Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1388

30 czerwca 2025

Agata Tatarenko | Łukasz Lewkowicz - Zespół Pamięci Zbiorowej

Między solidarnością a sympatią: społeczne i polityczne źródła zwrotu Słowacji ku Rosji

Po rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 r. Słowacja jednoznacznie opowiedziała się po stronie Kijowa, oferując szerokie wsparcie polityczne, militarne i humanitarne. Jednak z czasem, pod wpływem społecznego zmęczenia wojną, obecności prorosyjskich narracji w debacie publicznej oraz narastających podziałów wewnętrznych, wsparcie to zaczęło słabnąć. Powrót...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1387

27 czerwca 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Szczyt NATO w Hadze – rezultaty i znaczenie dla bezpieczeństwa Europy

Tegoroczny szczyt NATO w Hadze był wydarzeniem przełomowym. Doprowadził do przyjęcia przez sojuszników zobowiązania do zwiększenia w perspektywie dekady wydatków na twardą obronność do 3,5% PKB i dodatkowego 1,5% PKB na wydatki związane z bezpieczeństwem. Wydaje się, że był również kamieniem milowym dla relacji transatlantyckich w wymiarze bezpieczeństwa, które...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1386

26 czerwca 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Białoruś planuje budowę drugiej elektrowni atomowej

W marcu 2025 r. białoruski przywódca Alaksandr Łukaszenka podczas wizyty w Moskwie poinformował, że zwrócił się do rosyjskiego prezydenta i Państwowej Korporacji Energii Jądrowej (Rosatom) z prośbą o pomoc w budowie drugiej elektrowni atomowej na Białorusi. Obecnie trwają przygotowania do negocjacji technicznych, a strona białoruska opracowuje studium wykonalności...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1385

25 czerwca 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wysłannik prezydenta USA złożył wizytę w Mińsku

W piątek, 20 czerwca 2025 r., specjalny wysłannik prezydenta USA do spraw wojny na Ukrainie, emerytowany generał Keith Kellogg, udał się z delegacją do Mińska, gdzie spotkał się z białoruskim przywódcą Alaksandrem Łukaszenką. W sześciogodzinnych rozmowach udział wzięli: stały przedstawiciel Białorusi przy ONZ Walentin Rybakow, przewodniczący Komitetu...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1384

25 czerwca 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Budowa nowego mitu historycznego Rosji: specjalna operacja wojskowa jako budulec tożsamości narodowej

8 lutego 2025 r. Władimir Putin ogłosił utworzenie stałej wystawy historycznej, poświęconej przebiegowi tzw. specjalnej operacji wojskowej – czyli rosyjskiej agresji na Ukrainę – w Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie. Wybór miejsca nie był przypadkowy. Od miesięcy obserwujemy nasilający się proces uzupełniania mitu wielkiej wojny ojczyźnianej (czyli II...

Więcej →

Historia w przestrzeni publicznej

Komentarze IEŚ 1383

24 czerwca 2025

Łukasz Krzyżanowski - Historia w przestrzeni publicznej

Dlaczego Zagłada jest częścią historii wszystkich mieszkańców dzisiejszej Polski?

Ofiarami Zagłady były ponad trzy miliony Żydów, polskich obywateli. Nazistowskie prześladowania – dokonywane nie tylko przez Niemców, ale również Austriaków i lokalnych pomocników należących do różnych narodowości, w tym Ukraińców, Litwinów i Polaków – w szczególny sposób dotknęły właśnie Żydów. Właściwiej byłoby napisać: tych, których...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1382

24 czerwca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Strategiczna rekonfiguracja: działania Ukrainy na rzecz bezpieczeństwa dostaw gazu ziemnego w warunkach wojennych

Rosyjska agresja zbrojna doprowadziła do głębokiej destabilizacji ukraińskiego sektora energetycznego, który ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa. Prowadzone z różną intensywnością ataki zniszczyły istotną część infrastruktury wydobywczej i transportowej, co w połączeniu z niskim poziomem zapasów zgromadzonych w podziemnych magazynach gazu...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1381

23 czerwca 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Polityczna wojna o Budapeszt z finansami w tle

Kwestia budżetu Budapesztu stała się kolejnym polem walki politycznej pomiędzy koalicją rządową a dotychczasową opozycją. Osią sporu jest tzw. podatek solidarnościowy, który bogatsze węgierskie samorządy muszą płacić na rzecz mniej zamożnych gmin. Opozycja twierdzi, że rząd pobiera zawyżoną kwotę tej opłaty, aby zrównoważyć finanse publiczne, ale...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1380

18 czerwca 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Szczyt G7 w Kanadzie – wnioski dla Ukrainy i Europy Środkowo-Wschodniej

