Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1028

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

„Słowacja na pierwszym miejscu”: polityka zagraniczna czwartego rządu Roberta Fico

Pod koniec 2023 r. przyjęta została deklaracja programowa koalicyjnego rządu Roberta Fico na lata 2023-2027. W dokumencie stosunkowo mało miejsca poświęcono kwestiom zagranicznym, a zapisane tam priorytety i wyzwania w dużym stopniu pokrywają się z programem wyborczym największej partii koalicyjnej Smer-SSD. Nowe władze zapowiadają bardziej „suwerenną”...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1027

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rynki gazu ziemnego i ropy naftowej w państwach Europy Środkowej w 2023 r.

Państwa Europy Środkowej w 2023 r. podejmowały aktywne działania na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego, co było trudnym procesem. Kluczowym celem o charakterze strategicznym było zmniejszenie zależności od dostaw surowców z Federacji Rosyjskiej poprzez inicjowanie nowych oraz kontynuowanie już realizowanych inwestycji. Co ważne, na kontynencie nadal...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1026

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Ukraina – sytuacja polityczna i nastroje społeczeństwa u progu trzeciego roku rosyjskiej inwazji

Sytuacja polityczna. Na początku 2022 r. scena polityczna Ukrainy była wyraźnie podzielona i skonfliktowana („Komentarze IEŚ”, nr 481). Narastała krytyka wobec obozu rządzącego – poziom poparcia dla prezydenta Wołodymyra Zełenskiego oscylował wówczas wokół 22%, a dla partii Sługa Narodu ok. 16% (dla porównania, podczas wyborów w 2019 r. Zełenski uzyskał...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1025

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Wybory w Serbii i mobilizacja polityczna „serbskiego świata”

17 grudnia 2023 r. w Serbii miały miejsce przedterminowe wybory parlamentarne, lokalne i prowincjonalne, które zakończyły się kolejnym zwycięstwem rządzącej Serbskiej Partii Postępowej (SNS). Wybory, w których tradycyjnie już głosowali również Serbowie, mieszkający w państwach regionu, pokazały, że mimo upływu kilkudziesięciu lat od rozpadu SFRJ, na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1024

Bartosz Jóźwik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Rok 2023: stan gospodarek Europy Środkowej

W 2023 r. pięć gospodarek Europy Środkowej (Estonia, Litwa, Węgry, Łotwa i Czechy) ma zakończyć rok w stanie recesji, natomiast cztery (Węgry, Czechy, Polska i Słowacja) z dwucyfrową średnioroczną inflacją. Ponadto aż siedem państw regionu ma odnotować deficyty budżetowe przekraczające 3% PKB. Prognozy gospodarcze na kolejne lata wskazują jednak, że gospodarki...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1023

Damian Szacawa | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Co czeka region Morza Bałtyckiego w 2024 roku? Priorytety i wyzwania dla bezpieczeństwa

Agresja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. była krytycznym punktem zwrotnym w regionie Morza Bałtyckiego. W 2024 r. państwa regionu staną przed licznymi wyzwaniami, z których najważniejsze dotyczyć będą rosnącego zagrożenia ze strony odbudowującej swój potencjał militarny Rosji, zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, a także wzrostu wydatków na cele obronne....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1022

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Macedonia Północna rozbudowuje infrastrukturę dostaw gazu ziemnego

Macedonia Północna jest jednym z nielicznych państw w Europie, które w dalszym ciągu pozostają uzależnione od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej. W długim horyzoncie czasowym celem rządu w Skopje jest dywersyfikacja dostaw surowca. Elementem takich działań jest rozbudowa infrastruktury importowej (interkonektory) z Grecją, Serbią i Albanią. Natomiast w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1021

Justyna Marzec | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: dywersyfikacja dostaw gazu i bezpieczeństwo energetyczne regionu

W wyniku pełnoskalowej agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę szereg państw Unii Europejskiej podjęło inicjatywy na rzecz dywersyfikacji dostaw gazu celem uniezależnienia się od importu surowca z Rosji. Działania w tym zakresie zainicjował również rząd Republiki Czeskiej, który od początku wojny w Ukrainie poszukiwał rozwiązań w kierunku zwiększenia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1020

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Przedterminowe wybory parlamentarne w Serbii z kryzysem politycznym w tle: wstępne wyniki głosowania (cz. 2)

