Instytut Europy Środkowej/Komentarze IEŚ
Wydawca: Instytut Europy Środkowej
ISSN: 2657-6996
  • Sławomir Poleszak
  • Agnieszka Zajdel
  • Szczepan Czarnecki
  • Spasimir Domaradzki
  • Łukasz Krzyżanowski
  • Sławomir Łukasiewicz
  • Damian Szacawa
  • Agata Tatarenko

Komentarze IEŚ

Zespół Bałkański

Komisja Europejska ostrzega przez kryzysem: sygnały dla Bułgarii, Rumunii i Chorwacji
Komentarze IEŚ 108
27 stycznia 2020
Marlena Gołębiowska - Zespół Bałkański

Komisja Europejska ostrzega przez kryzysem: sygnały dla Bułgarii, Rumunii i Chorwacji

Komisja Europejska w ramach mechanizmu ostrzegania – przyjętego przez UE po ostatnim kryzysie finansowym – zaleca przyjrzeć się kilkunastu gospodarkom. „Silną reprezentację” mają wśród nich państwa członkowskie, które najpóźniej przystąpiły do UE – Bułgaria, Rumunia i Chorwacja. KE sygnalizuje m.in. niepokojącą sytuację na rynku pracy: uciążliwy brak...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Proces w sprawie zabójstwa Jána Kuciaka na Słowacji: przebieg i konsekwencje polityczne
Komentarze IEŚ 107
24 stycznia 2020
Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Proces w sprawie zabójstwa Jána Kuciaka na Słowacji: przebieg i konsekwencje polityczne

13 stycznia rozpoczął się na Słowacji główny proces czterech podejrzanych o zlecenie i wykonanie zabójstwa na dziennikarzu śledczym Jánie Kuciaku. Zarzuty postawiono m.in. kontrowersyjnemu przedsiębiorcy Mariánowi Kočnerowi, którego nieprzejrzyste interesy opisywał Kuciak. Śmierć dziennikarza spowodowała w całej Słowacji masowe demonstracje, które przyczyniły...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Węgry rok po protestach w sprawie tzw. ustawy niewolniczej
Komentarze IEŚ 105
22 stycznia 2020
Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry rok po protestach w sprawie tzw. ustawy niewolniczej

1 stycznia 2020 r. minął rok, od kiedy w prawie pracy zaczęły obowiązywać zmiany, które w publicznym dyskursie zostały określone mianem „ustawy niewolniczej” (węg. rabszolgatörvény). Zmiany w kodeksie pracy miały w opinii rządu, po pierwsze, podnieść atrakcyjność Węgier jako państwa, w którym opłaca się inwestować, a po drugie, doprowadzić do pokonania...

Więcej →

Zespół Bałkański

Czarnogóra: protesty społeczne po przyjęciu ustawy o wolności wyznania
Komentarze IEŚ 106
22 stycznia 2020
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Czarnogóra: protesty społeczne po przyjęciu ustawy o wolności wyznania

8 stycznia 2020 r. w Czarnogórze zaczęła obowiązywać ustawa o wolności wyznania. Jej przyjęcie wywołało liczne protesty społeczne i doprowadziło do ponownych napięć na linii Podgorica – Belgrad. Serbska Cerkiew Prawosławna (SPC), zdecydowany przeciwnik ustawy, określa jej przyjęcie jako atak na mienie cerkiewne i próbę jego bezprawnego przejęcia. Władze...

Więcej →

Zespół Wschodni

Integracja Białorusi z Rosją: próba sił
Komentarze IEŚ 104
21 stycznia 2020
Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Integracja Białorusi z Rosją: próba sił

Prowadzone przez Rosję i Białoruś negocjacje dotyczące pogłębienia integracji w ramach Państwa Związkowego utknęły w martwym punkcie. Władze na Kremlu naciskają na akceptację wynegocjowanych map drogowych, których implementacja oznacza istotne ograniczenie niezależności gospodarczej i politycznej Białorusi. Rozmowy w sprawie pogłębionej integracji powiązane są...

