Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1182

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: nowe otwarcie polityczne z Węgrami?

Przedterminowe wybory parlamentarne na Słowacji we wrześniu 2023 r. i dojście do władzy koalicyjnego rządu Roberta Fico (Smer-SSD) doprowadziły do nowego otwarcia w relacjach ze stroną węgierską. Słowacko-węgierski sojusz polityczny został wzmocniony poprzez udzielone przez Viktora Orbána (Fidesz) w ostatnich wyborach prezydenckich poparcie dla Petera Pellegriniego...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1181

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Pogłębiające się problemy zdrowotne Alaksandra Łukaszenki i ich polityczne implikacje

Alaksandr Łukaszenka z racji swojego wieku (w tym roku kończy 70 lat) zmaga się z problemami zdrowotnymi, które coraz częściej utrudniają mu oficjalne wystąpienia i spotkania z innymi przywódcami. Przez długi czas Łukaszenka był kojarzony z fizyczną tężyzną i sportowym trybem życia. Grał w hokeja, unikał szkodliwych używek i sam zachęcał Białorusinów do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1180

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Cyfrowa Ukraina – wizja modernizacji państwa

Proces cyfryzacji na Ukrainie nabrał tempa dopiero po objęciu władzy przez Wołodymyra Zełenskiego i jego otoczenie (2019 r.). Przyjęto wówczas, że to właśnie „ucyfrowienie” państwa pozwoli na zniwelowanie dystansu cywilizacyjnego między Ukrainą a Zachodem oraz przyspieszy modernizację gospodarki i instytucji publicznych. W ciągu kilku lat udało się osiągnąć...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1179

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

System obrony cywilnej w Estonii

System obrony cywilnej w Estonii jest częścią kompleksowego ujęcia bezpieczeństwa, w którym społeczeństwo aktywnie uczestniczy w procesie budowania odporności państwa i jest w stanie samodzielnie odpowiadać na wyzwania o charakterze militarnym i pozamilitarnym. Specyfiką systemu obrony cywilnej tego państwa jest: 1. wykorzystanie innowacyjnych rozwiązań...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1178

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Werbunek migrantów ekonomicznych w Rosji na wojnę przeciwko Ukrainie

Ponad dwa lata nowej fazy toczącej się w Ukrainie wojny, która przybrała charakter wojny na wyniszczenie, skłania władze Rosji do szukania niekonwencjonalnych metod w celu uzyskania przewagi. Jednym z takich sposobów jest werbowanie migrantów ekonomicznych zarówno do rosyjskiej armii, jak i w charakterze pracowników, którzy tworzą umocnienia na obszarach okupowanych...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1177

Malwina Talik - Zespół Wyszehradzki

Wielki powrót Wolnościowej Partii Austrii

W wielu krajach wybory do Parlamentu Europejskiego stanowiły wskaźnik nastrojów przed nadchodzącymi wyborami parlamentarnymi. W Austrii, gdzie wyborcy pójdą do urn 29 września 2024 r., najsilniejszą siłą polityczną na poziomie ogólnokrajowym po raz pierwszy stała się skrajnie prawicowa Wolnościowa Partia Austrii (FPÖ), zdobywając 25,5% głosów. W 2019 r. wiele...

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1176

Aleksandra Poznar | Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Ukraina ograniczyła tranzyt ropy naftowej południową nitką rurociągu Przyjaźń

Rozszerzenie przez władze Ukrainy w czerwcu 2024 r. listy podmiotów objętych sankcjami o spółkę Lukoil, dostarczającą ropę naftową do rafinerii Grupy MOL, doprowadziło do wstrzymania dostaw surowca w połowie lipca 2024 r. do zakładów w Bratysławie na Słowacji oraz w Százhalombatta na Węgrzech. Oba zakłady, dzięki otrzymanym w 2022 r. derogacjom na sankcje...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1175

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Polska, Słowacja, Węgry i Rumunia z procedurą nadmiernego deficytu

Po pandemicznym poluzowaniu reguł fiskalnych – w nowych ramach po przeprowadzonej reformie – powraca unijna procedura nadmiernego deficytu. 26 lipca 2024 r. Rada Unii Europejskiej zdecydowała o jej wszczęciu wobec siedmiu państw członkowskich, wśród których znalazły się trzy środkowoeuropejskie: Polska, Słowacja i Węgry. Jest to wynik niespełnienia kryterium...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze Brief IEŚ 1174

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Rekonstrukcja rządu w Czarnogórze

