Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1003

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Inwestycje niemieckiego sektora zbrojeniowego na Węgrzech (cz. 2)

Pełnoskalowa wojna rosyjsko-ukraińska spowodowała wzrost zamówień w sektorze zbrojeniowym i unaoczniła trudności w przestawieniu produkcji na tryb wojenny. Niemieckie firmy tego sektora, pomimo swojej niekwestionowanej wysokiej pozycji na rynku globalnym, szukają możliwości zwiększenia zdolności wytwórczych. Potrzeba ta zbiegła się z założeniami polityki...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1002

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Inwestycje niemieckiego sektora zbrojeniowego na Węgrzech (cz. 1)

Pełnoskalowa wojna rosyjsko-ukraińska spowodowała wzrost zamówień w sektorze zbrojeniowym i unaoczniła trudności w przestawieniu produkcji na tryb wojenny. Niemieckie firmy tego sektora, pomimo swojej niekwestionowanej wysokiej pozycji na rynku globalnym, szukają możliwości zwiększenia zdolności wytwórczych. Potrzeba ta zbiegła się z założeniami polityki...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1001

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Kompetencje państw członkowskich UE w debacie politycznej Republiki Czeskiej

Trwające od 2022 r. prace nad zmianami w traktatach UE, zdynamizowane przez pełnoskalową agresję Rosji na Ukrainę, pogłębiły toczącą się w państwach członkowskich UE debatę na temat ich kompetencji. Zjawisko to nabrało szczególnego znaczenia po 25 października 2023 r., kiedy Komisja Spraw Konstytucyjnych Parlamentu Europejskiego (AFEC) przyjęła sprawozdanie, w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1000

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wpływ wojny rosyjsko-ukraińskiej na dostawy ropy naftowej do Bułgarii i Rumunii

Wojna rosyjsko-ukraińska przeorientowała sektor rafineryjny na obszarze Europy Środkowej, w tym także w Bułgarii oraz Rumunii. Funkcjonujące w tych państwach zakłady przez lata importowały dużą ilość surowca z Federacji Rosyjskiej. Zmiana uwarunkowań międzynarodowych przyczyniła się do aktywizacji działań na rzecz dywersyfikacji źródeł dostaw ropy naftowej....

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 999

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Zbrojna konfrontacja w północnym Kosowie: deklaracje i dwuznaczności (cz. 2)

24 września 2023 r. w okolicy wsi Banjska/Banjskë w północnym Kosowie doszło do kilkugodzinnej wymiany ognia między serbskim oddziałem paramilitarnym a Policją Kosowa. Władze w Prisztinie stwierdziły, że za działaniami paramilitarystów stoją najwyższe władze Serbii i oskarżyły decydentów w Belgradzie o bezprawną agresję oraz akt terrorystyczny, wymierzony w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 998

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Zbrojna konfrontacja w północnym Kosowie (cz. 1)

24 września 2023 r. w okolicy wsi Banjska/Banjskë w północnym Kosowie doszło do wymiany ognia między serbskim oddziałem paramilitarnym a Policją Kosowa. Wydarzenie to wywołało poważne zaniepokojenie społeczności międzynarodowej. Dzięki zaangażowaniu państw Zachodu i obecności w Kosowie wielonarodowych sił wojskowych KFOR po kilkunastu godzinach największy od...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 997

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Rząd Milojko Spajicia w Czarnogórze

31 października parlament przegłosował powołanie 44. rządu w Czarnogórze. Na jego czele stanął lider zwycięskiej partii Ruch Europa Teraz – Milojko Spajić. Do priorytetów nowej władzy należy zaliczyć przede wszystkim: poprawę jakości życia obywateli, przeprowadzenie reform gospodarczych oraz wymiaru sprawiedliwości, pogłębienie współpracy w ramach NATO, a...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 996

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Gdy wszyscy zwyciężają. Wybory władz lokalnych w Mołdawii

Wynik wyborów władz lokalnych nie wpłynie na układ sił na mołdawskiej scenie politycznej w perspektywie krótkoterminowej. Paradoksalnie rezultat ten pozwala ogłosić sukces każdej z liczących się sił politycznych. W okresie przedwyborczym obóz władzy zdołał znacząco ograniczyć wpływy prorosyjskiego oligarchy Ilana Șora, nie udało się jednak ich...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 995

