Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 713

20 października 2022

Piotr Oleksy | Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

U bram Schengen. Rumunia i Bułgaria w oczekiwaniu na przełom

8 grudnia 2022 r. Rada Unii Europejskiej zdecyduje o rozszerzeniu strefy Schengen o Bułgarię, Chorwację i Rumunię. Poszerzenie strefy o Chorwację jest wysoce prawdopodobne, jednak w przypadku pozostałych dwóch państw nadal wyrażane są poważne zastrzeżenia. Dla Rumunii jest to kluczowa kwestia, a tamtejsze elity oczekują przełomu. Władze w Sofii również chciałyby...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 712

19 października 2022

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Litewska solidarność z Ukrainą

Litwa od początku rosyjskiej inwazji pozostaje jednym z wiodących państw pod względem wsparcia dla Ukrainy. To wymierna, liczona w setkach milionów euro, pomoc militarna, humanitarna i finansowa pogrążonemu w wojnie państwu oraz uciekającym z niego uchodźcom. Na arenie międzynarodowej słyszalny jest także litewski głos sprzeciwu wobec agresora, wyrażający się w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 711

19 października 2022

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kościoły prawosławne Patriarchatu Moskiewskiego w państwach bałtyckich wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę

18 maja 2022 r. premier Litwy wystosowała prośbę do patriarchy Konstantynopola o odłączenie Litewskiego Kościoła Prawosławnego od Patriarchatu Moskiewskiego. Następnie 8 września łotewska Saeima przyjęła ustawę o uniezależnieniu się Łotewskiego Kościoła Prawosławnego. Z kolei 12 października zwierzchnik Estońskiego Kościoła Prawosławnego został...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 710

13 października 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: w oczekiwaniu na koalicje powyborcze

Wybory generalne, które odbyły się w Bośni i Hercegowinie 3 października, nie przyniosły istotnych zmian na scenie politycznej tego państwa. Niemniej wiele zależy jednak od tworzenia się koalicji wyborczych w kantonach Federacji Bośni i Hercegowiny oraz w Republice Serbskiej. W Republice Serbskiej trwa także ponowne liczenie głosów oddanych w wyborach na prezydenta...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 709

12 października 2022

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

To Węgrzy zdecydują o polityce rządu wobec sankcji przeciwko Rosji

Węgierskie władze regularnie krytykują sankcje nałożone na Federację Rosyjską przez Unię Europejską. Kolejne pakiety, przyjmowane w ramach restrykcji, są odpowiedzią Wspólnoty na rosyjską agresję na Ukrainę. Według rządu obecne sankcje bardziej niż Rosję dotykają Europę – wręcz prowadzą do jej „wykrwawiania się”. Zdaniem premiera Viktora Orbána,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 708

10 października 2022

Ireneusz Topolski - Zespół Wschodni

Potencjał militarny Federacji Rosyjskiej w obwodzie kaliningradzkim

Położenie geostrategiczne obwodu kaliningradzkiego decyduje o jego znaczeniu militarnym dla Federacji Rosyjskiej. Od 2016 r. rozbudowa potencjału militarnego koncentrowała się na zwiększeniu jego zdolności ofensywnych. Proces ten uległ zmianie po agresji na Ukrainę. Skierowane z obwodu kaliningradzkiego do walki jednostki bojowe poniosły duże straty. Spowodowało to...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 707

7 października 2022

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Zaprzeczenie konkurencji: derogacja na import ropy naftowej dla rafinerii w Burgas w Bułgarii

Ze względu na wprowadzanie kolejnych sankcji na Rosję w związku z jej atakiem zbrojnym na Ukrainę duże kontrowersje nadal budzi przyznane kilka miesięcy temu Bułgarii zezwolenie na kontynuowanie dostaw ropy naftowej drogą morską z Rosji. Uzyskanie derogacji od przepisów do końca 2024 r. nie było zasadne, biorąc pod uwagę uwarunkowania technologiczne oraz...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 706

6 października 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Uruchomienie interkonektora łączącego Grecję i Bułgarię

Projekt o wartości 240 mln euro, który łączy Bułgarię z Południowym Korytarzem Gazowym i Gazociągiem Transadriatyckim (TAP), umożliwi dostawy gazu z różnych źródeł do państw Europy Południowo-Wschodniej (Serbia, Macedonia Północna oraz Bośnia i Hercegowina już wyraziły zainteresowanie) oraz Wschodniej, w tym do Mołdawii i Ukrainy. Zwiększy ponadto...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 705

6 października 2022

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Naddniestrzański dylemat Kiszyniowa

