Instytut Europy Środkowej/Komentarze IEŚ
Wydawca: Instytut Europy Środkowej
ISSN: 2657-6996
  • Beata Surmacz
  • Tomasz Stępniewski
  • Agnieszka Zajdel
  • Aleksandra Kuczyńska-Zonik
  • Jakub Olchowski
  • Konrad Pawłowski
  • Agata Tatarenko

Komentarze IEŚ

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1078
Tomasz Stępniewski | Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Kontynuacja reżimu Putina: wyniki wyborów prezydenckich w Rosji

Przeprowadzone w dniach 15-17 marca 2024 r. tzw. wybory prezydenckie w Rosji wyłoniły zwycięzcę – Władimira Putina. Centralna Komisja Wyborcza Federacji Rosyjskiej potwierdziła, że Władimir Putin uzyskał 87,28% głosów. Jest to najlepszy wynik w historii (w 2018 r. uzyskał 76,69%). Drugie miejsce zajął Nikołaj Charitonow (4,31%), kandydat Komunistycznej Partii...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1077
Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

„Serbski świat” – uprawniona idea polityczna czy kontrowersyjna polityka regionalna Serbii?

Obchody świąt państwowych oraz polityczne deklaracje, towarzyszące ostatnim wyborom parlamentarnym i prezydenckim w Serbii, coraz częściej wywołują dyskusję na temat postępującej (od)budowy koncepcji „serbskiego świata” i promowania serbskich wpływów politycznych, społeczno-ekonomicznych, kulturowych i religijnych w regionie bałkańskim. Postrzeganie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1076
Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Propozycje nowych reguł fiskalnych w UE: perspektywa państw Europy Środkowej

Reforma architektury finansów publicznych w Unii Europejskiej koncentruje się na rozwiązaniach, które z jednej strony pozwolą państwom członkowskim zapewnić długoterminową stabilność finansową, ale z drugiej strony nie wyhamują wzrostu gospodarczego oraz planowanych reform i inwestycji w strategicznych obszarach. Z punktu widzenia państw Europy Środkowej...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komantarze IEŚ 1075
Jakub Bornio | Damian Szacawa - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Szwecja w NATO: znaczenie dla Europy Środkowej i Wschodniej

7 marca 2024 r. premier Szwecji Ulf Kristersson i minister spraw zagranicznych tego państwa Tobias Billström przekazali dokumenty akcesyjne sekretarzowi stanu USA Antony’emu Blinkenowi, który jako reprezentant państwa depozytariusza Traktatu Waszyngtońskiego oficjalnie ogłosił, że Szwecja stała się 32. członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Obecność Szwecji w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1074
Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo jako priorytet w stosunkach polsko-litewskich

Polska i Litwa w ostatnim czasie znacząco wzmocniły swoje stosunki polityczne, co odzwierciedlają liczne oficjalne wizyty na najwyższym szczeblu. Litwę odwiedzili minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski, prezydent Andrzej Duda, marszałek Sejmu Szymon Hołownia oraz premier Donald Tusk. Przedstawiciele obu państw potwierdzają solidarność w przypadku zagrożenia...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1073
Damian Szacawa | Jakub Bornio - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Szwecja w NATO: ostatni etap negocjacji

26 lutego 2024 r. Zgromadzenie Krajowe Węgier ratyfikowało protokół akcesyjny Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Nowy prezydent Węgier Tamás Sulyok, który 5 marca 2024 r. zastąpił na tym stanowisku Katalin Novák, potwierdził decyzję parlamentu. Wyrażenie zgody na rozszerzenie NATO przez Węgry zostało poprzedzone wizytą premiera Szwecji Ulfa Kristerssona...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1072
Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Naddniestrze prosi o pomoc. Znaczenie komunikatów Tyraspola

Naddniestrze zwróciło się do Rosji, ONZ i innych organizacji międzynarodowych o wsparcie w obliczu „nacisku ze strony Mołdawii”. W tym celu zorganizowano Zjazd Deputowanych Wszystkich Szczebli. Działanie to było próbą zmiękczenia polityki Mołdawii wobec Naddniestrza oraz promowania jego podmiotowości w międzynarodowej opinii publicznej. Prośba o wsparcie. 28...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1071
Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Spadek zapotrzebowania na gaz ziemny w państwach bałtyckich w 2023 roku

W państwach bałtyckich w 2023 r. kolejny rok z rzędu odnotowano spadek zapotrzebowania na gaz ziemny. Początkowo taka sytuacja była związana z pandemią COVID-19 i wysokimi cenami surowca na giełdach w Europie (efekt manipulacji cenami przez Rosję w 2021 r., a następnie wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 r.). Obecnie oczekuje się, że prognozowany wzrost gospodarczy w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze 1070
Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: przed rotacją rządu

