Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 867

Jan Muś - Zespół Bałkański

Handel zagraniczny Chorwacji w czasie rosyjskiej agresji na Ukrainę

Opublikowane z końcem maja 2023 r. dane Państwowego Urzędu Statystycznego Republiki Chorwacji dotyczące handlu zagranicznego wskazują na wzrost w 2022 r. zarówno chorwackiego eksportu, jak i importu. W dalszym ciągu rośnie deficyt w handlu zagranicznym, widoczny jest także spadek pokrycia importu eksportem. Bilans w handlu towarowym. Według danych Państwowego Urzędu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 866

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

„Powściągliwa kampania”. Czarnogóra przed wyborami parlamentarnymi w czerwcu 2023 r.

11 czerwca 2023 r. w Czarnogórze odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne, zapowiedziane po tym, jak obecna większość parlamentarna z premierem Dritanem Abazoviciem nie zdołała utworzyć nowego rządu po otrzymaniu wotum nieufności w sierpniu 2022 r. Kampania przedwyborcza skoncentrowana jest na populistycznych obietnicach społeczno-ekonomicznych. Oczekuje się,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 865

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: rząd rotacyjny Denkow-Gabriel

Po ponad dziesięciu miesiącach i dwóch wyborach parlamentarnych w Bułgarii 6 czerwca powstał rząd rotacyjny, któremu poparcia udzieliły największe ugrupowania polityczne w obecnym parlamencie: Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (Граждани за европейско развитие на България, GERB) oraz reformatorska koalicja Kontynuujemy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 864

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Bułgaria wzmacnia pozycję na gazowej mapie Europy Środkowej

Bułgaria może odegrać niezwykle ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa państw Europy Środkowej, przy czym kluczowe będą dalsza rozbudowa infrastruktury oraz kooperacja z Azerbejdżanem oraz Turcją. Znaczenie tego państwa w regionie uległo wzmocnieniu dzięki oddaniu do eksploatacji interkonektora Grecja-Bułgaria, ale także poprzez aktywne działania w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 863

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Umacnianie Wspólnoty. Kluczowe wątki spotkania europejskich przywódców w Mołdawii

Szczyt Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP), który odbył się 1 czerwca 2023 r. w Kiszyniowie, był krokiem w stronę mocniejszego ugruntowania tego formatu w systemie międzynarodowym. Jednocześnie był to wyraźny gest potwierdzający wzrost wagi państw Europy Wschodniej. Na spotkaniu europejskich przywódców zarysowały się rozbieżności w kwestii gwarancji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 862

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Wymiana handlowa państw Europy Środkowej z Rosją po agresji na Ukrainę

Agresja na Ukrainę w 2022 r. miała znaczący wpływ na wymianę handlową państw Europy Środkowej z Rosją. W wyniku sankcji wprowadzonych przez Unię Europejską, jak również świadomych decyzji przedsiębiorców udział eksportu towarów z tych państw w kierunku rosyjskim wyraźnie się zmniejszył. Równocześnie wzrósł jednak udział Rosji w imporcie towarów do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 861

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 3)

Grupa Ramstein to międzynarodowa koalicja, której członkowie udzielają Ukrainie regularnej pomocy wojskowej w postaci finansowania, dostaw broni, szkolenia ukraińskich wojskowych, a także modernizacji oraz naprawy sprzętu. Od końca kwietnia 2022 r. koalicja ta zapewniła Ukrainie 65 mld USD pomocy w zakresie bezpieczeństwa, obejmującej m.in. dostarczenie nowoczesnych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 860

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 2)

Grupa Kontaktowa ds. Obrony Ukrainy, zwana w skrócie grupą (formatem) Ramstein, to koalicja 54 państw, której celem jest zsynchronizowanie i przyspieszenie procesu dostarczania Ukrainie pomocy wojskowej, uzbrojenia i sprzętu w celu przeciwdziałania rosyjskiej agresji. Utworzenie tej koalicji 26 kwietnia 2022 r. było odpowiedzią na brak zdecydowanych działań organizacji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 859

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 1)

Agresja Rosji na Ukrainę, dokonana 24 lutego 2022 r., doprowadziła do radykalnych zmian w architekturze europejskiego i globalnego bezpieczeństwa. Największa wojna lądowa w Europie od czasów II wojny światowej przyczyniła się do utworzenia koalicji 54 państw – tzw. formatu Ramstein, w ramach którego opracowano mechanizm regularnej pomocy wojskowej dla Ukrainy w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 858

