Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1117

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Odstraszanie nuklearne na wschodniej flance NATO

Państwa Sojuszu Północnoatlantyckiego od 2014 r. skupiają swoje wysiłki na zabezpieczaniu tzw. wschodniej flanki. Dotychczas działania te były pozbawione elementów odstraszania nuklearnego. Brak możliwości efektywnego politycznego oddziaływania na NATO sprawia jednak, że Rosja coraz częściej posługuje się „szantażem atomowym”. Wobec tych uwarunkowań coraz...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1116

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Wizyta Jana Lipavskiego w Budapeszcie

26 kwietnia 2024 r. minister spraw zagranicznych Republiki Czeskiej Jan Lipavský spotkał się w Budapeszcie ze swoim węgierskim odpowiednikiem, Péterem Szijjártó. Rozmowy polityków skoncentrowały się na kwestiach bezpieczeństwa w Europie. Lipavský wyraził wsparcie dla Ukrainy i potępił rosyjski imperializm, z kolei Szijjártó skupił się na problemach Unii...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1115

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Premier Republiki Czeskiej w Stanach Zjednoczonych: zacieśnienie współpracy i inwestycje

W dniach 15-16 kwietnia 2024 r. premier Republiki Czeskiej Petr Fiala (ODS) odbył wizytę w Stanach Zjednoczonych, gdzie spotkał się z prezydentem Joe Bidenem w Białym Domu. Premier odwiedził ponadto Kongres, siedzibę CIA oraz Instytut Hudsona. Jednym z tematów przewodnich wizyty były kwestie dotyczące polityki bezpieczeństwa, w tym stosunków transatlantyckich, wojny w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1114

Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Chińska dyplomacja w Europie Środkowej: perspektywa wizyty Xi Jinpinga na Węgrzech

Na początku maja 2024 r. sekretarz generalny KP Chin Xi Jinping odbędzie serię wizyt w państwach Europy. Uda się do Paryża, Belgradu oraz Budapesztu. Xi Jinping wielokrotnie spotykał się już z premierem Węgier Viktorem Orbánem, ostatni raz w październiku 2023 r., podczas Trzeciego Forum Współpracy Międzynarodowej Pasa i Szlaku. Węgierski rząd konsekwentnie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1113

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Import surowców i paliw z USA do Polski oraz państw bałtyckich

Agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę sprawiła, że Polska, Litwa, Łotwa oraz Estonia zrezygnowały z dostaw surowców energetycznych i paliw z Federacji Rosyjskiej, a powstała luka została uzupełniona przez import z innych kierunków, w tym ze Stanów Zjednoczonych Ameryki. Współpraca z USA wpływa na bezpieczeństwo energetyczne oraz ma znaczenie polityczne z uwagi na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1112

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

System obrony cywilnej na Łotwie

Ze względu na agresywne działania Rosji w regionie Europy Środkowej i Wschodniej, a w szczególności trwającą wojnę rosyjsko-ukraińską, system obrony cywilnej na Łotwie uległ istotnym zmianom. Zintensyfikowano działania w zakresie budowy i adaptacji schronów oraz informowania ludności o zagrożeniach. Obecnie do największych wyzwań przy tworzeniu skutecznego modelu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1111

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Równouprawnienie płci w polityce zagranicznej państw skandynawskich w trakcie wojny Rosji z Ukrainą

Równouprawnienie płci jest jednym z charakterystycznych składników systemów społeczno-politycznych państw skandynawskich, wpływającym również na ich politykę zagraniczną. W największym stopniu było to widoczne w Szwecji, która w 2014 r. przedstawiła założenia feministycznej polityki zagranicznej (FPZ). Jednak wraz z rozpoczęciem inwazji Rosji na Ukrainę...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1110

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Rosja wycofuje wojska z Górskiego Karabachu

W wyniku rosyjsko-azerbejdżańskich ustaleń na wysokim szczeblu 17 kwietnia 2024 r. rozpoczęło się wycofywanie rosyjskiego kontyngentu sił pokojowych z Górskiego Karabachu. Informację potwierdził rzecznik prezydenta Rosji Dmitrij Pieskow. Warto zauważyć, że wydarzyło się to na kilka dni przed roboczą wizytą prezydenta Azerbejdżanu Ilhama Alijewa w Moskwie (22...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1109

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Dalsze zmiany przepisów mobilizacyjnych w Ukrainie

