Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1413

18 sierpnia 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Rumunia: Iliescu zza grobu – pierwszy kryzys w koalicji

Sorin Grindeanu – pełniący obowiązki przewodniczącego Partii Socjaldemokratycznej (PSD) – zwołał posiedzenie Narodowego Biura Wykonawczego partii, by „przeanalizować sytuację w koalicji rządzącej”. Decyzja ta jest reakcją na stanowisko Związku Zbawienia Rumunii (USR), który wyraził sprzeciw wobec idei ogłoszenia żałoby narodowej po śmierci byłego...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1412

14 sierpnia 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Porozumienie pokojowe między Armenią a Azerbejdżanem zostało podpisane w USA

8 sierpnia 2025 r. premier Armenii Nikol Paszinian, prezydent Azerbejdżanu Ilham Alijew oraz prezydent USA Donald Trump podpisali deklarację w sprawie porozumienia pokojowego między Armenią a Azerbejdżanem, które ma definitywnie zakończyć jeden z najdłuższych konfliktów na obszarze poradzieckim. Strony uzgodniły poszanowanie integralności terytorialnej,...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1411

14 sierpnia 2025

Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

Nadzwyczajne spotkanie europejskich liderów z Donaldem Trumpem przed szczytem Rosja-USA na Alasce

Zapowiedź spotkania prezydentów USA i Rosji na Alasce doprowadziła do kolejnej wzmożonej aktywności dyplomatycznej europejskich liderów politycznych. Rozmowy z 13 sierpnia 2025 r. z Donaldem Trumpem, zorganizowane przez kanclerza Niemiec, były okazją do zaprezentowania stanowiska tzw. europejskiej wielkiej piątki i Finlandii wobec wojny na Ukrainie oraz w kontekście...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1410

13 sierpnia 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Coraz więcej dronów rozbija się na Białorusi. Narastający problem i bezradność władz

Wykorzystywanie przez Federację Rosyjską białoruskiej przestrzeni powietrznej do ataków na Ukrainę sprawia coraz więcej problemów białoruskim władzom. Liczne incydenty z rosyjskimi i ukraińskimi dronami, które przelatują, a także rozbijają się na terytorium Białorusi, wywołują coraz więcej pytań i budzą zaniepokojenie białoruskiego społeczeństwa. Może...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1409

8 sierpnia 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Strategie prekampanii wyborczej na Węgrzech

Dwa ugrupowania polityczne cieszące się największym poparciem w sondażach opinii publicznej na Węgrzech: Fidesz-KDNP oraz partia Szacunek i Wolność (Tisztelet és Szabadság, TISZA) intensywnie mobilizują i aktywizują swoich zwolenników oraz starają się poszerzyć bazę wyborczą przed planowanymi na przyszły rok wyborami parlamentarnymi. Zgodnie z Ustawą...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1408

31 lipca 2025

Spasimir Domaradzki - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Bułgaria: zawłaszczanie państwa w cieniu euro

Za parawanem politycznej stabilności i międzynarodowego sukcesu związanego z zakończeniem procesu przystępowania do strefy euro, w Bułgarii postępuje konsolidacja „państwa zawłaszczonego”. Politycznie motywowany areszt burmistrza Warny Błagomira Kocewa ponownie doprowadził do społecznych protestów. Jednak jak dotąd nie są one w stanie powstrzymać procesu...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1407

24 lipca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Polska i państwa bałtyckie za obniżeniem price cap na rosyjską ropę naftową

Od czasu rosyjskiej inwazji na Ukrainę państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym szczególnie Polska, Litwa, Łotwa i Estonia, należą do najaktywniejszych orędowników stanowczej polityki sankcyjnej wobec agresora. Jej kluczowym instrumentem stał się mechanizm ograniczenia ceny sprzedaży rosyjskiej ropy naftowej (tzw. price cap), którego celem było zmniejszenie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1406

21 lipca 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Strategiczne znaczenie stosunków litewsko-niemieckich

Z perspektywy Litwy partnerstwo z Niemcami ma wyjątkowe znaczenie – zarówno w kontekście stosunków dwustronnych, jak i wielostronnych. Potwierdzają to niedawne wizyty wysokich przedstawicieli Niemiec na Litwie. Po pierwsze, Niemcy stanowią drugi – po USA – filar jej bezpieczeństwa militarnego dzięki stałemu stacjonowaniu niemieckiej brygady. Po drugie, Niemcy są...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1405

18 lipca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Czarnogóra: spór wokół laureatów najważniejszego odznaczenia państwowego