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kryzys wokół prokuratora generalnego

Zapowiedziane przez kandydatkę na premiera Marię Gabriel odwołanie kontrowersyjnego prokuratora generalnego Iwana Geszewa miało stanowić ustępstwo ze strony byłego premiera Bojko Borisowa na rzecz utworzenia rządu wraz reformatorską koalicją Kontynuujemy Zmianę – Demokratyczna Bułgaria (Продължаваме промяната – Демократична...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 857

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Niezaangażowany uczestnik? Słowacja wobec Inicjatywy Trójmorza

Zaangażowanie Słowacji w Inicjatywę Trójmorza (Three Seas Initiative, 3SI) pozostaje nieznaczne. Z tego powodu dyskurs publiczny dotyczący 3SI ma w tym państwie znaczenie marginalne i ogranicza się do kilku wypowiedzi polityków i analiz eksperckich. Słowacy podchodzą do tego formatu pragmatycznie i w tym momencie nie widzą wartości dodanej związanej z zaangażowaniem...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 856

Jan Muś - Zespół Bałkański

Zmiany systemu podatkowego Chorwacji – między centralizacją a autonomią

24 maja 2023 r. premier rządu Chorwacji Andrej Plenković zaprezentował planowane zmiany w systemie podatkowym. Mają one wejść w życie w roku wyborczym 2024. Zlikwidowanie domiaru podatkowego sprawi, że gminy i miasta utracą dochody w wysokości 212 mln euro, z czego 126 mln straci miasto Zagrzeb, a 12 mln Split. Według oficjalnego stanowiska rządu reforma ma na celu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 855

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 2)

Otwarta agresja rosyjska na Ukrainę uruchomiła proces adaptacji Serbii do nowych, gwałtownie zmienionych realiów środowiska międzynarodowego. W celu dywersyfikacji kierunków dostaw gazu ziemnego władze Serbii rozpoczęły budowę nowego połączenia gazowego z Bułgarią. Budowa serbskiej i bułgarskiej części rurociągu zostanie zakończona jesienią 2023 r. Dzięki...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 854

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia: przyśpieszenie na europejskim kursie oraz próby rzucenia gagauskiej kotwicy

Władze Mołdawii postanowiły zademonstrować poparcie większości społeczeństwa dla idei integracji europejskiej. Ma to szczególne znaczenie przed szczytem Europejskiej Wspólnoty Politycznej, który odbędzie się 1 czerwca 2023 r. w Kiszyniowie. Jednocześnie prorosyjska Partia Șor zdobyła władzę w Autonomii Gagauskiej. Widać obecnie, że będzie starała się...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 853

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

W przededniu wyborów prezydenckich na Łotwie

Wybór na urząd prezydenta Łotwy, którego dokonuje się głosami przynajmniej połowy wszystkich członków parlamentu, odbędzie się 31 maja 2023 r. Obecny prezydent Egils Levits, popierany do tej pory przez centrowo-konserwatywne partie Nową Jedność (JV) i Sojusz Narodowy (NA), wycofał swoją kandydaturę. Ugrupowania te nominowały więc obecnego ministra spraw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 852

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Pragmatyczny idealizm: nowa strategia polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Danii

16 maja 2023 r. minister spraw zagranicznych Danii Lars Løkke Rasmussen przedstawił nową strategię polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, opartą na trzech priorytetach: zwiększenia bezpieczeństwa, tworzenia globalnych partnerstw i budowania odpornego społeczeństwa. Wszystkie cele stanowią element kontynuacji wysiłków na rzecz wspierania Ukrainy oraz międzynarodowej...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 851

Jan Muś - Zespół Bałkański

Słowenia kandydatem na niestałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ

6 czerwca odbędzie się pierwsza runda głosowania w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ w sprawie wyboru nowych niestałych członków Rady Bezpieczeństwa na lata 2024-2025. Jednym z państw ubiegających się o niestałe członkostwo w tym organie jest Słowenia, która musi uzyskać poparcie 129 spośród 193 członków ONZ. W grupie państw Europy Wschodniej, oprócz Słowenii, o to...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 850

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kręta droga do utworzenia nowego rządu