Władze Mołdawii stoją przed dylematem w kwestii polityki wobec separatystycznego regionu na lewym brzegu Dniestru. Nowe uwarunkowania międzynarodowe, które są efektem rosyjskiej agresji na Ukrainę, zwiększają możliwości nacisku na władze separatystycznej republiki. Szybkie rozwiązanie problemu byłoby w interesie Ukrainy, która sygnalizuje chęć zaangażowania się...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 704

4 października 2022

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Wiarygodność organizacji międzynarodowych w obliczu inwazji Rosji na Ukrainę (część 2)

Agresja Rosji na Ukrainę przyczyniła się nie tylko do przyspieszonej erozji porządku międzynarodowego, ale także do spadku zaufania wobec organizacji międzynarodowych. Ograniczona efektywność kluczowych organizacji międzypaństwowych, kontrowersyjne działania niektórych istotnych organizacji pozarządowych oraz konsekwentne lekceważenie przez Rosję prawa...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 703

3 października 2022

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Vivat Academia, vivant professores! Szkolnictwo wyższe w Europie Środkowej

Rozpoczyna się rok akademicki 2022/2023, który dla uczelni w Europie Środkowej będzie z pewnością rokiem wyzwań. Do tych długotrwałych, czyli malejącej liczby studentów, trudności z dostosowaniem kształcenia do współczesnego rynku pracy oraz słabej pozycji w światowych rankingach akademickich, dochodzą nowe – związane z trudną sytuacją gospodarczą oraz...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 702

3 października 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Przedterminowe wybory parlamentarne w Bułgarii – powrót Borisowa

Niedzielne wybory w Bułgarii wygrał trzykrotny były premier Bojko Borisow. Ugrupowania reformatorskie zapowiedziały przejście do opozycji. Lista potencjalnych partnerów koalicyjnych dla Borisowa jest długa, ponieważ do parlamentu wejdzie siedem ugrupowań, z których pięć gotowych jest do rozmów na temat przyszłej formuły koalicyjnej. Przyszły kształt bułgarskiej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 701

30 września 2022

Jan Muś - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: rynek zbytu dla sąsiednich gospodarek

Bośnia i Hercegowina stanowi istotny rynek zbytu dla chorwackich i serbskich towarów. Szczególnie istotny jest handel produktami żywnościowymi. Ogranicza on rozwój produkcji rolnej w BiH, umożliwiając tym samym rozwój sektora rolnego w Serbii i Chorwacji. Choć sytuacja ta jest generalnie niekorzystna dla gospodarki Bośni i Hercegowiny, to sprawia ona, że dla Serbii i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 700

30 września 2022

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Wiarygodność organizacji międzynarodowych w obliczu inwazji Rosji na Ukrainę (część 1)

Agresja Rosji na Ukrainę przyczyniła się nie tylko do przyspieszonej erozji porządku międzynarodowego, ale także do spadku zaufania wobec organizacji międzynarodowych. Ograniczona efektywność kluczowych organizacji międzypaństwowych, kontrowersyjne działania niektórych istotnych organizacji pozarządowych, a także konsekwentne lekceważenie przez Rosję prawa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 699

30 września 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina w przededniu wyborów – zmiany konieczne, ale czy możliwe?

2 października 2022 r. w Bośni i Hercegowinie odbędą się dziewiąte wybory powszechne, na poziomie państwowym, entytetskim – w Federacji Bośni i Hercegowiny oraz w Republice Serbskiej, i kantonalnym. Kampania wyborcza naznaczona jest długotrwałym wewnętrznym kryzysem politycznym oraz konfliktem rosyjsko-ukraińskim. W kampanii przedwyborczej, pomimo ścierania się...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 698

29 września 2022

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: walka o Senat i samorząd

W dniach 23 i 24 września 2022 r. w Republice Czeskiej odbyły się wybory samorządowe oraz pierwsza tura częściowych wyborów do Senatu. W narracji przyjętej przez dwa opozycyjne ugrupowana parlamentarne, ANO byłego premiera Andreja Babiša oraz SPD Tomia Okamury, wyniki wyborów miały stanowić „referendum” wyrażające zaufanie społeczne dla koalicyjnego rządu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 697

28 września 2022

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Deficyt demokracji: przewidywana niska frekwencja w wyborach na Łotwie

Niska frekwencja jest istotnym problemem wielu europejskich systemów wyborczych, w tym łotewskiego. Łotwa należy do państw o stosunkowo niskim zaangażowaniu obywateli w życie polityczne kraju, ponadto spadającym z każdymi kolejnymi wyborami do Saeimy. W ostatnich wyborach parlamentarnych udział wzięło 55% uprawnionych, co jest najniższym wynikiem od czasu odzyskania...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 696

