Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 917

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Dostawy oleju napędowego do państw Bałkanów Zachodnich w nowych uwarunkowaniach międzynarodowych

Rosja przez lata odgrywała ważną rolę w dostawach paliw drogą morską do całej Europy, w tym przede wszystkim oleju napędowego, kluczowego w branży transportowej. Zbrojny atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r. doprowadził do zmian na rynkach surowcowych, wpływając na wielkość importu paliw do państw Bałkanów Zachodnich. Nowe uwarunkowania rynkowe...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 916

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 1)

Podczas głębokich recesji, jak te wywołane w ostatnim czasie przez pandemię COVID-19 oraz wojnę pomiędzy Rosją a Ukrainą, zapewnienie stabilności sektora finansów publicznych nie jest zadaniem łatwym. W państwach UE jest ona identyfikowana z utrzymaniem deficytu budżetowego i długu publicznego poniżej poziomu wymaganego w kryteriach z Maastricht. W 2022 r. w wielu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 915

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Aktywizacja działań Serbii w zakresie dostaw gazu ziemnego

Serbia przez lata była uzależniona od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej, a wynikające z tego wpływy polityczne miały swoje konsekwencje w prowadzonej polityce energetycznej oraz obecności kapitału rosyjskiego w kluczowych spółkach energetycznych. W ostatnich miesiącach zauważalna jest jednak modyfikacja stanowiska rządu w Belgradzie w zakresie znaczenia Rosji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 914

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Długa droga do stabilności cen. Inflacja w Europie Środkowej

Inflacja wciąż pozostaje jednym z najważniejszych wyzwań gospodarczych w Europie Środkowej. Choć restrykcyjna polityka pieniężna daje pierwsze efekty i presja inflacyjna powoli ustępuje, wzrosty cen wciąż znacznie przekraczają cele inflacyjne. Obecnie listę państw z najwyższą inflacją w tym regionie otwierają państwa Grupy Wyszehradzkiej, z Węgrami na czele,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 913

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Reakcje międzynarodowe wobec sporu o Trybunał Konstytucyjny BiH

Kwestionowanie systemu politycznego Bośni i Hercegowiny, nierespektowanie postanowień Trybunału Konstytucyjnego BiH przez polityków Republiki Serbskiej oraz zaostrzenie sporu wokół uprawnień Christiana Schmidta, wysokiego przedstawiciela ds. BiH, przez Milorada Dodika, prezydenta RS, rodzi obawy o pogłębienie tendencji dezintegracyjnych w państwie. Zachód, choć jest...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IES 912

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Szczyt NATO w Wilnie w perspektywie Republiki Czeskiej

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie na Litwie odbył się 74. szczyt szefów państw i rządów NATO, którego kluczowymi tematami były: obrona państw członkowskich Sojuszu w odpowiedzi na agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, rozszerzenie NATO, globalne partnerstwo oraz pomoc dla Ukrainy. Czeskiej delegacji podczas szczytu przewodniczył prezydent Petr Pavel, któremu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 911

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Rosyjska broń jądrowa na Białorusi – problem dla Łukaszenki

Informacje o rozmieszczeniu rosyjskiej broni jądrowej na Białorusi są elementem szantażu nuklearnego, jaki Rosja stosuje wobec Zachodu, dążąc do wywołania strachu w zachodnich społeczeństwach i do powstrzymania zachodniej pomocy dla Ukrainy. Z kolei Alaksandr Łukaszenka oczekuje wzrostu swojego autorytetu i pozycji międzynarodowej. W istocie jednak to kolejny krok na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 910

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Czeska pomoc dla Ukrainy w zakresie usuwania środowiskowych skutków wojny

Wojna rosyjsko-ukraińska negatywnie oddziałuje na ukraińskie środowisko naturalne oraz klimat. Według umiarkowanego scenariusza tylko w okresie od lutego do września 2022 r. wojna spowodowała wydzielenie gazów cieplarnianych w wysokości 212,7 mln ton. Konsekwencjami pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę są także zniszczenia na obszarze lasów i łąk oraz skażenie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 909

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wizyta premiera Słowenii w Chorwacji

