Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1232

Krzysztof Fedorowicz | Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Gruzińskie marzenie czy koszmar?

26 października 2024 r. w Gruzji odbyły się wybory parlamentarne, które po raz czwarty wygrało rządzące ugrupowanie – Gruzińskie Marzenie. Z uwagi na znaczną polaryzację klasy politycznej oraz społeczeństwa miały one także charakter plebiscytu między eurointegracją a zachowaniem dotychczasowego status quo. Zdominowana przez partię rządzącą kampania wyborcza...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1231

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Wybory prezydenta Republiki Białorusi odbędą się 26 stycznia 2025 r.

23 października 2024 r. Izba Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi podjęła decyzję o wyznaczeniu terminu wyborów prezydenta na 26 stycznia 2025 r. Tym samym rozpoczął się cykl przygotowań do tego najważniejszego wydarzenia, w które bezpośrednio w dniu wyborów zaangażowanych będzie ok. 60 tys. osób pracujących w komisjach, a także cały...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1230

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Siódme przedterminowe wybory parlamentarne w Bułgarii

27 października w Bułgarii odbędą się siódme od kwietnia 2021 r. przedterminowe wybory parlamentarne. Zgodnie z konstytucją po trzech próbach utworzenia rządu prezydent Rumen Radew powołał rząd tymczasowy, na czele którego po raz drugi stanął Dimitar Gławczew. Pomimo politycznego pata, w jakim od 2021 r. znajdują się bułgarskie partie polityczne, następne...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1229

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Pyrrusowe zwycięstwo? Wyniki referendum i wyborów prezydenckich w Mołdawii

Po przeliczeniu 99,5% protokołów można stwierdzić, że pierwszą turę wyborów prezydenta Mołdawii wygrała starająca się o reelekcję Maia Sandu, która uzyskała wynik 42,3%. Drugie miejsce zajął popierany przez Partię Socjalistów Republiki Mołdawii Alexandr Stoianoglo, z wynikiem 26,07%. Ta dwójka kandydatów zmierzy się w drugiej turze wyborów, która odbędzie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1228

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Przygotowania państw Europy Środkowej do sezonu zimowego

Przed państwami Europy Środkowej kolejny sezon jesienno-zimowy, w którym tradycyjnie dochodzi do skokowego wzrostu zapotrzebowania na gaz ziemny, wykorzystywany w elektrociepłowniach oraz elektrowniach. Poziom napełnienia podziemnych magazynów (PMG) tego surowca jest obecnie relatywnie wysoki. Największa obawa dotyczy zatem jego dostępności już w trakcie sezonu z uwagi...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1227

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Gruzja przed wyborem: europeizacja czy izolacja?

26 października 2024 r. w Gruzji odbędą się wybory parlamentarne. Rządzące od trzech kadencji ugrupowanie Gruzińskie Marzenie, oskarżane przez opozycję o prorosyjskie sympatie i autorytaryzm, stoi przed bezprecedensową możliwością objęcia władzy po raz czwarty. Wysoka stawka wyborów, jaką jest cywilizacyjny wybór Gruzji, może na długo zadecydować o politycznej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1226

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Wybory prezydenckie i referendum konstytucyjne w Mołdawii

20 października 2024 r. w Republice Mołdawii odbędą się wybory prezydenckie oraz referendum w sprawie zmian w konstytucji, które mają zapewnić trwałość integracji europejskiej tego państwa. Faworytką wyborów jest urzędująca prezydentka Maia Sandu, jednak bardzo prawdopodobna jest druga tura. Przebieg kampanii pokazał, że siły prorosyjskie szukają nowych...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1225

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Socjaldemokraci wygrywają pierwszą turę wyborów parlamentarnych na Litwie

13 października 2024 r. na Litwie odbyła się pierwsza tura wyborów parlamentarnych, w których wygrała Litewska Partia Socjaldemokratyczna (Lietuvos socialdemokratų partija, LSDP). Ugrupowanie zdobyło 19,36% głosów i uplasowało się przed obecnie rządzącym Związkiem Ojczyzny – Litewskimi Chrześcijańskimi Demokratami (Tėvynės sąjunga-Lietuvos krikščionys...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1224

Robert Rajczyk - Zespół Wyszehradzki

Neutralność gospodarcza. Nowy rozdział w polityce ekonomicznej Węgier

Pogarszająca się konkurencyjność Unii Europejskiej, zdaniem Viktora Orbána, zmusza Węgry do wprowadzenia programu neutralności gospodarczej (gazdasági semlegesség). Według węgierskiego premiera realizacja projektu ma zapewnić do 2026 r. wzrost PKB w przedziale 3-6% rocznie. Neutralność gospodarcza polegać ma na wielowektorowej współpracy ekonomicznej. Jest to...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1223

