Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 942

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wzrost znaczenia energii solarnej w Europie Południowo-Wschodniej

Znaczenie energii solarnej w miksie energetycznym państw Europy Południowo-Wschodniej podwoi się w ciągu kilku najbliższych lat. Największymi producentami energii tego typu będą Bułgaria oraz Słowenia i Chorwacja. Skala produkcji oraz dobre połączenie z grecką siecią energetyczną sprawiają, że dominującą pozycję w regionie Bałkanów Zachodnich może mieć...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 941

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 3)

Prognozy ekonomiczne KE z wiosny 2023 r. wskazują, że pomimo stopniowej poprawy stabilności sektora finansów publicznych, w wielu państwach Europy Środkowej deficyty budżetowe nadal będą przekraczać 3% PKB. Największe deficyty budżetowe będą występowały na Słowacji i w Polsce. Pomimo trudności obie gospodarki utrzymają stosunek długu publicznego do PKB poniżej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 940

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kryzys władzy w Gagauzji

Jewgienija Gucuł została zaprzysiężona na baszkana Autonomii Gagauskiej 19 lipca 2023 r. Do tej pory jednak Zgromadzenie Narodowe Gagauzji (ZNG) nie zatwierdziło składu Komitetu Wykonawczego, czyli lokalnego organu władzy wykonawczej. Nowa baszkan nie została również zaprzysiężona na ministra rządu Republiki Mołdawii, co tworzy kryzys prawno-polityczny w relacjach...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 939

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 2)

W 2022 r. spośród jedenastu państw Europy Środkowej aż w pięciu deficyty budżetowe przekroczyły umowną granicę 3% PKB. Zgodnie z najnowszymi danymi Eurostatu najwyższe deficyty budżetowe – a co za tym idzie, największe wyzwania dla stabilności sektora finansów publicznych – odnotowano na Węgrzech i w Rumunii. Węgry, dzięki ekspansywnej polityce fiskalnej,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 938

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Ukraińscy uchodźcy wojenni w Rosji po 24 lutego 2022 r. Próba ujęcia statystycznego

Nowa faza rosyjskiej agresji na Ukrainę skutkowała dramatem milionów osób zmuszonych do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania i szukania bezpiecznego schronienia na terytorium Ukrainy lub za granicą. W kontekście tych wydarzeń szczególnie interesującą kwestią jest sprawa uchodźców wojennych, którzy zdecydowali się na wyjazd do Federacji Rosyjskiej. Tym bardziej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 937

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rosnąca rola Azerbejdżanu w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowej

Zbrojny atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę zmienił sposób postrzegania państw będących eksporterami surowców energetycznych. W przeszłości kluczową rolę w zapewnieniu dostaw ropy naftowej i gazu ziemnego do państw Europy Środkowej odgrywała Rosja, ale wojna wymusiła na państwach tego regionu potrzebę poszukiwania alternatywnych dostawców. W tych uwarunkowaniach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 936

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Spór polityczno-prawny wokół kwestii nabycia obywatelstwa w Czarnogórze

Kwestia nabycia obywatelstwa od lat stanowi kontrowersyjny temat w Czarnogórze. Liberalizacja zasad w 2022 r. wywołała krytykę części społeczeństwa, która wyrażała obawy co do zachowania czarnogórskiego charakteru państwa w sytuacji wzrostu liczby obywateli innych narodowości. W efekcie można się spodziewać, że zaplanowany na listopad 2023 r. spis ludności...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 935

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Wojna Rosji z Ukrainą i globalne bezpieczeństwo żywnościowe. Znaczenie Europy Środkowej

Zbrojny atak Rosji na Ukrainę zakłócił tradycyjne kanały eksportowe zbóż, co wpłynęło na globalne bezpieczeństwo żywnościowe. Dodatkowe komplikacje wynikły z blokady ukraińskich portów na Morzu Czarnym przez Rosję, zmuszając Ukrainę do poszukiwania alternatywnych dróg eksportu. W tych skomplikowanych uwarunkowaniach politycznych i handlowych Unia Europejska,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 934

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Przesmyk suwalski: potencjał zagrożeń i napięcia