17 grudnia 2023 r. w Serbii odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne, wybory prowincjonalne oraz częściowe wybory lokalne. Zgodnie z przewidywaniami zwycięzcą wyborów na wszystkich trzech szczeblach okazała się rządząca nieprzerwanie od lipca 2012 r. Serbska Partia Postępowa. Według wstępnych wyników głosowania w nowym Zgromadzeniu Narodowym SNS obsadzi...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1019

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Przedterminowe wybory parlamentarne w Serbii z kryzysem politycznym w tle (cz. 1)

17 grudnia 2023 r. w Serbii odbyły się ogólnokrajowe wybory parlamentarne, wybory prowincjonalne oraz częściowe wybory lokalne. W każdym z tych przypadków były to wybory przedterminowe. Tłem kolejnych już przedterminowych wyborów parlamentarnych pozostaje 11-letnia dominacja SNS na serbskiej scenie politycznej, konsolidacja władzy w ręku prezydenta Serbii Aleksandra...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1018

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Szczyt UE-Bałkany Zachodnie

13 grudnia 2023 r. w Brukseli odbył się kolejny szczyt Unii Europejskiej i państw Bałkanów Zachodnich. Jakkolwiek szczyt ten trudno uznać za przełomowy, przyjęta na zakończenie obrad deklaracja potwierdza europejską perspektywę państw WB6, wskazuje na potrzebę przyśpieszenia procesu akcesyjnego i zacieśniania integracji gospodarczej Bałkanów Zachodnich z UE oraz...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1017

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Walka z ekstremizmem jako instrument represji politycznych na Białorusi

Nowelizacja ustawy „O przeciwdziałaniu ekstremizmowi” na Białorusi doprowadziła do znacznego rozszerzenia i zaostrzenia kar za działalność antypaństwową. Władze zdecydowały o prawie całkowitej likwidacji organizacji pozarządowych i przejawów niezależnego myślenia. Tym samym jesteśmy świadkami największej fali represji politycznych w niepodległej Białorusi....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1016

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Chorwacja: sprzeciw wobec ograniczenia zasady jednomyślności w Radzie Unii Europejskiej

16 listopada 2023 r. premier Chorwacji Andrej Plenković podczas nieformalnego spotkania z przewodniczącym Rady Europejskiej Charlesem Michelem wyraził sprzeciw wobec zniesienia jednomyślności przy podejmowaniu strategicznie ważnych decyzji w Unii Europejskiej, dotyczących m.in.: polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, finansów, sądownictwa, spraw wewnętrznych, a także...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1015

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Jakub Bornio - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Niemcy ogłaszają szczegóły sformowania brygady na Litwie

Niemcy i Litwa ustalają szczegóły rozmieszczenia niemieckiej brygady na Litwie. Ma się ona składać z istniejących już batalionów relokowanych z Niemiec i operującej na Litwie międzynarodowej batalionowej grupy bojowej NATO. Brygada ma osiągnąć pełną zdolność bojową do 2028 r. i pełnić funkcję nie tylko wzmacniającą krajowy potencjał obronny, ale także...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1014

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Prezydent Węgier ponownie zapewnia o poparciu dla członkostwa Szwecji w NATO

Węgry nie będą ostatnim państwem członkowskim, które wyrazi zgodę na rozszerzenie Sojuszu Północnoatlantyckiego do 32 państw. Taka deklaracja padła w czasie spotkania prezydent Węgier z sekretarzem generalnym NATO Jensem Stoltenbergiem. Prezydent Katalin Novák podkreśliła mocne zaangażowanie Węgier w bezpieczeństwo Sojuszu Północnoatlantyckiego, którego...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1013

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Stosunek Bułgarii do zmian w traktatach europejskich

Reformy instytucjonalne Unii Europejskiej nie należą do głównych tematów w bułgarskim dyskursie publicznym. Również bułgarscy politycy nie komentują tej kwestii w swoich wypowiedziach publicznych. W mediach można dostrzec krótkie komentarze i wzmianki dotyczące dyskusji na poziomie unijnym, jednak przeważnie mają one formę syntetyczną i sprowadzają się do...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1012

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry regionalnym rzecznikiem Chin

Budapeszt pozostaje jedynym zdeklarowanym sojusznikiem Pekinu w regionie Europy Środkowej. W czasie ostatniego spotkania Viktora Orbána z Xí Jìnpíngiem zapowiedziano podniesienie po raz kolejny relacji na „nowy poziom”, zapewne tak w wymiarze gospodarczym, jak i politycznym. Jednakże Węgry są dla Chin zaledwie narzędziem do realizowania ich interesów w regionie. Tło...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1011

