Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1053

Szczepan Czarnecki | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Proces cyfryzacji w Republice Czeskiej: eDoklady i DiPSy

Na początku 2024 r. w Republice Czeskiej wprowadzono aplikację eDoklady (eDokumenty), umożliwiającą przechowywanie cyfrowych dokumentów tożsamości, oraz system DiPSy, ułatwiający rekrutację uczniów do szkół ponadgimnazjalnych. Działania te są przykładem stopniowej cyfryzacji usług publicznych w Republice Czeskiej. Władze tego państwa wspierają rozwój...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1052

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Spisy powszechne w Albanii i w Czarnogórze

W ostatnim kwartale 2023 r. w Albanii i Czarnogórze zostały przeprowadzone spisy powszechne, pierwotnie planowane na 2021 r. Jakkolwiek instytucja spisu powszechnego stanowi użyteczne narzędzie statystyczne, mające na celu zebranie kluczowych informacji o strukturze narodowościowej i społecznej, istotnych dla sprawnego funkcjonowania państwa, tradycyjnie już okazało...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1051

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry ważnym partnerem Wietnamu w Unii Europejskiej

W dniach 18-20 stycznia 2024 r. na zaproszenie Viktora Orbána oficjalną wizytę na Węgrzech złożył premier Wietnamu Pham Minh Chinh. Wietnam szuka w Węgrzech partnera w relacjach z Unią Europejską, a także zabiega o uznanie Wietnamczyków mieszkających na Węgrzech za mniejszość narodową. Węgry zainteresowane są natomiast pozyskaniem nowych inwestorów oraz...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1050

Zespół Bałkański - Zespół Bałkański

Bałkany Zachodnie A.D. 2023: między integracją europejską a starymi i nowymi wyzwaniami dla stabilności i rozwoju regionu

Dynamika stosunków wewnątrzpaństwowych i międzynarodowych w regionie Bałkanów Zachodnich w 2023 r. pokazuje, że państwa i społeczeństwa regionu pozostają niezmiennie zawieszone między „niedokończoną” systemową modernizacją i demokratyzacją, wewnętrznymi sporami politycznymi, dezorganizującymi funkcjonowanie instytucji państwowych, rutynowo potwierdzaną i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1049

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Zapowiedź nowej doktryny wojennej Białorusi

Projekt nowej doktryny wojennej Białorusi, zaprezentowany 16 stycznia 2024 r., zawiera elementy strategii bezpieczeństwa państwa wynikające z postępujących procesów polityczno-militarnych w najbliższym otoczeniu Mińska. Definitywnie zrezygnowano z dążenia do neutralności i polityki wielobiegunowości na rzecz polityki konfrontacji i militarnego odstraszania. Region...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1048

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

„Steadfast Defender 2024” – element komunikacji strategicznej NATO

Manewry „Steadfast Defender 2024”, które rozpoczęły się 24 stycznia 2024 r., są największymi ćwiczeniami wojskowymi Sojuszu Północnoatlantyckiego (NATO) w jego postzimnowojennej historii. Zaplanowane na pierwsze półrocze bieżącego roku będą odbywały się przede wszystkim w Niemczech, Polsce i państwach bałtyckich, a ich głównym celem jest odstraszanie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1047

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia na drodze do Unii. Z Naddniestrzem czy bez?

Problem Naddniestrza będzie ogromnym wyzwaniem dla procesu akcesji Republiki Mołdawii do Unii Europejskiej. Do tej pory kwestia ta była odsuwana na drugi plan. Pojawiły się też liczne sugestie, że Mołdawia może przystąpić do UE bez separatystycznej republiki. W rzeczywistości należy je jednak odczytywać jako element gry politycznej o przyszły status Naddniestrza....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1046

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Wybory prezydenckie w Finlandii: Rosja i polityka bezpieczeństwa w centrum uwagi

28 stycznia 2024 r. odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Finlandii. W kampanii wyborczej dominowały tematy związane z polityką wobec Rosji i z bezpieczeństwem. W jej trakcie nie doszło do wyłonienia zdecydowanego lidera. Ponieważ żaden z dziewięciu kandydatów nie zdobył 50% głosów, 11 lutego 2024 r. odbędzie się druga tura wyborów prezydenckich...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1045

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo kompleksowe Finlandii: znaczenie odporności społeczeństwa

