Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 892

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Rząd Węgier wycofa się z regulowanych cen żywności

Z końcem lipca zakończony zostanie program odgórnie regulowanych cen żywności, wprowadzony 1 lutego 2022 r., na dwa miesiące przed wyborami parlamentarnymi. W opinii rządzących instrument ten nie jest już potrzebny, bowiem czynniki ekonomiczne są na tyle dobre, że wsparcie państwa nie będzie konieczne. W maju 2023 r. ceny na Węgrzech wzrosły rok do roku o...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 891

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Hybrydowa kontrofensywa

Na przełomie maja i czerwca 2023 r. Ukraina rozpoczęła działania kontrofensywne. Zdając sobie sprawę z wysokiej stawki i dużych oczekiwań, tak ze strony społeczeństwa, jak i zachodnich partnerów, władze Ukrainy starają się tonować nadmierny optymizm. Jednocześnie sięgnięto też po instrumenty hybrydowe, by zwiększać szanse kontrofensywy poprzez destabilizowanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 890

Aleksandra Kuczyńska-Zonik | Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Uchodźcy z Ukrainy objęci tymczasową ochroną w państwach Europy Środkowej

Podczas gdy w pierwszych miesiącach wojny to w państwach Unii Europejskiej bezpośrednio graniczących z Ukrainą najwięcej osób korzystało z tymczasowej ochrony dla uchodźców, obecnie obserwuje się zmianę w tym zakresie. Według najnowszych dostępnych danych głównym państwem przyjmującym uchodźców wojennych z Ukrainy są Niemcy (ponad 1 mln osób). Państwa...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 889

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Bunt Prigożyna i jego potencjalne skutki

23 czerwca 2023 r. Jewgienij Prigożyn rozpoczął swój „marsz sprawiedliwości”, który miał być odpowiedzią na dyskryminację i bezpośredni atak na najemników z Grupy Wagnera przez siły zbrojne Federacji Rosyjskiej. Krótki bunt, wymierzony oficjalnie w kierownictwo Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej, obnażył niemoc i słabość państwa rosyjskiego. Trudno...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 888

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Geneza „marszu sprawiedliwości” Jewgienija Prigożyna

Prywatna firma militarna – Grupa Wagnera – była i jest niejednokrotnie wykorzystywana przez władze Federacji Rosyjskiej w zapalnych punktach na Bliskim Wschodzie, w Afryce oraz od początku rosyjskiej agresji także na Ukrainie. Atak na pełną skalę oraz problemy armii rosyjskiej przyczyniły się do znacznego zwiększenia liczebności oddziałów podporządkowanych...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 887

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Droga do stabilności: przyszłość Łotwy w kontekście gospodarczych prognoz na lata 2023-2024

Niezależnie od zmagania się z problemami, takimi jak skutki wojny między Rosją a Ukrainą czy – wcześniej – pandemia COVID-19, gospodarka Łotwy potwierdza swoją zdolność do dostosowania się i podtrzymania dynamiki wzrostu. Pomimo przewidywanego spowolnienia wzrostu eksportu ze względu na spadek zagranicznego popytu, drugie półrocze 2023 r. przyniesie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 886

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Nowa koncepcja bezpieczeństwa narodowego Białorusi

W marcu 2023 r. Rada Bezpieczeństwa Białorusi przedstawiła projekt nowej koncepcji bezpieczeństwa narodowego. W obliczu eskalacji napięcia geopolitycznego w regionie przyjęto założenie, iż powinna ona być ukierunkowana na realizację działań w ramach odstraszania strategicznego, mających na celu ochronę niepodległości, integralności terytorialnej, suwerenności i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 885

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: polityka bezpieczeństwa w programie rządu Ľudovíta Ódora

W deklaracji programowej rządu technicznego Ľudovíta Ódora, opublikowanej na początku czerwca 2023 r., utrzymano podstawowe priorytety polityki bezpieczeństwa poprzednich gabinetów centroprawicowych: oparcie bezpieczeństwa państwa na NATO i UE oraz kontynuowanie udzielania pomocy militarnej Ukrainie. Ponadto w dokumencie znalazły się dość ambitnie sformułowane cele,...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 884

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Pierwsze 100 dni prezydentury Petra Pavla: podsumowanie

