidują większy wzrost gospodarczy dzięki mniejszej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 901

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo regionu Morza Bałtyckiego w przededniu szczytu NATO w Wilnie

Najbliższy szczyt NATO w Wilnie (11-12 lipca 2023 r.) jest okazją do dyskusji o bezpieczeństwie regionu Morza Bałtyckiego (RMB), w tym refleksji dotyczącej wschodniego rozszerzenia. Miało ono zróżnicowany wpływ na państwa RMB, przyczyniając się do reformy sił zbrojnych i zmian w sferze obronności w Polsce i państwach bałtyckich. Jednocześnie Szwecja i Finlandia...

Więcej →