Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Kometarze IEŚ 750

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Rok 2023: prognozy gospodarcze dla państw Europy Środkowej

Wyraźne wyhamowanie wzrostu gospodarczego stanowić będzie istotne wyzwanie dla środkowoeuropejskich gospodarek w 2023 r. Państwa regionu wciąż borykać się będą z ekonomicznymi skutkami kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 oraz energetycznego, związanego z wojną rosyjsko-ukraińską. Prognozy Komisji Europejskiej przewidują wyraźny spadek dynamiki PKB we wszystkich...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 749

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Nowe szanse rozwoju dla Europy Środkowej: współpraca gospodarcza w ramach Inicjatywy Trójmorza

Inicjatywa Trójmorza (3SI) stanowi szansę na wzmocnienie współpracy gospodarczej w regionie Europy Środkowej – od wymiany handlowej i inwestycji po wspólne inicjatywy w zakresie kluczowych dla 3SI obszarów: transportu, energetyki i technologii cyfrowych. Równocześnie przed tą współpracą stoi wiele wyzwań. Zróżnicowane pozostaje znaczenie państw uczestniczących...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 748

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Rekordowa inflacja na Węgrzech i złe perspektywy na kolejne miesiące

W ciągu kilku miesięcy wzrost cen na Węgrzech z najniższego w Grupie Wyszehradzkiej (V4) stał się najwyższy w Unii Europejskiej. Jednocześnie ostatnie zmiany na rynku paliw, tj. zniesienie gwarantowanych cen tego surowca, doprowadzą do ich dalszego wzrostu. Dotychczasowa polityka gospodarcza prowadzona przez rząd Węgier nie wskazuje na to, by możliwe było sprostanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 747

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry: problemy z dostępnością paliw na stacjach

Na początku grudnia 2022 r. na Węgrzech wystąpił niedobór paliw na stacjach, co było efektem wielu czynników, tak o charakterze fundamentalnym dla międzynarodowego rynku paliw (pandemia COVID-19, wojna rosyjsko-ukraińska), jak i jednostkowym (polityka rządu tego państwa). Problemów z dostępnością można było uniknąć, ale obrano błędną strategię, podyktowaną...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 746

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Dania po wyborach parlamentarnych: długie negocjacje z happy endem

Pomimo tego, że 1 listopada 2022 r. w Danii odbyły się przyśpieszone wybory do jednoizbowego parlamentu (Folketingu), to dopiero 13 grudnia ogłoszono, że w sprawie nowego rządu zostało osiągnięte porozumienie. W trakcie krótkiej kampanii wyborczej premier Mette Frederiksen, stojąca na czele zwycięskiej centrolewicowej Socjaldemokracji, zapowiedziała stworzenie silnej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 745

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja w przededniu wejścia do strefy euro i strefy Schengen

Z początkiem stycznia 2023 r. Chorwacja ma przystąpić do strefy euro i strefy Schengen. Dla premiera Andreja Plenkovicia stanowi to ukoronowanie wieloletnich wysiłków oraz zakończenie wieloletniego planu politycznego. Zgodnie z jego założeniami Chorwacja powinna pogłębić proces integracji europejskiej we wspomnianych powyżej obszarach z dwóch powodów: chodzi o...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 744

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Format wyszehradzki powoli się „odmraża”

Po miesiącach planowanych szczytów Grupy Wyszehradzkiej (V4), które zostały odwołane bądź się nie odbyły, w ostatnim czasie doszło do serii spotkań w formacie prezydentów, premierów i szefów dyplomacji. Format wyszehradzki ewoluuje w kierunku luźniejszej współpracy, skoncentrowanej na perspektywie krótkoterminowej oraz tym, co „tu i teraz”. Pomimo deklaracji,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 743

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wzajemne oskarżenia i niebezpieczne manifestacje (cz. 4)

W ciągu ostatnich dni doszło do ponownej eskalacji napięcia w północnym Kosowie. Lokalni Serbowie uniemożliwili bowiem rozpoczęcie prac komisji wyborczych, powołanych przez władze Kosowa w celu przeprowadzenia zapowiedzianych na 18 grudnia 2022 r. nadzwyczajnych wyborów lokalnych w czterech gminach północnego Kosowa. Od 10 grudnia Serbowie blokują również część...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komenatrze IEŚ 742

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra na rozdrożu: kryzys polityczno-instytucjonalny

Kryzys polityczno-instytucjonalny w Czarnogórze nasilił się w 2022 r., zarówno po sierpniowym wotum nieufności wobec rządu Dritana Abazovicia, jak i po październikowych wyborach samorządowych, w których Demokratyczna Partia Socjalistów (DPS) straciła poparcie m.in. w Podgoricy. Ponadto parlament podjął próbę przeforsowania poprawek do Ustawy o kompetencjach...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 741

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Rosyjska dezinformacja i propaganda o „polskich najemnikach” walczących w Ukrainie po 24 lutego 2022 r.

