Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 786

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Inwazja Rosji na Ukrainę: długoterminowe konsekwencje dla Arktyki

Inwazja Rosji na Ukrainę przyniosła szereg konsekwencji również dla regionów oddalonych od konfliktu. Jednym z takich obszarów jest Arktyka, obejmująca m.in. północną część państw nordyckich. W ramach Rady Arktycznej (RA) współpraca polityczna z Rosją została tymczasowo wstrzymana, a część prac samej Rady powinna zostać wznowiona po objęciu przewodnictwa...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 778

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Nowe kanały dostaw paliw na Ukrainę w okresie wojny

W związku z trwającą wojną rosyjsko-ukraińską zmianie uległy zarówno główne kanały transportu paliw na Ukrainę, jak i najważniejsi partnerzy tego państwa. Do niedawna duża część produktów paliwowych pochodziła z Białorusi, Rosji oraz Litwy, natomiast w obecnych uwarunkowaniach geopolitycznych rośnie znaczenie dostaw paliw z innych kierunków, a więc z...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 775

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Obniżenie rangi stosunków dyplomatycznych między Estonią i Rosją

Estonia zażądała zmniejszenia liczby członków rosyjskiej misji dyplomatycznej w Tallinie, powołując się na zasadę równowagi w wielkości przedstawicielstw. W odpowiedzi 23 stycznia 2023 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rosji ogłosiło, że wycofuje swojego ambasadora z Tallina i obniża rangę stosunków dyplomatycznych. Odtąd oba państwa będą reprezentowane...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 761

Michał Paszkowski | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Nadmiarowe zyski firm naftowych: rozwiązania wprowadzone w państwach Europy Środkowej

Wiele europejskich przedsiębiorstw energetycznych działających w sektorach ropy naftowej, gazu ziemnego oraz węgla w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy uzyskiwało znaczne dochody finansowe. W tej sytuacji UE zdecydowała się na interwencję w postaci tzw. składki solidarnościowej, czyli podatku nałożonego na nadmiarowe zyski tych przedsiębiorstw. W zamierzeniu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 758

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Prezydencja Szwecji w Radzie Unii Europejskiej: priorytety w cieniu wojny rosyjsko-ukraińskiej

1 stycznia 2023 r. Szwecja po raz trzeci objęła półroczne przewodnictwo w Radzie Unii Europejskiej. Decydujący wpływ na obecną prezydencję i jej główne zadania ma inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. W tym okresie Szwecja skoncentruje się na czterech obszarach priorytetowych. Prezydencja będzie również stanowiła wyzwanie dla nowego centroprawicowego gabinetu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 757

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Wsparcie dla rosyjskiej emigracji politycznej kontra bezpieczeństwo państw bałtyckich

Anulowanie prawa do nadawania rosyjskiej niezależnej stacji telewizyjnej „TV Deszcz”, która ze względów politycznych zawiesiła działalność w Rosji, a następnie wznowiła pracę na Łotwie, wpisuje się w debatę na temat bezpieczeństwa i tożsamości narodowej państw bałtyckich. Państwa bałtyckie, podobnie jak Polska, należą do grona, które wspiera procesy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 756

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Niezależność „niezależnych” mediów rosyjskich na Łotwie

Na początku grudnia 2022 r. rosyjska niezależna stacja telewizyjna „TV Deszcz”, która od lipca kontynuowała na Łotwie swoją działalność, utraciła koncesję w tym państwie. Decyzję taką podjęła Krajowa Rada Mediów Elektronicznych (NEPLP), powołując się na porządek publiczny i względy bezpieczeństwa. Wzbudziło to sprzeciw zarówno dziennikarzy, którzy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 753

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Kazachstan: wątpliwe źródło dostaw ropy naftowej do rafinerii w Europie Środkowej

Wejście w życie w dniu 5 grudnia 2022 r. sankcji Unii Europejskiej wobec Rosji, które uniemożliwiają import drogą morską ropy naftowej z tego państwa, wymusiło na rafineriach w Europie, w tym z państw Europy Środkowej, poszukiwanie alternatywnych gatunków, m.in. z Kazachstanu. Na dostawy surowca z tego państwa liczą rafinerie w Niemczech, jednak kierunek importu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Kometarze IEŚ 750

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Rok 2023: prognozy gospodarcze dla państw Europy Środkowej