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Jak Czechy radzą sobie z cyberbezpieczeństwem i dezinformacją po rozpoczęciu wojny w Ukrainie

Od kilkunastu lat systemy administracji publicznej, infrastruktury oraz służby zdrowia Republiki Czeskiej są celem regularnych ataków cybernetycznych. Ich liczba wzrosła po wybuchu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę. Tendencję tę pokazują raporty na temat cyberbezpieczeństwa w 2022 r., opublikowane przez czeskie instytucje – Informacyjną Służbę Bezpieczeństwa...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1010

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Antypolska propaganda w służbie białoruskiego reżimu

Podejmowane w ostatnim czasie przez reżim białoruski działania na rzecz budowania pozytywnego wizerunku Białorusi i negatywnego obrazu Polski są częścią szerszego procesu, którego zadaniem jest kształtowanie w Polsce prołukaszenkowskiego lobby. W tym celu powstały polskojęzyczne programy, prowadzone przez Polaków, które stały się źródłem propagandy,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1009

Marlena Gołębiowska | Bartosz Jóźwik - Zespół Wyszehradzki

Międzynarodowa konkurencyjność gospodarek: Czechy i Słowacja

Czechy, które osiągnęły wysokie 18. miejsce w globalnym rankingu konkurencyjności, znacząco dystansują swojego sąsiada, Słowację, zajmującą 53. pozycję. Ta różnica w rankingu odzwierciedla odmienne trajektorie rozwojowe obu państw. Mimo to zarówno gospodarka czeska, jak i słowacka stoją obecnie przed tymi samymi wyzwaniami – wysoką inflacją oraz wyhamowaniem...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1008

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Zapowiedź utworzenia przedstawicielstwa Tajpej w Estonii

Estoński rząd wyraził zgodę na utworzenie przedstawicielstwa Tajwanu pod nazwą Tajpej. MSZ podkreśliło, że Estonia w dalszym ciągu kieruje się polityką „jednych Chin”, nie uznaje Tajwanu za niezależne państwo i nie zamierza nawiązać stosunków dyplomatycznych z tym podmiotem. Mimo to Chiny stanowczo zaprotestowały przeciwko zapowiedziom utworzenia...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1007

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Nordyccy członkowie Unii Europejskiej wobec propozycji reform traktatów europejskich

22 listopada 2023 r. Parlament Europejski przegłosował projekt reformy traktatów UE, przygotowany 25 października przez Komisję Spraw Konstytucyjnych (AFCO). Celem reformy jest umożliwienie Unii lepszego reagowania na wyzwania międzynarodowe, takie jak np. agresja Rosji na Ukrainę. Propozycje obejmują m.in. zwiększenie roli Parlamentu Europejskiego, rozszerzenie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1006

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Na Wschodzie bez zmian? Skutki wyhamowania ukraińskiej kontrofensywy

Brak sukcesów kontrofensywy wywołał na Ukrainie ożywioną dyskusję na temat sytuacji na froncie i ogólnej kondycji państwa. Długotrwała wojna na wyniszczenie jest korzystna dla Federacji Rosyjskiej, która ma odpowiednie zasoby, aby kontynuować agresję. Liczy przy tym na osłabienie Kijowa, a także zmęczenie jego sojuszników i zmniejszenie skali wsparcia. Kolejny rok...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1005

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Finlandia pod presją migracyjną ze strony Rosji

16 listopada 2023 r. rząd Finlandii podjął decyzję o zamknięciu czterech przejść na południowo-wschodnim odcinku granicy z Rosją. Główną tego przyczyną jest znaczący wzrost liczby osób próbujących nielegalnie przekroczyć granicę. W świetle ustaleń fińskiego rządu pogorszenie sytuacji bezpieczeństwa na wschodniej granicy jest konsekwencją działań...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1004

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Wybory samorządowe w Bułgarii. Słaby sprawdzian z demokracji

W dniach 29 października i 5 listopada 2023 r. odbyły się dwie tury wyborów samorządowych w Bułgarii. Wybory przebiegły pod znakiem prowokacji z udziałem bułgarskiej Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, która doprowadziła do wyłączenia z użycia urządzeń do głosowania w pierwszej turze wyborów. Większość ugrupowań wykorzystuje słabą organizację wyborów...

Więcej →