Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1218

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Cięcia stóp procentowych w Europie Środkowej

Po długotrwałym okresie wysokiej inflacji w państwach Unii Europejskiej obserwuje się złagodzenie presji cenowej. W odpowiedzi na to Europejski Bank Centralny kontynuuje obniżanie stóp procentowych. Cykl obniżek rozpoczęły również banki centralne państw środkowoeuropejskich spoza strefy euro – choć z różną intensywnością: czeski i węgierski zdecydowały się...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1217

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: pomysł utworzenia państwa bektaszytów w Tiranie

Premier Albanii Edi Rama zaprezentował pomysł utworzenia w Tiranie Suwerennego Państwa Bektaszytów na wzór Watykanu. Inicjatywa ta, jego zdaniem, ma na celu promowanie tolerancyjnej wersji islamu. Pomysł ten jednak wywołał negatywne reakcje wśród Albańczyków. Należy go oceniać jako kolejną próbę odwrócenia przez premiera uwagi od kluczowych problemów, z jakimi...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1216

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Historia z polityką w tle: wybór nowych członków macedońsko-bułgarskiej komisji historycznej

Nowy rząd w Skopje dokonał zmiany macedońskich członków komisji historycznej, powołanej na podstawie Traktatu o przyjaźni, dobrym sąsiedztwie i współpracy między Republiką Macedonii Północnej a Republiką Bułgarii. Premier Hristijan Mickoski od lat nieustannie krytykował jej prace. Można zakładać, że wraz ze zmianami dokonanymi w składzie komisji dojdzie do...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1215

Jakub Bornio | Michał Banasiak | Mieszko Rajkiewicz - Zespół Wyszehradzki

Dyplomacja sportowa Viktora Orbána: mecze Izraela i Białorusi na Węgrzech

Sport odgrywa na Węgrzech istotną rolę w polityce zarówno wewnętrznej, jak i zagranicznej. Rząd Węgier przeznacza na jego rozwój proporcjonalnie najwięcej środków spośród wszystkich państw Unii Europejskiej. Szczególne miejsce w węgierskim modelu politycznym, społecznym i gospodarczym zajmuje piłka nożna, która jest kluczowym elementem dyplomacji sportowej V....

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1214

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Wizyta prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w USA (22-28 września 2024)

Wizyta prezydenta Wołodymyra Zełenskiego w Stanach Zjednoczonych, która odbyła się 22-28 września 2024 r., kilka tygodni przed wyborami prezydenckimi, była próbą przekonania amerykańskich elit politycznych do kontynuowania militarnego i finansowego wsparcia Ukrainy w wojnie obronnej z Rosją. Niemniej kontrowersje wokół wizyty prezydenta w fabryce amunicji w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1213

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Rumunia – początek walki o prezydenturę

24 listopada 2024 r. odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Rumunii. Tydzień później zostaną przeprowadzone wybory parlamentarne. Wiele wskazuje na to, że Rumuni udadzą się do urn również 8 grudnia, by wziąć udział w drugiej turze wyborów głowy państwa. To właśnie ta rywalizacja skupia największą uwagę opinii publicznej i komentatorów. Panuje...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1212

Malwina Talik - Zespół Wyszehradzki

Austria po wyborach parlamentarnych: wygrała Wolnościowa Partia Austrii, ale żaden scenariusz nie jest przesądzony

Sondaże przedwyborcze zapowiadały zaciętą walkę o zwycięstwo w wyborach parlamentarnych między Wolnościową Partią Austrii (FPÖ) a Austriacką Partią Ludową (ÖVP), wskazując na wygraną tej pierwszej. Tak też się stało, jednak uzyskany wynik jest niewystarczający do samodzielnego rządzenia, a większość partii kategorycznie odmawia zawarcia z nią koalicji....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Kometarze IEŚ 1211

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Ukraina: ograniczone szanse na wypełnienie przez Azerbejdżan luki po gazie ziemnym z Rosji

Od 1 stycznia 2025 r. przestanie obowiązywać 5-letnia umowa rosyjsko-ukraińska z 2019 r., dotycząca tranzytu rosyjskiego gazu ziemnego przez terytorium Ukrainy. W trakcie obecnego sezonu grzewczego ten czynnik będzie w sposób znaczący oddziaływał na dostępność surowca w Europie, a także kształtował jego cenę. Lukę po rosyjskim surowcu mógłby wypełnić...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1210

Marlena Gołębiowska | Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: koncepcja „państwa osobistego”

