Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 931

Justyna Marzec - Zespół Wyszehradzki

Polityka wodorowa w państwach Grupy Wyszehradzkiej

Współpraca energetyczna w państwach Grupy Wyszehradzkiej ma charakter sieciowy, a nie zinstytucjonalizowany. Sieciowość relacji wpływa z kolei na elastyczność, która jest kluczowa w kontekście zapewniania bezpieczeństwa energetycznego, nie tylko na poziomie państwa, ale również na poziomie regionalnym. W praktyce sprowadza się to do współpracy skoncentrowanej na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 930

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Podziemne magazyny gazu ziemnego na Ukrainie

Funkcjonujące na Ukrainie podziemne magazyny gazu ziemnego, wspólnie z rozbudowaną siecią gazociągów, przez lata odgrywały ważną rolę w zapewnieniu dostępności tego surowca w Europie. Znaczenie ukraińskiej infrastruktury uległo jednak ograniczeniu w efekcie systematycznego zmniejszania dostaw gazu ziemnego ze wschodu na zachód, a następnie zbrojnego ataku Federacji...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 929

Justyna Marzec - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: spór o nominacje do Komisji Europejskiej

Zatwierdzony przez Radę UE termin następnych wyborów do Parlamentu Europejskiego (6-9 czerwca 2024 r.) wymusza przygotowanie wyborów przez państwa członkowskie UE zgodnie z procedurą konstytucyjną państw członkowskich. Wyznaczenie terminu wyborów w Republice Czeskiej ożywiło dyskusje w sprawie nominacji na funkcję komisarza do Komisji Europejskiej na następną...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 928

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Zerwanie Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej i nowe wyzwania dla gospodarki Ukrainy

Rosja wycofała się z Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej 17 lipca 2023 r., po czym natychmiast rozpoczęła ostrzał ukraińskiej infrastruktury portowej. W ten sposób Moskwa chciała zademonstrować, że funkcjonowanie umowy zbożowej i ukraińskiego eksportu morskiego bez jej zgody jest niemożliwe. Wypchnięcie Ukrainy z grona światowych eksporterów produkcji rolnej...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 927

Jakub Bornio - Zespół Wyszehradzki

Obecność Grupy Wagnera na Białorusi a bezpieczeństwo wschodniej flanki NATO

Rozmieszczenie Grupy Wagnera na Białorusi stanowi kolejny element działań destabilizacyjnych, wymierzonych w graniczące z Białorusią państwa NATO oraz Ukrainę. Działania te są elementem szerszej strategii prowadzonej przez Federację Rosyjską w państwach Europy Środkowo-Wschodniej, której celem jest m.in. obniżanie zaufania społeczeństw do instytucji państwa,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 926

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: równoważenie deficytu w budżecie państwa

Pełnoskalowa agresja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę nieustannie wpływa na sytuację wewnętrzną państw Europy Środkowej, tworząc szereg wyzwań w poszczególnych politykach szczegółowych, w tym w polityce budżetowej. W przypadku Republiki Czeskiej redukcja deficytu w budżecie państwa stanowi szczególnie ważną część programu rządu Petra Fiali (ODS) od momentu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 925

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: powódź wyzwaniem dla rządu Roberta Goloba

Na początku sierpnia Słowenię nawiedziły ulewne deszcze, które doprowadziły do powodzi w niemalże trzech czwartych gmin. Zniszczeniu uległa infrastruktura transportowa i energetyczna, a także liczne przedsiębiorstwa. Reakcja władz publicznych oceniana jest jako właściwa i efektywna. Wszystkie partie polityczne w parlamencie słoweńskim zjednoczyły się w Radzie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 924

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Litewska strategia wobec regionu Indo-Pacyfiku

5 lipca 2023 r. litewski rząd przyjął przygotowaną przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych strategię wobec regionu Indo-Pacyfiku. Dokument został opracowany w odpowiedzi na potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa i wzmocnienia międzynarodowej pozycji Litwy oraz zacieśnienia współpracy gospodarczej z partnerami z tego regionu. Równocześnie w strategii Litwa po raz kolejny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 923

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Szczyt pokojowy w Arabii Saudyjskiej w sprawie Ukrainy i jego znaczenie

