Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1191

29 sierpnia 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Infrastruktura naftowa Chorwacji kluczem do bezpieczeństwa energetycznego państw Europy Środkowej

Chorwacja, z uwagi na swoje położenie geograficzne oraz istniejącą infrastrukturę, odgrywa niezwykle ważną rolę w kontekście dostaw ropy naftowej do rafinerii w Bośni i Hercegowinie, Serbii, na Węgrzech oraz Słowacji. Kluczową funkcję pełni terminal naftowy w Omišalj, a także rurociąg Adria. Uwzględniając uwarunkowania międzynarodowe, znaczenie tego typu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1190

28 sierpnia 2024

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Kwestia likwidacji Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej w Ukrainie

20 sierpnia 2024 r. Rada Najwyższa Ukrainy uchwaliła ustawę, która umożliwia wydanie zakazu działalności struktur wyznaniowych utrzymujących więzi z państwem agresorem, Federacją Rosyjską. Przepisy te uderzą przede wszystkim w Ukraińską Cerkiew Prawosławną (Patriarchatu Moskiewskiego) powiązaną kanoniczne i administracyjne z Rosyjską Cerkwią Prawosławną....

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1189

27 sierpnia 2024

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Wybory prezydenckie w Mołdawii – nowa taktyka sił prorosyjskich

20 października 2024 r. w Republice Mołdawii odbędą się wybory prezydenckie oraz referendum w sprawie integracji europejskiej. Rozmowy o wspólnym kandydacie opozycji zakończyły się niepowodzeniem – w wyścigu o fotel prezydenta weźmie udział kilku kandydatów prezentujących postawy prorosyjskie. Maia Sandu, która jest realną liderką rządzącej Partii Działania i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1188

26 sierpnia 2024

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Rekrutacja do Sił Zbrojnych Ukrainy

W obliczu spowolnienia mobilizacji i niedoboru profesjonalnego personelu wojskowego na Ukrainie rozwinęła się praktyka rekrutacji do służby wojskowej. Obecnie jest ona prowadzana przez Ministerstwo Obrony, oddziały wojskowe (Marynarki Wojennej, Wojsk Lądowych, Sił Operacji Specjalnych i Sił Systemów Bezzałogowych) oraz poszczególne brygady. Rekrutacja – w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1187

26 sierpnia 2024

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

„Miękkie bezpieczeństwo” w regionie Morza Bałtyckiego: współpraca regionalna w zakresie zwiększenia odporności społecznej i ochrony infrastruktury krytycznej

Państwa nordyckie traktują ochronę infrastruktury krytycznej jako część bezpieczeństwa kompleksowego. Wieloletnia tradycja współpracy transgranicznej w tym zakresie będzie czynnikiem sprzyjającym implementacji dyrektywy UE dotyczącej odporności podmiotów krytycznych. Do zwiększania odporności w obszarze „miękkiego bezpieczeństwa” w regionie Morza Bałtyckiego...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze Brief IEŚ 1186

23 sierpnia 2024

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: protesty przeciwko „czystkom” w instytucjach kultury

W dniach 12-13 sierpnia 2024 r. w Bratysławie odbyły się wielotysięczne protesty społeczne przeciw kontrowersyjnym decyzjom kadrowym minister kultury Martiny Šimkovičovej (SNS) i jej najbliższych współpracowników. Chodzi przede wszystkim o niedawną dymisję dyrektora Słowackiego Teatru Narodowego Mateja Drlički i dyrektor Słowackiej Galerii Narodowej Alexandry...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1185

22 sierpnia 2024

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rozbudowa infrastruktury gazowej na południu Europy

W Europie Południowej trwa proces zwiększania zdolności transportowych surowców energetycznych, głównie w kontekście rynku gazu ziemnego. Bez wątpienia głównym celem od 2022 r., a więc od wybuchu pełnoskalowej wojny na Ukrainie, jest zapewnienie większej dywersyfikacji źródeł oraz kierunków dostaw tego surowca do państw Europy Środkowej. Co ważne, wiele państw...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1184

20 sierpnia 2024

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Co przemówienie Viktora Orbána w Băile Tușnad mówi o polityce zagranicznej Węgier

Premier Węgier Viktor Orbán w corocznym przemówieniu do Węgrów żyjących w państwach ościennych, które wygłosił w Băile Tușnad w Rumunii, przedstawił swoją diagnozę międzynarodowej rzeczywistości oraz interpretację zachodzących w niej zmian. Wystąpienie było szeroko komentowane głównie ze względu na pojawiającą się w nim krytykę Zachodu. Co jednak...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1183

14 sierpnia 2024

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Operacja kurska Ukrainy: jej znaczenie i potencjalne konsekwencje

6 sierpnia 2024 r. wojska Ukrainy rozpoczęły w obwodzie kurskim Federacji Rosyjskiej operację wojskową, w wyniku której udało się zająć ok. 1000 km2 rosyjskiego terytorium (zgodnie z deklaracją gen. Ołeksandra Syrskiego), w tym częściowo strategicznie ważne miasteczko przygraniczne Sudża. Według władz Rosji wojsko ukraińskie kontroluje 28 miejscowości w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1182

14 sierpnia 2024

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: nowe otwarcie polityczne z Węgrami?

