Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 956

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Wojska obrony terytorialnej i milicja ludowa jako uzupełniający komponent sił zbrojnych Białorusi

W systemie bezpieczeństwa narodowego Białorusi ważną rolę, oprócz sił zbrojnych, pełnią wojska obrony terytorialnej. Ta formacja zwiększa zdolność obronną państwa oraz nadaje jej charakter narodowy. Z kolei w przypadku konfliktu zbrojnego powołana do życia w 2023 r. milicja ludowa ma pełnić rolę ruchu partyzanckiego. Początki. Pojęcie „obrony...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 955

Spasimir Domaradzki | Michał Paszkowski - Zespół Bałkański, Zespół Bałtycki

Bułgaria: rozliczenia rządu technicznego z umowy gazowej

W Bułgarii nowy rząd premiera Nikołaja Denkowa zlecił dochodzenie dotyczące zawartej w 2023 r. umowy bułgarsko-tureckiej, zakładającej dostęp spółki Bulgargaz do terminali LNG w Turcji oraz do tureckiej sieci przesyłowej. Zgodnie ze stanowiskiem rządu zawarta na okres 13 lat umowa pomiędzy spółkami Bulgargaz oraz BOTAŞ jest niekorzystna dla krajowego operatora...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 954

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Rozłam w Czarnogórskiej Cerkwi Prawosławnej

Niekanoniczna Czarnogórska Cerkiew Prawosławna (CPC) postrzegana jest przez część Czarnogórców jako jeden z kluczowych podmiotów podtrzymujących dziedzictwo niepodległej Czarnogóry oraz wzmacniających tożsamość narodową. Mimo to pozostaje ona w cieniu Serbskiej Cerkwi Prawosławnej, która cieszy się większym zaufaniem wśród czarnogórskiego społeczeństwa....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 953

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Nowy rząd na Łotwie – Evika Siliņa na stanowisku premiera

14 sierpnia 2023 r. dotychczasowy premier Łotwy Krišjānis Kariņš (Nowa Jedność) podał się do dymisji, obwiniając koalicjantów – Sojusz Narodowy i Zjednoczoną Listę – o to, że spowalniają dialog i utrudniają podejmowanie przez rząd decyzji. Po miesiącu negocjacji, 15 września parlament zatwierdził nowy rząd, składający się z Nowej Jedności, Związku...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 952

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Rozwój współpracy wojskowej państw Grupy Wyszehradzkiej w ramach jednostek międzynarodowych w 2023 roku

Ze względu na swoje położenie geopolityczne, w centrum obszaru wschodniej flanki Sojuszu Północnoatlantyckiego, państwa Grupy Wyszehradzkiej stanowią istotny zwornik procesów bezpieczeństwa w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. Wymiar militarny współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej był jej kluczowym elementem od początku funkcjonowania platformy, kiedy to...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 951

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Damian Szacawa | Jakub Bornio - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Infrastruktura graniczna na północno-wschodnim odcinku Unii Europejskiej: Litwa, Polska

W Polsce, na granicach z Białorusią i Rosją, od kilku lat konsekwentnie budowany jest system detekcji optoelektronicznej, który w rezultacie doświadczeń wynikających z kryzysu migracyjnego na granicy z Białorusią został uzupełniony o czujniki sejsmiczne i fizyczne bariery. Systemy są ciągle udoskonalane i rozbudowywane. Najnowsza zapora elektroniczna na granicy z...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 950

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Damian Szacawa | Jakub Bornio - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Infrastruktura graniczna na północno-wschodnim odcinku Unii Europejskiej: Finlandia, Estonia, Łotwa

Po rozpoczęciu wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2014 r. oraz w efekcie kryzysu migracyjnego na granicach państw członkowskich Unii Europejskiej wywołanego przez reżim Alaksandra Łukaszenki w 2021 r., sąsiadujące z Rosją i Białorusią państwa członkowskie UE zintensyfikowały działania na rzecz wzmocnienia systemów zabezpieczenia swoich granic, będących jednocześnie...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 949

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Inicjatywa Trójmorza po szczycie w Bukareszcie: południowe rozszerzenie i brak dalszej instytucjonalizacji

W dniach 6-7 września 2023 r. Rumunia była organizatorem ósmego szczytu Inicjatywy Trójmorza (3SI). W Bukareszcie dokonano pierwszego w historii rozszerzenia o nowe, trzynaste państwo uczestniczące – Grecję, a także o kolejne państwo stowarzyszone – Mołdawię. Podczas spotkania podkreślono też znaczenie kwestii bezpieczeństwa w kontekście trwającej wciąż wojny...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 948