Więcej →

Zespół Bałkański

Partnerstwo strategiczne Serbii i Rosji: uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne
Komentarze IEŚ 102
20 stycznia 2020
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Partnerstwo strategiczne Serbii i Rosji: uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne

Ujawnione na nagraniu z udziałem byłego zastępcy attaché wojskowego Federacji Rosyjskiej Gieorgija Klebana działania służb rosyjskich na terytorium Serbii (zob. Komentarze IEŚ, nr 101) podważyły oficjalny obraz stosunków serbsko-rosyjskich. Pokazały również, że ostentacyjnie przyjacielskie relacje na linii Belgrad – Moskwa nie są wcale tak dobre, jak...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Arktyka w polityce zagranicznej Estonii
Komentarze IEŚ 103
20 stycznia 2020
Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Arktyka w polityce zagranicznej Estonii

Wzrastające zainteresowanie Estonii regionem Arktyki wynika z jej położenia geograficznego oraz z pojawiających się w Arktyce nowych wyzwań, związanych ze zmianami klimatycznymi i aktywnością mocarstw w regionie. Do priorytetów polityki zagranicznej Estonii w regionie Arktyki należy uzyskanie statusu obserwatora w Radzie Arktycznej, który umożliwi jej większe...

Więcej →

Zespół Bałkański

Skandal w Serbii z udziałem rosyjskiego dyplomaty
Komentarze IEŚ 101
18 stycznia 2020
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Skandal w Serbii z udziałem rosyjskiego dyplomaty

W dniu 17 listopada 2019 r. w serwisie internetowym YouTube opublikowane zostało anonimowo nagranie wideo, na którym widać, jak rosyjski dyplomata Gieorgij Kleban, zastępca attaché wojskowego Federacji Rosyjskiej w Serbii, odbiera torbę od emerytowanego podpułkownika Wojsk Serbii i wręcza mu plastikową torbę, w której znajduje się koperta z pieniędzmi. O nagraniu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Serbia: afera wokół handlu bronią (z małą i wielką polityką w tle)
Komentarze IEŚ 100
16 stycznia 2020
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: afera wokół handlu bronią (z małą i wielką polityką w tle)

W połowie września 2019 r. wybuchła w Serbii jedna z największych afer ostatnich miesięcy. Sprawa sprzedaży broni produkowanej w fabryce Krušik w miejscowości Valjevo zyskała międzynarodowy rozgłos i konsekwentnie przyciąga uwagę serbskiej opinii publicznej. Afera ta pogłębia również kryzys polityczny w Serbii. W efekcie na kilka miesięcy przed wyborami...

Więcej →

Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Chorwacji: druga żółta kartka dla rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej
Komentarze IEŚ 99
7 stycznia 2020
Jan Muś - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Chorwacji: druga żółta kartka dla rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej

Wybory prezydenckie w Chorwacji zakończyły się porażką rządzącej Chorwackiej Wspólnoty Demokratycznej (HDZ). Przebieg kampanii wyborczej wskazuje na wysoki koszt polityczny działań rządu HDZ oraz ogólne zniechęcenie społeczne do elit politycznych. Pojawienie się niezależnych kandydatów, szczególnie po prawej stronie sceny politycznej, wzmogło retorykę...

Więcej →

Zespół Bałkański

Macedonia Północna: przed utworzeniem rządu technicznego i przyśpieszonymi wyborami
Komentarze IEŚ 98
3 stycznia 2020
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: przed utworzeniem rządu technicznego i przyśpieszonymi wyborami

Po ponownej odmowie dotyczącej rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych do UE z Macedonią Północną i Albanią premier Macedonii Zoran Zaev ogłosił plan przeprowadzenia przyspieszonych wyborów parlamentarnych na wiosnę 2020 r. Ze względu na silne podziały społeczne oraz niedawno ujawnione afery korupcyjne, godzące w wizerunek obecnego rządu, wynik wyborów pozostaje...

Więcej →

Zespół Wschodni

Czy będzie trzecia „wojna gazowa”? Ukraina, Rosja i UE negocjują nowy kontrakt
Komentarze IEŚ 96
23 grudnia 2019
Oleksandra Iwaniuk - Zespół Wschodni

Czy będzie trzecia „wojna gazowa”? Ukraina, Rosja i UE negocjują nowy kontrakt

31 grudnia 2019 r. wygasa dziesięcioletni kontrakt gazowy między Ukrainą a Rosją, obejmujący kwestie przesyłu gazu do państw Unii Europejskiej poprzez ukraińskie gazociągi. Do czasu uruchomienia Nord Stream 2 oraz TurkStream 40% zapotrzebowania UE na gaz dostarczane jest przez Rosję właśnie poprzez ten system. Negocjacje dotyczące nowego kontraktu zbiegły się w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Aktualizacja planów obronnych państw bałtyckich na tle wyzwań stojących przed NATO
Komentarze IEŚ 97
23 grudnia 2019
Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Aktualizacja planów obronnych państw bałtyckich na tle wyzwań stojących przed NATO

Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) jest dla państw bałtyckich podstawowym gwarantem bezpieczeństwa oraz silnych więzi transatlantyckich ze Stanami Zjednoczonymi. Poglądu tego nie zmieniły również trwające wewnątrz NATO dyskusje na temat przyszłego kształtu Sojuszu i identyfikacji zagrożeń zewnętrznych. Ustalenia 30. spotkania przywódców państw i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Konsekwencje szczytu normandzkiego w Paryżu z 9 grudnia 2019 r.
Komentarze IEŚ 95
13 grudnia 2019
Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Konsekwencje szczytu normandzkiego w Paryżu z 9 grudnia 2019 r.

Szczyt paryski jest pierwszym spotkaniem w formacie normandzkim od 2016 r. Zwołano go z inicjatywy prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego, który już w czasie kampanii wyborczej jednoznacznie deklarował chęć zakończenia konfliktu na Donbasie. Duże oczekiwania rozbudzone przez wypowiedzi Zełenskiego nie zostały w pełni zaspokojone. Ukraina i Federacja Rosyjska nie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Chorwacka prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. Plany, oczekiwania, ograniczenia
Komentarze IEŚ 93
11 grudnia 2019
Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacka prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. Plany, oczekiwania, ograniczenia

1 stycznia 2020 r. Chorwacja przejmie od Finlandii półroczną prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Prezydencja Chorwacji wiąże się z poważnymi ograniczeniami zewnętrznymi i wewnętrznymi. Władze państwa będą starały się osiągnąć dwa zasadnicze cele własne znajdujące się poza listą oficjalnych priorytetów: przystąpienie do strefy Schengen oraz kontynuację...

Więcej →

Zespół Bałkański

Protesty społeczne w Serbii, Czarnogórze i Albanii: Bałkańska Wiosna czy proces europeizacji Bałkanów Zachodnich?
Komentarze IEŚ 94
11 grudnia 2019
Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Protesty społeczne w Serbii, Czarnogórze i Albanii: Bałkańska Wiosna czy proces europeizacji Bałkanów Zachodnich?

Na przestrzeni ostatniego roku w Serbii, Czarnogórze i Albanii miały miejsce protesty społeczne. Demonstracje w Albanii i Czarnogórze wygasły do połowy 2019 r. Protesty w Serbii są wprawdzie kontynuowane, wyraźnemu zmniejszeniu uległa jednak liczba uczestników demonstracji. Jakkolwiek trudno pominąć polityczny kontekst protestów, pozostają one przede wszystkim...

Więcej →

Zespół Wschodni

Nord Stream 2: budowa w cieniu trójstronnych negocjacji Rosja – Ukraina – UE
Komentarze IEŚ 91
6 grudnia 2019
Damian Szacawa - Zespół Wschodni

Nord Stream 2: budowa w cieniu trójstronnych negocjacji Rosja – Ukraina – UE

30 października Duńska Agencja Energii (DEA) wydała zgodę na budowę gazociągu Nord Stream 2 na wodach i szelfie kontynentalnym należących do Danii. Uczyniła to pomimo powszechnie podzielanego krytycznego stanowiska duńskich polityków wobec tego projektu oraz po znaczącej presji międzynarodowej. Oddanie gazociągu do użytku planowane jest na połowę 2020 r., co...

Więcej →

Zespół Wschodni

Białoruski kontekst pogrzebu powstańców styczniowych w Wilnie 22 listopada 2019 r.
Komentarze IEŚ 92
6 grudnia 2019
Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Białoruski kontekst pogrzebu powstańców styczniowych w Wilnie 22 listopada 2019 r.

22 listopada odbył się uroczysty pogrzeb bohaterów powstania styczniowego, których szczątki odkryto przypadkowo po obsunięciu się zbocza Góry Giedymina w Wilnie w 2017 r. Wśród zidentyfikowanych osób znaleźli się lokalni przywódcy powstania styczniowego: Wincenty Konstanty Kalinowski i generał Zygmunt Sierakowski. Pogrzeb, w którym uczestniczyli prezydenci Polski i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Niestabilność rządu Sauliusa Skvernelisa na Litwie
Komentarze IEŚ 90
5 grudnia 2019
Dominik Wilczewski - Zespół Bałtycki

