Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 727

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa: wyzwania instytucjonalne i sygnały deeskalacji (cz. 2)

Kolektywne opuszczenie stanowisk w rządzie i Zgromadzeniu Kosowa oraz lokalnej administracji, sądownictwie i policji w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów stanowi egzemplifikację kolejnego już wzrostu napięcia w relacjach między Serbią i Kosowem. Sytuacja ta skutkuje koniecznością przeprowadzenia przedterminowych wyborów na stanowiska...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 726

Jan Muś - Zespół Bałkański

Wybory prezydenckie w Słowenii: zwycięstwo centrolewicy

Zwycięstwo Natašy Pirc Musar oznacza przejęcie pełni władzy przez obóz centrolewicowy o silnym nastawieniu ekologicznym. Fakt, że kandydat koalicji rządzącej – Milan Berglez – zdobył zaledwie 15% głosów, świadczy o negatywnej percepcji istniejącego systemu partyjnego, szczególnie wśród wyborców lewicowych i centrowych. Wysokie notowania kandydata prawicy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 725

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Nie pierwszej młodości. Młodzi ludzie w Europie Środkowej

Ponad 16 mln obywateli państw Europy Środkowej to osoby w wieku 15-29 lat. Stanowią one niespełna 16% populacji, czyli mniej niż wynosi średnia w Unii Europejskiej. Spadek odsetka młodych ludzi wyraźnie nasilił się w ostatnich latach i – wedle prognoz – utrzyma się w kolejnych. Zmiany w strukturze wiekowej ludności stanowią tym samym istotne wyzwanie dla państw...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 724

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Finlandia: nowe kierunki dostaw gazu ziemnego w dobie wojny rosyjsko-ukraińskiej

Wstrzymanie przez Rosję dostaw gazu ziemnego do Finlandii w maju 2022 r. wymusiło potrzebę zmiany kierunków importu tego surowca. Istotną rolę w jego pozyskiwaniu i wypełnianiu luki po gazie ziemnym z Rosji odgrywają gazociąg Balticconnector oraz terminal LNG w Haminie, który funkcjonuje od października 2022 r. Pomimo dużych zdolności importowych rząd Finlandii...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 723

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Szwecja: wyzwania przed nowym rządem centroprawicowym

Pięć tygodni po wyborach parlamentarnych z 11 września 2022 r. parlament Szwecji wyraził zgodę na utworzenie centroprawicowego rządu koalicyjnego, na czele którego stanął Ulf Kristersson. Podstawą działań rządu będzie szczegółowa umowa koalicyjna, tzw. porozumienie z Tidö, zawarta pomiędzy trzema partiami koalicji a Szwedzkimi Demokratami, którzy nie weszli w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 722

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Kolejny wzrost napięcia w stosunkach między Serbią i Kosowem wokół północnego Kosowa (cz. 1)

Na początku listopada 2022 r. doszło do ponownego wzrostu napięcia w relacjach między władzami w Belgradzie i Prisztinie, którego egzemplifikacją stało się opuszczenie rządu i parlamentu Kosowa oraz organów samorządowych, policyjnych i sądowych w północnym Kosowie przez przedstawicieli kosowskich Serbów. Bezpośrednią przyczynę obecnego kryzysu stanowią decyzje...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 721

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska: kampania prezydencka i lista kandydatów

8 listopada 2022 r. upłynął termin zgłaszania kandydatur w wyborach prezydenckich w Republice Czeskiej, których pierwszą turę zaplanowano na 13-14 stycznia 2023 r. Według informacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych swoje kandydatury we wskazanym terminie zgłosiło 21 osób, o dwie więcej niż w przypadku poprzednich wyborów prezydenckich, w których po raz drugi...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 720

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Łotwa po wyborach: priorytety polityki energetyczno-klimatycznej

Miesiąc po wyborach parlamentarnych na Łotwie trzy ugrupowania polityczne prowadzące rozmowy w sprawie utworzenia koalicji rządowej – Nowa Jedność, Zjednoczona Lista i Sojusz Narodowy – podpisały memorandum o współpracy, wyznaczające najważniejsze kierunki polityki nowego rządu. To przede wszystkim wzmocnienie bezpieczeństwa, integracja społeczna oraz dążenie...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 719

Andrzej Szabaciuk - Zespół Wschodni

„Zło przyszło z Zachodu”. Okultyzm, magia i „desatanizacja” w rosyjskiej propagandzie wojennej