Po prawie dwóch miesiącach od wyborów z 2 kwietnia 2023 r. dwa największe ugrupowania w Bułgarii zaproponowały formułę rządu rotacyjnego jako kompromisowe rozwiązanie politycznego impasu. Na czele skonstruowanego w ten sposób rządu, stanowiącego novum w bułgarskiej polityce, staną kolejno Nikołaj Denkow (KZ-DB) oraz Maria Gabriel (GERB). Chociaż oba ugrupowania...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 849

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 1)

Pełnoskalowa agresja Rosji na Ukrainę spowodowała, że rozwijająca współpracę polityczną i gospodarczą z państwami Zachodu, dążąca do członkostwa w UE oraz związana partnerstwem strategicznym z Rosją Serbia znalazła się w skomplikowanym położeniu. Jakkolwiek Serbia – jako jedyne państwo bałkańskie – nie przyłączyła się do sankcji nałożonych przez...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 848

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

Spór o status Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego w Ukrainie (cz. 3)

Od listopada 2022 r. w Ukrainie prowadzona jest ożywiona dyskusja nad kwestią zakazu działalności Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego. Projekt takiej ustawy skierowany został do Rady Najwyższej 19 stycznia 2023 r., ale od tego czasu nie poczyniono żadnych działań, aby został on wcielony w życie. Prawdopodobną przyczyną opieszałości władz...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 847

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Niejednoznaczne podejście Węgier do NATO

Stanowisko Węgier wobec NATO można określić mianem niejednoznacznego. Zgodnie z narracją władz nie należy przeceniać znaczenia tego sojuszu wojskowego. Budapeszt pozostaje zwolennikiem stworzenia europejskich sił zbrojnych, które miałyby z NATO współpracować. Jak dotąd Węgry wciąż nie ratyfikowały rozszerzenia Sojuszu Północnoatlantyckiego o Szwecję....

Więcej →

Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 846

Marlena Gołębiowska | Łukasz Lewkowicz - Zespół Bałtycki, Zespół Wyszehradzki

Przygotowania do szczytu Inicjatywy Trójmorza w Bukareszcie: państwa 3SI wobec agresji Rosji na Ukrainę

W dniach 6-7 września 2023 r. Rumunia po raz drugi stanie się gospodarzem szczytu Inicjatywy Trójmorza (Three Seas Initiative, 3SI), którego tło stanowić będzie trwająca wojna rosyjsko-ukraińska. Mimo uregulowania relacji między 3SI a Ukrainą podczas ubiegłorocznego szczytu w Rydze, państwa 3SI nie prezentują jednolitego stanowiska wobec rosyjskiej agresji....

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 845

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

„Specjalna Wojna Ojczyźniana”

Obchodzony 9 maja Dzień Zwycięstwa jest wciąż najważniejszym świętem w Rosji, a jednocześnie istotnym instrumentem polityki Kremla, tak w wymiarze wewnętrznym, jak i międzynarodowym. Moskiewskie obchody w 2023 r. i wystąpienie Władimira Putina pokazały, że Rosja militarnie i ekonomiczne znajduje się w bardzo trudnej sytuacji. Mimo to zamierza konsekwentnie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 844

Agata Tatarenko - Zespół Wyszehradzki

Dezinformacja w Republice Czeskiej: działania władz i społeczeństwa obywatelskiego

Republika Czeska od kilkunastu lat zmaga się z dezinformacją, której nadrzędnym celem jest budowanie i wzmacnianie wpływów Rosji. Obecnie nad Wełtawą toczy się dyskusja dotycząca zasadności uchwalenia ustawy przeciwdziałającej rozpowszechnianiu fałszywych treści. Projekt spotkał się z szeroką krytyką. Wśród podnoszonych argumentów dominowały dwa: powielanie...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 843

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

Reforma kadrowa węgierskiej armii

W styczniu 2023 r. minister obrony narodowej Węgier Kristóf Szalay-Bobrovniczky ogłosił program reformy kadrowej armii. W jej następstwie z czynnej służby odeszło już ponad stu wyższych rangą wojskowych. Reforma ma dostosować przebieg kariery wojskowej do uwarunkowań na komercyjnym rynku pracy. (Były) najmłodszy szef Sztabu Generalnego. Dwudziestego siódmego...

Więcej →