Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1132

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Ukraińscy weterani: polityka państwa oraz inicjatywy obywatelskie

Nowa polityka państwa wobec weteranów jest jednym z głównych obszarów rządowego Planu Działań Priorytetowych na rok 2024, który został zatwierdzony na posiedzeniu Gabinetu Ministrów Ukrainy w dniu 16 lutego. Jej realizacja została powierzona pełniącemu obowiązki ministra ds. weteranów Ołeksandrowi Porchunowi. Głównymi kierunkami jego działalności są:...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1131

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Polityczna gra o Gruzję: UE, Węgry i kontrowersje wokół „ustawy o zagranicznych agentach”

W Gruzji, która posiada status państwa kandydującego do Unii Europejskiej, od połowy marca trwają protesty związane z próbą uchwalenia tzw. „ustawy o zagranicznych agentach”. Unia Europejska długo nie przedstawiała jasnego stanowiska w tej sprawie. Wspólną deklarację państw członkowskich, dotyczącą zaistniałej sytuacji, ostatecznie zablokowały Węgry, przy...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1130

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Białoruś: nowy szef Sztabu Generalnego

23 maja 2024 r. Alaksandr Łukaszenka mianował generała Pawła Murawiejkę nowym szefem Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych Białorusi i równocześnie pierwszym wiceministrem obrony narodowej. Paweł Murawiejko, urodzony w 1971 r. na Białorusi, ukończył w Mińsku Wyższą Szkołę Wojskowo-Polityczną. Następnie wstąpił do Akademii Wojskowej. Studiował także w Akademii...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1129

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Blue economy w Polsce i w państwach bałtyckich

Niebieska gospodarka (blue economy) to koncepcja zrównoważonego wykorzystania zasobów morskich, oceanicznych i przybrzeżnych, która ma na celu wspieranie rozwoju gospodarczego przy jednoczesnym dbaniu o środowisko. W Polsce, na Litwie, Łotwie i w Estonii ta część gospodarki generuje w sumie ponad 5 mld euro rocznej wartości dodanej i daje zatrudnienie ponad 200 tys....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1128

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

„Żyjemy w dramatycznym momencie”: spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw Trójkąta Weimarskiego

22 maja 2024 r. ministrowie spraw zagranicznych Polski, Francji i Niemiec omówili postępy we wdrażaniu postanowień deklaracji z La Celle-Saint-Cloud oraz bieżące kwestie międzynarodowe. W prowadzonych rozmowach skupili się na kwestiach zjednoczenia i wzmocnienia UE wobec zagrożeń hybrydowych ze strony Rosji, w tym dezinformacji i cyberataków. Dyskutowali także o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1127

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Referendum w sprawie podwójnego obywatelstwa na Litwie

12 maja 2024 r., oprócz głosowania w pierwszej turze wyborów prezydenckich, obywatele Litwy wzięli udział w ogólnokrajowym referendum, w którym wypowiedzieli się na temat liberalizacji przepisów dotyczących podwójnego obywatelstwa. Litwa, jako jedno z niewielu państw europejskich, prowadzi dość restrykcyjną politykę obywatelstwa, zgodnie z którą możliwość...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1126

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: zamach na premiera Roberta Fico i jego skutki polityczne

15 maja 2024 r., podczas wyjazdowego posiedzenia rządu Słowacji, w miejscowości Handlová doszło do postrzelenia premiera Roberta Fico (Smer-SSD). W trakcie spotkania ze zgromadzonymi na miejscu zwolennikami obecnej ekipy rządowej 71-letni Juraj C. oddał w kierunku szefa słowackiego rządu pięć strzałów. Jedna z kul trafiła go w brzuch, powodując poważne obrażenia...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1125

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Nowy minister obrony Federacji Rosyjskiej

12 maja 2024 r. prezydent Rosji Władimir Putin podjął decyzję dotyczącą rekonstrukcji składu rządu. Nowym ministrem obrony mianowany został Andriej Biełousow, który nie jest wojskowym i do tej pory nie był związany z kompleksem obronnym. Jego nominacja zapowiada jakościowo nowy etap funkcjonowania Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej. Biełousow zastąpi na tym...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1124

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Mołdawia: potencjalne problemy z dostępnością energii elektrycznej w 2025 roku