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: czwarty rząd Roberta Ficy

25 października 2023 r. prezydent Słowacji Zuzana Čaputová wręczyła nominacje członkom nowego koalicyjnego rządu z udziałem zwycięskiej partii Smer-SSD oraz przedstawicieli Hlas-SD i Słowackiej Partii Narodowej (SNS). Premierem po raz czwarty został lider Smer-SSD Robert Fico. Gabinet liczy czterech wicepremierów i 16 ministrów. Kolejny 17. minister zostanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 994

Marlena Gołębiowska | Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Międzynarodowa konkurencyjność gospodarek: państwa bałtyckie

Konkurencyjność stanowi kluczowy element strategii rozwojowej Unii Europejskiej. We wszystkich państwach bałtyckich obserwowane jest obecnie jej istotne osłabienie za sprawą przede wszystkim czynników zewnętrznych, na które państwa te jako małe i otwarte gospodarki mają ograniczony wpływ. Równocześnie jednak Litwa, Łotwa i Estonia nie ustają w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 993

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Niepewna przyszłość projektu terminalu LNG w Skulte

Od 2016 r. na Łotwie są podejmowane działania na rzecz budowy terminalu LNG w Skulte, ale ostatnie decyzje rządu w Rydze powodują, że realizacja inwestycji jest niepewna. Nawet uszkodzenie na początku października 2023 r. gazociągu Balticconnector, łączącego system gazowy Estonii i Finlandii, nie wpłynęło na zmianę podejścia rządu Łotwy do sprawy terminalu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 992

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Iran w polityce zagranicznej Białorusi

W polityce zagranicznej Białorusi Iran przez wiele lat odgrywał rolę sojusznika reprezentującego zbliżone do Mińska „stanowisko w istotnych kwestiach międzynarodowych”. W 2023 r. doszło do istotnego rozwoju współpracy, która koncentruje się przede wszystkim na sektorze wojskowym. Należy się spodziewać, że ten rodzaj współpracy będzie dominował na linii...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 991

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Minister obrony Ukrainy i jego otoczenie

We wrześniu 2023 r. rozpoczęła się zakrojona na szeroką skalę reorganizacja Ministerstwa Obrony Ukrainy. Powołanie na stanowisko ministra obrony Rustema Umierowa, doświadczonego ekonomisty i polityka, miało w opinii władz zapewnić skuteczniejsze zarządzanie resortem i powstrzymać falę krytyki pod jego adresem. Późniejsze zmiany personalne, które zaszły...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 990

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Bliskowschodnie problemy Ukrainy

Mimo że eskalacja konfliktu izraelsko-palestyńskiego nie zahamuje znacząco zachodniej, zwłaszcza amerykańskiej, pomocy wojskowej dla Ukrainy, państwo to znalazło się jednak w trudnym położeniu. Jeśli poprze Izrael, stanie się obiektem krytyki świata arabskiego – co wykorzysta propagandowo Rosja. Z kolei nie popierając Izraela, naraża się na pogorszenie relacji z...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 989

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Rail Baltica nabiera tempa

Na podstawie umowy z 18 października 2023 r. spółka joint venture RB Rail SA otrzyma dodatkowe 928 mln euro dofinansowania z Funduszu „Łącząc Europę”, z przeznaczeniem na realizację projektu Rail Baltica. To kolejny zastrzyk finansowy dla tej inwestycji, której koszty, według prognoz, znacznie przekroczą początkowo szacowaną wartość – 5,8 mld euro....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 988

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Prognozy gospodarcze dla państw Europy Środkowej należących do strefy euro. Najważniejsze wyzwania i trendy w latach 2023-2024

Państwa Europy Środkowej należące do strefy euro będą musiały zmierzyć się w kolejnych latach z różnorodnymi wyzwaniami gospodarczymi. Niepewność geopolityczna, spowodowana wojną Rosji z Ukrainą, globalne napięcia gospodarcze oraz inflacja stanowią główne czynniki wpływające na gospodarki tego regionu, które wykazują zróżnicowane trajektorie wzrostu....