W 2024 r. Estonia, uznawana za jednego ze światowych liderów cyfryzacji, ogłosiła kolejny etap w rozwoju administracji publicznej. Koncepcja „państwa osobistego” (est. personaalne riik) ma przenieść relacje między obywatelem a administracją na nowy poziom. Państwo ma bowiem nie tylko odpowiadać na potrzeby obywateli, ale je przewidywać, oferując spersonalizowane...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1209

Malwina Talik - Zespół Wyszehradzki

Austria: koalicja rządząca w obliczu wyborów parlamentarnych

Gdy z początkiem stycznia 2020 r. rząd Austriackiej Partii Ludowej (ÖVP) i Partii Zielonych (Grüne) został zaprzysiężony, wielu komentatorów określało go jako „eksperymentalny”, przewidując, że może nie dotrwać do kolejnych wyborów. Mimo burzliwego okresu, na który złożyły się m.in. pandemia oraz skandale polityczne, koalicja przetrwała, nie sprostała...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1208

Szczepan Czarnecki | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Wybory samorządowe w Republice Czeskiej: ANO umacnia swoją pozycję

20 i 21 września 2024 r. w Republice Czeskiej odbyły się wybory do samorządów regionalnych oraz częściowe wybory do Senatu. Zdecydowaną przewagę zdobył ruch ANO Andreja Babiša, uzyskując w pierwszej turze dwa mandaty senatorskie oraz zwycięstwo 292 przedstawicieli w regionach. Wygrana ruchu ANO potwierdza tym samym długotrwały trend wzrostu poparcia dla ugrupowania...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1207

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Intensyfikacja współpracy gazowej państw bałtyckich i Finlandii

Państwa bałtyckie oraz Finlandia od wielu lat podejmują aktywne działania na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego, które koncentrują się na stworzeniu jednolitego rynku gazu ziemnego, większej wymiany handlowej, a od wybuchu pełnowymiarowej wojny na Ukrainie również koordynacji działań antykryzysowych w sferze energetycznej. Jednym z elementów tego...

Więcej →

Zespół Wschodni

KOMENTARZE IEŚ 1215

Andrzej Szabaciuk | Dmytro Herasymenko - Zespół Wschodni

Sytuacja osób wewnętrznie przesiedlonych w Ukrainie w trzecim roku wojny

Masowe przesiedlenia milionów osób, obserwowane od 2014 r., wraz z pełnoskalową wojną znacznie przybrały na sile, stając się jednym z kluczowych problemów społecznych Ukrainy. Obecnie funkcjonujące programy pomocowe ze względu na szczupłość wyasygnowanych na ten cel środków nie są w stanie skutecznie integrować społecznie osób wewnętrznie przesiedlonych ani...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Kometnarze IEŚ 1205

Robert Rajczyk - Zespół Wyszehradzki

Węgierska scena polityczna: Péter Magyar nadzieją na zmiany?

Nieznany szerzej opinii publicznej jeszcze kilka miesięcy temu Péter Magyar stał się jedną z czołowych postaci węgierskiej polityki. Kierowana przez niego centroprawicowa partia Szacunek i Wolność (Tisztelet és Szabadság Párt, TISZA) w opublikowanym we wrześniu sondażu ośrodka Medián zanotowała 39% poparcia społecznego wśród osób zdecydowanych wziąć udział...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1204

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Rosjanie bez prawa zakupu nieruchomości w państwach regionu Morza Bałtyckiego

Państwa regionu Morza Bałtyckiego od lat cieszą się zainteresowaniem rosyjskich przedsiębiorców i inwestorów ze względu na bliskość geograficzną oraz ich dynamiczny rozwój gospodarczy. W rezultacie niektóre nieruchomości położone w pobliżu obiektów o znaczeniu strategicznym są obecnie w posiadaniu Rosjan, co stwarza wyzwanie dla bezpieczeństwa państw regionu....

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1203

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Białoruś i Azerbejdżan: współpraca polityczna i wojskowa

W ciągu ostatnich 20 lat Azerbejdżan stawał się oraz bardziej docenianym przez Białoruś partnerem. Współpraca polityczna z Baku dowodziła dużej aktywności Mińska w stosunkach międzynarodowych i pokazywała nieskuteczność zachodnich sankcji. Jednak po zakończeniu konfliktu w Górskim Karabachu poziom współpracy, zwłaszcza wojskowej, wyraźnie się zmniejszył, co...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1202

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Przewodnictwo Polski w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB)

