Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 692

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Orędzie Władimira Putina z 21 września 2022 r. i jego znaczenie

21 września opublikowane zostało orędzie Władimira Putina do narodu rosyjskiego – pierwsze od czasu rozpoczęcia rosyjskiej agresji na Ukrainę. Prezydent zapowiedział w nim pomoc samozwańczym republikom donbaskim oraz wojskowo-cywilnym władzom obwodu zaporoskiego i chersońskiego w przeprowadzeniu referendów o przyłączeniu tych obszarów do Rosji. Ogłosił także...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 691

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Przedwyborcza wizyta prezydenta Turcji w Bośni i Hercegowinie: „specjalne” relacje obu państw

6 września 2022 r. prezydent Republiki Turcji Recep Tayyip Erdoğan odwiedził Bośnię i Hercegowinę. Wizyta ma związek ze zbliżającymi się wyborami powszechnymi w BiH i stanowi wsparcie dla reprezentantów boszniackiej części społeczeństwa, zwłaszcza dla lidera Partii Akcji Demokratycznej (Stranka Demokratske Akcije, SDA) Bakira Izetbegovicia. Relacje BiH i Turcji są...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 690

Michał Paszkowski | Piotr Oleksy - Zespół Bałtycki, Zespół Wschodni

Mołdawia: trudna sytuacja energetyczna i rosyjskie groźby

Mołdawski sektor energetyczny znajduje się w niezwykle trudnym położeniu. Jest to efekt wieloletnich zaniedbań osób rządzących tym państwem oraz działań podejmowanych od kilku miesięcy przez Rosję. Wysokie koszty gazu ziemnego i energii elektrycznej oraz rosnąca inflacja będą oddziaływać na notowania proeuropejskiego obozu władzy. Niepokój podsycają...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 689

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Państwa bałtyckie: kolejne ograniczenia i rosyjski odwet

Litwa, Łotwa i Estonia opowiadają się za podjęciem bardziej rygorystycznych środków w stosunku do Rosji i Białorusi. Państwa bałtyckie są aktywne na arenie międzynarodowej, a także działają na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa wewnętrznego i spójności. Wspólnie z Polską wprowadzają ograniczenia wizowe dla Rosjan, demontują pomniki z okresu sowieckiego, a...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 688

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Wybory parlamentarne w Szwecji: niewielkie zwycięstwo bloku centroprawicowego

12 września 2022 r. odbyły się w Szwecji wybory do parlamentu (Riksdagu), władz regionów oraz gmin. Kampania wyborcza była zdominowana przez sprawy wewnętrzne, w tym głównie kwestie gospodarcze oraz związane z wysoką przestępczością. Po przeliczeniu głosów z 95% komisji wyborczych minimalną przewagę ma blok centroprawicowy, który może liczyć na 175 mandatów w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 687

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: polityczne i społeczne wyzwania rządu Petra Fiali

Trwający kryzys gospodarczy i energetyczny, będący konsekwencją agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, znacząco wpływa na sytuację wewnętrzną w Republice Czeskiej. Według badań opinii publicznej premier Republiki Czeskiej Petr Fiala (ODS) ma najniższe zaufanie społeczne spośród premierów wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej, a zaufanie obywateli...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 686

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja: skandal korupcyjny w INA

Skandal korupcyjny w chorwackim przedsiębiorstwie paliwowym INA odzwierciedla proces zawłaszczania państwa przez elity polityczne związane z HDZ. Niemniej władza HDZ jest obecnie niezagrożona, mimo że rankingi odnotowują spadek popularności gabinetu Andreja Plenkovicia. Korupcja w INA stawia pod znakiem zapytania zdolność Plenkovicia do kierowania państwem i skutecznej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 685

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Rząd techniczny Gyłyba Donewa – krok w kierunku powrotu „modelu Borisowa”

Po trzech próbach utworzenia rządu prezydent Rumen Radew 2 sierpnia 2022 r. rozwiązał parlament i ogłosił datę nowych wyborów przedterminowych, które odbędą się 2 października 2022 r. Jednocześnie na stanowisko premiera rządu technicznego powołał Gyłyba Donewa. Choć głównym zadaniem rządu technicznego jest administrowanie państwem i przeprowadzenie wyborów,...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 684

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Bułgarskie problemy z dostawami gazu ziemnego

