Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1363

26 maja 2025

Oleksandr Avramchuk - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Kremlowska interpretacja „praprzyczyn” wojny przeciwko Ukrainie: wymiar środkowoeuropejski

Choć Rosja nigdy jednoznacznie nie określiła celów wojny przeciwko Ukrainie, rosyjskie przywództwo regularnie odwołuje się do pojęcia „praprzyczyn konfliktu”. Ich usunięcie ma stanowić warunek wstępny jego zakończenia. W przypadku Ukrainy oznacza to międzynarodowe uznanie aneksji Krymu i czterech obwodów, „demilitaryzację” oraz „denazyfikację”. W...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1362

23 maja 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Słowacja i Węgry sprzeciwiają się wprowadzeniu zakazu importu rosyjskich surowców energetycznych

Inwazja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. wywołała reakcję państw Unii Europejskiej na bezprecedensową wojnę w różnych wymiarach, w tym energetycznym. Dążąc do zmniejszenia zależności od dostaw surowców energetycznych z Federacji Rosyjskiej, Komisja Europejska ogłosiła strategię REPowerEU, której celem jest m.in. całkowite odejście od importu gazu ziemnego i...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1361

22 maja 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

25 lat rządów Władimira Putina: propagandowy portret prezydenta Rosji

Rosyjska telewizja państwowa wyemitowała film dokumentalny „Rosja. Kreml. Putin. 25 lat”, poświęcony Władimirowi Putinowi i jego rządom. Produkcja, oparta na rozmowach z prezydentem Federacji Rosyjskiej i licznych materiałach archiwalnych, stanowi przypomnienie jego zasług i uzasadnia jego obecną politykę. Film prezentuje poglądy Putina na relacje Rosji z Zachodem...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1360

21 maja 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Groźba likwidacji społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów na Węgrzech?

Złożony do parlamentu przez posła Fideszu projekt ustawy „O przejrzystości życia publicznego” to – obok ustawowego zakazu organizowania zgromadzeń promujących homoseksualność i operacje korekty płci, ustanowienia pełnomocnika rządu do identyfikacji węgierskich beneficjentów funduszy USAID i utworzenia w 2024 r. Urzędu Ochrony Suwerenności – kolejna decyzja,...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1359

20 maja 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Andrzej Szabaciuk - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Prawosławie w Estonii: między autonomią a bezpieczeństwem narodowym

Odzyskanie niepodległości przez Estonię przyniosło podział miejscowego prawosławia na Cerkiew podległą Patriarchatowi Konstantynopolitańskiemu i Cerkiew zależną od Patriarchatu Moskiewskiego. Agresja Rosji na Ukrainę w 2022 r. zaostrzyła stosunek Estonii do Estońskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego, co przełożyło się na decyzje administracyjne,...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1358

19 maja 2025

Łukasz Lewkowicz - Zespół Pamięci Zbiorowej

Wielowektorowość po słowacku: premier Fico świętuje w Moskwie zakończenie wojny

9 maja 2025 r. premier Słowacji Robert Fico (Smer-SSD) wziął udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę zwycięstwa nad nazistowskimi Niemcami w II wojnie światowej, zorganizowanych w Moskwie. Był jedynym przywódcą państwa UE, który uczestniczył w tym wydarzeniu. Podczas delegacji Fico spotkał się z prezydentem Rosji Władimirem Putinem, a także m.in....

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1357

19 maja 2025

Jakub Bornio | Łukasz Lewkowicz - Zespół Bałtycki, Zespół Pamięci Zbiorowej

Dziesiąty szczyt Inicjatywy Trójmorza w Warszawie – główne postanowienia i perspektywy rozwoju

W dniach 28-29 kwietnia 2025 r. w Warszawie odbył się jubileuszowy, dziesiąty szczyt Inicjatywy Trójmorza (Three Seas Initative, 3SI), którego gospodarzem był prezydent Andrzej Duda i któremu tradycyjnie towarzyszyło Forum Biznesowe. W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele 23 państw i podmiotów. Do głównych osiągnięć szczytu można zaliczyć poszerzenie 3SI o...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1356

16 maja 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Renesans technologii jądrowej w Europie Środkowej

Po inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r. państwa Europy Środkowej stanęły przed bezprecedensowym wyzwaniem przeprowadzenia pilnej i trwałej redefinicji źródeł zaopatrzenia w energię elektryczną. Dotychczasowa zależność od surowców z Federacji Rosyjskiej stała się zagrożeniem nie tylko gospodarczym, ale i strategicznym. W tym kontekście technologia jądrowa, która...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1355

16 maja 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Walcząc o godność. Wybory prezydenckie w Rumunii w perspektywie aksjologicznej

W drugiej turze wyborów prezydenckich w Rumunii, która odbędzie się 18 maja 2025 r., zmierzy się dwóch kandydatów reprezentujących siły opozycyjne wobec partii głównego nurtu. Zarówno Nicușor Dan, jak i George Simion podkreślają, że dążą do głębokich reform i odnowienia elit politycznych. Obaj politycy odwołują się przy tym do odmiennego zestawu wartości....