1 lipca 2024 r. Polska objęła roczne przewodnictwo w Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego (SUERMB), które potrwa do czerwca 2025 r. Obok realizacji projektów w ramach trzech głównych priorytetów, tj. ochrony morza, wzrostu integracji regionu oraz zwiększenia dobrobytu, Polska zamierza zwrócić większą uwagę na zagadnienia poprawy bezpieczeństwa w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1201

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Powódź w Republice Czeskiej: prewencja i skuteczne zarządzanie

Republikę Czeską regularnie nawiedzają powodzie, głównie spowodowane nagłymi, intensywnymi opadami deszczu. W odpowiedzi na to zagrożenie władze wprowadziły środki prewencyjne, takie jak budowa tam i zbiorników retencyjnych oraz poprawa systemów ostrzegania i ewakuacji. Powódź, która rozpoczęła się na początku września 2024 r., dotknęła szczególnie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1200

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: nieformalna wizyta prezydent Macedonii Północnej Gordany Siljanowskej-Dawkowej

13 września 2024 r. Sofię odwiedziła prezydent Macedonii Północnej. Deklarowanym powodem wizyty był udział Siljanowskiej-Dawkowej w operze Nabucco Giuseppe Verdiego w wykonaniu Macedońskiej Opery i Baletu. Przy okazji doszło również do spotkania z prezydentem Bułgarii Rumenem Radewem. Wraz z Siljanowską-Dawkową do Sofii przyjechali minister spraw zagranicznych Timczo...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1199

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: nowe memorandum o polityce zagranicznej państwa

1 września 2024 r., w Dniu Konstytucji Republiki Słowackiej, prezydent Peter Pellegrini, premier Robert Fico (Smer-SSD) oraz wiceprzewodniczący parlamentu Peter Żiga (Hlas-SD) podpisali Memorandum o kierunku polityki zagranicznej Republiki Słowackiej. W wydarzeniu uczestniczył także minister spraw zagranicznych Juraj Blanár (Smer-SSD), który odczytał treść dokumentu....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1198

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: poparcie dla partii politycznych na rok przed wyborami parlamentarnymi

Zaplanowane na przyszły rok wybory parlamentarne w Republice Czeskiej, które z dużym prawdopodobieństwem odbędą się jesienią 2025 r., cieszą się w tym państwie coraz większym zainteresowaniem. Według prognoz przedwyborczych niekwestionowanym liderem wśród partii politycznych jest ruch ANO byłego premiera Andreja Babiša, co stanowi wyzwanie dla wszystkich partii...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1197

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: afera z domniemanym użyciem systemu Pegasus

Według doniesień dziennika „Denník N” z początku września 2024 r. największa służba specjalna Słowacji – Słowacka Służba Informacyjna (SIS) – uzyskała prawdopodobnie dostęp do izraelskiego oprogramowania szpiegowskiego Pegasus. Informacje na ten temat miały zostać pozyskane przez dziennikarzy z czterech niezależnych źródeł związanych ze służbami...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1196

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Historyczna wizyta prezydenta Izraela Isaaca Herzoga w Albanii

12 września 2024 r. odbyła się pierwsza oficjalna wizyta prezydenta Izraela w Albanii. W Tiranie Isaac Herzog spotkał się zarówno z albańskim prezydentem Bajramem Begajem, premierem Edim Ramą, jak i przewodniczącą parlamentu Elisą Spiropali. Wziął też udział w uroczystości upamiętniającej ofiary Holocaustu, zorganizowanej przez burmistrza Tirany Eriona Veliaja. W...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1195

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Rada Najwyższa Ukrainy IX kadencji: pięć lat wyzwań i trudnych decyzji

Pod koniec sierpnia 2024 r. obecna Rada Najwyższa Ukrainy przekroczyła pięcioletnią kadencję. Jest to parlament najmniej liczny, jednak ma szansę stać się najdłużej działającym w dziejach niepodległej Ukrainy. W tym czasie uchwalił szereg ważnych ustaw, m.in. o zniesieniu immunitetu deputowanych i uruchomieniu rynku gruntów rolnych. Do priorytetowych obszarów...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1194

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Zmiany w Gabinecie Ministrów Ukrainy: lojalność vs. profesjonalizm

Na początku września 2024 r. na Ukrainie doszło do największej rekonstrukcji rządu od początku pełnowymiarowej inwazji Rosji. Sześciu ministrów złożyło rezygnacje ze swoich funkcji do Rady Najwyższej, a dziewięciu zostało mianowanych na stanowiska. Zmiany personalne nastąpiły również w Biurze Prezydenta. Jednym z głównych powodów tych rotacji była chęć...

Więcej →