Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarz IEŚ 802

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Projekt porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem: charakterystyka i główne założenia umowy (cz. 2)

W tle trwającego od kilku miesięcy kryzysu politycznego wokół północnego Kosowa ma miejsce niełatwy dialog między władzami w Belgradzie i Prisztinie, prowadzony przy wsparciu UE. Dialog ten ogniskuje się obecnie na tzw. francusko-niemieckiej – vel europejskiej i aktywnie popieranej przez Stany Zjednoczone – propozycji pełnej i szybkiej normalizacji relacji między...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarz IEŚ 801

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Wybory parlamentarne w Estonii: kontynuacja i zmiana

5 marca 2023 r. odbyły się wybory do estońskiego parlamentu. Frekwencja wyniosła 64%. Zwyciężyła liberalna Partia Reform przed Estońską Konserwatywną Partią Ludową, Partią Centrum, Eesti 200, Partią Socjaldemokratyczną i Ojczyzną. Koalicję rządową najprawdopodobniej utworzą liberalne RE, Eesti 200 i SDE, co oznacza, że dotychczasowy kurs w polityce...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 800

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia aktualizuje Koncepcję bezpieczeństwa narodowego

Estonia przyjęła zaktualizowaną wersję Koncepcji bezpieczeństwa narodowego. Dokument ten powstał w odpowiedzi na zmiany w środowisku bezpieczeństwa w związku z wojną rosyjsko-ukraińską. Największe znaczenie ma deklaracja dotycząca wzrostu wydatków na cele obronne w kolejnych latach – do minimum 3% PKB – oraz finansowania pozamilitarnych działań na rzecz...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 799

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rok po inwazji: wpływ wojny rosyjsko-ukraińskiej na bezpieczeństwo energetyczne państw Europy Środkowej

Wojna rosyjsko-ukraińska w istotny sposób zmieniła postrzeganie bezpieczeństwa w Europie Środkowej, a biorąc pod uwagę dużą rolę Rosji w dostawach surowców energetycznych, wpłynęła także na sferę gospodarczo-energetyczną. Wraz ze zbrojnym atakiem Rosji na Ukrainę większość państw Europy Środkowej podjęła działania mające na celu ograniczenie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 798

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia: postępująca konsolidacja sceny politycznej

Na scenie politycznej Słowenii doszło do istotnych przesunięć. Wpłyną one pozytywnie przede wszystkim na pozycję prawicowej Słoweńskiej Partii Demokratycznej Janeza Janšy. Znajdujący się w centrum sceny politycznej Ruch Wolności Roberta Goloba skupił najważniejszych partnerów z partii liberalnych. Niejasna jest za to przyszłość partii lewicowych. Istotną...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 797

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia: nowy premier i rozwój asertywności

Nowym premierem Mołdawii został Dorin Recean, były doradca prezydenta ds. bezpieczeństwa i były minister spraw wewnętrznych. Zmiana szefa rządu odbyła się w czasie, gdy do opinii publicznej docierały liczne doniesienia o zagrożeniu atakiem dywersyjnym ze strony Rosji. Temat bezpieczeństwa wychodzi na pierwszy plan życia publicznego w Mołdawii, która coraz wyraźniej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 796

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Relacje Bośni i Hercegowiny z NATO w cieniu rosyjskiej inwazji na Ukrainę

Na spotkaniu ministerialnym państw członkowskich NATO w Brukseli w dniach 14-15 lutego 2023 r. zatwierdzono pakiet pomocowy dla Bośni i Hercegowiny, co jest kontynuacją decyzji podjętych już w czerwcu 2022 r. na szczycie NATO w Madrycie. Bośnia i Hercegowina po otrzymaniu statusu kandydata do Unii Europejskiej aspiruje także do członkostwa w NATO. Jest to celem polityki...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 795

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Orędzie Władimira Putina z 21 lutego 2023 r. i jego znaczenie

Orędzie Władimira Putina wygłoszone 21 lutego 2023 r. przed Zgromadzeniem Federalnym zdominowała kwestia agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz rzekome imperialne plany Zachodu zmierzające do „strategicznego pokonania Rosji”. Poza próbą uzasadnienia tzw. „specjalnej operacji wojskowej”, Putin starał się przekonać swoich współobywateli, że nie zamierza...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 794

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Węgierska obecność na szczycie B9 w Warszawie