Wybór tegorocznych laureatów najważniejszego odznaczenia państwowego w Czarnogórze – nagrody 13 lipca – wywołał kontrowersje w społeczeństwie i przyczynił się do dalszego pogłębiania podziałów, w szczególności pomiędzy Czarnogórcami a Serbami. Wiąże się to z faktem, że jedna z uhonorowanych osób podważa fakt istnienia narodu czarnogórskiego. Dalsze...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1404

17 lipca 2025

Jakub Olchowski - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Konflikt bliskowschodni – reperkusje dla Ukrainy

Eskalacja konfliktu na Bliskim Wschodzie wpływa na międzynarodowe położenie Ukrainy, odwracając uwagę świata od rosyjskiej agresji i rzutując na zachodnie zaangażowanie w pomoc dla Kijowa. Ukraina wykorzystuje konfrontację Izraela z Iranem, by podkreślić rolę Teheranu jako sojusznika Moskwy i zaakcentować potrzebę wspólnej odpowiedzi Zachodu na zagrożenia...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1403

17 lipca 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Ćwiczenia wojskowe Zapad-2025 na Białorusi – czy warto się bać?

We wrześniu 2025 r. na terytorium Białorusi odbędą się wielkie manewry wojskowe Zapad-2025. Wywołują one duże zaniepokojenie państw zachodnich, gdyż poprzednie ćwiczenia Zapad miały miejsce bezpośrednio przed atakiem Rosji na Ukrainę. W maju 2025 r. strona białoruska nieoczekiwanie zapowiedziała przeniesienie ćwiczeń w głąb kraju, sugerując ich wyraźnie...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1402

16 lipca 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Polityczne implikacje problemów węgierskiej gospodarki

Rosnąca inflacja i dług publiczny oraz spadający poziom sprzedaży detalicznej stanowią ekonomiczne wyzwanie dla koalicji rządzącej przed zaplanowanymi na kwiecień 2026 r. wyborami parlamentarnymi na Węgrzech. Z kolei politycznym wyzwaniem jest trwała sondażowa przewaga najpopularniejszej partii opozycyjnej Szacunek i Wolność (Tisztelet és Szabadság, TISZA),...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1401

15 lipca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Serbia wobec wyzwań energetycznych

Serbia, położona strategicznie na skrzyżowaniu korytarzy energetycznych Europy Południowo-Wschodniej, od lat tworzy skomplikowany układ geopolityczny, łącząc tradycyjnie bliskie relacje z Federacją Rosyjską z ambicjami integracji z Unią Europejską. Szczególnie istotny wymiar tej polityki stanowi sektor gazowy. Choć Rosja pozostaje dominującym dostawcą gazu ziemnego...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1400

14 lipca 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Mołdawia: burmistrz Kiszyniowa z zakazem wjazdu do Rumunii

9 lipca 2025 r. mołdawskie media poinformowały, że burmistrz Kiszyniowa, Ion Ceban, otrzymał zakaz wjazdu na terytorium Rumunii. Następnie Ministerstwo Spraw Zagranicznych tego państwa potwierdziło tę informację, dodając, że decyzja została podjęta ze względów bezpieczeństwa narodowego. Nie podano jednak więcej szczegółów. Ten sam zakaz ma dotyczyć jeszcze...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1399

9 lipca 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Szczyt pocieszenia. Unia Europejska i Mołdawia celebrują bliskie relacje

4 lipca 2025 r. w Kiszyniowie odbył się pierwszy szczyt Unia Europejska – Mołdawia. Na spotkaniu UE reprezentowali przewodniczący Rady Europejskiej António Costa i przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen, natomiast Mołdawię prezydentka Maia Sandu, przewodniczący parlamentu Igor Grosu oraz premier Dorin Recean. Rozmowy trwały około godziny....

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1398

9 lipca 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Eskalacja roszczeń arbitrażowych wobec Gazpromu w państwach Europy Środkowej

W wyniku przemian geopolitycznych po agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę z lutego 2022 r. rosyjska spółka Gazprom, która przez dekady była kluczowym partnerem energetycznym wielu państw europejskich, znalazła się w centrum wielowymiarowego kryzysu. Przerwanie dostaw, zerwanie kontraktów, a przede wszystkim odmowa realizacji wieloletnich zobowiązań doprowadziły do...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1397

8 lipca 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Nowe formy i pola rywalizacji politycznej w prekampanii wyborczej na Węgrzech

Intensyfikuje się prekampania wyborcza przed planowanymi na wiosnę 2026 r. wyborami parlamentarnymi na Węgrzech. Część partii dotychczasowej opozycji zmienia taktykę działań politycznych, rezygnując z wyścigu wyborczego, a lider sondaży opinii publicznej – partia Szacunek i Wolność (Tisztelet és Szabadság, TISZA) – próbuje poszerzyć swój elektorat o...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1396