Rosyjska propaganda wykorzystuje różne narzędzia w celu usprawiedliwiania agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę oraz dyskredytowania jej obrońców. Jednym z elementów tej strategii było eksponowanie rzekomych nacjonalistycznych i neonazistowskich środowisk, które miały przejąć władzę w 2014 r. w wyniku przewrotu zbrojnego. Łączyły się z tym oskarżenia o...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 718

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Szczyt Parlamentarny Międzynarodowej Platformy Krymskiej 2022: wyniki spotkania

W dniach 24-25 października 2022 r. w Zagrzebiu (Chorwacja) odbył się pierwszy Szczyt Parlamentarny Międzynarodowej Platformy Krymskiej. W spotkaniu wzięły udział delegacje parlamentarne z 43 państw i zgromadzeń międzyparlamentarnych. Ogółem w forum uczestniczyło ok. 400 polityków z całego świata, którzy dyskutowali o deokupacji Półwyspu Krymskiego, jego dalszej...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 717

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Słowacja: niestabilne poparcie społeczne dla Ukrainy i Zachodu

Badania sondażowe z lipca 2022 r. „Jak się masz Słowacjo?”, przeprowadzone przez naukowców z agencji badawczych MNFORCE, Seesame i Słowackiej Akademii Nauk, pokazują, że większość Słowaków wspiera raczej zwycięstwo Rosji niż Ukrainy w obecnym konflikcie rosyjsko-ukraińskim. Jednocześnie z wcześniejszego badania, przeprowadzonego przez think tank Globsec,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 716

Marta Drabczuk - Zespół Wschodni

Pseudoreferenda, aneksja oraz stan wojenny w czterech obwodach ukraińskich (część 2)

Nielegalne referenda, rosyjska aneksja czterech obwodów należących do Ukrainy oraz wprowadzenie na ich terenie stanu wojennego przyczyniły się do eskalacji napięcia oraz gróźb użycia broni jądrowej ze strony Kremla. Są to kolejne działania Rosji niezgodne z prawem międzynarodowym. Służą one reżimowi Putina jako narzędzie wywierania presji na Ukrainę i na...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 715

Marta Drabczuk - Zespół Wschodni

Pseudoreferenda, aneksja oraz stan wojenny w czterech obwodach ukraińskich (część 1)

Nielegalne referenda, rosyjska aneksja czterech obwodów należących do Ukrainy oraz wprowadzenie na ich terenie stanu wojennego przyczyniły się do eskalacji napięcia oraz gróźb użycia broni jądrowej ze strony Kremla. Są to kolejne działania Rosji niezgodne z prawem międzynarodowym. Służą one reżimowi Putina jako narzędzie wywierania presji na Ukrainę i na...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 714

Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Republika Czeska na trzy miesiące przed wyborami prezydenckimi

W dniach 13-14 stycznia 2023 r. odbędzie się pierwsza tura wyborów prezydenckich w Republice Czeskiej. Następca urzędującego prezydenta Miloša Zemana, tak jak to miało miejsce w latach 2013 i 2018, zostanie wybrany w głosowaniu bezpośrednim. Dotychczas swoje kandydatury zgłosiło 18 kandydatów, reprezentujących szerokie spektrum polityczne. Według zapowiedzi...

Więcej →

Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 713

Piotr Oleksy | Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański, Zespół Wschodni

U bram Schengen. Rumunia i Bułgaria w oczekiwaniu na przełom

8 grudnia 2022 r. Rada Unii Europejskiej zdecyduje o rozszerzeniu strefy Schengen o Bułgarię, Chorwację i Rumunię. Poszerzenie strefy o Chorwację jest wysoce prawdopodobne, jednak w przypadku pozostałych dwóch państw nadal wyrażane są poważne zastrzeżenia. Dla Rumunii jest to kluczowa kwestia, a tamtejsze elity oczekują przełomu. Władze w Sofii również chciałyby...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 712

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Litewska solidarność z Ukrainą

Litwa od początku rosyjskiej inwazji pozostaje jednym z wiodących państw pod względem wsparcia dla Ukrainy. To wymierna, liczona w setkach milionów euro, pomoc militarna, humanitarna i finansowa pogrążonemu w wojnie państwu oraz uciekającym z niego uchodźcom. Na arenie międzynarodowej słyszalny jest także litewski głos sprzeciwu wobec agresora, wyrażający się w...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 711

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Kościoły prawosławne Patriarchatu Moskiewskiego w państwach bałtyckich wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę

18 maja 2022 r. premier Litwy wystosowała prośbę do patriarchy Konstantynopola o odłączenie Litewskiego Kościoła Prawosławnego od Patriarchatu Moskiewskiego. Następnie 8 września łotewska Saeima przyjęła ustawę o uniezależnieniu się Łotewskiego Kościoła Prawosławnego. Z kolei 12 października zwierzchnik Estońskiego Kościoła Prawosławnego został...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 710