14 lipca 2023 r. premier Słowenii Robert Golob spotkał się z premierem Chorwacji Andrejem Plenkoviciem. Chorwacja i Słowenia mają wspólne interesy w obszarze energetyki oraz migracji. Chorwacja jest żywotnie zainteresowana rozwojem elektrowni jądrowej w Krško w Słowenii. Przez Słowenię przebiegać mają gazociągi łączące chorwacki terminal LNG z odbiorcami w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 908

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: wizyta prezydenta Ukrainy

6 lipca 2023 r. oficjalną wizytę w Bułgarii złożył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Podczas wizyty Zełenski spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Bułgarii Marią Gabriel, premierem Nikołajem Denkowem, prezydentem Rumenem Radewem oraz uczestniczył w spotkaniu z bułgarskimi politykami i intelektualistami. Wizyta zbiegła się w czasie z przyjęciem przez...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 907

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Milan Kundera: czesko-francuski pisarz i eseista

Zmarły 12 lipca 2023 r. Milan Kundera był jednym z najczęściej tłumaczonych powieściopisarzy pochodzących z Europy Środkowej. W pamięci zbiorowej zapisał się również jako eseista, który trafnie ujmował rzeczywistość. Kundera jest autorem ram pojęciowych dla doświadczenia narodów, których los bywa zagrożony. Jego słynny esej „Zachód porwany albo tragedia...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 906

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Państwa bałtyckie po szczycie NATO w Wilnie

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbył się szczyt państw członkowskich NATO. Z punktu widzenia bezpieczeństwa państw bałtyckich miał on historyczne znaczenie. Niewątpliwym osiągnięciem szczytu była zgoda Turcji na przyjęcie Szwecji do NATO. Ponadto wypracowano regionalne plany obronne NATO oraz zawarto dwustronne i wielostronne porozumienia, zwiększające...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 905

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Edi Rama: intensyfikacja albańskiej dyplomacji w regionie

W dniach 6-7 lipca 2023 r. premier Albanii Edi Rama złożył oficjalne wizyty dyplomatyczne w stolicach państw Bałkanów Zachodnich, gdzie spotkał się z przywódcami w celu przedyskutowania spraw przed planowanym na październik 2023 r. szczytem w ramach Procesu Berlińskiego. Ma się on odbyć w Tiranie. To kolejna szansa, po zorganizowaniu szczytu Unia Europejska –...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 904

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Grupa Wagnera na Białorusi. Realia i perspektywy

Białoruska oferta mediacji oraz propozycja przeniesienia najemników z Grupy Wagnera na terytorium tego państwa wywołały określone reakcje obronne państw sąsiednich, szczególnie Polski i Litwy. Przede wszystkim zapowiadaną obecność grupy na terenie Białorusi odebrano jako bezpośrednie zagrożenie. Tym samym istotną kwestią jest jej rzeczywisty status na Białorusi i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 903

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Skuteczność ONZ i MAEA w obliczu konfliktu rosyjsko-ukraińskiego

Po 24 lutego 2022 r. coraz częściej podnoszona jest kwestia adekwatności instytucji międzynarodowych do nowych realiów geopolitycznych. Agresja Rosji na Ukrainę pokazała, że system bezpieczeństwa zbiorowego zbudowany po II wojnie światowej nie wypracował skutecznych mechanizmów, które zapobiegałyby wojnom zaborczym i wykorzystywaniu infrastruktury jądrowej do...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 902

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Spowolnienie wzrostu gospodarczego i perspektywy na przyszłość: analiza prognoz dla Litwy

Dążenie Litwy do stabilizacji geopolitycznej i skutecznego wykorzystania środków finansowych jest kluczowe dla ożywienia gospodarczego. Prognozy Komisji Europejskiej na 2023 r. sugerują spowolnienie wzrostu gospodarczego z powodu utrzymującej się inflacji. Bardziej optymistyczne są perspektywy na 2024 r., które przewidują większy wzrost gospodarczy dzięki mniejszej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 901

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo regionu Morza Bałtyckiego w przededniu szczytu NATO w Wilnie

Najbliższy szczyt NATO w Wilnie (11-12 lipca 2023 r.) jest okazją do dyskusji o bezpieczeństwie regionu Morza Bałtyckiego (RMB), w tym refleksji dotyczącej wschodniego rozszerzenia. Miało ono zróżnicowany wpływ na państwa RMB, przyczyniając się do reformy sił zbrojnych i zmian w sferze obronności w Polsce i państwach bałtyckich. Jednocześnie Szwecja i Finlandia...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 900