Przedterminowe wybory parlamentarne na Słowacji we wrześniu 2023 r. i dojście do władzy koalicyjnego rządu Roberta Fico (Smer-SSD) doprowadziły do nowego otwarcia w relacjach ze stroną węgierską. Słowacko-węgierski sojusz polityczny został wzmocniony poprzez udzielone przez Viktora Orbána (Fidesz) w ostatnich wyborach prezydenckich poparcie dla Petera Pellegriniego...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1181

13 sierpnia 2024

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Pogłębiające się problemy zdrowotne Alaksandra Łukaszenki i ich polityczne implikacje

Alaksandr Łukaszenka z racji swojego wieku (w tym roku kończy 70 lat) zmaga się z problemami zdrowotnymi, które coraz częściej utrudniają mu oficjalne wystąpienia i spotkania z innymi przywódcami. Przez długi czas Łukaszenka był kojarzony z fizyczną tężyzną i sportowym trybem życia. Grał w hokeja, unikał szkodliwych używek i sam zachęcał Białorusinów do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1180

2 sierpnia 2024

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Cyfrowa Ukraina – wizja modernizacji państwa

Proces cyfryzacji na Ukrainie nabrał tempa dopiero po objęciu władzy przez Wołodymyra Zełenskiego i jego otoczenie (2019 r.). Przyjęto wówczas, że to właśnie „ucyfrowienie” państwa pozwoli na zniwelowanie dystansu cywilizacyjnego między Ukrainą a Zachodem oraz przyspieszy modernizację gospodarki i instytucji publicznych. W ciągu kilku lat udało się osiągnąć...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1179

2 sierpnia 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

System obrony cywilnej w Estonii

System obrony cywilnej w Estonii jest częścią kompleksowego ujęcia bezpieczeństwa, w którym społeczeństwo aktywnie uczestniczy w procesie budowania odporności państwa i jest w stanie samodzielnie odpowiadać na wyzwania o charakterze militarnym i pozamilitarnym. Specyfiką systemu obrony cywilnej tego państwa jest: 1. wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1178

1 sierpnia 2024

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Werbunek migrantów ekonomicznych w Rosji na wojnę przeciwko Ukrainie

Ponad dwa lata nowej fazy toczącej się w Ukrainie wojny, która przybrała charakter wojny na wyniszczenie, skłania władze Rosji do szukania niekonwencjonalnych metod w celu uzyskania przewagi. Jednym z takich sposobów jest werbowanie migrantów ekonomicznych zarówno do rosyjskiej armii, jak i w charakterze pracowników, którzy tworzą umocnienia na obszarach okupowanych...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1177

1 sierpnia 2024

Malwina Talik - Zespół Wyszehradzki

Wielki powrót Wolnościowej Partii Austrii

W wielu krajach wybory do Parlamentu Europejskiego stanowiły wskaźnik nastrojów przed nadchodzącymi wyborami parlamentarnymi. W Austrii, gdzie wyborcy pójdą do urn 29 września 2024 r., najsilniejszą siłą polityczną na poziomie ogólnokrajowym po raz pierwszy stała się skrajnie prawicowa Wolnościowa Partia Austrii (FPÖ), zdobywając 25,5% głosów. W 2019 r. wiele...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1176

31 lipca 2024

Aleksandra Poznar | Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Ukraina ograniczyła tranzyt ropy naftowej południową nitką rurociągu Przyjaźń

Rozszerzenie przez władze Ukrainy w czerwcu 2024 r. listy podmiotów objętych sankcjami o spółkę Lukoil, dostarczającą ropę naftową do rafinerii Grupy MOL, doprowadziło do wstrzymania dostaw surowca w połowie lipca 2024 r. do zakładów w Bratysławie na Słowacji oraz w Százhalombatta na Węgrzech. Oba zakłady, dzięki otrzymanym w 2022 r. derogacjom na sankcje...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1175

31 lipca 2024

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Polska, Słowacja, Węgry i Rumunia z procedurą nadmiernego deficytu