Mołdawia znajduje się w specyficznej sytuacji, jeśli chodzi o dostępność energii elektrycznej, która niemalże w całości pochodzi z Naddniestrza, a więc separatystycznego terytorium nieuznawanego za państwo przez większość społeczności międzynarodowej. Dostawy energii są realizowane z elektrowni Cuciurgani-Moldavskaya GRES (MGRES), która nie płaci za gaz ziemny...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1123

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Architektura bezpieczeństwa w Europie w myśl założeń Emmanuela Macrona

Emmanuel Macron od początku swojej pierwszej prezydentury regularnie zabiera głos w kwestii polityki bezpieczeństwa Unii Europejskiej. Jego propozycje obejmują m.in. wspólne europejskie strategie obronne, promowanie europejskich źródeł przy zakupach sprzętu wojskowego, a ostatnio także możliwość udostępnienia francuskiego arsenału nuklearnego państwom członkowskim...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1122

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Wizyta przewodniczącego ChRL Xi Jinpinga w Serbii

7 i 8 maja 2024 r. w Serbii miała miejsce oficjalna wizyta ok. 400-osobowej delegacji chińskiej na czele z przewodniczącym ChRL Xi Jinpingiem. W czasie wizyty podpisano łącznie 29 porozumień bilateralnych, zakładających m.in. wzmocnienie i podniesienie partnerstwa strategicznego Serbii i Chin do poziomu – występującej w nomenklaturze chińskiej – wspólnoty państw o...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1121

Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Wizyta prezydenta Chin Xi Jinpinga w Budapeszcie

8 maja 2024 r. prezydent Chin Xi Jinping przybył do Budapesztu. Podczas wizyty podpisanych zostało szereg strategicznych porozumień dwustronnych o współpracy chińsko-węgierskiej. W trakcie rozmów prezydent Xi Jinping i premier Viktor Orbán skoncentrowali się na kwestiach dotyczących bezpieczeństwa i współpracy gospodarczej obydwu państw[1]. Wizyta Xi Jinpinga miała...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief 1120

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwini wybierają prezydenta

12 maja 2024 r. na Litwie odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich. Starający się o reelekcję Gitanas Nausėda uzyskał 44,10% głosów. Ingridę Šimonytė, nominowaną przez Związek Ojczyzny – Litewskich Chrześcijańskich Demokratów, poparło 19,86% wyborców. Następni w kolejności byli dwaj kandydaci niezależni – Ignas Vėgėlė (12,37%) i Remigijus...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1119

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Zdecydowane zwycięstwo opozycji w wyborach parlamentarnych i prezydenckich w Macedonii Północnej

8 maja 2024 r. w Macedonii Północnej odbyły się zarówno wybory parlamentarne, jak i II tura wyborów prezydenckich. Zdecydowane zwycięstwo odniosła Wewnętrzna Macedońska Organizacja Rewolucyjna – Demokratyczna Partia Macedońskiej Jedności Narodowej, dotychczasowa największa partia opozycyjna. Sukces wyborczy odniosła także kandydatka tej partii, Gordana Siljanovska...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1118

Agata Domachowska | Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Nadchodzące wybory parlamentarne w Macedonii Północnej

8 maja 2024 r. w Macedonii Północnej odbędą się wybory w formule „2 w 1”. W tym samym dniu zorganizowane zostaną bowiem zarówno wybory parlamentarne, jak i druga tura wyborów prezydenckich. Pozostająca przez siedem ostatnich lat w opozycji Wewnętrzna Macedońska Organizacja Rewolucyjna – Demokratyczna Partia Macedońskiej Jedności Narodowej ma duże szanse na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1117

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Odstraszanie nuklearne na wschodniej flance NATO

Państwa Sojuszu Północnoatlantyckiego od 2014 r. skupiają swoje wysiłki na zabezpieczaniu tzw. wschodniej flanki. Dotychczas działania te były pozbawione elementów odstraszania nuklearnego. Brak możliwości efektywnego politycznego oddziaływania na NATO sprawia jednak, że Rosja coraz częściej posługuje się „szantażem atomowym”. Wobec tych uwarunkowań coraz...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1116

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Wizyta Jana Lipavskiego w Budapeszcie

26 kwietnia 2024 r. minister spraw zagranicznych Republiki Czeskiej Jan Lipavský spotkał się w Budapeszcie ze swoim węgierskim odpowiednikiem, Péterem Szijjártó. Rozmowy polityków skoncentrowały się na kwestiach bezpieczeństwa w Europie. Lipavský wyraził wsparcie dla Ukrainy i potępił rosyjski imperializm, z kolei Szijjártó skupił się na problemach Unii...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1115