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albańskie partie polityczne na scenie politycznej Macedonii Północnej

W ciągu ostatnich trzech dekad każdy macedoński rząd współtworzyła przynajmniej jedna partia albańska. Albańczycy w Macedonii Północnej stanowią ok. 25% społeczeństwa i są istotną częścią elektoratu. Głosują głównie na ugrupowania albańskie, które jednak od lat pozostają podzielone, co pokazują wyniki wyborów. Natomiast w kwestiach strategicznych, z...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 899

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Szczyt Grupy Wyszehradzkiej w Bratysławie

26 czerwca 2023 r. w Bratysławie miał miejsce szczyt Grupy Wyszehradzkiej, którego zadaniem było podsumowanie rocznej prezydencji Słowacji. Stanowił on również okazję do rozmów na temat bieżącej agendy wyszehradzkiej czwórki. Spotkanie odbyło się na szczeblu premierów państw regionu. Poruszono takie tematy jak transformacja energetyczna, polityka migracyjna i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 898

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Kryzys instytucjonalny wokół Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny

W dniu 27 czerwca 2023 r. deputowani Zgromadzenia Narodowego Republiki Serbskiej (NSRS) przyjęli projekt ustawy o niewykonywaniu orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego Bośni i Hercegowiny. Decyzja ta wywołała ostry sprzeciw wspólnoty międzynarodowej, zarzucającej NSRS rażące naruszenia Konstytucji i porozumienia pokojowego z Dayton z 1995 r., które od prawie trzech dekad...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 897

Jakub Olchowski | Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Kolejny szczyt NATO w cieniu wojny

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbędzie się szczyt Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Największym wyzwaniem dla NATO-wskich przywódców będzie ułożenie relacji z Ukrainą w obliczu trwającej rosyjskiej agresji na to państwo. Rosnące oczekiwania Ukrainy w kwestii członkostwa w tej organizacji powodują rozbieżności między jej członkami. W takiej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 896

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Finansowanie projektów infrastrukturalnych Inicjatywy Trójmorza

Modernizacja i rozbudowa połączeń infrastrukturalnych – transportowych, energetycznych i cyfrowych – jest zasadniczym celem współpracy w ramach Inicjatywy Trójmorza (3SI). Równocześnie przy skali priorytetowych projektów infrastrukturalnych, których łączna wartość przekracza 168 mld euro, kluczowe staje się znalezienie odpowiednich źródeł finansowania. Mimo...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 895

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Sytuacja uchodźców z Ukrainy w Republice Czeskiej: szanse i zagrożenia

Rozpoczęta 24 lutego 2022 r. inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę przełożyła się na niespotykaną dotychczas skalę uchodźstwa w regionie. W przypadku Republiki Czeskiej Ministerstwo Spraw Wewnętrznych przyznało tymczasową ochronę ponad 500 tys. obywateli Ukrainy, z których w Republice Czeskiej pozostało ok. 330 tys. Szeroko zakrojona pomoc władz Republiki...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 894

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Albania: dominacja socjalistów przy podzielonej opozycji

Rządząca od 2013 r. Albańska Partia Socjalistyczna odniosła trzecie z rzędu zwycięstwo w wyborach lokalnych, które odbyły się w Albanii 14 maja. Oznacza to, że premier Edi Rama ma jeszcze silniejszą pozycję w państwie, rządząc zarówno na szczeblu centralnym, jak i lokalnym. W sytuacji podziałów po stronie opozycji politycznej pozycja Ramy pozostaje niezagrożona....

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 893

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

W co grają Węgry w sprawie Szwecji w NATO?

Pomimo deklaracji Viktora Orbána, wygłoszonej podczas szczytu Grupy Wyszehradzkiej w Koszycach (listopad 2022 r.), Zgromadzenie Krajowe Węgier wciąż nie ratyfikowało przyjęcia Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Punkt wyjścia. Projekt ustawy umożliwiającej rozszerzenie NATO o Szwecję został złożony do laski marszałkowskiej blisko rok temu – 14 lipca 2022...

Więcej →