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1354

16 maja 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Nowe otwarcie na świat? Rosja po 9 maja 2025 r.

Na zaproszenie Władimira Putina do Moskwy przybyli przedstawiciele wielu regionów i organizacji międzynarodowych, by wziąć udział w uroczystościach z okazji osiemdziesiątej rocznicy zakończenia II wojny światowej w Europie. Kontrowersje wzbudziła obecność premiera Słowacji oraz kilku europosłów, jednak najliczniejszą delegacją było Globalne Południe....

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1353

15 maja 2025

Oleksandr Avramchuk - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Ukraińska odpowiedź na rosyjskie obchody Dnia Zwycięstwa

Osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej stała się dla świata cywilizowanego okazją do refleksji nad straszliwym dziedzictwem totalitarnych ideologii i praktyk XX w. Dla putinowskiej Rosji natomiast była to kolejna próba powrotu na scenę „wielkich mocarstw” – tym razem za pomocą zmanipulowanej i doprowadzonej do absurdu propagandy związanej z tzw....

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1352

15 maja 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Albania: przewidywalne zwycięstwo Partii Socjalistycznej w wyborach parlamentarnych

Zgodnie z przewidywaniami w wyborach parlamentarnych w Albanii, które zostały zorganizowane 11 maja 2025 r., zwyciężyła Partia Socjalistyczna. Zaskakująca jest jednak skala zwycięstwa, tj. zdobycie ponad 50% poparcia, co stanowi rekordowy wynik tego ugrupowania. Oznacza to, że to właśnie na Partii Socjalistycznej i na jej niekwestionowanym liderze (oraz jednocześnie...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1351

14 maja 2025

Jakub Olchowski - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Perspektywa pokoju po 100 dniach prezydentury Trumpa – marchewka bez kija

Po 100 dniach prezydentury Donalda Trumpa amerykańska polityka wobec wojny na Ukrainie ujawnia brak spójnej strategii i realnych narzędzi nacisku. Chaos decyzyjny Waszyngtonu oraz jednostronne ustępstwa wobec Rosji wzmacniają jej pozycję negocjacyjną, mimo braku deeskalacji działań zbrojnych. Moskwa konsekwentnie wykorzystuje sytuację, pozorując gotowość do rozmów,...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1350

9 maja 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: sprzeciw wobec umowy ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi

Prezydent Czarnogóry Jakov Milatović podjął decyzję o niepodpisaniu ustawy ratyfikującej jedną z kontrowersyjnych umów zawartych przez rząd premiera Milojko Spajicia ze Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi. Umowa ta ma umożliwić realizację inwestycji na obszarze Wielkiej Plaży, co wzbudziło sprzeciw nie tylko opozycji, społeczności lokalnej, ale także licznych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1349

9 maja 2025

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Odessa w neoimperialnych planach Władimira Putina po 2014 r.

Odessa, określana jako „perła w koronie” Cesarstwa Rosyjskiego, była kluczowym portem przeładunkowym płodów rolnych, które stanowiły jeden z filarów gospodarki chylącego się ku upadkowi imperium Romanowów. Jej strategiczne położenie i wielokulturowa historia uczyniły z niej tygiel różnych tradycji i wpływów. Dziś miasto zajmuje szczególne miejsce w...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1348

8 maja 2025

Agata Tatarenko - Zespół Pamięci Zbiorowej

Od Praskiej Wiosny do Buczy: jak czeska pamięć zbiorowa współtworzy społeczną percepcję Rosji i solidarność z Ukrainą

Wizyta prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Pradze w maju 2025 r. symbolicznie potwierdziła bliskie relacje czesko-ukraińskie oraz konsekwentne wsparcie udzielane Ukrainie przez czeskie władze, zarówno polityczne, jak i militarne. Od początku pełnoskalowej inwazji Rosji w 2022 r. Republika Czeska była jednym z najbardziej zaangażowanych państw w regionie, dostarczając...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1347

5 maja 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Rumunia: lider skrajnej prawicy wygrywa pierwszą turę

4 maja 2025 r. odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Rumunii. Jej zwycięzcą został lider prawicowego Związku Jedności Rumunów (Alianța pentru Unirea Românilor, AUR) – George Simion, którego poparło 41% wyborców. W drugiej turze, która odbędzie się 18 maja 2025 r., zwycięzca zmierzy się z Nicușorem Danem, bezpartyjnym burmistrzem Bukaresztu, który...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1346