W środę, 22 lutego 2023 r., odbył się Nadzwyczajny Szczyt Bukaresztańskiej Dziewiątki (B9). Jego gospodarzami byli prezydent RP Andrzej Duda oraz prezydent Słowacji Zuzana Čaputová. W szczycie udział wzięli także prezydent USA Joe Biden oraz sekretarz generalny NATO Jens Stoltenberg. Zwieńczeniem kilkugodzinnego posiedzenia była deklaracja, która jednoznacznie...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 793

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Projekt porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem: pełna normalizacja i niepełne uznanie (cz. 1)

Projekt tzw. francusko-niemieckiej – vel europejskiej i aktywnie popieranej przez Stany Zjednoczone – propozycji porozumienia o podstawach normalizacji stosunków między Serbią i Kosowem nie przewiduje wzajemnego uznania ani nie wymaga od Serbii formalnego i wyraźnego uznania Kosowa. Upublicznione fragmenty dokumentu pokazują jednak, że projekt porozumienia faktycznie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 792

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Międzynarodowa pomoc finansowa i militarna dla Ukrainy walczącej z rosyjską agresją

Partnerzy międzynarodowi udzielają Ukrainie wsparcia na bezprecedensową skalę. Połowa przekazywanych środków przypada na pomoc finansową, jedna trzecia na pomoc wojskową, a reszta na wsparcie humanitarne. Ma to fundamentalne znaczenie dla dalszego podtrzymywania funkcjonowania i stabilności Ukrainy oraz jej możliwości bojowych. Jednocześnie charakter udzielanej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 791

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kolejne osoby objęte amerykańskimi sankcjami

10 lutego 2023 r. Biuro ds. Kontroli Aktywów Zagranicznych Departamentu Skarbu (OFAC) Stanów Zjednoczonych Ameryki nałożyło sankcje na kolejnych pięciu obywateli Bułgarii. Z powodu korupcji na wielką skalę sankcjami zostali objęci: Vladislav Goranov – były minister finansów w drugim i trzecim rządzie Bojko Borisowa (2014-2020), były minister energetyki (2005-2007)...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 790

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Ukraina na wojnie z korupcją

Jednym z kluczowych, wewnętrznych problemów Ukrainy pozostaje systemowa korupcja, głęboko zakorzeniona w mentalności i mechanizmach funkcjonowania społeczeństwa oraz elit. Wyeliminowanie lub ograniczenie zachowań korupcyjnych to dla Ukrainy kwestia „być albo nie być”, ponieważ państwo nie będzie w stanie skutecznie obronić się przed Rosją ani odbudować po...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 789

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja wobec agresji Rosji na Ukrainę: kontekst społeczny

Społeczeństwo słowackie od początku agresji Rosji na Ukrainę jest silnie spolaryzowane. Z jednej strony badania opinii publicznej z pierwszych miesięcy konfliktu pokazały istotny spadek sympatii Słowaków do Rosji oraz prezydenta Władimira Putina. Wzmocniona została również prozachodnia orientacja społeczeństwa słowackiego i wzrosło społeczne znaczenie NATO jako...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 788

Piotr Oleksy | Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Relacje UE – Ukraina. Między oczekiwaniami, interesami i możliwościami

W ostatnich tygodniach doszło do intensyfikacji dialogu między Unią Europejską i Ukrainą. Zarówno w wymiarze formalnym, jak i symbolicznym relacje te weszły na poziom bezprecedensowy. Zarazem coraz wyraźniej zaznaczają się rozbieżności między oczekiwaniami strony ukraińskiej a możliwościami i chęciami po stronie Unii Europejskiej. Kwestia ta może w przyszłości...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 787

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry: poszukiwanie równowagi w dostawach gazu ziemnego

Prowadzona przez Węgry długoletnia polityka energetyczna była nastawiona głównie na współpracę z Rosją. Zbrojna napaść Rosji na Ukrainę tylko częściowo zrewidowała podejście rządu w Budapeszcie do kooperacji z agresorem, czego widocznym efektem było blokowanie lub utrudnianie wprowadzania sankcji przeciwko Rosji. Niemniej od kilku miesięcy podejmowane są...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 786

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Inwazja Rosji na Ukrainę: długoterminowe konsekwencje dla Arktyki