Agresja Rosji na Ukrainę i zmiany w środowisku bezpieczeństwa ponownie uzmysłowiły decydentom w Finlandii znaczenie odporności społeczeństwa. Władze są świadome licznych zagrożeń, w tym groźby użycia siły militarnej lub wywierania presji politycznej, finansowej i wojskowej za pomocą metod hybrydowych. Wieloletnie doświadczenia w realizacji koncepcji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1044

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Spór o cło. Kiszyniów poszerza kontrolę, Tyraspol bije na trwogę

Od 1 stycznia 2023 r. przedsiębiorstwa z Naddniestrza są zobowiązane do odprowadzania opłat celnych do budżetu Republiki Mołdawii. Wprowadzając nowe prawo, Kiszyniów zasygnalizował, że poważnie traktuje kwestię swej jurysdykcji na całym terytorium państwa i jest w stanie uderzyć w interesy naddniestrzańskiej elity polityczno-biznesowej. Wywołało to bardzo...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1043

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Zagrożenia asymetryczne dla akwenu Morza Bałtyckiego

W cieniu wojny rosyjsko-ukraińskiej Morze Bałtyckie jest obszarem coraz bardziej narażonym na zagrożenia nie tylko o charakterze militarnym, ale również te niekonwencjonalne, będące wyzwaniami dla bezpieczeństwa politycznego, gospodarczego, społecznego i ekologicznego państw tego regionu. Szczególnie niebezpieczna jest tu Rosja, która dysponuje szerokim wachlarzem...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1042

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Rosyjska „flota cieni” na Morzu Bałtyckim

Od wybuchu pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej, a w szczególności po nałożeniu przez Unię Europejską sankcji na Rosję, nastąpiły znaczące zmiany w ruchu tankowców transportujących ropę naftową z Rosji przez Morze Bałtyckie. Raporty organizacji międzynarodowych wskazują, że tzw. rosyjska „flota cieni” bierze udział w procederze nielegalnego przewozu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1041

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: zmiany w konstytucji. (Nie)spełnione obietnice polityczne

19 grudnia 2023 r. parlament Bułgarii uchwalił poprawki do konstytucji, które wprowadzają m.in. istotne zmiany dotyczące niektórych uprawnień prezydenta oraz parlamentu, a także funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości. Wprowadzenie zmian do konstytucji stanowi formalne spełnienie jednej z podstawowych obietnic politycznych ugrupowań reformatorskich. Przywrócenie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1040

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Niszczenie dziedzictwa kulturowego Ukrainy w czasie rosyjskiej agresji

Rosyjska agresja stanowi istotne zagrożenie dla dziedzictwa kulturowego Ukrainy. Na skutek działań wojennych setki zabytków i obiektów infrastruktury kulturalnej zostało zniszczonych lub uszkodzonych. Jednocześnie znaczną część ukraińskich dóbr kultury nielegalnie wywieziono z okupowanych terytoriów na Krym lub w głąb Federacji Rosyjskiej. Na tym tle powrót do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1039

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Reglamentowane prawo wyboru. Białoruś przed wyborami parlamentarnymi

25 lutego 2024 r. na Białorusi odbędą się wybory parlamentarne. W głosowaniu powszechnym wybrani zostaną deputowani Izby Reprezentantów Zgromadzenia Narodowego Republiki Białorusi. Władze już od grudnia 2023 r. prowadzą akcję mobilizacyjną i propagandową na rzecz udziału w wyborach, których wyniki w niewielkim stopniu wpłyną na aktualną sytuację polityczną....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1038

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Fidesz-KDNP wykorzysta 2024 rok do umocnienia pozycji

Rok 2024 przyniesie w polityce węgierskiej istotne wydarzenia, zarówno na wewnętrznej scenie politycznej, jak i w otoczeniu międzynarodowym. Będą to zaplanowane na czerwiec wybory do Parlamentu Europejskiego (PE) i wybory samorządowe oraz prezydencja w Radzie UE. W polityce zagranicznej nadrzędnym celem będzie uzyskanie dostępu do dotychczas zamrożonych środków...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1037

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Ryzykowne referendum. Mołdawska gra polityczna wokół eurointegracji