Jan Muś - Zespół Bałkański

Bośnia i Hercegowina: w oczekiwaniu na koalicje powyborcze

Wybory generalne, które odbyły się w Bośni i Hercegowinie 3 października, nie przyniosły istotnych zmian na scenie politycznej tego państwa. Niemniej wiele zależy jednak od tworzenia się koalicji wyborczych w kantonach Federacji Bośni i Hercegowiny oraz w Republice Serbskiej. W Republice Serbskiej trwa także ponowne liczenie głosów oddanych w wyborach na prezydenta...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 709

Dominik Héjj - Zespół Wyszehradzki

To Węgrzy zdecydują o polityce rządu wobec sankcji przeciwko Rosji

Węgierskie władze regularnie krytykują sankcje nałożone na Federację Rosyjską przez Unię Europejską. Kolejne pakiety, przyjmowane w ramach restrykcji, są odpowiedzią Wspólnoty na rosyjską agresję na Ukrainę. Według rządu obecne sankcje bardziej niż Rosję dotykają Europę – wręcz prowadzą do jej „wykrwawiania się”. Zdaniem premiera Viktora Orbána,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 708

Ireneusz Topolski - Zespół Wschodni

Potencjał militarny Federacji Rosyjskiej w obwodzie kaliningradzkim

Położenie geostrategiczne obwodu kaliningradzkiego decyduje o jego znaczeniu militarnym dla Federacji Rosyjskiej. Od 2016 r. rozbudowa potencjału militarnego koncentrowała się na zwiększeniu jego zdolności ofensywnych. Proces ten uległ zmianie po agresji na Ukrainę. Skierowane z obwodu kaliningradzkiego do walki jednostki bojowe poniosły duże straty. Spowodowało to...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 707

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Zaprzeczenie konkurencji: derogacja na import ropy naftowej dla rafinerii w Burgas w Bułgarii

Ze względu na wprowadzanie kolejnych sankcji na Rosję w związku z jej atakiem zbrojnym na Ukrainę duże kontrowersje nadal budzi przyznane kilka miesięcy temu Bułgarii zezwolenie na kontynuowanie dostaw ropy naftowej drogą morską z Rosji. Uzyskanie derogacji od przepisów do końca 2024 r. nie było zasadne, biorąc pod uwagę uwarunkowania technologiczne oraz...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 706

Jan Muś - Zespół Bałkański

Uruchomienie interkonektora łączącego Grecję i Bułgarię

Projekt o wartości 240 mln euro, który łączy Bułgarię z Południowym Korytarzem Gazowym i Gazociągiem Transadriatyckim (TAP), umożliwi dostawy gazu z różnych źródeł do państw Europy Południowo-Wschodniej (Serbia, Macedonia Północna oraz Bośnia i Hercegowina już wyraziły zainteresowanie) oraz Wschodniej, w tym do Mołdawii i Ukrainy. Zwiększy ponadto...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 705

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Naddniestrzański dylemat Kiszyniowa

Władze Mołdawii stoją przed dylematem w kwestii polityki wobec separatystycznego regionu na lewym brzegu Dniestru. Nowe uwarunkowania międzynarodowe, które są efektem rosyjskiej agresji na Ukrainę, zwiększają możliwości nacisku na władze separatystycznej republiki. Szybkie rozwiązanie problemu byłoby w interesie Ukrainy, która sygnalizuje chęć zaangażowania się...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 704

Jakub Olchowski - Zespół Wschodni

Wiarygodność organizacji międzynarodowych w obliczu inwazji Rosji na Ukrainę (część 2)

Agresja Rosji na Ukrainę przyczyniła się nie tylko do przyspieszonej erozji porządku międzynarodowego, ale także do spadku zaufania wobec organizacji międzynarodowych. Ograniczona efektywność kluczowych organizacji międzypaństwowych, kontrowersyjne działania niektórych istotnych organizacji pozarządowych oraz konsekwentne lekceważenie przez Rosję prawa...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 703

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Vivat Academia, vivant professores! Szkolnictwo wyższe w Europie Środkowej

Rozpoczyna się rok akademicki 2022/2023, który dla uczelni w Europie Środkowej będzie z pewnością rokiem wyzwań. Do tych długotrwałych, czyli malejącej liczby studentów, trudności z dostosowaniem kształcenia do współczesnego rynku pracy oraz słabej pozycji w światowych rankingach akademickich, dochodzą nowe – związane z trudną sytuacją gospodarczą oraz...

Więcej →