7 lipca 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Kontrolowane „chłodzenie” czy recesja? Rosyjskie debaty o gospodarce

W dniach 18-21 czerwca 2005 r. odbyła się 28 edycja Petersburskiego Międzynarodowego Forum Ekonomicznego. Wydarzeniu towarzyszyły debaty o stanie rosyjskiej gospodarki, która po trzech latach nadzwyczaj dynamicznego wzrostu weszła w okres spowolnienia. W toku tych rozmów ujawniły się istotne różnice zdań w gronie najważniejszych osób odpowiedzialnych za kierowanie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1395

4 lipca 2025

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Program AI Leap. Sztuczna inteligencja w estońskich szkołach

Od przyszłego roku szkolnego Estonia wprowadza nową inicjatywę – program AI Leap, który stanowi przełomowy krok w integracji sztucznej inteligencji z krajowym systemem edukacji. Do 2027 r. program obejmie 58 tys. uczniów i 5 tys. nauczycieli, oferując bezpłatny dostęp do narzędzi AI w ramach partnerstwa z globalnymi liderami technologicznymi, takimi jak OpenAI i...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1394

3 lipca 2025

Agata Domachowska - Zespół Studiów Obywatelskich

Bałkany Zachodnie a polityka migracyjna Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych

W ostatnich miesiącach pojawiły się informacje na temat przygotowywania przez władze Wielkiej Brytanii oraz Stanów Zjednoczonych nowych strategii zarządzania nielegalną migracją i przyspieszenia procesów deportacyjnych. Państwa Bałkanów Zachodnich miałyby stać się miejscem, gdzie trafiałyby osoby, których wniosek o azyl został odrzucony. Obecnie jedynym państwem...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1393

3 lipca 2025

Agata Tatarenko - Zespół Pamięci Zbiorowej

Republika Czeska i rosyjska dezinformacja historyczna: reakcje Pragi na kampanię pamięciową Kremla

Wiosną 2025 r. Republika Czeska po raz kolejny stała się celem rosyjskiej kampanii dezinformacyjnej, służącej podważeniu zaufania społecznego i destabilizacji debaty wokół historii XX w. Kulminacją operacji była seria zmanipulowanych przekazów dotyczących rzekomego przywrócenia pomnika marszałka Koniewa w Pradze. Choć dezinformację szybko zdementowano, jej...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1392

2 lipca 2025

Łukasz Lewkowicz - Zespół Pamięci Zbiorowej

Słowacja: środkowoazjatyckie tournée premiera Fico

W dniach 8-11 czerwca 2025 r. odbyła się oficjalna wizyta delegacji rządowej Słowacji, na czele z premierem Robertem Fico (Smer-SSD), w dwóch środkowoazjatyckich państwach – Uzbekistanie i Kazachstanie. Politykom towarzyszyła misja gospodarcza składająca się z grupy słowackich przedsiębiorców. Celem wizyty, poza dążeniem do zbliżenia politycznego Bratysławy z...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1391

30 czerwca 2025

Piotr Oleksy | Spasimir Domaradzki - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Unijna strategia dla Morza Czarnego

Unii Europejska opracowuje nową strategię wobec regionu Morza Czarnego. Inwestycje w sferze militarnej, transportowej i społeczno-środowiskowej mają zwiększyć siłę jej oddziaływania na region. Koncepcja nowej strategii jest reakcją na geopolityczne przemiany we wschodniej części kontynentu i prowadzi do zdefiniowania nowych priorytetów, szans i zagrożeń. Filary...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1390

30 czerwca 2025

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Problem statusu Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej jako instrument w rozgrywce geostrategicznej Rosji

Po rosyjskiej pełnoskalowej inwazji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. kwestia statusu Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej (dalej: UCP) związanej z Rosją stała się istotnym elementem rosyjskiej propagandy, mającym uzasadniać agresję jako obronę „kanonicznego” prawosławia. Była ona również częścią szerszej negatywnej kampanii informacyjnej, koordynowanej przez...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1389

30 czerwca 2025

Szczepan Czarnecki - Zespół Studiów Obywatelskich

Republika Czeska: afera bitcoinowa osłabia rząd

Czerwcowe sondaże przedwyborcze w Republice Czeskiej wskazują, że największe szanse na zwycięstwo w nadchodzących wyborach parlamentarnych ma ugrupowanie ANO byłego premiera Andreja Babiša. Koalicja rządowa SPOLU (ODS, KDU-ČSL, TOP 09), mimo wcześniejszego wzrostu poparcia, zajęłaby drugie miejsce, notując obecnie umiarkowany spadek. Osłabienie pozycji SPOLU wiąże...

Więcej →