Niestabilność rządu Sauliusa Skvernelisa na Litwie

Najbliższe miesiące w życiu politycznym Litwy upłyną pod znakiem kampanii przed wyborami parlamentarnymi, zaplanowanymi na październik 2020 r. W ostatnim czasie następuje spadek poparcia dla rządzącej partii, potęgowany m.in. protestami różnych grup zawodowych i ujawnianymi przez media nadużyciami. Rząd Sauliusa Skvernelisa powinien przetrwać do końca kadencji,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Rumunii – druga kadencja Klausa Iohannisa
Komentarze IEŚ 88
4 grudnia 2019
Szczepan Czarnecki - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Rumunii – druga kadencja Klausa Iohannisa

24 listopada 2019 r. w Rumunii odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, zakończonych zdecydowanym zwycięstwem starającego się o reelekcję prezydenta Klausa Iohannisa. Przegrana startującej z ramienia Partii Socjaldemokratycznej (PSD) byłej premier Viorici Dăncili odzwierciedla długotrwały kryzys w PSD i problemy wewnętrzne państwa. Kampania wyborcza, jak i same...

Więcej →

Zespół Bałkański

Pomysł utworzenia „małego Schengen” dzieli państwa bałkańskie
Komentarze IEŚ 89
4 grudnia 2019
Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Pomysł utworzenia „małego Schengen” dzieli państwa bałkańskie

10 listopada odbyło się drugie z kolei spotkanie przywódców państw Bałkanów Zachodnich dotyczące utworzenia „małego Schengen” – obszaru wolności gospodarczej w regionie. Inicjatywa ma na celu zniesienie w przyszłości wszelkich barier w swobodnym przepływie osób, towarów, kapitału i usług. Pomysł nie spotkał się jednak z pełną aprobatą władz...

Więcej →

Zespół Wschodni

Wybory parlamentarne na Białorusi – nowy parlament na starych zasadach
Komentarze IEŚ 86
28 listopada 2019
Roman Romantsov - Zespół Wschodni

Wybory parlamentarne na Białorusi – nowy parlament na starych zasadach

W listopadzie 2019 r. odbyły się przedterminowe wybory parlamentarne na Białorusi. Biorąc pod uwagę charakter białoruskiego systemu politycznego, wynik wyborów nie był dla Białorusinów zaskoczeniem, wybory nie budziły też istotnego zainteresowania w społeczeństwie. Ich rezultat zapewne umożliwi prezydentowi Białorusi Alaksandrowi Łukaszence przeprowadzenie i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Spór o sondaże przedwyborcze na Słowacji
Komentarze IEŚ 87
28 listopada 2019
Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Spór o sondaże przedwyborcze na Słowacji

27 października Słowacka Rada Narodowa, dzięki głosom części rządzącej koalicji (Smer-SD i SNS) oraz opozycyjnej LSNS, uchwaliła kontrowersyjny zakaz publikacji przedwyborczych sondaży w okresie 50 dni poprzedzających głosowanie. Na początku listopada prezydent Zuzana Čaputová zawetowała nowelizację przepisów ze względu na ich antydemokratyczny charakter. W...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Kolejne komplikacje w kwestii porozumienia dotyczącego traktatu granicznego pomiędzy Estonią a Rosją
Komentarze IEŚ 84
27 listopada 2019
Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kolejne komplikacje w kwestii porozumienia dotyczącego traktatu granicznego pomiędzy Estonią a Rosją

Traktat graniczny jest jednym z najbardziej problematycznych aspektów w stosunkach estońsko-rosyjskich. Wypracowany w poprzednich latach w Estonii konsensus polityczny podważa w ostatnim czasie populistyczna Estońska Konserwatywna Partia Ludowa (EKRE), która podnosi kwestię roszczeń terytorialnych wobec Rosji. Kontrowersyjne wypowiedzi polityków EKRE, domagających się...

Więcej →

Zespół Wschodni

Ustawa o obrocie ziemią na Ukrainie: szanse i zagrożenia
Komentarze IEŚ 85
27 listopada 2019
Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Ustawa o obrocie ziemią na Ukrainie: szanse i zagrożenia

13 listopada 2019 r. Rada Najwyższa Ukrainy zagłosowała w pierwszym czytaniu za przyjęciem projektu ustawy o obrocie ziemią. Dokument przewiduje zniesienie moratorium na handel gruntami rolnymi od 1 października 2020 r. Oznacza to, że obecni posiadacze ziemi zostaną pełnoprawnymi właścicielami swych udziałów, a sektor rolniczy państwa, w zamierzeniach władz,...

Więcej →