23 lipca br. parlament Czarnogóry przegłosował rekonstrukcję rządu premiera Milojko Spajicia. Obok sześciu innych partii politycznych, współtworzą go przedstawiciele dwóch ugrupowań proserbskich oraz Partia Boszniacka. Jest to najliczniejszy rząd w historii niepodległej Czarnogóry pod względem liczby ministrów i wicepremierów, który zyskał poparcie partii o...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1173

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Reakcje Ukrainy i Rosji na wycofanie się Joe Bidena – powściągliwość i wyczekiwanie

Większość państw europejskich pozytywnie przyjęła decyzję o rezygnacji Joe Bidena z udziału w wyborach prezydenckich, obawiając się, że miałby niewielkie szanse na pokonanie Donalda Trumpa, którego ewentualna druga prezydentura budzi w Europie niepokój. Ambiwalentną postawą wykazali się zwolennicy Trumpa, w tym władze Węgier i Słowacji (Komentarze IEŚ, nr...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1172

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: priorytety rządu Kristena Michala

23 lipca 2024 r., po tym jak Kaja Kallas została nominowana na stanowisko wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa („Komentarze Brief IEŚ” nr 1167), na nadzwyczajnym posiedzeniu Riigikogu został zaprzysiężony rząd premiera Kristena Michala. Kristen Michal, minister klimatu w rządzie Kai Kallas, a wcześniej minister gospodarki i...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 1171

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Współpraca gospodarcza Białoruś – Azerbejdżan. Ważny element strategicznego partnerstwa

Od kilkunastu lat Azerbejdżan odgrywa coraz większą rolę w białoruskim sektorze rolniczo-przemysłowym. Charakterystyczne dla poradzieckich państw autorytarnych gospodarki Białorusi i Azerbejdżanu wzajemnie się uzupełniają, a dzięki zrównoważonemu bilansowi handlowemu gwarantują obu stronom wymierne korzyści. Zwłaszcza dla Mińska azerbejdżański rynek stał się...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1170

Szczepan Czarnecki | Aleksandra Poznar | Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Joe Biden rezygnuje ze startu w wyborach prezydenckich w USA: reakcje w Europie Środkowej

Rezygnacja Joe Bidena ze startu w wyborach prezydenckich spotkała się z różnymi reakcjami w Europie Środkowej. W Czechach premier Petr Fiala uznał tę decyzję za odpowiedzialną. Na Słowacji premier Robert Fico skupił się na krytyce zaangażowania USA w Ukrainie, wyrażając nadzieję, że w przypadku zwycięstwa Trumpa zrealizuje on obietnicę szybkiego zakończenia...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1169

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

System opieki zdrowotnej w Republice Czeskiej: stan, wyzwania i plany reform

Doświadczenia zdobyte podczas pandemii COVID-19 ujawniły liczne wyzwania i luki w czeskim systemie ochrony zdrowia. W odpowiedzi na te problemy, władze Republiki Czeskiej rozpoczęły kolejny etap wdrażania szeregu reform mających na celu poprawę infrastruktury oraz zwiększenie dostępności usług medycznych. W Czechach na opiekę zdrowotną przeznacza się 9,5% PKB, co...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1168

Agata Domachowska - Zespół Bałkański

Kontrowersyjna rezolucja przyjęta w Czarnogórze

28 czerwca 2024 r. parlament czarnogórski przegłosował Rezolucję o ludobójstwie w obozach w Jasenovcu, Dachau i Mauthausen. Decyzja ta spotkała się z ostrą krytyką władz Chorwacji i może skutkować pogorszeniem się dwustronnych relacji, a także wpłynąć negatywnie na proeuropejskie aspiracje Czarnogóry. Rezolucja o ludobójstwie w obozach w Jasenovcu, Dachau i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze Brief IEŚ 1167

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kaja Kallas szefową dyplomacji UE

Kaja Kallas, dotychczasowa premier Estonii („Komentarze” IEŚ nr 801), wkrótce zastąpi Josepa Borrella na stanowisku wysokiego przedstawiciela UE ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. 15 lipca br. Kallas złożyła rezygnację z urzędu na ręce prezydenta Estonii Alara Karisa. Pozostanie jednak na stanowisku premiera do czasu zaprzysiężenia nowego rządu, co...