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Mark Rutte: wyzwania stojące przed nowym sekretarzem generalnym NATO

Z początkiem października 2024 r. Mark Rutte zastąpił Jensa Stoltenberga na stanowisku sekretarza generalnego NATO. Były premier Królestwa Niderlandów objął urząd w wyjątkowo trudnym dla Sojuszu i architektury bezpieczeństwa w Europie momencie. Do głównych zadań, jakie przed nim stoją, należy utrzymanie spójności NATO, w tym więzi transatlantyckich, a także...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1222

Szczepan Czarnecki | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Powyborcze zmiany w rządzie Republiki Czeskiej

Wyniki wyborów samorządowych oraz częściowych wyborów do Senatu w Republice Czeskiej wpłynęły na działania rządu w kierunku zdobywania poparcia społecznego. Głosowanie, które odzwierciedlało długotrwały trend spadku zaufania do rządu, doprowadziło do zmian w ministerstwach oraz wycofania się Czeskiej Partii Piratów z koalicji rządowej. W tej sytuacji gabinet...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1221

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Kosowo: wyzwania związane z dostępem do energii elektrycznej

Od lat Kosowo zmaga się z problemem wynikającym z dostępności do energii elektrycznej, co widoczne jest szczególnie zimą. Operator systemu przesyłowego w Kosowie, spółka KOSTT, przewiduje, że w najbliższym sezonie jesienno-zimowym zapotrzebowanie na energię elektryczną zostanie w pełni zaspokojone przez produkcję krajową, a także import (konieczny ze względu na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1220

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Dwa lata rządów Ulfa Kristerssona w Szwecji: zwrot w polityce migracyjnej i walka z przestępczością

Mniejszościowy koalicyjny gabinet premiera Ulfa Kristerssona, funkcjonujący w Szwecji od października 2022 r., w trakcie minionych dwóch lat mierzył się z problemem przestępczości zorganizowanej. Wprowadzone dotąd rozwiązania – w tym surowsze przepisy imigracyjne oraz ograniczenie liczby uchodźców – choć przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa, to spotkały...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1219

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Operacja kurska Sił Zbrojnych Ukrainy – przyczyny, sukcesy i porażki

Po dwóch miesiącach od wkroczenia jednostek ukraińskich na terytorium Rosji sytuacja na froncie nie uległa zasadniczej zmianie. Mimo porażki wizerunkowej Rosji i uzyskania przez Ukrainę istotnej karty przetargowej w ewentualnych negocjacjach, jej położenie pozostaje bardzo trudne. Rosjanie, niezależnie od rosnących strat, kontynuują działania ofensywne, a Ukraina...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1218

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Cięcia stóp procentowych w Europie Środkowej

Po długotrwałym okresie wysokiej inflacji w państwach Unii Europejskiej obserwuje się złagodzenie presji cenowej. W odpowiedzi na to Europejski Bank Centralny kontynuuje obniżanie stóp procentowych. Cykl obniżek rozpoczęły również banki centralne państw środkowoeuropejskich spoza strefy euro – choć z różną intensywnością: czeski i węgierski zdecydowały się...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1217

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: pomysł utworzenia państwa bektaszytów w Tiranie

Premier Albanii Edi Rama zaprezentował pomysł utworzenia w Tiranie Suwerennego Państwa Bektaszytów na wzór Watykanu. Inicjatywa ta, jego zdaniem, ma na celu promowanie tolerancyjnej wersji islamu. Pomysł ten jednak wywołał negatywne reakcje wśród Albańczyków. Należy go oceniać jako kolejną próbę odwrócenia przez premiera uwagi od kluczowych problemów, z jakimi...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1216

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Historia z polityką w tle: wybór nowych członków macedońsko-bułgarskiej komisji historycznej

Nowy rząd w Skopje dokonał zmiany macedońskich członków komisji historycznej, powołanej na podstawie Traktatu o przyjaźni, dobrym sąsiedztwie i współpracy między Republiką Macedonii Północnej a Republiką Bułgarii. Premier Hristijan Mickoski od lat nieustannie krytykował jej prace. Można zakładać, że wraz ze zmianami dokonanymi w składzie komisji dojdzie do...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1215

Jakub Bornio | Michał Banasiak | Mieszko Rajkiewicz - Zespół Wyszehradzki

Dyplomacja sportowa Viktora Orbána: mecze Izraela i Białorusi na Węgrzech

Sport odgrywa na Węgrzech istotną rolę w polityce zarówno wewnętrznej, jak i zagranicznej. Rząd Węgier przeznacza na jego rozwój proporcjonalnie najwięcej środków spośród wszystkich państw Unii Europejskiej. Szczególne miejsce w węgierskim modelu politycznym, społecznym i gospodarczym zajmuje piłka nożna, która jest kluczowym elementem dyplomacji sportowej V....