Kontrofensywa wojsk ukraińskich na południu i wschodzie Ukrainy w sierpniu i wrześniu 2022 r. zbiegła się w czasie z intensyfikacją rosyjskich działań dezinformacyjnych i propagandowych, dotyczących aktywności zagranicznych „najemników” walczących po stronie ukraińskiej przeciwko Federacji Rosyjskiej. Szczególnie dużo miejsca poświęca się obecności...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 740

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska na miesiąc przed wyborami prezydenckimi

W dniach 13 i 14 stycznia 2023 r. w Republice Czeskiej po raz trzeci w głosowaniu powszechnym przeprowadzone zostaną wybory prezydenckie. Po zakończonym procesie weryfikacji zgłoszeń Ministerstwo Spraw Wewnętrznych Czech ogłosiło listę kandydatów, którzy spełnili formalne wymogi. Z dwudziestu dwóch zgłoszeń odrzuconych zostało trzynaście. Wśród pozostałych...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 739

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Barbara Jundo-Kaliszewska - Zespół Bałtycki

Wyzwania litewskiej i łotewskiej oświaty w dobie agresji Rosji na Ukrainę

Adaptacja uczniów z Ukrainy do litewskiego i łotewskiego systemu edukacji nie sprawiała do tej pory większych trudności. Zarówno Litwa, jak i Łotwa umożliwiły naukę w języku państwowym oraz ukraińskim. Jednocześnie agresja Rosji na Ukrainę dała impuls do zmian w kierunku likwidacji nauki w języku rosyjskim, których celem jest budowa tożsamości narodowej i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 738

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Komisja Europejska wstrzymuje fundusze dla Węgier

Wbrew oczekiwaniom węgierskiego rządu Komisja Europejska nie uruchomi w najbliższym czasie środków z Funduszu Odbudowy. Nie wystąpi też do Rady Unii Europejskiej o zakończenie procedury w ramach mechanizmu warunkowości. Oznacza to, że Węgry mogą nie otrzymać w kolejnych miesiącach nawet 13,5 mld EUR. To łączna kwota ujęta w Funduszu Odbudowy oraz Funduszu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 737

Piotr Oleksy | Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Trilog Polska – Rumunia – Turcja

W ostatnich miesiącach doszło do zacieśnienia współpracy w ramach trilogu Polska – Rumunia – Turcja. Format ten, łączący trzy największe państwa na wschodniej flance NATO, zyskał na znaczeniu po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Jego dalszy rozwój, pogłębienie współpracy oraz wymierne efekty są w dużej mierze zależne od stosunków Turcji z USA oraz polityki...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 736

Andrzej Szabaciuk | Marta Drabczuk - Zespół Wschodni

Rosyjska wojna na wyniszczenie. Zmasowane ataki na ukraińską infrastrukturę krytyczną i ich skutki

Sukcesy kontrofensywy ukraińskiej w obwodzie charkowskim i chersońskim, atak na Most Krymski oraz bazę rosyjskiej marynarki wojennej w Sewastopolu zbiegły się z intensyfikacją rosyjskich ataków wymierzonych w ukraińską infrastrukturę krytyczną. W ich efekcie miliony Ukraińców pozbawionych zostało dostępu do energii elektrycznej, ogrzewania i bieżącej wody....

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 735

Michał Paszkowski | Dominik Héjj - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Węgry: przygotowania do zimy z problemami w dostawach gazu ziemnego z Rosji

Sytuacja na rynku gazu ziemnego pozostaje w państwach Europy Środkowej napięta z uwagi na rosnące obawy związane z możliwością wstrzymania przez Rosję dostaw surowca gazociągiem Braterstwo przez terytorium Ukrainy. Jest to obok gazociągu TurkStream/BalkanStream jedyny obecnie funkcjonujący rosyjski kanał eksportowy. Całkowite wstrzymanie dostaw surowca miałoby...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 734

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: zmiany w Kodeksie wyborczym z perspektywą kolejnych wyborów parlamentarnych w tle