Wojna na Ukrainie i aktywizacja najemników z Grupy Wagnera na Białorusi coraz częściej są przyczyną niepokoju związanego z możliwością pojawienia się incydentów zbrojnych na granicy Polski z Białorusią oraz Federacją Rosyjską. Miejscem szczególnie podatnym na tego rodzaju zagrożenia jest tzw. przesmyk suwalski, który oddziela należący do Rosji obwód...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 933

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Rada Najwyższa Ukrainy: problem zachowania legitymizacji po zakończeniu kadencji

Kolejne wybory parlamentarne na Ukrainie miałyby się odbyć 29 października 2023 r., jednak decyzją o przedłużeniu stanu wojennego do 15 listopada Rada Najwyższa faktycznie odwołała tegoroczne wybory. Jednocześnie ponownie zaostrzyła się debata na temat możliwości i celowości przeprowadzenia wyborów przed zakończeniem konfliktu zbrojnego. Zorganizowanie wyborów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 932

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: protesty przeciw przemocy wobec kobiet

Protesty przeciw przemocy wobec kobiet odbyły się 14 sierpnia 2023 r. w kilku miastach Bośni i Hercegowiny. Powtarzające się w ostatnich latach manifestacje z jednej strony wskazują na poważny problem społeczny, jakim jest przemoc domowa, z drugiej zaś stanowią sprzeciw społeczeństwa wobec opieszałości sądów i słabej reakcji policji oraz instytucji państwowych....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 931

Justyna Marzec - Zespół Wyszehradzki

Polityka wodorowa w państwach Grupy Wyszehradzkiej

Współpraca energetyczna w państwach Grupy Wyszehradzkiej ma charakter sieciowy, a nie zinstytucjonalizowany. Sieciowość relacji wpływa z kolei na elastyczność, która jest kluczowa w kontekście zapewniania bezpieczeństwa energetycznego, nie tylko na poziomie państwa, ale również na poziomie regionalnym. W praktyce sprowadza się to do współpracy skoncentrowanej na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 930

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Podziemne magazyny gazu ziemnego na Ukrainie

Funkcjonujące na Ukrainie podziemne magazyny gazu ziemnego, wspólnie z rozbudowaną siecią gazociągów, przez lata odgrywały ważną rolę w zapewnieniu dostępności tego surowca w Europie. Znaczenie ukraińskiej infrastruktury uległo jednak ograniczeniu w efekcie systematycznego zmniejszania dostaw gazu ziemnego ze wschodu na zachód, a następnie zbrojnego ataku Federacji...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 929

Justyna Marzec - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: spór o nominacje do Komisji Europejskiej

Zatwierdzony przez Radę UE termin następnych wyborów do Parlamentu Europejskiego (6-9 czerwca 2024 r.) wymusza przygotowanie wyborów przez państwa członkowskie UE zgodnie z procedurą konstytucyjną państw członkowskich. Wyznaczenie terminu wyborów w Republice Czeskiej ożywiło dyskusje w sprawie nominacji na funkcję komisarza do Komisji Europejskiej na następną...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 928

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Zerwanie Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej i nowe wyzwania dla gospodarki Ukrainy

Rosja wycofała się z Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej 17 lipca 2023 r., po czym natychmiast rozpoczęła ostrzał ukraińskiej infrastruktury portowej. W ten sposób Moskwa chciała zademonstrować, że funkcjonowanie umowy zbożowej i ukraińskiego eksportu morskiego bez jej zgody jest niemożliwe. Wypchnięcie Ukrainy z grona światowych eksporterów produkcji rolnej...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 927

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Obecność Grupy Wagnera na Białorusi a bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO

Rozmieszczenie Grupy Wagnera na Białorusi stanowi kolejny element działań destabilizacyjnych, wymierzonych w graniczące z Białorusią państwa NATO oraz Ukrainę. Działania te są elementem szerszej strategii prowadzonej przez Federację Rosyjską w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, której celem jest m.in. obniżanie zaufania społeczeństw do instytucji państwa,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 926

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: równoważenie deficytu w budżecie państwa