Bułgaria, na tle wszystkich państw Unii Europejskiej, znajduje się w najtrudniejszym położeniu, jeżeli chodzi o przygotowanie do najbliższego sezonu jesienno-zimowego. Obecna sytuacja jest konsekwencją wstrzymania przez Rosję pod koniec kwietnia 2022 r. dostaw gazu ziemnego. Od tego czasu bułgarski rząd i spółki energetyczne nie podjęły konkretnych działań...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 683

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: eskalacja kryzysu koalicyjnego

6 lipca 2022 r. przedstawiciele SaS, drugiej największej partii koalicyjnej, zapowiedzieli opuszczenie rządu, jeśli do końca sierpnia nie odejdzie z niego minister finansów i lider największego ugrupowania koalicji Igor Matovič (OĽaNO). Brak dymisji Matoviča może oznaczać powstanie na Słowacji rządu mniejszościowego lub w skrajnym scenariuszu – przedterminowe...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 682

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Platforma Krymska 2022: na drodze do odbudowy integralności terytorialnej Ukrainy

23 sierpnia 2022 r. w Kijowie odbył się drugi szczyt Platformy Krymskiej – inicjatywy, która ma na celu konsolidację polityki nieuznawania zmian w międzynarodowym statusie prawnym Krymu. Znaczenie tegorocznych obrad polegało głównie na tym, że kwestia deokupacji Półwyspu ewoluowała z poziomu konieczności ochrony podstawowych zasad prawa międzynarodowego w kierunku...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 681

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wzrost eksportu w Serbii

Władze Republiki Serbii mają powody do zadowolenia ze względu na szybki wzrost obrotów w handlu zagranicznym oraz pokrycie deficytu na rachunku obrotów bieżących bezpośrednimi inwestycjami zagranicznymi. Otwarte pozostaje pytanie, czy Serbii uda się utrzymać pozytywne trendy w handlu zagranicznym także w roku bieżącym. Dynamika obrotów będzie w dużym stopniu...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 680

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia: próby przebudowy sceny politycznej

Mołdawska prokuratura stawia zarzuty kolejnym czołowym politykom dwóch największych ugrupowań opozycyjnych – Partii Socjalistów Republiki Mołdawii (PSRM) oraz Partii Șor. Jednocześnie coraz bardziej uwidacznia się społeczne niezadowolenie, powodowane gwałtownym wzrostem cen. Kompromitacja partii opozycyjnych stworzyła przestrzeń do powstania nowych ruchów...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 679

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Kryzys polityczny w Czarnogórze: upadek rządu Dritana Abazovicia

20 sierpnia 2022 r. parlament Czarnogóry przegłosował wotum nieufności dla rządu Dritana Abazovicia. Kluczowym powodem upadku rządu było podpisanie 3 sierpnia 2022 r. porozumienia (Temeljni ugovor) pomiędzy rządem czarnogórskim a Serbską Cerkwią Prawosławną (SCP), gwarantującego SCP własność kościołów i klasztorów na terytorium Czarnogóry. Przeciwny...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 678

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Na równi pochyłej. Sytuacja gospodarcza Białorusi w czasie pełnowymiarowej agresji Rosji na Ukrainę (część 2)

Nowa faza rosyjskiej agresji i pośredni w niej udział reżimu Łukaszenki mają istotny wpływ na sytuację geopolityczną i gospodarczą Białorusi. Stopniowo wdrażane nowe pakiety sankcji uderzają w najbardziej dochodowe sektory białoruskiej gospodarki, które od lat uzależnione są od eksportu do Unii Europejskiej i na Ukrainę. Pogłębiająca się recesja przekłada...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 677

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Na równi pochyłej. Sytuacja gospodarcza Białorusi w czasie pełnowymiarowej agresji Rosji na Ukrainę (część 1)

Nowa faza rosyjskiej agresji i pośredni w niej udział reżimu Łukaszenki mają istotny wpływ na sytuację geopolityczną i gospodarczą Białorusi. Stopniowo wdrażane nowe pakiety sankcji uderzają w najbardziej dochodowe sektory białoruskiej gospodarki, które od lat uzależnione są od eksportu do Unii Europejskiej i na Ukrainę. Pogłębiająca się recesja przekłada...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 676

Marta Drabczuk - Zespół Wschodni

Przyśpieszona ukrainizacja językowa

Rosja dokonuje na Ukrainie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, a także językobójstwa („linguicide”), świadomie niszcząc język ukraiński jako element tożsamości narodu, jego kulturalnej i historycznej wspólnoty, interesów i wartości narodowych. Uzyskany efekt jest jednak przeciwny do zamierzonego – przyśpiesza proces samoidentyfikacji językowej...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 675