W dniach 5-6 sierpnia 2023 r. miały miejsce rozmowy pokojowe w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej. Było to drugie – po szczycie w Kopenhadze 24 czerwca 2023 r. – spotkanie w takim formacie. Brały w nim udział delegacje ponad 40 państw, m.in. państwa „globalnego Południa” oraz Stany Zjednoczone, Indie i Chiny. Głównym tematem dyskusji było wypracowanie formuły...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 922

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Bezpieczeństwo Litwy a grupa Wagnera na Białorusi

W związku z pojawieniem się najemników grupy Wagnera na Białorusi, na Litwie wzrosły obawy, że mogą oni być wykorzystywani przez reżim białoruski m.in. do wspierania migrantów nielegalnie przekraczających granicę z Litwą. W związku z tym powrócono do dyskusji na temat wprowadzenia surowszych zasad wjazdu do kraju dla obywateli Białorusi. Obecnie, w opinii władz...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 921

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgry po szczycie NATO w Wilnie

Węgierska delegacja z satysfakcją odnotowała brak zaproszenia Ukrainy do Sojuszu Północnoatlantyckiego, a także podania harmonogramu tego przystąpienia. W opinii przedstawicieli węgierskich władz, jest to przejaw odpowiedzialności NATO oraz nieeskalowania konfliktu. W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie odbył się szczyt NATO. Wydarzenie to, mimo że w wielu aspektach...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 920

Spasimir Domaradzki | Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: propozycje zmian konstytucyjnych

Rząd premiera Dimitra Kovačevskiego przyjął i skierował do parlamentu projekt poprawek do Konstytucji Macedonii Północnej, który w razie przyjęcia spełniłby zobowiązanie zapisane w tzw. francuskiej propozycji rozwiązania sporu macedońsko-bułgarskiego, przewidującej zaliczenie Bułgarów do wymienionych w Konstytucji narodowości. To z kolei umożliwiłoby zwołanie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 919

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Relacje polsko-słowackie u progu kampanii wyborczej na Słowacji

Zbliżające się przedterminowe wybory parlamentarne na Słowacji (30 września 2023 r.) mogą mieć wpływ na dalszy rozwój relacji polsko-słowackich. Centroprawicowa koalicja rządowa, która doszła do władzy na Słowacji w 2020 r., postawiła na rewitalizację współpracy regionalnej i rozwój kooperacji z państwami sąsiednimi, w tym z Polską. Po wybuchu wojny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 918

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Kościół katolicki na Białorusi. Polityka represji i prześladowań

Kościół katolicki na Białorusi po roku 2020 podlega systematycznym represjom i polityce prześladowań. Realizowana do tego czasu przez władze w Mińsku polityka względnej neutralności wobec katolików i Stolicy Apostolskiej uległa zdecydowanej zmianie. Aresztowania, odbieranie świątyń i wyrzucanie duchownych z kraju stały się znakiem rozpoznawczym Łukaszenki. Tym...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 917

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Dostawy oleju napędowego do państw Bałkanów Zachodnich w nowych uwarunkowaniach międzynarodowych

Rosja przez lata odgrywała ważną rolę w dostawach paliw drogą morską do całej Europy, w tym przede wszystkim oleju napędowego, kluczowego w branży transportowej. Zbrojny atak Federacji Rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r. doprowadził do zmian na rynkach surowcowych, wpływając na wielkość importu paliw do państw Bałkanów Zachodnich. Nowe uwarunkowania rynkowe...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 916

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Stabilność sektora finansów publicznych w państwach Europy Środkowej (cz. 1)

Podczas głębokich recesji, jak te wywołane w ostatnim czasie przez pandemię COVID-19 oraz wojnę pomiędzy Rosją a Ukrainą, zapewnienie stabilności sektora finansów publicznych nie jest zadaniem łatwym. W państwach UE jest ona identyfikowana z utrzymaniem deficytu budżetowego i długu publicznego poniżej poziomu wymaganego w kryteriach z Maastricht. W 2022 r. w wielu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 915

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Aktywizacja działań Serbii w zakresie dostaw gazu ziemnego

Serbia przez lata była uzależniona od dostaw gazu ziemnego z Federacji Rosyjskiej, a wynikające z tego wpływy polityczne miały swoje konsekwencje w prowadzonej polityce energetycznej oraz obecności kapitału rosyjskiego w kluczowych spółkach energetycznych. W ostatnich miesiącach zauważalna jest jednak modyfikacja stanowiska rządu w Belgradzie w zakresie znaczenia Rosji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 914