6 marca 2024 r. premier Bułgarii Nikołaj Denkow powinien podać się do dymisji. Tym samym zapoczątkowany zostanie proces tzw. rotacji rządu. Brak jasnych zasad przeprowadzenia rotacji oraz obsadzenia stanowisk ministerialnych, utrzymująca się głęboka nieufność między ugrupowaniami tworzącymi większość w parlamencie oraz zakulisowa rywalizacja o stanowiska w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1069
Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja u progu wyborów prezydenckich: sylwetki kandydatów

Aktualnie na Słowacji trwa kampania wyborcza przed wyborami prezydenckimi. Formalnie do walki o prezydenturę zgłosiło się 11 kandydatów. Są to zarówno przedstawiciele partii politycznych, jak i kandydaci niezależni. Wśród kandydatów nie ma żadnej kobiety. Pierwsza tura wyborów zaplanowana została na 23 marca 2024 r. W przypadku, gdy żaden z kandydatów nie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1068
Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Ukraina formuje nowy rodzaj wojsk – Siły Systemów Bezzałogowych

W dniu 6 lutego 2024 r. prezydent Wołodymyr Zełenski nakazał Gabinetowi Ministrów i Sztabowi Generalnemu utworzenie odrębnej struktury Sił Zbrojnych Ukrainy o nazwie Siły Systemów Bezzałogowych. Ich powołanie jest postrzegane jako asymetryczna odpowiedź na przewagę liczebną Rosji w wielu rodzajach broni. Rodzaje dronów. Bezzałogowe bojowe statki powietrzne różnią...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1067
Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Priorytety powojennej odbudowy Ukrainy: potencjał ludnościowy

Ważnym elementem dyskusji wokół odbudowy Ukrainy jest kwestia odtworzenia potencjału demograficznego państwa. Ma ona szczególne znaczenie w kontekście długofalowego planu wzmacniania zdolności obronnych oraz budowania ukraińskiego potencjału naukowego i gospodarczego. Pomoc osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji jest także kluczowa z punktu...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1066
Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Zakup F-35 kolejnym krokiem na drodze do wzmacniania zdolności wojskowych Republiki Czeskiej

29 stycznia 2024 r. Minister Obrony Republiki Czeskiej Janá Černochová podpisała list ofertowy i akceptacyjny dotyczący zakupu 24 myśliwców piątej generacji F-35, produkowanych przez amerykański koncern Lockheed Martin. Kontrakt jest jednym z szeregu zakupów modernizacyjnych, które Republika Czeska podjęła po wybuchu pełnoskalowej wojny na Ukrainie. Stanowi on...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1065
Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Rumunia na starcie maratonu wyborczego – ostry skręt w prawo

W Rumunii rośnie popularność ugrupowań prawicowych o charakterze nacjonalistycznym, antysystemowym i antyzachodnim. Utrzymanie tego trendu może istotnie wpłynąć na dyskurs polityczny w Rumunii, ponieważ w 2024 r. obywatele tego państwa aż trzykrotnie udadzą się do urn wyborczych. Sondaże na początku roku wyborczego. W 2024 r. obywatele Rumunii wybiorą swoich...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1064
Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Wybory Izby Reprezentantów i władz lokalnych na Białorusi. Państwowy rytuał i potwierdzenie bezalternatywności systemu politycznego

25 lutego 2024 r. na Białorusi odbyły się wybory deputowanych Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi. Wyłoniony w niedemokratyczny sposób parlament nie będzie odgrywał istotnej roli w systemie politycznym Białorusi. Jego wybór stanowi jednak początek elektoralnego cyklu wyborczego, którego finałem będzie zapewne powierzenie urzędu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1063
Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Zaangażowanie polityczno-wojskowe Niemiec na rzecz wzmocnienia stabilności i bezpieczeństwa Bośni i Hercegowiny

6 lutego 2024 r. minister obrony narodowej Niemiec Boris Pistorius spotkał się z ministrem obrony narodowej Bośni i Hercegowiny Zukanem Helezem w celu omówienia inwestycji dotyczących modernizacji Sił Zbrojnych BiH. Niemiecki dyplomata wyraził też niezmienne poparcie dla BiH na jej drodze do struktur euroatlantyckich. Po 22 lutego 2022 r. i agresji Rosji na Ukrainę Niemcy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1062
Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Polska kluczowym partnerem gospodarczym Litwy