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 987

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Rumunia zacieśnia współpracę z Ukrainą

Rumunia i Ukraina osiągnęły nieznany do tej pory stopień wzajemnego zrozumienia. Państwa te zdołały ułożyć relacje w najbardziej drażliwych kwestiach, takich jak problem importu produktów rolnych oraz prawa mniejszości narodowych. Tworzy to podstawy do rozwoju stabilnej architektury bezpieczeństwa w tej części regionu czarnomorskiego. Efektem zbliżenia jest...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 986

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Wybory samorządowe w Bułgarii. Walka formalnych koalicjantów

29 października 2023 r. w Bułgarii odbędą się wybory samorządowe. Mają one kluczowe znaczenie dla ugrupowań politycznych, które obecnie tworzą rząd rotacyjny Denkow-Gabriel. Ich wyniki nie tylko będą stanowiły ocenę polityczną ze strony wyborców dla osobliwej formuły współpracy między głównymi rywalami, tj. GERB oraz koalicją Kontynuujemy Zmianę –...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 985

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania organizatorem szczytu państw Procesu Berlińskiego

16 października 2023 r. w Tiranie odbył się szczyt państw Procesu Berlińskiego. W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele Unii Europejskiej, przywódcy państw członkowskich UE oraz państw Bałkanów Zachodnich. Główny temat rozmów stanowiły zagadnienia gospodarcze, poruszono również kwestię napiętej sytuacji w północnej części Kosowa. Albania została wybrana...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 984

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Rosyjska mobilizacja na okupowanych obszarach Ukrainy

Od początku rosyjskiego ataku na Ukrainę władze Rosji prowadzą represyjną politykę wobec mieszkańców obszarów okupowanych przez rosyjskie wojska. Polityka ta dotknęła już w 2014 r. mieszkańców Krymu i kontrolowanej części Donbasu, a od 2022 r. także części obwodów chersońskiego i zaporoskiego. Jednym z przejawów takich działań jest przymusowa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 983

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Bezpieczeństwo energetyczne Kosowa: założenia polityki energetycznej i kluczowe wyzwania energetyczne (cz. 2)

W subregionie Bałkanów Zachodnich Kosowo pozostaje państwem w największym stopniu zależnym od węgla w procesie wytwarzania energii elektrycznej. Skala tej zależności, zapóźnienia modernizacyjne i inwestycyjne w sektorze energetycznym oraz niekorzystne uwarunkowania infrastrukturalne prowadzą do wniosku, że pomimo ambitnych planów rozwoju kosowskiej energetyki w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 982

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Trajektorie wzrostu gospodarczego Europy Środkowej: mozaika reakcji na kryzysy

W ciągu zaledwie trzech lat region Europy Środkowej przeszedł od wyraźnej recesji gospodarczej przez dynamiczne odbicie do ponownego spowolnienia. Zmienność koniunktury uwidoczniła wrażliwość tego regionu na zmiany w międzynarodowym otoczeniu, ale równocześnie ujawniła pewne różnice między poszczególnymi państwami. Wynikały one zarówno z ich zdolności do...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 981

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Przemysł zbrojeniowy i wsparcie militarne Republiki Czeskiej wobec Ukrainy

Potencjał przemysłu zbrojeniowego Republiki Czeskiej stał się jednym z istotnych elementów zachodniego wsparcia wojskowego względem Ukrainy. Składają się na niego zarówno produkcja, jak też serwis i naprawa uzbrojenia oraz dostawy amunicji, które są wykorzystywane przez Siły Zbrojne Ukrainy. Znaczenie Republiki Czeskiej dla przetrwania państwa ukraińskiego...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 980

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Bezpieczeństwo energetyczne Kosowa: struktura bilansu energetycznego i baza surowcowa (cz. 1)

W przypadku Kosowa węgiel jest jedynym paliwem kopalnym o wysokim stopniu rozpoznania. Państwo to nie posiada zasobów ropy naftowej ani gazu ziemnego. Potencjał energetyczny Kosowa uzupełniają odnawialne źródła energii, tj. biomasa, energia wodna, energia wiatrowa i energia słoneczna. Charakterystycznym elementem struktury wytwarzania energii elektrycznej w Kosowie jest...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 978

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Imperatyw rozszerzenia. Unia Europejska między historyczną szansą a ryzykiem kryzysu (część 2)

Dyskusja o rozszerzeniu Unii Europejskiej zyskała nową dynamikę. Przyjęcie kolejnych członków z Europy Wschodniej i Bałkanów Zachodnich jest obecnie przedstawiane jako strategiczna konieczność. Wzmocniło to oczekiwania państw kandydujących, natomiast wśród państw członkowskich wzbudziło debatę o nieodzowności reform instytucjonalnych. Kluczowe decyzje odnośnie...

Więcej →