Komentarze IEŚ | Instytut Europy Środkowej

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 877

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Wyzwania stabilności. Rumuńska polityka po rotacyjnej zmianie rządu

Nowym premierem Rumunii został Marcelu Ciolacu, lider Partii Socjaldemokratycznej. Rekonstrukcja rządu odbyła się w ramach planowanej rotacji stanowisk między głównymi partnerami koalicyjnymi. Nie przyniesie ona znaczących zmian w polityce wewnętrznej ani zagranicznej. Niemniej zbliżające się wybory parlamentarne i prezydenckie oraz dynamika międzynarodowa powodują,...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 876

Krzysztof Fedorowicz - Zespół Wschodni

Białoruś wobec nadchodzącego kryzysu sukcesyjnego

W najbliższym czasie Białoruś stanie przed nieuchronnym problemem sukcesji władzy. Na wizerunku sprawnego fizycznie do tej pory prezydenta cieniem kładą się problemy zdrowotne, których nie można już ukryć przed opinią publiczną. Wyraźnie dostrzegalne pogorszenie stanu zdrowia Alaksandra Łukaszenki wskazuje, iż kwestia sukcesji na Białorusi staje się coraz...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 875

Damian Szacawa - Zespół Bałtycki

Rada Państw Morza Bałtyckiego: współpraca regionalna w okresie inwazji Rosji na Ukrainę

Spotkanie ministrów spraw zagranicznych państw regionu Morza Bałtyckiego (RMB) w Wismarze w dniach 1-2 czerwca 2023 r. kończy roczny okres przewodnictwa Niemiec w Radzie Państw Morza Bałtyckiego (RPMB). Cała prezydencja była zdeterminowana agresją Rosji na Ukrainę i konsekwencjami wojny rosyjsko-ukraińskiej dla regionu. Tocząca się obecnie dyskusja na temat...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 874

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii: stanowisko i działania proeuropejskiej opozycji (cz. 3)

Na początku maja 2023 r. w szkole podstawowej w Belgradzie oraz w okolicach Mladenovca miały miejsce masakry z użyciem broni palnej. Wstrząsnęły one serbską opinią publiczną oraz uruchomiły – nierzadko emocjonalną i ostrą – dyskusję na temat szeroko definiowanego stanu państwa. Wydarzenia te doprowadziły także do intensyfikacji konfliktu politycznego między...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 873

Jan Muś - Zespół Bałkański

Chorwacja zacieśnia współpracę z Francją

Nowy Plan Działania (Action Plan), przyjęty 5 marca 2023 r. w oparciu o zawarte dwa lata wcześniej przez premiera Andreja Plenkovicia oraz prezydenta Emmanuela Macrona Partnerstwo Strategiczne, zawiera szereg zapisów pozwalających na bliższą współpracę przede wszystkim w dziedzinie bezpieczeństwa i gospodarki oraz konsultacje w obszarze polityki europejskiej i...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 872

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

Zwycięstwo Ruchu Europa Teraz! w przedterminowych wyborach parlamentarnych w Czarnogórze

Przedterminowe wybory parlamentarne w Czarnogórze, które odbyły się 11 czerwca 2023 r., nie wyłoniły zdecydowanego zwycięzcy. Dwa najsilniejsze ugrupowania – Ruch Europa Teraz! (Pokret Evropa Sad!, PES) Milojko Spajicia oraz koalicja Lista Razem! O przyszłość należną Tobie (Zajedno! Za Budućnost koje Ti pripada, DPS, SD, DUA, LP), której przewodzi Demokratyczna...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 871

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

Litewsko-niemiecka współpraca militarna

Niemcy są ważnym partnerem Litwy w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony oraz jej strategicznym sojusznikiem zarówno w NATO, jak i w Unii Europejskiej. Równocześnie wnoszą znaczący wkład w bezpieczeństwo regionu, inwestując w infrastrukturę wojskową na Litwie i przyczyniając się do modernizacji armii tego państwa. Obecnie największym wyzwaniem w zakresie współpracy...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 870

Agata Tatarenko | Szczepan Czarnecki - Zespół Wyszehradzki

Reforma systemu emerytalnego w Republice Czeskiej

11 maja 2023 r., po długotrwałych przygotowaniach, rząd premiera Petra Fiali przedstawił projekt reformy emerytalnej, która powstała w odpowiedzi na liczne wyzwania budżetowe i społeczne, w tym problem starzenia się społeczeństwa. Planowana reforma zakłada szereg zmian w systemie świadczeń emerytalnych. Wpłynie ona m.in. na proces waloryzacji emerytur, zwiększy...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 869

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii: stanowisko i reakcje władzy (cz. 2)

Na początku maja 2023 r. w szkole podstawowej w Belgradzie oraz w okolicach Mladenovca miały miejsce masakry z użyciem broni palnej. Wstrząsnęły one serbską opinią publiczną oraz uruchomiły dyskusję na temat szeroko definiowanego stanu państwa. Wydarzenia te doprowadziły także do intensyfikacji konfliktu politycznego między władzą a proeuropejską opozycją,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 868

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Masakry z użyciem broni palnej katalizatorem kryzysu politycznego w Serbii (cz. 1)

Na początku maja 2023 r. w Serbii miały miejsce dwie masakry z użyciem broni palnej, które wstrząsnęły opinią publiczną. Uruchomiły także wewnątrzserbską – nierzadko bardzo ostrą – dyskusję na temat sprawności instytucjonalnej państwa, jakości i wolności dominującego przekazu medialnego, funkcjonowania sceny politycznej oraz stanu mentalnego...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 867