Chociaż Bułgaria znajduje się w politycznym impasie i stoi przed perspektywą pozostania bez większości koalicyjnej, co doprowadzi do kolejnych wyborów na wiosnę 2023 r., to głównym tematem politycznym stały się zmiany w Kodeksie wyborczym. W nich, jak w kalejdoskopie, przeplatają się problemy natury systemowej, głęboka konfrontacja polityczna między ugrupowaniami...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 733

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: porozumienie w kwestii tablic rejestracyjnych (cz. 3)

Narastająca groźba eskalacji kryzysu wokół tablic rejestracyjnych w północnym Kosowie doprowadziła do intensyfikacji wysiłków dyplomatycznych UE i USA na rzecz szybkiej deeskalacji napięcia między Serbią i Kosowem. Jakkolwiek stronom udało się ostatecznie doprowadzić do wypracowania porozumienia w sprawie rejestracji, Serbowie nadal nie powrócili do instytucji...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 732

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: „superwybory” samorządowe i ich wpływ na sytuację polityczną państwa

29 października 2022 r. na Słowacji odbyły się wybory samorządowe do władz ośmiu krajów i ponad 2,9 tys. gmin, miast i ich dzielnic. Po raz pierwszy elekcję na szczeblu regionalnym i komunalnym zorganizowano w jednym czasie, co miało przynieść oszczędności finansowe i przyczynić się do podniesienia frekwencji. Niefortunny okazał się jednak wybór terminu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 731

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Czarnomorska rozgrywka zbożowa

Porozumienie umożliwiające eksport ukraińskiej żywności z portów czarnomorskich przyczynia się do zmniejszania deficytu żywnościowego. Kwestia ta jest również elementem rozgrywki wokół zyskującego na znaczeniu Morza Czarnego, w której beneficjentami są wszystkie strony, tj. Ukraina, Rosja, Turcja i ONZ. W szczególny sposób wzrasta pozycja międzynarodowa Turcji,...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 730

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwa i Łotwa pod presją migracyjną ze strony Białorusi

Podobnie jak w przypadku Polski, w dalszym ciągu odnotowuje się próby nielegalnego przekroczenia granicy Litwy i Łotwy z Białorusią. Choć ich liczba jest znacznie niższa niż w roku ubiegłym, państwa te nie wykluczają dalszej presji migracyjnej i kontynuują umacnianie swoich granic. Dotychczasowa praktyka państw w stosunku do migrantów poddawana jest jednak krytyce...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 729

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kanada wobec wojny i międzynarodowego kryzysu bezpieczeństwa

Kanada jest jednym z najważniejszych podmiotów wspierających Ukrainę w wojnie obronnej przeciw Rosji. Obecny kryzys skłania to państwo do większego zaangażowania w kształtowanie ładu międzynarodowego. Wzrost aktywności oraz zmiany w polityce zagranicznej są widoczne na trzech płaszczyznach – militarnej, handlowej i energetycznej. Zwiększenie kanadyjskiej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 728

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: w poszukiwaniu formuły władzy

Chociaż od wyborów parlamentarnych minęło już ponad czterdzieści dni, do dzisiaj prezydent nie wręczył mandatu do utworzenia rządu zwycięskiej partii GERB. Przedłużający się okres administrowania krajem przez rząd techniczny Gyłyba Donewa stanowi istotną przeszkodę dla efektywnego funkcjonowania państwa. Brak możliwości znalezienia formuły koalicyjnej, która...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 727

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wyzwania instytucjonalne i sygnały deeskalacji (cz. 2)

Kolektywne opuszczenie stanowisk w rządzie i Zgromadzeniu Kosowa oraz lokalnej administracji, sądownictwie i policji w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów stanowi egzemplifikację kolejnego już wzrostu napięcia w relacjach między Serbią i Kosowem. Sytuacja ta skutkuje koniecznością przeprowadzenia przedterminowych wyborów na stanowiska...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 726

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Słowenii: zwycięstwo centrolewicy

Zwycięstwo Natašy Pirc Musar oznacza przejęcie pełni władzy przez obóz centrolewicowy o silnym nastawieniu ekologicznym. Fakt, że kandydat koalicji rządzącej – Milan Berglez – zdobył zaledwie 15% głosów, świadczy o negatywnej percepcji istniejącego systemu partyjnego, szczególnie wśród wyborców lewicowych i centrowych. Wysokie notowania kandydata prawicy...

Więcej →