Po pandemicznym poluzowaniu reguł fiskalnych – w nowych ramach po przeprowadzonej reformie – powraca unijna procedura nadmiernego deficytu. 26 lipca 2024 r. Rada Unii Europejskiej zdecydowała o jej wszczęciu wobec siedmiu państw członkowskich, wśród których znalazły się trzy środkowoeuropejskie: Polska, Słowacja i Węgry. Jest to wynik niespełnienia kryterium...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1174

31 lipca 2024

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Rekonstrukcja rządu w Czarnogórze

23 lipca br. parlament Czarnogóry przegłosował rekonstrukcję rządu premiera Milojko Spajicia. Obok sześciu innych partii politycznych, współtworzą go przedstawiciele dwóch ugrupowań proserbskich oraz Partia Boszniacka. Jest to najliczniejszy rząd w historii niepodległej Czarnogóry pod względem liczby ministrów i wicepremierów, który zyskał poparcie partii o...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1173

29 lipca 2024

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Reakcje Ukrainy i Rosji na wycofanie się Joe Bidena – powściągliwość i wyczekiwanie

Większość państw europejskich pozytywnie przyjęła decyzję o rezygnacji Joe Bidena z udziału w wyborach prezydenckich, obawiając się, że miałby niewielkie szanse na pokonanie Donalda Trumpa, którego ewentualna druga prezydentura budzi w Europie niepokój. Ambiwalentną postawą wykazali się zwolennicy Trumpa, w tym władze Węgier i Słowacji (Komentarze IEŚ, nr...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1172

29 lipca 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: priorytety rządu Kristena Michala

23 lipca 2024 r., po tym jak Kaja Kallas została nominowana na stanowisko wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa („Komentarze Brief IEŚ” nr 1167), na nadzwyczajnym posiedzeniu Riigikogu został zaprzysiężony rząd premiera Kristena Michala. Kristen Michal, minister klimatu w rządzie Kai Kallas, a wcześniej minister gospodarki i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1171

26 lipca 2024

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Współpraca gospodarcza Białoruś – Azerbejdżan. Ważny element strategicznego partnerstwa

Od kilkunastu lat Azerbejdżan odgrywa coraz większą rolę w białoruskim sektorze rolniczo-przemysłowym. Charakterystyczne dla poradzieckich państw autorytarnych gospodarki Białorusi i Azerbejdżanu wzajemnie się uzupełniają, a dzięki zrównoważonemu bilansowi handlowemu gwarantują obu stronom wymierne korzyści. Zwłaszcza dla Mińska azerbejdżański rynek stał się...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1170

25 lipca 2024

Szczepan Czarnecki | Aleksandra Poznar | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Joe Biden rezygnuje ze startu w wyborach prezydenckich w USA: reakcje w Europie Środkowej

Rezygnacja Joe Bidena ze startu w wyborach prezydenckich spotkała się z różnymi reakcjami w Europie Środkowej. W Czechach premier Petr Fiala uznał tę decyzję za odpowiedzialną. Na Słowacji premier Robert Fico skupił się na krytyce zaangażowania USA w Ukrainie, wyrażając nadzieję, że w przypadku zwycięstwa Trumpa zrealizuje on obietnicę szybkiego zakończenia...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1169

25 lipca 2024

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

System opieki zdrowotnej w Republice Czeskiej: stan, wyzwania i plany reform

Doświadczenia zdobyte podczas pandemii COVID-19 ujawniły liczne wyzwania i luki w czeskim systemie ochrony zdrowia. W odpowiedzi na te problemy, władze Republiki Czeskiej rozpoczęły kolejny etap wdrażania szeregu reform mających na celu poprawę infrastruktury oraz zwiększenie dostępności usług medycznych. W Czechach na opiekę zdrowotną przeznacza się 9,5% PKB, co...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1168

19 lipca 2024

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna rezolucja przyjęta w Czarnogórze

28 czerwca 2024 r. parlament czarnogórski przegłosował Rezolucję o ludobójstwie w obozach w Jasenovcu, Dachau i Mauthausen. Decyzja ta spotkała się z ostrą krytyką władz Chorwacji i może skutkować pogorszeniem się dwustronnych relacji, a także wpłynąć negatywnie na proeuropejskie aspiracje Czarnogóry. Rezolucja o ludobójstwie w obozach w Jasenovcu, Dachau i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1167

19 lipca 2024

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kaja Kallas szefową dyplomacji UE

Kaja Kallas, dotychczasowa premier Estonii („Komentarze” IEŚ nr 801), wkrótce zastąpi Josepa Borrella na stanowisku wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. 15 lipca br. Kallas złożyła rezygnację z urzędu na ręce prezydenta Estonii Alara Karisa. Pozostanie jednak na stanowisku premiera do czasu zaprzysiężenia nowego rządu, co...

Więcej →