16 kwietnia 2024 r. prezydent Wołodymyr Zełenski podpisał kolejną ustawę wprowadzającą zmiany w procedurze mobilizacyjnej oraz służbie wojskowej. Nastąpiło to po wielu miesiącach ożywionej i budzącej ogromne emocje społeczne dyskusji na ten temat. Nowe przepisy określają szczegółowo, kto jest objęty obowiązkiem mobilizacyjnym, kto został zwolniony, na jakie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1108

Agata Domachowska | Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Chorwacja: zwycięstwo HDZ w wyborach parlamentarnych

17 kwietnia 2024 r. w Chorwacji odbyły się wybory parlamentarne. Krótką kampanię wyborczą zdominowały ostre personalne polemiki między przewodniczącym HDZ, premierem Andrejem Plenkoviciem i formalnie bezpartyjnym prezydentem Zoranem Milanoviciem, który aktywnie uczestniczył w kampanii wyborczej, wspierając opozycyjną SDP. Zgodnie z przewidywaniami zwycięzcą wyborów...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1107

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Gagauzja – rosyjskie narzędzie destabilizacyjne

Władze Autonomii Gagauskiej wykazują postawy otwarcie prorosyjskie i dążą do pogłębienia relacji z Federacją Rosyjską. W trakcie wizyt przedstawicieli władz Republiki Mołdawii w regionie organizowane są protesty. Gagauzja, kontrolowana przez grupę polityczną Ilana Șora, stała się najważniejszym z rosyjskich narzędzi, wykorzystywanych do destabilizacji sytuacji w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1106

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Protesty w Tbilisi. Gruziński parlament zatwierdził ustawę o „zagranicznych agentach”

17 kwietnia 2024 r. parlament Gruzji zatwierdził w pierwszym czytaniu projekt ustawy „O przejrzystości wpływów zagranicznych”, zwany potocznie ustawą „o zagranicznych agentach”. Dokument poparło 83 posłów rządzącej partii Gruzińskie Marzenie. Opozycja nie wzięła udziału w głosowaniu. Prezydent Gruzji Salome Zurabiszwili oświadczyła, że z pewnością...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1105

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Trójkąt Weimarski: nowy – stary horyzont współpracy

Trójkąt Weimarski, platforma współpracy pomiędzy Francją, Niemcami i Polską, zyskuje na znaczeniu jako forum dialogu o kwestiach bezpieczeństwa w Europie. Ostatnie spotkania tego formatu pokazują determinację w dążeniu do wzmocnienia trójstronnej współpracy, także poprzez rozszerzanie działań na nowe obszary, takie jak m.in. ochrona przed dezinformacją czy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1104

Agata Domachowska | Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Nadchodzące wybory prezydenckie w Macedonii Północnej

24 kwietnia 2024 r. w Macedonii Północnej odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich, a dwa tygodnie później – 8 maja – ewentualna (choć bardzo prawdopodobna) druga tura. Tego samego dnia odbędą się również wybory parlamentarne. W trwającej obecnie kampanii wyborczej aż siedmiu kandydatów rywalizuje ze sobą o uzyskanie jak najszerszego poparcia wśród...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1103

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wojna na Ukrainie: działania Kijowa na rzecz zapewnienia dostępności paliw

Trwająca od 2022 r. wojna doprowadziła do istotnego przeobrażenia rynku energetycznego Ukrainy. Rząd w Kijowie pod koniec 2023 r. wprowadził rozwiązania mające na celu wzmocnienie bezpieczeństwa energetycznego państwa poprzez stworzenie systemu zapasów ropy naftowej i paliw. Prace nad odpowiednią ustawą trwały przez lata, ale dopiero wojna oraz uzyskanie przez...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1102

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Inicjatywa Trójmorza po szczycie w Wilnie: po pierwsze bezpieczeństwo

W dniu 11 kwietnia 2024 r. w Wilnie odbył się 9. Szczyt Inicjatywy Trójmorza (3SI). 3SI to zainicjowany w 2016 r. format współpracy regionalnej, rozwijany przez przywódców państw Europy Środkowej. Kluczowym celem tej inicjatywy jest stymulowanie rozwoju infrastruktury energetycznej, transportowej i cyfrowej. W 3SI uczestniczy obecnie 13 państw członkowskich UE, które...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1101