Wyraźne wyhamowanie wzrostu gospodarczego stanowić będzie istotne wyzwanie dla środkowoeuropejskich gospodarek w 2023 r. Państwa regionu wciąż borykać się będą z ekonomicznymi skutkami kryzysu wywołanego pandemią COVID-19 oraz energetycznego, związanego z wojną rosyjsko-ukraińską. Prognozy Komisji Europejskiej przewidują wyraźny spadek dynamiki PKB we wszystkich...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 749

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Nowe szanse rozwoju dla Europy Środkowej: współpraca gospodarcza w ramach Inicjatywy Trójmorza

Inicjatywa Trójmorza (3SI) stanowi szansę na wzmocnienie współpracy gospodarczej w regionie Europy Środkowej – od wymiany handlowej i inwestycji po wspólne inicjatywy w zakresie kluczowych dla 3SI obszarów: transportu, energetyki i technologii cyfrowych. Równocześnie przed tą współpracą stoi wiele wyzwań. Zróżnicowane pozostaje znaczenie państw uczestniczących...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 747

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry: problemy z dostępnością paliw na stacjach

Na początku grudnia 2022 r. na Węgrzech wystąpił niedobór paliw na stacjach, co było efektem wielu czynników, tak o charakterze fundamentalnym dla międzynarodowego rynku paliw (pandemia COVID-19, wojna rosyjsko-ukraińska), jak i jednostkowym (polityka rządu tego państwa). Problemów z dostępnością można było uniknąć, ale obrano błędną strategię, podyktowaną...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 746

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Dania po wyborach parlamentarnych: długie negocjacje z happy endem

Pomimo tego, że 1 listopada 2022 r. w Danii odbyły się przyśpieszone wybory do jednoizbowego parlamentu (Folketingu), to dopiero 13 grudnia ogłoszono, że w sprawie nowego rządu zostało osiągnięte porozumienie. W trakcie krótkiej kampanii wyborczej premier Mette Frederiksen, stojąca na czele zwycięskiej centrolewicowej Socjaldemokracji, zapowiedziała stworzenie silnej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 739

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Barbara Jundo-Kaliszewska - Zespół Bałtycki

Wyzwania litewskiej i łotewskiej oświaty w dobie agresji Rosji na Ukrainę

Adaptacja uczniów z Ukrainy do litewskiego i łotewskiego systemu edukacji nie sprawiała do tej pory większych trudności. Zarówno Litwa, jak i Łotwa umożliwiły naukę w języku państwowym oraz ukraińskim. Jednocześnie agresja Rosji na Ukrainę dała impuls do zmian w kierunku likwidacji nauki w języku rosyjskim, których celem jest budowa tożsamości narodowej i...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 735

Michał Paszkowski | Dominik Héjj - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Węgry: przygotowania do zimy z problemami w dostawach gazu ziemnego z Rosji

Sytuacja na rynku gazu ziemnego pozostaje w państwach Europy Środkowej napięta z uwagi na rosnące obawy związane z możliwością wstrzymania przez Rosję dostaw surowca gazociągiem Braterstwo przez terytorium Ukrainy. Jest to obok gazociągu TurkStream/BalkanStream jedyny obecnie funkcjonujący rosyjski kanał eksportowy. Całkowite wstrzymanie dostaw surowca miałoby...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 730

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litwa i Łotwa pod presją migracyjną ze strony Białorusi

Podobnie jak w przypadku Polski, w dalszym ciągu odnotowuje się próby nielegalnego przekroczenia granicy Litwy i Łotwy z Białorusią. Choć ich liczba jest znacznie niższa niż w roku ubiegłym, państwa te nie wykluczają dalszej presji migracyjnej i kontynuują umacnianie swoich granic. Dotychczasowa praktyka państw w stosunku do migrantów poddawana jest jednak krytyce...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 725

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Nie pierwszej młodości. Młodzi ludzie w Europie Środkowej

Ponad 16 mln obywateli państw Europy Środkowej to osoby w wieku 15-29 lat. Stanowią one niespełna 16% populacji, czyli mniej niż wynosi średnia w Unii Europejskiej. Spadek odsetka młodych ludzi wyraźnie nasilił się w ostatnich latach i – wedle prognoz – utrzyma się w kolejnych. Zmiany w strukturze wiekowej ludności stanowią tym samym istotne wyzwanie dla państw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 724

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Finlandia: nowe kierunki dostaw gazu ziemnego w dobie wojny rosyjsko-ukraińskiej

