Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1290

14 lutego 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Demograficzne problemy Białorusi

Typowe dla państw b. ZSRR problemy demograficzne są stałym elementem białoruskiej rzeczywistości społecznej. W przypadku Białorusi przybrały one masowy i trwały charakter, skutkujący utratą 1 mln obywateli w okresie trzech dekad niepodległości. Ogromny wpływ na proces depopulacji ma sytuacja polityczna, zwłaszcza po 2020 r. Negatywne tendencje przekładają się na...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1289

14 lutego 2025

Jakub Olchowski - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Triumf Rosji

Rozmowa telefoniczna Donalda Trumpa z Władimirem Putinem była w istocie sukcesem Rosji. Wiele wskazuje na to, że polityka administracji Trumpa doprowadzi do odrzucenia wszystkich oczekiwań Ukrainy przy jednoczesnym uwzględnieniu żądań Rosji. Tego rodzaju działania Waszyngtonu osłabiają spójność Zachodu i pogłębiają napięcia transatlantyckie. Z kolei Rosja...

Więcej →

Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1288

11 lutego 2025

Jędrzej Jander - Zespół Studiów Obywatelskich

Bezpieczeństwo wyborcze a media społecznościowe

6 grudnia 2024 r. w Rumunii doszło do anulowania wyników I tury wyborów prezydenckich, które odbyły się 24 listopada 2024 r. Taką decyzję podjął rumuński Sąd Konstytucyjny w oparciu o odtajniony raport służb specjalnych, zawierający informację, że w ostatnich tygodniach przed głosowaniem na portalu społecznościowym TikTok miała miejsce skoordynowana kampania...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1287

11 lutego 2025

Agata Domachowska | Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Ruch „Samostanowienie!” po raz trzeci wygrywa wybory parlamentarne w Kosowie

9 lutego 2025 r. w Republice Kosowa odbyły się wybory parlamentarne. Zgodnie z oczekiwaniami zwycięzcą okazał się rządzący od 2021 r. Ruch „Samostanowienie!” (Lëvizja VETËVENDOSJE!). Trzecie z rzędu zwycięstwo wyborcze LVV potwierdza dominację tej partii na kosowskiej scenie politycznej. LVV nie powtórzył jednak historycznego sukcesu wyborczego z 2021 r., kiedy...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Komentarze IEŚ 1286

8 lutego 2025

Agata Domachowska | Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański, Zespół Studiów Obywatelskich

Nadchodzące wybory parlamentarne w Kosowie

9 lutego 2025 r. w Kosowie odbędą się kolejne wybory parlamentarne. Będą to pierwsze wybory do Zgromadzenia Kosowa, które – w okresie od ogłoszenia niepodległości w 2008 r. – zostaną przeprowadzone zgodnie z kalendarzem wyborczym. Kampania wyborcza rozpoczęła się 11 stycznia. O mandaty poselskie rywalizuje łącznie 28 podmiotów politycznych, w tym 20 partii, 5...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1285

6 lutego 2025

Agata Tatarenko - Zespół Pamięci Zbiorowej

Rosyjska Cerkiew Prawosławna jako narzędzie wpływów Rosji w Republice Czeskiej

Rosyjska Cerkiew Prawosławna (RCP) odgrywa istotną rolę jako narzędzie wpływów politycznych Kremla w Europie Środkowej, wykorzystywane nie tylko do działań propagandowych, ale także do operacji wywiadowczych. Świadczy o tym chociażby sprawa cerkwi św. św. Piotra i Pawła w Karlowych Warach, której proboszcz został oskarżony o współpracę z rosyjskimi...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1284

5 lutego 2025

Łukasz Lewkowicz - Zespół Pamięci Zbiorowej

Antyrządowe manifestacje na Słowacji: początek końca rządów Roberta Ficy?

24 stycznia 2025 r. w Bratysławie i w ponad 20 innych słowackich miastach odbyły się największe od 2018 r. antyrządowe manifestacje. Według doniesień medialnych w protestach mogło wziąć udział nawet 130 tys. uczestników. Protestujący jasno wskazali, że nie akceptują polityki zagranicznej i wewnętrznej Roberta Ficy (Smer-SSD). Po raz pierwszy na manifestacjach...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1283

31 stycznia 2025

Jędrzej Piekara - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Z kim rozmawia Kazachstan? Słabnące rosyjskie wpływy w Azji Centralnej

21 stycznia 2025 r. w stolicy Kazachstanu doszło do spotkania wiceministra spraw zagranicznych, Romana Wasilenki, z ambasadorami krajów członkowskich Unii Europejskiej. Wydarzenie to zainicjowało szereg aktywności na innych polach kontaktu Kazachstanu ze „światem zachodnim”, co jednak pokrywa się z równie aktywną polityką regionalną oraz kontaktami z Federacją...

Więcej →

Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Komentarze IEŚ 1282

31 stycznia 2025

Oleksandr Avramchuk - Zespół narracji historycznych i historii stosowanej

Stare karty w nowej grze. Czego oczekiwać od polityki historycznej Rosji w 2025 roku?