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Powrót Wasiła Bożkowa do Bułgarii

25 sierpnia 2023 r. Wasił Bożkow, znany też jako „Czaszka”, powrócił do Bułgarii po ponad trzech latach pobytu w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, dokąd uciekł po wystawieniu nakazu aresztowania przez bułgarską prokuraturę w styczniu 2020 r. Bożkow to postać kontrowersyjna i jeden z najbogatszych Bułgarów. Był blisko każdej kolejnej władzy, ale nie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 947

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Sektor motoryzacyjny łączy na Węgrzech Wschód z Zachodem

Jedna trzecia produkcji przemysłowej Węgier związana jest z sektorem motoryzacyjnym. W 2022 r. stanowiło to wartość blisko 30 mld euro, a w pierwszym półroczu 2023 r. – 18,2 mld euro. W branży motoryzacyjnej zatrudnienie znalazło 170 tys. osób, tj. o 20 tys. więcej niż w 2022 r. Inwestycje w tym sektorze realizowane są zarówno przez kapitał zachodni (głównie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 946

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Konsekwencje śmierci Jewgienija Prigożyna

Nieudany pucz wagnerowców ukazał słabość państwa rosyjskiego i osobiście upokorzył Władimira Putina. Z jego punktu widzenia wyeliminowanie Jewgienija Prigożyna było koniecznością. W ten sposób chciał pokazać, kto panuje nad sytuacją, i ostrzec potencjalnych buntowników. W krótkiej perspektywie może to przynieść oczekiwane rezultaty, jednak długofalowo straty...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 945

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

„Bojowe braterstwo 2023” na Białorusi – wojskowe manewry Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (ODKB)

Przeprowadzone na szeroką skalę ćwiczenia wojskowe państw ODKB na Białorusi powodują stan napięcia i zagrożenia w regionie. Nieprzypadkowy wybór poligonów położonych w bezpośrednim sąsiedztwie Polski i Litwy dowodzi wysoce propagandowego charakteru takich ćwiczeń. Jednak mimo pozornej jedności sojuszu wojskowego ODKB, pojawiają się pierwsze wewnętrzne...

Więcej →

Zespół Bałkański

Kometarze IEŚ 944

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Wizyta przedstawicieli prezydencji Bośni i Hercegowiny w Ukrainie

W dniach 23-24 sierpnia 2023 r. Željko Komšić i Denis Bećirović, członkowie prezydencji Bośni i Hercegowiny, złożyli oficjalną wizytę w Ukrainie. Jest to pierwsza wizyta chorwackiego i boszniackiego członka prezydencji BiH w tym państwie od początku wojny. W składzie delegacji zabrakło Željki Cvijanović, trzeciej członkini prezydencji BiH, reprezentującej...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 943

Łukasz Lewkowicz | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Inicjatywa Trójmorza przed szczytem w Bukareszcie: oczekiwania i perspektywy

6-7 września 2023 r. w Bukareszcie odbędzie się ósmy szczyt Inicjatywy Trójmorza (The Three Seas Initiative, 3SI). W trakcie spotkania mogą zostać podjęte decyzje kluczowe dla wyznaczenia kierunku rozwoju tej platformy współpracy regionalnej w najbliższych latach: od zacieśnienia współpracy w zakresie bezpieczeństwa przez potencjalne rozszerzenie 3SI o nowe państwa...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 942

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wzrost znaczenia energii solarnej w Europie Południowo-Wschodniej

Znaczenie energii solarnej w miksie energetycznym państw Europy Południowo-Wschodniej podwoi się w ciągu kilku najbliższych lat. Największymi producentami energii tego typu będą Bułgaria oraz Słowenia i Chorwacja. Skala produkcji oraz dobre połączenie z grecką siecią energetyczną sprawiają, że dominującą pozycję w regionie Bałkanów Zachodnich może mieć...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 941

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 3)

Prognozy ekonomiczne KE z wiosny 2023 r. wskazują, że pomimo stopniowej poprawy stabilności sektora finansów publicznych, w wielu państwach Europy Środkowej deficyty budżetowe nadal będą przekraczać 3% PKB. Największe deficyty budżetowe będą występowały na Słowacji i w Polsce. Pomimo trudności obie gospodarki utrzymają stosunek długu publicznego do PKB poniżej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 940