Współczesne stosunki polsko-litewskie, zwłaszcza w okresie po wejściu przez te państwa do Unii Europejskiej i dołączeniu do jednolitego rynku, ewoluowały w kierunku silnej współpracy gospodarczej. Wyraża się ona szczególną pozycją Polski jako kluczowego partnera handlowego i inwestycyjnego Litwy. Polska zajmuje obecnie pierwsze miejsce jako kierunek litewskiego...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1061
Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Po cudzie nad Dnieprem: zmiany w ukraińskiej armii i ich potencjalne konsekwencje

8 lutego 2024 r. prezydent Wołodymyr Zełenski podjął decyzję o dymisji naczelnego dowódcy sił zbrojnych Ukrainy gen. Walerija Załużnego. W kolejnych dniach przeprowadzono dodatkowe zmiany czołowych dowódców armii, które zachodzą w niezwykle trudnym okresie wojny. Nowy naczelny dowódca, gen. Ołeksandr Syrski, poinformował o rozpoczęciu ukraińskiej operacji...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1060
Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: modernizacja sił zbrojnych

W ciągu ostatnich dwóch lat władze Bułgarii opracowały najbardziej kompleksowy i kosztowny program modernizacji sił zbrojnych od lat 70. XX wieku. Zakup nowoczesnego i przystosowanego do standardów NATO sprzętu wojskowego wzmocni pozycję Bułgarii w ramach Sojuszu oraz wyeliminuje jedno z narzędzi rosyjskiego wpływu na politykę wewnętrzną, jakim było uzależnienie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1059
Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Finlandia u progu prezydencji Alexandra Stubba: ciągłość i zmiana

Wybory prezydenckie w Finlandii wygrał Alexander Stubb, który 11 lutego 2024 r., w drugiej turze, niewielką różnicą głosów pokonał Pekkę Haavisto. W systemie politycznym Finlandii kompetencje prezydenta dotyczą głównie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. W tej domenie przyszły prezydent zamierza kontynuować linię swojego poprzednika – Sauli Niinistö...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1058
Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwini, Łotysze i Estończycy na liście osób poszukiwanych przez Rosję

Na liście osób poszukiwanych przez Rosję, która wyciekła z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych FR i została opublikowana przez niezależny portal Mediazona 13 lutego 2024 r., znalazło się 114 polityków i urzędników z Litwy, Łotwy i Estonii. Są oni ścigani przez rosyjskie władze za zniszczenie i uszkodzenie pomników żołnierzy sowieckich i innych symboli...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1057
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Wybór Talata Xhaferiego na urząd premiera rządu tymczasowego Macedonii Północnej

Na 100 dni przed planowanymi na 8 maja 2024 r. wyborami parlamentarnymi, w Macedonii Północnej powołany został rząd tymczasowy. Na jego czele stanął Talat Xhaferi, dotychczasowy przewodniczący macedońskiego parlamentu. Jego wybór stanowi historyczne, choć raczej symboliczne, osiągnięcie Albańczyków żyjących w Macedonii Północnej. Część Macedończyków jest...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1056
Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Wizyta prezydenta Petra Pavla na Bliskim Wschodzie potwierdza partnerstwo strategiczne Republiki Czeskiej i Izraela

W styczniu 2024 r. prezydent Republiki Czeskiej Petr Pavel odbył podróż do Izraela i Kataru. W Izraelu spotkał się z prezydentem Herzogiem i premierem Netanjahu, z którymi omawiał tematy dotyczące bezpieczeństwa, pomocy humanitarnej dla Palestyny oraz współpracy gospodarczej. Prezydentowi towarzyszyła delegacja biznesowa. Efektem wizyty było podpisanie porozumienia o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1055
Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Terminale naftowe w państwach Europy Środkowej w dobie odchodzenia od surowców rosyjskich

W państwach Europy Środkowej należących do Unii Europejskiej funkcjonuje sześć terminali naftowych, zaopatrujących łącznie szesnaście rafinerii, z których kilka znajduje się poza granicami UE. W związku z trwającą wojną rosyjsko-ukraińską, w 2023 r. w terminalach tych rozładowywano tankowce z państw, które dotychczas nie dostarczały surowca dla tych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1054
Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Ukraińskie media w czasie rosyjskiej agresji

Pierwszy rok rosyjskiej agresji był dla ukraińskich mediów okresem walki o przetrwanie i testem wytrzymałości, drugi – czasem stabilizacji stanu niepewności. Zakończył się jednak istotnym pogorszeniem relacji rządu z mediami, co wywołało już zaniepokojenie wśród ambasadorów państw G7. Z kolei międzynarodowa organizacja pozarządowa Reporterzy bez Granic 6...

Więcej →