Szczyt grupy G7, który odbywał się w dniach 15-17 czerwca 2025 r. w Kanadzie (Kananaskis w prowincji Alberta), nie przyniósł wspólnej deklaracji końcowej uczestników. Spotkanie przedwcześnie opuścił prezydent USA Donald Trump. Jego powrót do Waszyngtonu był związany z eskalacją konfliktu zbrojnego między Izraelem a Iranem. Rozmowy w trakcie szczytu skupiały się...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1379

17 czerwca 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Blisko czy daleko? Obwód królewiecki w relacjach białorusko-rosyjskich

W czerwcu 2025 r. wizytę w Mińsku złożył gubernator obwodu królewieckiego. Podczas spotkania z białoruskim przywódcą apelował o zwiększenie wymiany handlowej i odbudowę specjalnych więzi między Białorusią a Królewcem. Mimo że bliskie położenie geograficzne obu obszarów daje szansę rozwoju relacji, to rozdzielający je obszar przesmyku suwalskiego powoduje...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1378

17 czerwca 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

ZSRR wiecznie żywy? Kontrowersyjna opinia doradcy Władimira Putina

W dniach 19-21 maja 2025 r. miało miejsce Międzynarodowe Forum Prawne w Petersburgu, cykliczne wydarzenie organizowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej i fundację Roskongress. W ramach forum odbyła się debata poświęcona likwidacji Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, a następnie briefing prasowy, na którym doradca prezydenta Federacji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1377

12 czerwca 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Szczyt Bukareszteńskiej Dziewiątki i państw nordyckich w Wilnie – przygotowania do szczytu NATO w Hadze

2 czerwca 2025 r. w Wilnie odbył się szczyt Bukareszteńskiej Dziewiątki i państw nordyckich, w ramach którego przywódcy 14 państw wypracowali wspólne stanowisko przed zaplanowanym na 24-26 czerwca szczytem NATO w Hadze. Spotkanie udowodniło, że grupa państw żywo zainteresowanych odstraszaniem Rosji poszerza się i przybiera ustrukturyzowane formy. Ukazało także...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1376

11 czerwca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Energetyczna zależność. Serbsko-rosyjska współpraca w sektorze energii w dobie wojny

Serbia od dekad utrzymuje ścisłe relacje energetyczne z Federacją Rosyjską, które mają wymiar nie tylko gospodarczy, ale również strategiczny i polityczny. Choć państwo to formalnie deklaruje chęć integracji z Unią Europejską i modernizację sektora energetycznego, w praktyce pozostaje głęboko uzależnione od rosyjskich surowców. Obecna infrastruktura energetyczna...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1375

9 czerwca 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kobiety w armii. Obowiązkowa służba wojskowa w państwach nordyckich i bałtyckich

Obecnie tylko dwa państwa europejskie, Norwegia i Szwecja, wprowadziły neutralny pod względem płci pobór do wojska. W 2026 r. do tej grupy dołączy Dania. Finlandia, Litwa, Łotwa i Estonia również rozważają możliwość wprowadzenia obowiązkowej służby wojskowej dla kobiet. Stoi za tym potrzeba wzmocnienia potencjału militarnego państwa, a także problemy z...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1374

5 czerwca 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa w Radzie Bezpieczeństwa ONZ

3 czerwca 2025 r. w Zgromadzeniu Ogólnym Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) odbyło się głosowanie nad kandydaturą Łotwy na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ (RB ONZ) na kadencję 2026-2027. Łotwa ubiegała się o jedyny mandat w grupie państw Europy Wschodniej i została wybrana do Rady po raz pierwszy w swojej historii. Co istotne, uzyskała szerokie...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze Brief IEŚ 1373

4 czerwca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: historyczne odszkodowania dla cywilnych ofiar wojen z lat 90. XX wieku

Rząd Czarnogóry podjął decyzję o przyznaniu pomocy finansowej rodzinom ofiar cywilnych z okresu wojen, które miały miejsce w latach 90. XX w. Przez prawie trzy dekady rodziny te nie były uwzględnione w żadnym systemie wsparcia państwowego. Jednak, na co wskazują organizacje pozarządowe, lista osób objętych pomocą nie jest pełna i powinna zostać uzupełniona. Pod...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1372

4 czerwca 2025

Jakub Olchowski - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wybory prezydenckie w Polsce z perspektywy ukraińskich mediów

Wybory prezydenckie w Polsce przyciągnęły większą niż zwykle uwagę ukraińskich mediów. Wynika to nie tylko z roli, jaką Polska odgrywa w regionie i w polityce wsparcia dla Ukrainy, ale również z końca kadencji Andrzeja Dudy, uznawanego za proukraińskiego. Zwycięstwo Karola Nawrockiego zostało przyjęte w Kijowie z pewnym niepokojem. Ukraińscy komentatorzy...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1371