Pełnoskalowa agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę nieustannie wpływa na sytuację wewnętrzną państw Europy Środkowej, tworząc szereg wyzwań w poszczególnych politykach szczegółowych, w tym w polityce budżetowej. W przypadku Republiki Czeskiej redukcja deficytu w budżecie państwa stanowi szczególnie ważną część programu rządu Petra Fiali (ODS) od momentu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 925

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: powódź wyzwaniem dla rządu Roberta Goloba

Na początku sierpnia Słowenię nawiedziły ulewne deszcze, które doprowadziły do powodzi w niemalże trzech czwartych gmin. Zniszczeniu uległa infrastruktura transportowa i energetyczna, a także liczne przedsiębiorstwa. Reakcja władz publicznych oceniana jest jako właściwa i efektywna. Wszystkie partie polityczne w parlamencie słoweńskim zjednoczyły się w Radzie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 924

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Litewska strategia wobec regionu Indo-Pacyfiku

5 lipca 2023 r. litewski rząd przyjął przygotowaną przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych strategię wobec regionu Indo-Pacyfiku. Dokument został opracowany w odpowiedzi na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i wzmocnienia międzynarodowej pozycji Litwy oraz zacieśnienia współpracy gospodarczej z partnerami z tego regionu. Równocześnie w strategii Litwa po raz kolejny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 923

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Szczyt pokojowy w Arabii Saudyjskiej w sprawie Ukrainy i jego znaczenie

W dniach 5-6 sierpnia 2023 r. miały miejsce rozmowy pokojowe w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej. Było to drugie – po szczycie w Kopenhadze 24 czerwca 2023 r. – spotkanie w takim formacie. Brały w nim udział delegacje ponad 40 państw, m.in. państwa „globalnego Południa” oraz Stany Zjednoczone, Indie i Chiny. Głównym tematem dyskusji było wypracowanie formuły...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 922

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo Litwy a grupa Wagnera na Białorusi

W związku z pojawieniem się najemników grupy Wagnera na Białorusi, na Litwie wzrosły obawy, że mogą oni być wykorzystywani przez reżim białoruski m.in. do wspierania migrantów nielegalnie przekraczających granicę z Litwą. W związku z tym powrócono do dyskusji na temat wprowadzenia surowszych zasad wjazdu do kraju dla obywateli Białorusi. Obecnie, w opinii władz...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 921

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry po szczycie NATO w Wilnie

Węgierska delegacja z satysfakcją odnotowała brak zaproszenia Ukrainy do Sojuszu Północnoatlantyckiego, a także podania harmonogramu tego przystąpienia. W opinii przedstawicieli węgierskich władz, jest to przejaw odpowiedzialności NATO oraz nieeskalowania konfliktu. W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbył się szczyt NATO. Wydarzenie to, mimo że w wielu aspektach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 920

Spasimir Domaradzki | Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: propozycje zmian konstytucyjnych

Rząd premiera Dimitra Kovačevskiego przyjął i skierował do parlamentu projekt poprawek do Konstytucji Macedonii Północnej, który w razie przyjęcia spełniłby zobowiązanie zapisane w tzw. francuskiej propozycji rozwiązania sporu macedońsko-bułgarskiego, przewidującej zaliczenie Bułgarów do wymienionych w Konstytucji narodowości. To z kolei umożliwiłoby zwołanie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 919

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Relacje polsko-słowackie u progu kampanii wyborczej na Słowacji

Zbliżające się przedterminowe wybory parlamentarne na Słowacji (30 września 2023 r.) mogą mieć wpływ na dalszy rozwój relacji polsko-słowackich. Centroprawicowa koalicja rządowa, która doszła do władzy na Słowacji w 2020 r., postawiła na rewitalizację współpracy regionalnej i rozwój kooperacji z państwami sąsiednimi, w tym z Polską. Po wybuchu wojny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 918

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Kościół katolicki na Białorusi. Polityka represji i prześladowań

Kościół katolicki na Białorusi po roku 2020 podlega systematycznym represjom i polityce prześladowań. Realizowana do tego czasu przez władze w Mińsku polityka względnej neutralności wobec katolików i Stolicy Apostolskiej uległa zdecydowanej zmianie. Aresztowania, odbieranie świątyń i wyrzucanie duchownych z kraju stały się znakiem rozpoznawczym Łukaszenki. Tym...

Więcej →