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kryzys władzy w Gagauzji

Jewgienija Gucuł została zaprzysiężona na baszkana Autonomii Gagauskiej 19 lipca 2023 r. Do tej pory jednak Zgromadzenie Narodowe Gagauzji (ZNG) nie zatwierdziło składu Komitetu Wykonawczego, czyli lokalnego organu władzy wykonawczej. Nowa baszkan nie została również zaprzysiężona na ministra rządu Republiki Mołdawii, co tworzy kryzys prawno-polityczny w relacjach...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 939

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 2)

W 2022 r. spośród jedenastu państw Europy Środkowej aż w pięciu deficyty budżetowe przekroczyły umowną granicę 3% PKB. Zgodnie z najnowszymi danymi Eurostatu najwyższe deficyty budżetowe – a co za tym idzie, największe wyzwania dla stabilności sektora finansów publicznych – odnotowano na Węgrzech i w Rumunii. Węgry, dzięki ekspansywnej polityce fiskalnej,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 938

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Ukraińscy uchodźcy wojenni w Rosji po 24 lutego 2022 r. Próba ujęcia statystycznego

Nowa faza rosyjskiej agresji na Ukrainę skutkowała dramatem milionów osób zmuszonych do opuszczenia swojego miejsca zamieszkania i szukania bezpiecznego schronienia na terytorium Ukrainy lub za granicą. W kontekście tych wydarzeń szczególnie interesującą kwestią jest sprawa uchodźców wojennych, którzy zdecydowali się na wyjazd do Federacji Rosyjskiej. Tym bardziej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 937

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rosnąca rola Azerbejdżanu w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowej

Zbrojny atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę zmienił sposób postrzegania państw będących eksporterami surowców energetycznych. W przeszłości kluczową rolę w zapewnieniu dostaw ropy naftowej i gazu ziemnego do państw Europy Środkowej odgrywała Rosja, ale wojna wymusiła na państwach tego regionu potrzebę poszukiwania alternatywnych dostawców. W tych uwarunkowaniach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 936

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Spór polityczno-prawny wokół kwestii nabycia obywatelstwa w Czarnogórze

Kwestia nabycia obywatelstwa od lat stanowi kontrowersyjny temat w Czarnogórze. Liberalizacja zasad w 2022 r. wywołała krytykę części społeczeństwa, która wyrażała obawy co do zachowania czarnogórskiego charakteru państwa w sytuacji wzrostu liczby obywateli innych narodowości. W efekcie można się spodziewać, że zaplanowany na listopad 2023 r. spis ludności...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 935

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Wojna Rosji z Ukrainą i globalne bezpieczeństwo żywnościowe. Znaczenie Europy Środkowej

Zbrojny atak Rosji na Ukrainę zakłócił tradycyjne kanały eksportowe zbóż, co wpłynęło na globalne bezpieczeństwo żywnościowe. Dodatkowe komplikacje wynikły z blokady ukraińskich portów na Morzu Czarnym przez Rosję, zmuszając Ukrainę do poszukiwania alternatywnych dróg eksportu. W tych skomplikowanych uwarunkowaniach politycznych i handlowych Unia Europejska,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 934

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Przesmyk suwalski: potencjał zagrożeń i napięcia

Wojna na Ukrainie i aktywizacja najemników z Grupy Wagnera na Białorusi coraz częściej są przyczyną niepokoju związanego z możliwością pojawienia się incydentów zbrojnych na granicy Polski z Białorusią oraz Federacją Rosyjską. Miejscem szczególnie podatnym na tego rodzaju zagrożenia jest tzw. przesmyk suwalski, który oddziela należący do Rosji obwód...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 933

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Rada Najwyższa Ukrainy: problem zachowania legitymizacji po zakończeniu kadencji

Kolejne wybory parlamentarne na Ukrainie miałyby się odbyć 29 października 2023 r., jednak decyzją o przedłużeniu stanu wojennego do 15 listopada Rada Najwyższa faktycznie odwołała tegoroczne wybory. Jednocześnie ponownie zaostrzyła się debata na temat możliwości i celowości przeprowadzenia wyborów przed zakończeniem konfliktu zbrojnego. Zorganizowanie wyborów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 932

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: protesty przeciw przemocy wobec kobiet

Protesty przeciw przemocy wobec kobiet odbyły się 14 sierpnia 2023 r. w kilku miastach Bośni i Hercegowiny. Powtarzające się w ostatnich latach manifestacje z jednej strony wskazują na poważny problem społeczny, jakim jest przemoc domowa, z drugiej zaś stanowią sprzeciw społeczeństwa wobec opieszałości sądów i słabej reakcji policji oraz instytucji państwowych....

Więcej →