5 maja 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Kontrowersyjna nowelizacja Ustawy zasadniczej Węgier

14 kwietnia 2025 r. 140 głosami „za” i 21 „przeciw” w Ustawie zasadniczej Węgier wprowadzono zmiany. Nowe zapisy dotyczą m.in. istnienia tylko dwóch płci, ograniczenia wolności zgromadzeń w celu wzmocnienia ochrony dzieci oraz bezprecedensowej możliwości zawieszenia węgierskiego obywatelstwa. Kontrowersyjna, 15. nowelizacja kolejny raz podyktowana była...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1345

30 kwietnia 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Przygotowania do Dnia Zwycięstwa 9 maja w Moskwie – kto przyjedzie świętować razem z Władimirem Putinem?

Zbliżająca się osiemdziesiąta rocznica zakończenia II wojny światowej będzie kulminacyjnym momentem w rozpoczętym na początku tego roku procesie „normalizacji” Rosji na arenie międzynarodowej. Władimir Putin dąży do tego, by jak najwięcej państw dotąd opowiadających się za izolacją Rosji oddało hołd armii rosyjskiej, która od 2022 r. prowadzi agresję...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1344

30 kwietnia 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Republika Czeska: siła populizmu w kampanii wyborczej

Nadchodzące wybory parlamentarne w Republice Czeskiej będą miały kluczowe znaczenie dla dalszego kształtowania kierunków polityki wewnętrznej i zagranicznej tego państwa. Aktualne wyniki sondaży wskazują na realną możliwość powrotu do władzy byłego premiera Czech Andreja Babiša i partii ANO, zarówno w formule samodzielnych rządów, jak i w potencjalnej koalicji...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1343

29 kwietnia 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Czy Chiny boją się „odwróconego Kissingera”? Chińska dyplomacja wobec Rosji po zmianie amerykańskiej polityki zagranicznej

Po objęciu urzędu przez Donalda Trumpa Chiny zareagowały na zmiany w polityce zagranicznej USA wzmożeniem aktywności dyplomatycznej i silnym podkreśleniem własnego bliskiego związku z Rosją. Administracja Trumpa postrzega Chiny jako głównego konkurenta w rywalizacji globalnej i jedno z największych zagrożeń dla interesów Stanów Zjednoczonych. W tym kontekście w...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1342

28 kwietnia 2025

Sławomir Łukasiewicz - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Trójmorze – prefiguracja geopolitycznej kapitulacji?

Rok 1939 dobitnie uświadomił zarówno Polakom, jak i Środkowoeuropejczykom, że przetrwanie naszych państw zależy w pierwszej kolejności od mądrych sojuszy. Do żelaznego arsenału polskich propozycji geopolitycznych w tym zakresie przynajmniej od dziesięciolecia należy Trójmorze – koncepcja, która obejmuje geograficzny obszar pomiędzy Morzem Bałtyckim, Morzem...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1341

28 kwietnia 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Elastyczność vs. bezpieczeństwo: przyszłość systemu magazynowania gazu ziemnego w Unii Europejskiej

W ostatnich latach system magazynowania gazu ziemnego w Unii Europejskiej stał się jednym z kluczowych elementów bezpieczeństwa energetycznego. Szczególne znaczenie zyskał po 2022 r., kiedy agresja Rosji na Ukrainę uwidoczniła wrażliwość państw UE na zakłócenia w dostawach surowców energetycznych. W odpowiedzi UE przyjęła szereg nadzwyczajnych środków...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1340

25 kwietnia 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Strategia na rzecz unii gotowości dla ochrony ludności i obrony cywilnej

Rosnące napięcia geopolityczne, zagrożenie atakami hybrydowymi, dezinformacja, zmiany klimatyczne i klęski żywiołowe wymagają skoordynowanych działań zarówno instytucji w obrębie poszczególnych państw, jak i na poziomie unijnym, a także zwiększenia świadomości obywateli i ich odporności na liczne wyzwania. Aby temu sprostać, Komisja Europejska oraz wysoki...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1339

25 kwietnia 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Pakistan w polityce zagranicznej Białorusi. W poszukiwaniu nowych możliwości współpracy

W kwietniu 2025 r. oficjalną wizytę w Mińsku złożył premier Pakistanu Shehbaz Sharif. Była ona potwierdzeniem stopniowo rozwijających się od kilkunastu lat relacji białorusko-pakistańskich. Główną przestrzenią współpracy, istotną zwłaszcza dla strony białoruskiej, jest gospodarka. Władze w Mińsku zapowiedziały realizację wspólnych przedsięwzięć w...

Więcej →