27 września 2022

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Żniwa na Ukrainie w cieniu wojny

Kampania zbierania plonów w 2022 r. prawdopodobnie jest najtrudniejszą w historii niepodległej Ukrainy. Pełnowymiarowa inwazja Rosji spowodowała znaczne zniszczenie infrastruktury rolnej, zaminowanie pól i spadek produkcji. Kosztem nadzwyczajnego wysiłku, a nawet ofiar ludzkich, udało się zakończyć zbiór wczesnych upraw zbożowych i rozpocząć jesienną kampanię...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 695

26 września 2022

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Cichy koniec bułgarskiej rewolucji?

Przebieg obecnej kampanii wyborczej w Bułgarii wskazuje, że poruszane w dyskusjach tematy dotyczą głównie problemów energetycznych i społecznych, wywołanych przez rosyjską agresję na Ukrainę. Kluczowe w ciągu ostatnich dwóch lat kwestie reformy wymiaru sprawiedliwości czy walki z korupcją nie są już przedmiotem politycznych debat. Powstają zatem warunki do...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 694

23 września 2022

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Słowacja: pandemia zwiększyła ubóstwo i zachwiała polityczną stabilność

Podczas gdy większość państw Europy Środkowej nawet w trudnym czasie pandemii COVID-19 skutecznie zwalczała ubóstwo i wykluczenie społeczne, na Słowacji problem ten się pogłębił. Równocześnie był to burzliwy okres w słowackiej polityce, z wyraźnym spadkiem poparcia dla rządu. Ubóstwo w czasie pandemii. We wrześniu Eurostat opublikował nowe dane w zakresie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 693

22 września 2022

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Prawo aborcyjne na Węgrzech a nowe rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych

W ubiegłym tygodniu opinię publiczną tak na Węgrzech, jak i w Europie poruszyła informacja dotycząca rozporządzenia Sándora Pintéra, ministra spraw wewnętrznych, do tzw. ustawy aborcyjnej. Jest to akt prawny regulujący kwestię terminacji ciąży na Węgrzech. Dokument został opublikowany 12 września w Dzienniku Urzędowym (Magyar Közlöny) pod nazwą: A...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 692

22 września 2022

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Orędzie Władimira Putina z 21 września 2022 r. i jego znaczenie

21 września opublikowane zostało orędzie Władimira Putina do narodu rosyjskiego – pierwsze od czasu rozpoczęcia rosyjskiej agresji na Ukrainę. Prezydent zapowiedział w nim pomoc samozwańczym republikom donbaskim oraz wojskowo-cywilnym władzom obwodu zaporoskiego i chersońskiego w przeprowadzeniu referendów o przyłączeniu tych obszarów do Rosji. Ogłosił także...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 691

19 września 2022

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Przedwyborcza wizyta prezydenta Turcji w Bośni i Hercegowinie: „specjalne” relacje obu państw

6 września 2022 r. prezydent Republiki Turcji Recep Tayyip Erdoğan odwiedził Bośnię i Hercegowinę. Wizyta ma związek ze zbliżającymi się wyborami powszechnymi w BiH i stanowi wsparcie dla reprezentantów boszniackiej części społeczeństwa, zwłaszcza dla lidera Partii Akcji Demokratycznej (Stranka Demokratske Akcije, SDA) Bakira Izetbegovicia. Relacje BiH i Turcji są...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 690

15 września 2022

Michał Paszkowski | Piotr Oleksy - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Mołdawia: trudna sytuacja energetyczna i rosyjskie groźby

Mołdawski sektor energetyczny znajduje się w niezwykle trudnym położeniu. Jest to efekt wieloletnich zaniedbań osób rządzących tym państwem oraz działań podejmowanych od kilku miesięcy przez Rosję. Wysokie koszty gazu ziemnego i energii elektrycznej oraz rosnąca inflacja będą oddziaływać na notowania proeuropejskiego obozu władzy. Niepokój podsycają...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 689

14 września 2022

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Państwa bałtyckie: kolejne ograniczenia i rosyjski odwet

Litwa, Łotwa i Estonia opowiadają się za podjęciem bardziej rygorystycznych środków w stosunku do Rosji i Białorusi. Państwa bałtyckie są aktywne na arenie międzynarodowej, a także działają na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i spójności. Wspólnie z Polską wprowadzają ograniczenia wizowe dla Rosjan, demontują pomniki z okresu sowieckiego, a...

Więcej →