Damian Szacawa | Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Finlandia: ambitne cele klimatyczne wymuszają odpowiednie działania w sferze energetycznej

Finlandia, wraz z wejściem w życie nowej ustawy klimatycznej (Climate Change Act), określiła najbardziej ambitny na świecie cel związany z ochroną środowiska, który przewiduje osiągnięcie zerowej emisji netto do 2035 r. Takie plany mają docelowo nie tylko pozytywnie wpłynąć na stan środowiska naturalnego, ale także uczynić z Finlandii państwo nowoczesne i...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 674

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Inflacja w coraz większym stopniu niepokoi Węgrów

Opublikowane przez Centralny Urząd Statystyczny (KSH) dane, dotyczące inflacji notowanej na Węgrzech w lipcu 2022 r., nie są optymistyczne. Wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) wzrósł do 13,7%, natomiast inflacja bazowa, nieuwzględniająca m.in. zmian cen energii i żywności, wyniosła 16,7%. Pomimo licznych tarcz antykryzysowych obywatele Węgier coraz...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 673

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Eskalacja i tymczasowa deeskalacja kryzysu w północnym Kosowie: przyczyny i uwarunkowania (cz. 2)

Na przełomie lipca i sierpnia 2022 r. Serbowie przez dwa dni blokowali drogi dojazdowe do przejść granicznych w Jarinje i Brnjaku w północnym Kosowie. Blokady te były faktycznie manifestacją sprzeciwu władz Serbii wobec zaplanowanego na 1 sierpnia 2022 r. rozpoczęcia implementacji dwóch decyzji rządu Kosowa z 29 czerwca 2022 r. Decyzje te dotyczą: (1) wymiany...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 672

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Eskalacja i tymczasowa deeskalacja kryzysu w północnym Kosowie (cz. 1)

Na przełomie lipca i sierpnia 2022 r. doszło do wzrostu napięcia między Serbią i Kosowem. 31 lipca Serbowie zablokowali bowiem drogi dojazdowe do dwóch przejść granicznych w północnym Kosowie, protestując w ten sposób przeciwko rozpoczęciu 1 sierpnia implementacji dwóch decyzji rządu Kosowa z 29 czerwca 2022 r. W sytuacji narastającego napięcia władze w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 671

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Problemy rafinerii w państwach Europy Środkowej

W ciągu kilku ostatnich tygodni w państwach Europy Środkowej doszło do nieplanowanych postojów w rafineriach, co w kontekście wojny na Ukrainie negatywnie wpłynęło na sytuację na rynku paliw. Pożary w rafineriach w Austrii, na Węgrzech oraz w Czechach znacząco ograniczyły dostępność paliw w regionie. W tych realiach nastąpił wzrost cen paliw. Obecnie powoli...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 670

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Wyczekując piku. Inflacja w państwach bałtyckich

Według szacunków we wszystkich państwach bałtyckich inflacja w lipcu 2022 r. przekroczy 20%. To rekordowe i niespotykane dotychczas wartości w strefie euro. Decyzja o podniesieniu stóp procentowych przez Europejski Bank Centralny nie stanowi z pewnością natychmiastowego remedium na tak wysoki wzrost cen, jest jednak istotnym sygnałem wysyłanym do rynków finansowych. Tym...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 669

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Czarnogóra: nowy rząd premiera Dritana Abazovicia – trudna europejska perspektywa w świetle podziałów wewnętrznych

28 kwietnia 2022 r. Dritan Abazović został powołany na urząd premiera Czarnogóry i zastąpił na tym stanowisku Zdravko Krivokapicia. Nowy rząd uzyskał poparcie 46 deputowanych w 81-osobowym parlamencie. Głębokie podziały pomiędzy partiami proserbskimi i prorosyjskimi powiązanymi z SCP a partiami proeuropejskimi o orientacji obywatelskiej oraz brak konsensusu w kwestii...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 668

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Krajobraz polityczny w Bułgarii i Macedonii Północnej po „francuskiej propozycji”

„Francuska propozycja”, która doprowadziła do zniesienia bułgarskiego weta, stała się formalnym powodem upadku w Bułgarii rządu Kiriła Petkowa. Z kolei w Macedonii Północnej postawiła rząd Dimitara Kowaczewskiego przed nowym wyzwaniem wprowadzenia do konstytucji zmiany, od której zależy dalszy postęp w negocjacjach członkowskich. Stawiając czoła zarzutom o...

Więcej →