Wstrzymanie przez Rosję dostaw gazu ziemnego do Finlandii w maju 2022 r. wymusiło potrzebę zmiany kierunków importu tego surowca. Istotną rolę w jego pozyskiwaniu i wypełnianiu luki po gazie ziemnym z Rosji odgrywają gazociąg Balticconnector oraz terminal LNG w Haminie, który funkcjonuje od października 2022 r. Pomimo dużych zdolności importowych rząd Finlandii...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 723

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Szwecja: wyzwania przed nowym rządem centroprawicowym

Pięć tygodni po wyborach parlamentarnych z 11 września 2022 r. parlament Szwecji wyraził zgodę na utworzenie centroprawicowego rządu koalicyjnego, na czele którego stanął Ulf Kristersson. Podstawą działań rządu będzie szczegółowa umowa koalicyjna, tzw. porozumienie z Tidö, zawarta pomiędzy trzema partiami koalicji a Szwedzkimi Demokratami, którzy nie weszli w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 720

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa po wyborach: priorytety polityki energetyczno-klimatycznej

Miesiąc po wyborach parlamentarnych na Łotwie trzy ugrupowania polityczne prowadzące rozmowy w sprawie utworzenia koalicji rządowej – Nowa Jedność, Zjednoczona Lista i Sojusz Narodowy – podpisały memorandum o współpracy, wyznaczające najważniejsze kierunki polityki nowego rządu. To przede wszystkim wzmocnienie bezpieczeństwa, integracja społeczna oraz dążenie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 712

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Litewska solidarność z Ukrainą

Litwa od początku rosyjskiej inwazji pozostaje jednym z wiodących państw pod względem wsparcia dla Ukrainy. To wymierna, liczona w setkach milionów euro, pomoc militarna, humanitarna i finansowa pogrążonemu w wojnie państwu oraz uciekającym z niego uchodźcom. Na arenie międzynarodowej słyszalny jest także litewski głos sprzeciwu wobec agresora, wyrażający się w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 711

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kościoły prawosławne Patriarchatu Moskiewskiego w państwach bałtyckich wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę

18 maja 2022 r. premier Litwy wystosowała prośbę do patriarchy Konstantynopola o odłączenie Litewskiego Kościoła Prawosławnego od Patriarchatu Moskiewskiego. Następnie 8 września łotewska Saeima przyjęła ustawę o uniezależnieniu się Łotewskiego Kościoła Prawosławnego. Z kolei 12 października zwierzchnik Estońskiego Kościoła Prawosławnego został...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 707

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Zaprzeczenie konkurencji: derogacja na import ropy naftowej dla rafinerii w Burgas w Bułgarii

Ze względu na wprowadzanie kolejnych sankcji na Rosję w związku z jej atakiem zbrojnym na Ukrainę duże kontrowersje nadal budzi przyznane kilka miesięcy temu Bułgarii zezwolenie na kontynuowanie dostaw ropy naftowej drogą morską z Rosji. Uzyskanie derogacji od przepisów do końca 2024 r. nie było zasadne, biorąc pod uwagę uwarunkowania technologiczne oraz...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 703

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Vivat Academia, vivant professores! Szkolnictwo wyższe w Europie Środkowej

Rozpoczyna się rok akademicki 2022/2023, który dla uczelni w Europie Środkowej będzie z pewnością rokiem wyzwań. Do tych długotrwałych, czyli malejącej liczby studentów, trudności z dostosowaniem kształcenia do współczesnego rynku pracy oraz słabej pozycji w światowych rankingach akademickich, dochodzą nowe – związane z trudną sytuacją gospodarczą oraz...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 697

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Deficyt demokracji: przewidywana niska frekwencja w wyborach na Łotwie

Niska frekwencja jest istotnym problemem wielu europejskich systemów wyborczych, w tym łotewskiego. Łotwa należy do państw o stosunkowo niskim zaangażowaniu obywateli w życie polityczne kraju, ponadto spadającym z każdymi kolejnymi wyborami do Saeimy. W ostatnich wyborach parlamentarnych udział wzięło 55% uprawnionych, co jest najniższym wynikiem od czasu odzyskania...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 694

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Słowacja: pandemia zwiększyła ubóstwo i zachwiała polityczną stabilność

Podczas gdy większość państw Europy Środkowej nawet w trudnym czasie pandemii COVID-19 skutecznie zwalczała ubóstwo i wykluczenie społeczne, na Słowacji problem ten się pogłębił. Równocześnie był to burzliwy okres w słowackiej polityce, z wyraźnym spadkiem poparcia dla rządu. Ubóstwo w czasie pandemii. We wrześniu Eurostat opublikował nowe dane w zakresie...

Więcej →