Pierwsze 100 dni sprawowania urzędu, zgodnie z zapowiedziami Petra Pavla, było okresem wprowadzania zmian w organizacji pracy Kancelarii Prezydenta Republiki Czeskiej. Uwidoczniło się to zwłaszcza w porównaniu do mało dynamicznej prezydentury jego poprzednika na stanowisku – Miloša Zemana. Działania podejmowane przez gabinet prezydenta oraz liczne podróże, krajowe i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 883

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Uchodźcy z Ukrainy w perspektywie zmian legislacyjnych w Republice Czeskiej

W wyniku agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę do Republiki Czeskiej przybyło kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy szukających schronienia przed wojną. Od początku wojny MSW Republiki Czeskiej przyznało tymczasową ochronę 504 107 osobom, przy czym obecnie w państwie tym przebywa ok. 330 tys. uchodźców. W stosunku do pierwotnych przepisów, zakładających pobyt...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 882

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Relacje węgiersko-serbskie w szczytowym punkcie

20 czerwca w miejscowości Palić w Serbii odbył się węgiersko-serbski szczyt, w czasie którego polityczne relacje łączące oba państwa podniesiono do deklaratywnie najwyższego poziomu w historii. W konsultacjach udział wzięły delegacje obydwu państw z przywódcami i szefami rządów na czele. W ich trakcie podpisano łącznie dwanaście umów dotyczących...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IES 881

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Macedonia Północna: polityczne koszty zmian konstytucyjnych

Wprowadzenie zmiany do preambuły Konstytucji Macedonii Północnej, rozszerzającej listę wymienionych mniejszości o Bułgarów, Chorwatów, Czarnogórców, Słoweńców i Egipcjan, jest istotą tzw. „francuskiej propozycji”, która umożliwiła zniesienie bułgarskiego weta i rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych w lipcu 2022 r. Chociaż formalnie władze Macedonii...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 880

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: polityka zagraniczna w programie rządu Ľudovíta Ódora

Polityka zagraniczna stanowi istotny, choć dość ogólnie sformułowany element ogłoszonej w czerwcu 2023 r. deklaracji programowej rządu technicznego Ľudovíta Ódora. W dokumencie widoczna jest ciągłość w stosunku do programu poprzedniej ekipy rządowej, jeśli chodzi o prozachodnie zakotwiczenie Słowacji i chęć kontynuowania pomocy dla Ukrainy. Dość ambitnie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 879

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Wyzwania sektora elektroenergetycznego w Szwecji

Przez lata niskie ceny energii elektrycznej w Szwecji były wypadkową funkcjonujących w tym państwie elektrowni jądrowych oraz hydroelektrowni. Stabilny poziom zapotrzebowania na energię spowodował, że Szwecja była eksporterem energii. Jednak sytuacja może ulec zmianie w przeciągu najbliższych kilkunastu lat, co będzie wymagało odpowiednich działań inwestycyjnych....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 878

Bartosz Jóźwik - Zespół Bałtycki

Estonia w obliczu gospodarczych trudności: analiza spadku PKB i perspektywy na przyszłość

Estońska gospodarka stanęła w obliczu problemów, które mają istotny wpływ na jej kondycję gospodarczą. W 2022 r. realny PKB Estonii zmniejszył się o 1,3% w porównaniu do roku poprzedniego. Niepokojące są również prognozy, które wskazują, że trend spadkowy może się utrzymać również w roku 2023. Co ciekawe, mimo niekorzystnej sytuacji gospodarczej, w Estonii...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 877

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Wyzwania stabilności. Rumuńska polityka po rotacyjnej zmianie rządu

Nowym premierem Rumunii został Marcelu Ciolacu, lider Partii Socjaldemokratycznej. Rekonstrukcja rządu odbyła się w ramach planowanej rotacji stanowisk między głównymi partnerami koalicyjnymi. Nie przyniesie ona znaczących zmian w polityce wewnętrznej ani zagranicznej. Niemniej zbliżające się wybory parlamentarne i prezydenckie oraz dynamika międzynarodowa powodują,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 876

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Białoruś wobec nadchodzącego kryzysu sukcesyjnego

W najbliższym czasie Białoruś stanie przed nieuchronnym problemem sukcesji władzy. Na wizerunku sprawnego fizycznie do tej pory prezydenta cieniem kładą się problemy zdrowotne, których nie można już ukryć przed opinią publiczną. Wyraźnie dostrzegalne pogorszenie stanu zdrowia Alaksandra Łukaszenki wskazuje, iż kwestia sukcesji na Białorusi staje się coraz...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 875