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kolejny rząd techniczny

9 kwietnia 2024 r. został zaprzysiężony rząd techniczny, na czele którego stanął dotychczasowy szef Najwyższej Izby Kontroli Dimitar Gławczew. Zadaniem rządu jest sprawne zorganizowanie przyśpieszonych wyborów parlamentarnych, które odbędą się 9 czerwca razem z wyborami do Parlamentu Europejskiego. Rozpad większości parlamentarnej. Utworzenie rządu technicznego...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1100

Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Talpra Magyarok – nowa partia opozycyjna na Węgrzech

15 marca 2024 r., w dniu państwowego święta upamiętniającego rocznicę węgierskiego powstania narodowego, Péter Magyar, przez lata pozostający w bliskich relacjach z partią Fidesz, ogłosił powołanie partii o nazwie Talpra Magyarok, w dosłownym tłumaczeniu – „Powstańcie Węgrzy”. Nowa partia na węgierskiej scenie politycznej deklaruje walkę z korupcją,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1099

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Peter Pellegrini nowym prezydentem Słowacji

6 kwietnia 2024 r. na Słowacji odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, w której udział wzięli: startujący jako niezależny kandydat były szef słowackiej dyplomacji Ivan Korčok oraz obecny marszałek parlamentu i lider współtworzącej koalicję rządową partii Hlas-SD Peter Pellegrini. Ostatecznie zwycięzcą wyścigu wyborczego okazał się P. Pellegrini, na...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1098

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Wyścig z czasem. Powolne zmiany przepisów mobilizacyjnych w Ukrainie

Kwestia mobilizacji jest jednym z kluczowych problemów, z jakimi władze Ukrainy mierzą się w ostatnich miesiącach. Opracowanie nowych zasad powoływania pod broń obywateli budzi ogromne emocje społeczne, w dużej mierze wynikające z obaw dotyczących skali nowego etapu mobilizacji. Władze Ukrainy, forsując konieczne zmiany, starają się zminimalizować koszty polityczne...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1097

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Wojna wkracza do Rosji. Casus Biełgorodu

Od dłuższego czasu pełnowymiarowa wojna toczy się także na terenie Rosji. Symbolem tego stanu rzeczy jest położony 45 km od granicy z Ukrainą Biełgorod, stolica obwodu biełgorodzkiego. Negatywnych skutków walk w rejonach przygranicznych doświadcza bezpośrednio coraz więcej obywateli tego państwa. Rosyjskie pogranicze w ogniu. Od początku rosyjskiej inwazji na...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1096

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Międzynarodowa pomoc w procesie doraźnej odbudowy Ukrainy

Od początku pełnowymiarowej rosyjskiej agresji, równolegle z systematycznie pojawiającymi się nowymi zniszczeniami, realizowana jest odbudowa Ukrainy. Proces ten, mimo ograniczonych zasobów, jest konieczny, ponieważ pozwala na funkcjonowanie społeczeństwa i państwa oraz kontynuowanie oporu wobec rosyjskiej agresji. Ważnym źródłem finansowania projektów odbudowy są...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1095

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: ratyfikacja umowy o budowie obozów dla imigrantów

Do 20 maja 2024 r. w Albanii mają powstać obozy dla imigrantów uratowanych na wodach terytorialnych Włoch przez włoską marynarkę wojenną oraz straż przybrzeżną. Jest to wynik umowy podpisanej przez premierów obu państw jeszcze w listopadzie 2023 r. Jednak jej ratyfikacja przez albański parlament nastąpiła dopiero pod koniec lutego 2024 r. Umowa ta, choć wspierana...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1094

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: nieudana rotacja i koniec rządu Denkow-Gabriel

Zapowiadana jako techniczna, zmiana na stanowisku premiera Bułgarii, a tym samym próba rotacji w rządzie Denkow-Gabriel, zakończyła się fiaskiem. W ten sposób wyczerpała się formuła zapewniająca większość parlamentarną. Wobec braku alternatywnych wariantów utworzenia rządu, który posiadałby wystarczające poparcie w parlamencie, Bułgarię czekają nowe wybory...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1093

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Schrony na Litwie. Nadrabianie zaległości

W ciągu ostatnich dwóch lat, ze względu na trwającą wojnę rosyjsko-ukraińską, Litwa dokonała nowelizacji prawa w zakresie zarządzania kryzysowego i ochrony ludności. Przeprowadzono przegląd istniejących obiektów ochrony zbiorowej oraz zintensyfikowano działania na rzecz tworzenia nowych schronów. Obecna infrastruktura przystosowana do zapewnienia tymczasowej...

Więcej →