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Premier Republiki Czeskiej w Stanach Zjednoczonych: zacieśnienie współpracy i inwestycje

W dniach 15-16 kwietnia 2024 r. premier Republiki Czeskiej Petr Fiala (ODS) odbył wizytę w Stanach Zjednoczonych, gdzie spotkał się z prezydentem Joe Bidenem w Białym Domu. Premier odwiedził ponadto Kongres, siedzibę CIA oraz Instytut Hudsona. Jednym z tematów przewodnich wizyty były kwestie dotyczące polityki bezpieczeństwa, w tym stosunków transatlantyckich, wojny w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1114

Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Chińska dyplomacja w Europie Środkowej: perspektywa wizyty Xi Jinpinga na Węgrzech

Na początku maja 2024 r. sekretarz generalny KP Chin Xi Jinping odbędzie serię wizyt w państwach Europy. Uda się do Paryża, Belgradu oraz Budapesztu. Xi Jinping wielokrotnie spotykał się już z premierem Węgier Viktorem Orbánem, ostatni raz w październiku 2023 r., podczas Trzeciego Forum Współpracy Międzynarodowej Pasa i Szlaku. Węgierski rząd konsekwentnie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1113

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Import surowców i paliw z USA do Polski oraz państw bałtyckich

Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę sprawiła, że Polska, Litwa, Łotwa oraz Estonia zrezygnowały z dostaw surowców energetycznych i paliw z Federacji Rosyjskiej, a powstała luka została uzupełniona przez import z innych kierunków, w tym ze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Współpraca z USA wpływa na bezpieczeństwo energetyczne oraz ma znaczenie polityczne z uwagi na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1112

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

System obrony cywilnej na Łotwie

Ze względu na agresywne działania Rosji w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, a w szczególności trwającą wojnę rosyjsko-ukraińską, system obrony cywilnej na Łotwie uległ istotnym zmianom. Zintensyfikowano działania w zakresie budowy i adaptacji schronów oraz informowania ludności o zagrożeniach. Obecnie do największych wyzwań przy tworzeniu skutecznego modelu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1111

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Równouprawnienie płci w polityce zagranicznej państw skandynawskich w trakcie wojny Rosji z Ukrainą

Równouprawnienie płci jest jednym z charakterystycznych składników systemów społeczno-politycznych państw skandynawskich, wpływającym również na ich politykę zagraniczną. W największym stopniu było to widoczne w Szwecji, która w 2014 r. przedstawiła założenia feministycznej polityki zagranicznej (FPZ). Jednak wraz z rozpoczęciem inwazji Rosji na Ukrainę...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1110

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Rosja wycofuje wojska z Górskiego Karabachu

W wyniku rosyjsko-azerbejdżańskich ustaleń na wysokim szczeblu 17 kwietnia 2024 r. rozpoczęło się wycofywanie rosyjskiego kontyngentu sił pokojowych z Górskiego Karabachu. Informację potwierdził rzecznik prezydenta Rosji Dmitrij Pieskow. Warto zauważyć, że wydarzyło się to na kilka dni przed roboczą wizytą prezydenta Azerbejdżanu Ilhama Alijewa w Moskwie (22...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1109

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Dalsze zmiany przepisów mobilizacyjnych w Ukrainie

16 kwietnia 2024 r. prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał kolejną ustawę wprowadzającą zmiany w procedurze mobilizacyjnej oraz służbie wojskowej. Nastąpiło to po wielu miesiącach ożywionej i budzącej ogromne emocje społeczne dyskusji na ten temat. Nowe przepisy określają szczegółowo, kto jest objęty obowiązkiem mobilizacyjnym, kto został zwolniony, na jakie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1108

Agata Domachowska | Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Chorwacja: zwycięstwo HDZ w wyborach parlamentarnych

17 kwietnia 2024 r. w Chorwacji odbyły się wybory parlamentarne. Krótką kampanię wyborczą zdominowały ostre personalne polemiki między przewodniczącym HDZ, premierem Andrejem Plenkoviciem i formalnie bezpartyjnym prezydentem Zoranem Milanoviciem, który aktywnie uczestniczył w kampanii wyborczej, wspierając opozycyjną SDP. Zgodnie z przewidywaniami zwycięzcą wyborów...

Więcej →