Więcej →

Zespół Wschodni, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1166

Jakub Bornio | Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni, Zespół Wyszehradzki

Szczyt NATO w Waszyngtonie – oczekiwania i rzeczywistość

Jubileuszowy szczyt NATO zorganizowany w Waszyngtonie w 75. rocznicę powstania Sojuszu stanowi próbę odpowiedzi Sojuszu na dynamicznie zmieniającą się architekturę bezpieczeństwa międzynarodowego. Kwestie, które rodzą największe obawy członków, związane są z przedłużającą się agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz wsparciem udzielanym władzom na...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1165

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Białorusko-chińskie manewry wojskowe przy granicy z Polską

8 lipca 2024 r. na Białorusi rozpoczęły się białorusko-chińskie ćwiczenia wojskowe pod kryptonimem „Atak sokoła”. Odbywają się one m.in. na poligonie w Brześciu, 2 km od polskiej granicy i 28 km od terytorium Ukrainy. Białoruscy i chińscy żołnierze przeprowadzają nocne desanty, pokonują przeszkody wodne i ćwiczą prowadzenie działań antyterrorystycznych na...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1164

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Rumunia: ambitne plany dotyczące eksportu gazu ziemnego

Rumunia poprzez realizację projektu Neptun Deep ma szansę stać się największym producentem gazu ziemnego wśród państw Unii Europejskiej. Zagospodarowanie złóż Domino i Pelican South może stanowić niezwykle ważny element wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego nie tylko Rumunii, ale także państw Europy Środkowej. Zwiększona dostępność surowca w regionie...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1163

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Węgry: współpraca energetyczna z państwami Morza Kaspijskiego

Węgry przez lata koncentrowały swoją politykę energetyczną na dostawach surowców energetycznych z Federacji Rosyjskiej. Zasadniczo współpraca z Rosją, w tym budowa elektrowni jądrowej w Paks, stanowiła fundament bezpieczeństwa energetycznego Węgier. Pomimo kluczowej roli Rosji w energetyce węgierskiej władze w Budapeszcie od dłuższego czasu podejmują kroki w...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1162

Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Urząd Ochrony Suwerenności na Węgrzech – zagrożenie dla wolności mediów?

Węgierski rząd od kilkunastu lat systematycznie podejmuje kroki, które mają zacieśnić kontrolę nad mediami i ograniczyć finansowanie partii opozycyjnych. Przykładem takich działań jest przyjęcie w grudniu 2023 r. przez węgierskie Zgromadzenie Narodowe ustawy o ochronie suwerenności narodowej. Na mocy tej ustawy został utworzony nowy organ administracji państwowej...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1161

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Prezydent Zełenski w Warszawie – bez przełomu w relacjach polsko-ukraińskich

8 lipca 2024 r. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podczas swojej wizyty w Warszawie spotkał się z prezydentem Andrzejem Dudą i (po raz pierwszy) z premierem Donaldem Tuskiem. Podczas obu spotkań rozmawiano m.in. o współpracy w zakresie bezpieczeństwa i wsparciu Polski dla procesu integracji Ukrainy ze strukturami zachodnimi. Zasadniczym celem i rezultatem wizyty było...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1160

Jakub Bornio | Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Oficjalna wizyta premiera Węgier Viktora Orbána w Rosji

5 lipca premier Węgier Viktor Orbán oraz przedstawiciele węgierskiego rządu odbyli oficjalną wizytę w Rosji, gdzie spotkali się z prezydentem Rosji Władimirem Putinem. Podczas oficjalnej części spotkania rozmawiano zarówno o bilateralnych relacjach węgiersko-rosyjskich, jak i sytuacji międzynarodowej. V. Orbán, choć formalnie nie posiadał kompetencji, aby...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 1159

Jakub Bornio | Aleksandra Poznar - Zespół Wyszehradzki

Pierwsza od wybuchu wojny wizyta premiera Węgier w Kijowie

2 lipca 2024 r. premier Węgier Viktor Orbán pierwszy raz od 12 lat, a więc także po raz pierwszy od wybuchu pełnoskalowej wojny z Rosją, odbył oficjalną wizytę w Kijowie, gdzie przeprowadzono rozmowy na wysokim szczeblu rządowym. W ramach wizyty odbyło się również spotkanie V. Orbána z prezydentem Ukrainy Wołodymyrem Zełenskim. Dyskutowano przede wszystkim o...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze Brief IEŚ 1158

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Łukaszenka zmienia szefa administracji i kluczowych ministrów

27 czerwca 2024 r. Alaksandr Łukaszenka poinformował o przeprowadzeniu istotnych zmian personalnych na stanowisku szefa Administracji Prezydenta i pierwszego zastępcy szefa Administracji, wicepremiera, ministra spraw zagranicznych, przemysłu, rolnictwa i żywności, ambasadora Białorusi w Rosji oraz asystenta prezydenta ds. Mińska. Szefem Administracji Prezydenta został...

Więcej →