Inwazja Rosji na Ukrainę przyniosła szereg konsekwencji również dla regionów oddalonych od konfliktu. Jednym z takich obszarów jest Arktyka, obejmująca m.in. północną część państw nordyckich. W ramach Rady Arktycznej (RA) współpraca polityczna z Rosją została tymczasowo wstrzymana, a część prac samej Rady powinna zostać wznowiona po objęciu przewodnictwa...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 785

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Miloš Zeman – podsumowanie kariery politycznej

Karierę polityczną odchodzącego ze stanowiska prezydenta Republiki Czeskiej Miloša Zemana można podzielić na dwa zasadnicze okresy. Pierwszy to lata 90., kiedy sprawował funkcje lidera czeskiej socjaldemokracji i premiera, które zapisały się w historii jako czas finalizacji czeskiej prywatyzacji oraz procesów akcesyjnych do NATO i Unii Europejskiej. Drugi to lata od...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 784

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja wobec agresji Rosji na Ukrainę: kontekst polityczny

Trwająca od roku inwazja wojsk rosyjskich na Ukrainę stanowi jeden z priorytetowych tematów debaty publicznej na Słowacji. Z jednej strony władze słowackie od początku znajdują się w grupie państw najbardziej zaangażowanych w pomoc wojskową i humanitarną dla Kijowa, z drugiej zaś – ciesząca się coraz większym poparciem społecznym słowacka opozycja deklaruje...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 783

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Stosunki bułgarsko-macedońskie: w pułapce nacjonalistycznych narracji

Formalne rozpoczęcie przez Unię Europejską negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią miało doprowadzić do poprawy stosunków bułgarsko-macedońskich. Tymczasem próba realizacji zapisów tzw. „francuskiej propozycji” przeistoczyła się w kolejną odsłonę nacjonalistycznych narracji po obu stronach granicy. W Macedonii Północnej premier Dimitar...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 782

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia i Chorwacja: rozbudowa infrastruktury kolejowej

Chorwacja i Słowenia planują w tym roku rozbudowę infrastruktury kolejowej. Zapowiadane projekty skierowane są przede wszystkim na połączenia międzynarodowe i transferowe. Powodzenie planów zależy w dużym stopniu od zdolności krajowej administracji, zarówno na szczeblu państwowym, jak i samorządowym, do efektywnego wykorzystania funduszy europejskich. W rezultacie to...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 781

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Sektor motoryzacyjny na Węgrzech na przełomie 2022 i 2023 roku

Od kilku lat na Węgrzech można zaobserwować rozwój branży motoryzacyjnej, przede wszystkim w sektorze elektromobilności. Inwestorzy zachęcani są m.in. dopłatami do prowadzenia działalności gospodarczej, a także przekazaniem uzbrojonego gruntu pod inwestycję, również z zapewnieniem dróg dojazdowych. Sektor samochodowy rozwija się pomimo obiektywnych,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 780

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna aktywność Grupy Wagnera w Serbii: deklaracje i dwuznaczności (cz. 2)

Zaprezentowana w styczniu 2023 r. na rosyjskim, serbskojęzycznym portalu internetowym RT Balkan informacja – de facto oferta reklamowa – na temat warunków zatrudnienia w Grupie Wagnera pokazała, że firma ta dąży do pozyskania nowych kontraktorów z regionu Bałkanów. Jakkolwiek prezydent Serbii Aleksandar Vučić publicznie skrytykował tego rodzaju zachęty i wezwania,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 779

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna aktywność Grupy Wagnera w Serbii (cz. 1)

W sytuacji przedłużającej się wojny oraz znacznych strat osobowych w Siłach Zbrojnych Federacji Rosyjskiej i wspierającej je Grupie Wagnera władze na Kremlu i związany z nimi szef wagnerowców Jewgienij Prigożyn dążą do przyciągnięcia nowych ochotników, w tym także z regionu Bałkanów. Egzemplifikacją powyższych działań stała się publikacja – a faktycznie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 778

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Nowe kanały dostaw paliw na Ukrainę w okresie wojny

W związku z trwającą wojną rosyjsko-ukraińską zmianie uległy zarówno główne kanały transportu paliw na Ukrainę, jak i najważniejsi partnerzy tego państwa. Do niedawna duża część produktów paliwowych pochodziła z Białorusi, Rosji oraz Litwy, natomiast w obecnych uwarunkowaniach geopolitycznych rośnie znaczenie dostaw paliw z innych kierunków, a więc z...

Więcej →