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Długa droga do stabilności cen. Inflacja w Europie Środkowej

Inflacja wciąż pozostaje jednym z najważniejszych wyzwań gospodarczych w Europie Środkowej. Choć restrykcyjna polityka pieniężna daje pierwsze efekty i presja inflacyjna powoli ustępuje, wzrosty cen wciąż znacznie przekraczają cele inflacyjne. Obecnie listę państw z najwyższą inflacją w tym regionie otwierają państwa Grupy Wyszehradzkiej, z Węgrami na czele,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 913

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Reakcje międzynarodowe wobec sporu o Trybunał Konstytucyjny BiH

Kwestionowanie systemu politycznego Bośni i Hercegowiny, nierespektowanie postanowień Trybunału Konstytucyjnego BiH przez polityków Republiki Serbskiej oraz zaostrzenie sporu wokół uprawnień Christiana Schmidta, wysokiego przedstawiciela ds. BiH, przez Milorada Dodika, prezydenta RS, rodzi obawy o pogłębienie tendencji dezintegracyjnych w państwie. Zachód, choć jest...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IES 912

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Szczyt NATO w Wilnie w perspektywie Republiki Czeskiej

W dniach 11-12 lipca 2023 r. w Wilnie na Litwie odbył się 74. szczyt szefów państw i rządów NATO, którego kluczowymi tematami były: obrona państw członkowskich Sojuszu w odpowiedzi na agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, rozszerzenie NATO, globalne partnerstwo oraz pomoc dla Ukrainy. Czeskiej delegacji podczas szczytu przewodniczył prezydent Petr Pavel, któremu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 911

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Rosyjska broń jądrowa na Białorusi – problem dla Łukaszenki

Informacje o rozmieszczeniu rosyjskiej broni jądrowej na Białorusi są elementem szantażu nuklearnego, jaki Rosja stosuje wobec Zachodu, dążąc do wywołania strachu w zachodnich społeczeństwach i do powstrzymania zachodniej pomocy dla Ukrainy. Z kolei Alaksandr Łukaszenka oczekuje wzrostu swojego autorytetu i pozycji międzynarodowej. W istocie jednak to kolejny krok na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 910

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Czeska pomoc dla Ukrainy w zakresie usuwania środowiskowych skutków wojny

Wojna rosyjsko-ukraińska negatywnie oddziałuje na ukraińskie środowisko naturalne oraz klimat. Według umiarkowanego scenariusza tylko w okresie od lutego do września 2022 r. wojna spowodowała wydzielenie gazów cieplarnianych w wysokości 212,7 mln ton. Konsekwencjami pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę są także zniszczenia na obszarze lasów i łąk oraz skażenie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 909

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wizyta premiera Słowenii w Chorwacji

14 lipca 2023 r. premier Słowenii Robert Golob spotkał się z premierem Chorwacji Andrejem Plenkoviciem. Chorwacja i Słowenia mają wspólne interesy w obszarze energetyki oraz migracji. Chorwacja jest żywotnie zainteresowana rozwojem elektrowni jądrowej w Krško w Słowenii. Przez Słowenię przebiegać mają gazociągi łączące chorwacki terminal LNG z odbiorcami w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 908

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: wizyta prezydenta Ukrainy

6 lipca 2023 r. oficjalną wizytę w Bułgarii złożył prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski. Podczas wizyty Zełenski spotkał się z ministrem spraw zagranicznych Bułgarii Marią Gabriel, premierem Nikołajem Denkowem, prezydentem Rumenem Radewem oraz uczestniczył w spotkaniu z bułgarskimi politykami i intelektualistami. Wizyta zbiegła się w czasie z przyjęciem przez...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 907

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Milan Kundera: czesko-francuski pisarz i eseista

Zmarły 12 lipca 2023 r. Milan Kundera był jednym z najczęściej tłumaczonych powieściopisarzy pochodzących z Europy Środkowej. W pamięci zbiorowej zapisał się również jako eseista, który trafnie ujmował rzeczywistość. Kundera jest autorem ram pojęciowych dla doświadczenia narodów, których los bywa zagrożony. Jego słynny esej „Zachód porwany albo tragedia...

Więcej →