27 stycznia 2025 r. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski, wraz ze światowymi liderami oraz byłymi więźniami niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau, wziął udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę jego wyzwolenia. Niezapowiedziana wizyta prezydenta Ukrainy stała się pretekstem do zaostrzenia rosyjskiej kampanii...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1281

31 stycznia 2025

Spasimir Domaradzki - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Bułgarski statek podejrzany o przerwanie kabli na Bałtyku

26 stycznia łotewskie władze poinformowały, że doszło do przerwania kabla optycznego między Łotwą a wyspą Gotlandia w szwedzkiej wyłącznej strefie ekonomicznej. Tego dnia bułgarski statek „Weżen”, pływający pod maltańską banderą i przewożący nawozy z rosyjskiego portu w Ust-Łudze do Ameryki Łacińskiej, został zatrzymany przez szwedzkie służby. Według...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1280

31 stycznia 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Naddniestrze na unijnym gazie

Unia Europejska opłaci dostawy gazu do Naddniestrza realizowane od 1 do 10 lutego 2025 r. W ten sposób chce pomóc nieuznanej i separatystycznej republice wyjść z kryzysu energetycznego, który trwa od 1 stycznia („Komentarze IEŚ”, nr 1268). Przełomowa decyzja stwarza szanse na rozluźnienie relacji Naddniestrza z Rosją i jest znaczącym krokiem w stronę reintegracji...

Więcej →

Historia w przestrzeni publicznej

Komentarze IEŚ 1279

31 stycznia 2025

Łukasz Krzyżanowski - Historia w przestrzeni publicznej

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu powinien skłaniać także do refleksji, o kim i o czym należy pamiętać

27 stycznia po raz dwudziesty obchodzony był Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Nieprzypadkowo, ustanawiając dzień upamiętniający wszystkich Żydów zabitych przez nazistowskie Niemcy i ich współpracowników, Zgromadzenie Ogólne ONZ wybrało właśnie tę datę. 27 stycznia 1945 r. oddziały 60. armii Pierwszego Frontu Ukraińskiego wkroczyły na teren...

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1278

31 stycznia 2025

Robert Rajczyk - Zespół Pamięci Zbiorowej

Wyzwania węgierskiej gospodarki w 2025 roku

Zapowiadany przez węgierskie władze wzrost gospodarczy w 2025 r. ma się przyczynić do podniesienia poziomu życia społeczeństwa, co z kolei będzie miało istotne znaczenie w kontekście zaplanowanych na 2026 r. wyborów parlamentarnych i utrzymania władzy przez koalicję rządową. Stymulowaniu gospodarki Węgier, która w ciągu dwóch lat dwukrotnie...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1277

29 stycznia 2025

Jakub Olchowski - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Donald Trump 47. prezydentem USA – obawy i nadzieje Ukrainy

Donald Trump jako 47. prezydent USA budzi na Ukrainie zarówno obawy, jak i nadzieje. Choć Kijów był sceptyczny wobec poprzedniej kadencji Trumpa, rozczarowanie polityką Joe Bidena spowodowało większą otwartość w stosunku do nowego przywództwa USA. Ukraińcy liczą, że Trump, przywiązany do swojego wizerunku silnego lidera, podejmie bardziej zdecydowane działania...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1276

29 stycznia 2025

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

AI w biznesie: stan adopcji sztucznej inteligencji w Europie Środkowej

Europa Środkowa pozostaje w tyle za przodującymi państwami Unii Europejskiej w zakresie adopcji technologii sztucznej inteligencji w biznesie. Podczas gdy odsetek przedsiębiorstw wykorzystujących AI w Danii i Szwecji przekracza 25%, to w Rumunii wynosi niewiele ponad 3%, a w Polsce niespełna 6%. Ta dysproporcja technologiczna może istotnie wpłynąć na konkurencyjność...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1275

28 stycznia 2025

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Estonia: kontrowersje wokół zmiany prawa wyborczego w wyborach lokalnych

Wybory samorządowe w Estonii odbędą się w październiku 2025 r. Obecnie w parlamencie (Riigikogu) procedowany jest projekt nowelizacji Konstytucji, mający ograniczyć prawa wyborcze na poziomie lokalnym obywatelom Rosji, Białorusi i/lub osobom o nieokreślonym obywatelstwie. Podczas gdy celem zmiany ma być pozbawienie prawa do głosowania obywateli państw wrogich i...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1274

27 stycznia 2025

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Konsekwencje zakończenia tranzytu gazu ziemnego przez Ukrainę

Na początku 2025 r. nastąpiło zakończenie podpisanych w 2019 r. pakietów umów, określających warunki tranzytu gazu ziemnego przez terytorium Ukrainy. Koniec tranzytu wpłynął na poziom bezpieczeństwa energetycznego kilku państw w Europie Środkowej, a także na Ukrainę. Od momentu wybuchu pełnowymiarowej wojny na Ukrainie w 2022 r. strona ukraińska wskazywała, że...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1273