2 czerwca 2025

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Przewartościowanie dziedzictwa II wojny światowej w Ukrainie

8 maja 2025 r. przypadła 80 rocznica podpisania aktu bezwarunkowej kapitulacji Niemiec i ich sił zbrojnych. Tego dnia Ukraina po raz drugi obchodziła Dzień Pamięci i Zwycięstwa nad Nazizmem w II wojnie światowej 1939-1945. Nowe święto państwowe miało na celu połączenie dwóch wcześniejszych tradycji: Dnia Zwycięstwa nad Nazizmem w II Wojnie Światowej,...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1370

31 maja 2025

Spasimir Domaradzki - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wybory prezydenckie w Polsce z perspektywy bułgarskich mediów

Wybory prezydenckie w Polsce cieszą się dużym zainteresowaniem bułgarskich mediów. W głównych środkach przekazu prezentowane są sylwetki polityków, komentarze i analizy, co pozwala uzyskać w miarę pełny obraz sytuacji wyborczej w Polsce. Zainteresowanie kampanią wyborczą wynika z dynamicznej sytuacji geopolitycznej, rywalizacji ideologicznej między Stanami...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1369

30 maja 2025

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Norwegii

Na początku maja 2025 r. Norwegia przyjęła pierwszą Narodową Strategię Bezpieczeństwa. Dokument identyfikuje kluczowe zmiany w środowisku bezpieczeństwa, w tym agresję Rosji na Ukrainę, istotne przesunięcie w relacjach transatlantyckich, nasilającą się rywalizację mocarstw oraz osłabienie współpracy międzynarodowej. Przedstawione przez premiera Jonasa Gahra...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1368

30 maja 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Wybory prezydenckie w Polsce z perspektywy białoruskich mediów

Wybory prezydenckie w Polsce i towarzysząca im kampania wyborcza nie wywołują na Białorusi dużego zainteresowania. Państwowe media w ograniczonym wymiarze informują o wyborczych zmaganiach kandydatów i nie spodziewają się zdecydowanych zmian w polityce Warszawy wobec Mińska. W swoich komentarzach wskazują na dużą polaryzację polskiego społeczeństwa, zależność...

Więcej →

Historia w przestrzeni publicznej

Komentarze IEŚ 1367

29 maja 2025

Łukasz Krzyżanowski - Historia w przestrzeni publicznej

„Sąsiedzi” Jana Tomasza Grossa z perspektywy ćwierćwiecza

W maju 2025 r. minęło 25 lat od ukazania się książki „Sąsiedzi. Historia zagłady żydowskiego miasteczka” Jana Tomasza Grossa, opowiadającej o masowej zbrodni na Żydach dokonanej 10 lipca 1941 r. w Jedwabnem. Pojawienie się tej publikacji oraz debata, którą wywołała, stanowiły potężny impuls do rozwoju badań nad historią Holokaustu w Polsce. Patrząc na...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1366

28 maja 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Nowy prezydent Rumunii – cele, oczekiwania i możliwości

Nicușor Dan zapowiada, że jako nowy prezydent Rumunii będzie kontynuował politykę wzmacniania europejskiej jedności oraz wspierania Ukrainy. Jego zwycięstwo w wyborach jest też dobrą informacją dla obozu rządzącego w Republice Mołdawii. Znacznie większe wyzwania czekają prezydenta w polityce wewnętrznej. Głowa państwa ma w tej sferze ograniczone prerogatywy, a...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1365

27 maja 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Chińsko-rosyjska próba budowy wspólnej wersji pamięci historycznej i wspólnej polityki przyszłości

Po zakończeniu obchodów Dnia Zwycięstwa w Moskwie, zorganizowanych 9 maja 2025 r., oraz towarzyszących im licznych rozmów Xi Jinpinga z Władimirem Putinem nie może być wątpliwości co do tego, że oba kraje umocniły sojusz na płaszczyźnie ekonomicznej, handlowej i politycznej, a także rozpoczęły proces tworzenia wspólnej wersji pamięci historycznej. Wszystkie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1364

26 maja 2025

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Europa Środkowa na mapie unijnego Kontynentu AI

W wyścigu o dominację w obszarze sztucznej inteligencji Unia Europejska zaprezentowała swoją odpowiedź – Plan działania dla kontynentu AI. W założeniach ta kompleksowa strategia ma nie tylko wynieść UE do rangi globalnego lidera technologicznego, ale również zapewnić, że rewolucja AI nie ominie żadnego państwa wspólnoty. Dla wielu z Europy Środkowej...

Więcej →