Obóz rządzący w Republice Mołdawii promuje pomysł organizacji referendum dotyczącego polityki zagranicznej. Idea integracji europejskiej jest głównym elementem narracji politycznej Partii Działania i Solidarności. Pomysł referendum jest jednak odbierany jako kontrowersyjny i ryzykowny. Zaskakująca propozycja. Prezydentka Republiki Mołdawii Maia Sandu ogłosiła, że...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1036

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Deficyt umiejętności cyfrowych w Europie Środkowej

Unia Europejska stawia sobie za cel, aby do 2030 r. 80% jej obywateli posiadało co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe. Aktualnie żadne z państw Europy Środkowej nie spełnia tego kryterium, a niektóre z nich – Rumunia, Bułgaria, Łotwa i Polska – notują pod tym względem najniższe wyniki w całej UE. Szczególnie niepokojący jest niski poziom kompetencji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1035

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Terminale LNG w Europie Środkowej: znaczenie i funkcjonowanie

W państwach Europy Środkowej funkcjonuje kilka terminali regazyfikacyjnych LNG, których celem jest zapewnienie dostaw gazu ziemnego z różnych kierunków. W kontekście wybuchu wojny rosyjsko-ukraińskiej znaczenie tych terminali zdecydowanie wzrosło. Obecnie stanowią one kluczowe narzędzie w działaniach na rzecz dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw gazu...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1034

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Naruszenia przestrzeni powietrznej w państwach Europy Środkowo-Wschodniej w kontekście wojny na Ukrainie

W efekcie wybuchu pełnoskalowej wojny rosyjsko-ukraińskiej w przestrzeni powietrznej państw Europy Środkowo-Wschodniej (EŚW) doszło do licznych incydentów z użyciem środków napadu powietrznego i systemów obrony przeciwlotniczej. Z całą pewnością część z nich ma charakter intencjonalnych prowokacji, których celem jest realizowanie przez Rosję określonej agendy...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1033

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: powrót debaty o wstąpieniu do strefy euro

W 2024 r. Republika Czeska z dużym prawdopodobieństwem spełni trzy z czterech kryteriów konwergencji nominalnej, obecnych w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w zakresie wprowadzenia euro w miejsce korony czeskiej. Spełnienie przez Czechy wskazanych kryteriów oraz poparcie dla przyjęcia wspólnej europejskiej waluty podkreślił w noworocznym przemówieniu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1032

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Bohaterowie także umierają: debata wokół mobilizacji w Ukrainie (część 2)

Obok dyskusji na temat losów dalszego wsparcia Zachodu w walce z rosyjską agresją w Ukrainie ma miejsce debata o skali, zakresie i formie mobilizacji do armii ukraińskiej. W tym kontekście duże emocje wywołały słowa prezydenta Zełenskiego o możliwej potrzebie powołania pod broń dodatkowo od 450 do 500 tys. osób. Dyskusja ta ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1031

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Bohaterowie także umierają: debata wokół mobilizacji w Ukrainie (część 1)

Obok dyskusji na temat losów dalszego wsparcia Zachodu w walce z rosyjską agresją w Ukrainie ma miejsce debata o skali, zakresie i formie mobilizacji do armii ukraińskiej. W tym kontekście duże emocje wywołały słowa prezydenta Zełenskiego o możliwej potrzebie powołania pod broń dodatkowo od 450 do 500 tys. osób. Dyskusja ta ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1030

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny rok kryzysu wokół północnego Kosowa

Widoczna w 2023 r. kontynuacja kryzysu politycznego i instytucjonalnego wokół czterech gmin w północnym Kosowie pokazała, że mimo kilkudziesięciu porozumień, wypracowanych w ramach dialogu między Belgradem i Prisztiną, w relacjach Kosowa i Serbii nadal istnieje wiele spraw, które wymagają uregulowania. Największa od lat eskalacja napięcia w północnym Kosowie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1029

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Visa-free. Białoruś w ruchu bezwizowym

W pierwszej połowie 2022 r. władze Białorusi w celu „utrzymania dobrosąsiedzkich stosunków” wprowadziły bezwizowy wjazd na Białoruś dla obywateli Litwy, Łotwy oraz Polski. Spotkało się to z dużym zainteresowaniem głównie obywateli państw bałtyckich, z których 731 tys. odwiedziło Białoruś do końca 2023 r. Mimo braku zainteresowania ruchem bezwizowym...

Więcej →