26 stycznia 2025

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między biznesem i polityką: umowa o „rewitalizacji” zniszczonych budynków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Obrony w Belgradzie (cz. 3)

W maju 2024 r. władze Serbii podpisały umowę o długoterminowej dzierżawie dwóch nieruchomości, na których znajdują się elementy i części budynków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Obrony, zniszczonych w 1999 r. w czasie interwencji militarnej NATO. Dzierżawcą atrakcyjnych nieruchomości w centrum Belgradu jest firma inwestycyjna związana z Jaredem Kushnerem,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1272

25 stycznia 2025

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między biznesem i polityką: umowa o „rewitalizacji” zniszczonych budynków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Obrony w Belgradzie (cz. 2)

W maju 2024 r. władze Serbii podpisały umowę o długoterminowej dzierżawie dwóch nieruchomości, na których znajdują się elementy i części budynków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Obrony, zniszczonych w 1999 r. wskutek ataków rakietowych NATO. Nietransparentna umowa między rządem Serbii i amerykańskim inwestorem zaskoczyła serbskie społeczeństwo. Wywołała...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 1271

25 stycznia 2025

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Między biznesem i polityką: umowa o „rewitalizacji” zniszczonych budynków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Obrony w Belgradzie (cz. 1)

W maju 2024 r. władze Serbii podpisały umowę o długoterminowej dzierżawie dwóch nieruchomości, na których znajdują się elementy i części budynków Sztabu Generalnego i Ministerstwa Obrony, zniszczonych w 1999 r. wskutek ataków rakietowych przeprowadzonych przez NATO. Dzierżawcą atrakcyjnych nieruchomości w centrum Belgradu jest amerykańska firma inwestycyjna,...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1270

22 stycznia 2025

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Białoruś przed wyborami prezydenckimi

Po zmianach w konstytucji, przyjęciu nowej doktryny obronnej i koncepcji bezpieczeństwa państwa Białoruś stała się wzorcowym państwem autorytarnym, gdzie praktycznie wyeliminowano demokratyczne swobody i jakiekolwiek możliwości kontestowania systemu. Kolejne wybory głowy państwa będą potwierdzeniem stabilności reżimu i jego odporności na ewentualne próby zmiany....

Więcej →

Zespół Pamięci Zbiorowej

Komentarze IEŚ 1269

22 stycznia 2025

Łukasz Lewkowicz - Zespół Pamięci Zbiorowej

Słowacja: kontrowersyjna wizyta parlamentarzystów w Moskwie

Kilka tygodni po niezapowiedzianej wizycie premiera Słowacji Roberta Fico w Moskwie („Komentarze IEŚ”, nr 1258) do stolicy Rosji wybrali się również reprezentujący koalicję rządową przedstawiciele słowackiego parlamentu. W grupie tej znalazło się sześciu parlamentarzystów: Andrej Danko i Adam Lučanský z SNS oraz Tibor Gašpar, Marián Kéry, Richard Glück i...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze Brief IEŚ 1268

21 stycznia 2025

Piotr Oleksy - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Kryzys energetyczny w Naddniestrzu i rosyjska „pomoc humanitarna”

Vadim Krasnosielski, tzw. prezydent nieuznawanego Naddniestrza, ogłosił, że Rosja będzie dostarczać gaz do separatystycznej republiki w trybie pomocy humanitarnej. Decyzja, ogłoszona po wizycie w Moskwie, ma zakończyć kryzys energetyczny, w którym znalazło się Naddniestrze. Od 1 stycznia 2025 r. nieuznawana republika, de iure będąca częścią Republiki Mołdawii,...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 1267

21 stycznia 2025

Damian Szacawa | Jakub Bornio - Zespół Bałtycki

„Wartownik Bałtyku” – odpowiedź NATO na działania sabotażowe Rosji na Bałtyku

Rosyjska „flota cieni” w 2024 r. znacząco zintensyfikowała swoją działalność na Morzu Bałtyckim, umożliwiając Rosji omijanie międzynarodowych sankcji. Oprócz tego, że stwarza to duże ryzyko wypadków morskich i szkód dla środowiska, statki tej floty są też podejrzewane o sabotaże, m.in. uszkodzenia podmorskiej infrastruktury krytycznej na Morzu Bałtyckim. W...

Więcej →

Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Komentarze IEŚ 1266

21 stycznia 2025

Spasimir Domaradzki - Zespół Integracji i Konfliktów w Europie

Bułgaria: rząd Rosena Żeljazkowa

16 stycznia 2025 r. został zaprzysiężony rząd Rosena Żeljazkowa. W skład koalicji rządowej weszły GERB, BSP oraz JTN. W związku z tym, że ich głosy były niewystarczające do zdobycia niezbędnego poparcia w parlamencie, koalicja uzyskała wotum zaufania dzięki partii DPS-Dogan. Partia Dogana nie będzie jednak miała swoich ministrów w nowym rządzie. Nowy rząd. Po...

Więcej →