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1214

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Wizyta prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w USA (22-28 września 2024)

Wizyta prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Stanach Zjednoczonych, która odbyła się 22-28 września 2024 r., kilka tygodni przed wyborami prezydenckimi, była próbą przekonania amerykańskich elit politycznych do kontynuowania militarnego i finansowego wsparcia Ukrainy w wojnie obronnej z Rosją. Niemniej kontrowersje wokół wizyty prezydenta w fabryce amunicji w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1213

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Rumunia – początek walki o prezydenturę

24 listopada 2024 r. odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Rumunii. Tydzień później zostaną przeprowadzone wybory parlamentarne. Wiele wskazuje na to, że Rumuni udadzą się do urn również 8 grudnia, by wziąć udział w drugiej turze wyborów głowy państwa. To właśnie ta rywalizacja skupia największą uwagę opinii publicznej i komentatorów. Panuje...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1212

Malwina Talik - Zespół Wyszehradzki

Austria po wyborach parlamentarnych: wygrała Wolnościowa Partia Austrii, ale żaden scenariusz nie jest przesądzony

Sondaże przedwyborcze zapowiadały zaciętą walkę o zwycięstwo w wyborach parlamentarnych między Wolnościową Partią Austrii (FPÖ) a Austriacką Partią Ludową (ÖVP), wskazując na wygraną tej pierwszej. Tak też się stało, jednak uzyskany wynik jest niewystarczający do samodzielnego rządzenia, a większość partii kategorycznie odmawia zawarcia z nią koalicji....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Kometarze IEŚ 1211

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Ukraina: ograniczone szanse na wypełnienie przez Azerbejdżan luki po gazie ziemnym z Rosji

Od 1 stycznia 2025 r. przestanie obowiązywać 5-letnia umowa rosyjsko-ukraińska z 2019 r., dotycząca tranzytu rosyjskiego gazu ziemnego przez terytorium Ukrainy. W trakcie obecnego sezonu grzewczego ten czynnik będzie w sposób znaczący oddziaływał na dostępność surowca w Europie, a także kształtował jego cenę. Lukę po rosyjskim surowcu mógłby wypełnić...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1210

Marlena Gołębiowska | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: koncepcja „państwa osobistego”

W 2024 r. Estonia, uznawana za jednego ze światowych liderów cyfryzacji, ogłosiła kolejny etap w rozwoju administracji publicznej. Koncepcja „państwa osobistego” (est. personaalne riik) ma przenieść relacje między obywatelem a administracją na nowy poziom. Państwo ma bowiem nie tylko odpowiadać na potrzeby obywateli, ale je przewidywać, oferując spersonalizowane...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1209

Malwina Talik - Zespół Wyszehradzki

Austria: koalicja rządząca w obliczu wyborów parlamentarnych

Gdy z początkiem stycznia 2020 r. rząd Austriackiej Partii Ludowej (ÖVP) i Partii Zielonych (Grüne) został zaprzysiężony, wielu komentatorów określało go jako „eksperymentalny”, przewidując, że może nie dotrwać do kolejnych wyborów. Mimo burzliwego okresu, na który złożyły się m.in. pandemia oraz skandale polityczne, koalicja przetrwała, nie sprostała...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1208

Szczepan Czarnecki | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Wybory samorządowe w Republice Czeskiej: ANO umacnia swoją pozycję

20 i 21 września 2024 r. w Republice Czeskiej odbyły się wybory do samorządów regionalnych oraz częściowe wybory do Senatu. Zdecydowaną przewagę zdobył ruch ANO Andreja Babiša, uzyskując w pierwszej turze dwa mandaty senatorskie oraz zwycięstwo 292 przedstawicieli w regionach. Wygrana ruchu ANO potwierdza tym samym długotrwały trend wzrostu poparcia dla ugrupowania...

Więcej →