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Rada Państw Morza Bałtyckiego: współpraca regionalna w okresie inwazji Rosji na Ukrainę

Spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw regionu Morza Bałtyckiego (RMB) w Wismarze w dniach 1-2 czerwca 2023 r. kończy roczny okres przewodnictwa Niemiec w Radzie Państw Morza Bałtyckiego (RPMB). Cała prezydencja była zdeterminowana agresją Rosji na Ukrainę i konsekwencjami wojny rosyjsko-ukraińskiej dla regionu. Tocząca się obecnie dyskusja na temat...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 874

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii: stanowisko i działania proeuropejskiej opozycji (cz. 3)

Na początku maja 2023 r. w szkole podstawowej w Belgradzie oraz w okolicach Mladenovca miały miejsce masakry z użyciem broni palnej. Wstrząsnęły one serbską opinią publiczną oraz uruchomiły – nierzadko emocjonalną i ostrą – dyskusję na temat szeroko definiowanego stanu państwa. Wydarzenia te doprowadziły także do intensyfikacji konfliktu politycznego między...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 873

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja zacieśnia współpracę z Francją

Nowy Plan Działania (Action Plan), przyjęty 5 marca 2023 r. w oparciu o zawarte dwa lata wcześniej przez premiera Andreja Plenkovicia oraz prezydenta Emmanuela Macrona Partnerstwo Strategiczne, zawiera szereg zapisów pozwalających na bliższą współpracę przede wszystkim w dziedzinie bezpieczeństwa i gospodarki oraz konsultacje w obszarze polityki europejskiej i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 872

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Zwycięstwo Ruchu Europa Teraz! w przedterminowych wyborach parlamentarnych w Czarnogórze

Przedterminowe wybory parlamentarne w Czarnogórze, które odbyły się 11 czerwca 2023 r., nie wyłoniły zdecydowanego zwycięzcy. Dwa najsilniejsze ugrupowania – Ruch Europa Teraz! (Pokret Evropa Sad!, PES) Milojko Spajicia oraz koalicja Lista Razem! O przyszłość należną Tobie (Zajedno! Za Budućnost koje Ti pripada, DPS, SD, DUA, LP), której przewodzi Demokratyczna...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 871

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litewsko-niemiecka współpraca militarna

Niemcy są ważnym partnerem Litwy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony oraz jej strategicznym sojusznikiem zarówno w NATO, jak i w Unii Europejskiej. Równocześnie wnoszą znaczący wkład w bezpieczeństwo regionu, inwestując w infrastrukturę wojskową na Litwie i przyczyniając się do modernizacji armii tego państwa. Obecnie największym wyzwaniem w zakresie współpracy...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 870

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Reforma systemu emerytalnego w Republice Czeskiej

11 maja 2023 r., po długotrwałych przygotowaniach, rząd premiera Petra Fiali przedstawił projekt reformy emerytalnej, która powstała w odpowiedzi na liczne wyzwania budżetowe i społeczne, w tym problem starzenia się społeczeństwa. Planowana reforma zakłada szereg zmian w systemie świadczeń emerytalnych. Wpłynie ona m.in. na proces waloryzacji emerytur, zwiększy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 869

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii: stanowisko i reakcje władzy (cz. 2)

Na początku maja 2023 r. w szkole podstawowej w Belgradzie oraz w okolicach Mladenovca miały miejsce masakry z użyciem broni palnej. Wstrząsnęły one serbską opinią publiczną oraz uruchomiły dyskusję na temat szeroko definiowanego stanu państwa. Wydarzenia te doprowadziły także do intensyfikacji konfliktu politycznego między władzą a proeuropejską opozycją,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 868

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii (cz. 1)

Na początku maja 2023 r. w Serbii miały miejsce dwie masakry z użyciem broni palnej, które wstrząsnęły opinią publiczną. Uruchomiły także wewnątrzserbską – nierzadko bardzo ostrą – dyskusję na temat sprawności instytucjonalnej państwa, jakości i wolności dominującego przekazu medialnego, funkcjonowania sceny politycznej oraz stanu mentalnego...

Więcej →