Jan Muś - Zespół Bałkański

Handel zagraniczny Chorwacji w czasie rosyjskiej agresji na Ukrainę

Opublikowane z końcem maja 2023 r. dane Państwowego Urzędu Statystycznego Republiki Chorwacji dotyczące handlu zagranicznego wskazują na wzrost w 2022 r. zarówno chorwackiego eksportu, jak i importu. W dalszym ciągu rośnie deficyt w handlu zagranicznym, widoczny jest także spadek pokrycia importu eksportem. Bilans w handlu towarowym. Według danych Państwowego Urzędu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 866

Anna Jagiełło-Szostak - Zespół Bałkański

„Powściągliwa kampania”. Czarnogóra przed wyborami parlamentarnymi w czerwcu 2023 r.

11 czerwca 2023 r. w Czarnogórze odbędą się przedterminowe wybory parlamentarne, zapowiedziane po tym, jak obecna większość parlamentarna z premierem Dritanem Abazoviciem nie zdołała utworzyć nowego rządu po otrzymaniu wotum nieufności w sierpniu 2022 r. Kampania przedwyborcza skoncentrowana jest na populistycznych obietnicach społeczno-ekonomicznych. Oczekuje się,...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 865

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: rząd rotacyjny Denkow-Gabriel

Po ponad dziesięciu miesiącach i dwóch wyborach parlamentarnych w Bułgarii 6 czerwca powstał rząd rotacyjny, któremu poparcia udzieliły największe ugrupowania polityczne w obecnym parlamencie: Obywatele na rzecz Europejskiego Rozwoju Bułgarii (Граждани за европейско развитие на България, GERB) oraz reformatorska koalicja Kontynuujemy...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 864

Michał Paszkowski - Zespół Bałtycki

Bułgaria wzmacnia pozycję na gazowej mapie Europy Środkowej

Bułgaria może odegrać niezwykle ważną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa państw Europy Środkowej, przy czym kluczowe będą dalsza rozbudowa infrastruktury oraz kooperacja z Azerbejdżanem oraz Turcją. Znaczenie tego państwa w regionie uległo wzmocnieniu dzięki oddaniu do eksploatacji interkonektora Grecja-Bułgaria, ale także poprzez aktywne działania w...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 863

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Umacnianie Wspólnoty. Kluczowe wątki spotkania europejskich przywódców w Mołdawii

Szczyt Europejskiej Wspólnoty Politycznej (EWP), który odbył się 1 czerwca 2023 r. w Kiszyniowie, był krokiem w stronę mocniejszego ugruntowania tego formatu w systemie międzynarodowym. Jednocześnie był to wyraźny gest potwierdzający wzrost wagi państw Europy Wschodniej. Na spotkaniu europejskich przywódców zarysowały się rozbieżności w kwestii gwarancji...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 862

Marlena Gołębiowska - Zespół Bałtycki

Wymiana handlowa państw Europy Środkowej z Rosją po agresji na Ukrainę

Agresja na Ukrainę w 2022 r. miała znaczący wpływ na wymianę handlową państw Europy Środkowej z Rosją. W wyniku sankcji wprowadzonych przez Unię Europejską, jak również świadomych decyzji przedsiębiorców udział eksportu towarów z tych państw w kierunku rosyjskim wyraźnie się zmniejszył. Równocześnie wzrósł jednak udział Rosji w imporcie towarów do...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 861

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 3)

Grupa Ramstein to międzynarodowa koalicja, której członkowie udzielają Ukrainie regularnej pomocy wojskowej w postaci finansowania, dostaw broni, szkolenia ukraińskich wojskowych, a także modernizacji oraz naprawy sprzętu. Od końca kwietnia 2022 r. koalicja ta zapewniła Ukrainie 65 mld USD pomocy w zakresie bezpieczeństwa, obejmującej m.in. dostarczenie nowoczesnych...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 860

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 2)

Grupa Kontaktowa ds. Obrony Ukrainy, zwana w skrócie grupą (formatem) Ramstein, to koalicja 54 państw, której celem jest zsynchronizowanie i przyspieszenie procesu dostarczania Ukrainie pomocy wojskowej, uzbrojenia i sprzętu w celu przeciwdziałania rosyjskiej agresji. Utworzenie tej koalicji 26 kwietnia 2022 r. było odpowiedzią na brak zdecydowanych działań organizacji...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 859

Hanna Bazhenova - Zespół Wschodni

Grupa Ramstein: przesłanki utworzenia i rola w zapewnieniu zdolności wojskowych Ukrainy (część 1)

Agresja Rosji na Ukrainę, dokonana 24 lutego 2022 r., doprowadziła do radykalnych zmian w architekturze europejskiego i globalnego bezpieczeństwa. Największa wojna lądowa w Europie od czasów II wojny światowej przyczyniła się do utworzenia koalicji 54 państw – tzw. formatu Ramstein, w ramach którego opracowano mechanizm regularnej pomocy wojskowej dla Ukrainy w...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 858

Spasimir Domaradzki - Zespół Bałkański

Bułgaria: kryzys wokół prokuratora generalnego

Zapowiedziane przez kandydatkę na premiera Marię Gabriel odwołanie kontrowersyjnego prokuratora generalnego Iwana Geszewa miało stanowić ustępstwo ze strony byłego premiera Bojko Borisowa na rzecz utworzenia rządu wraz reformatorską koalicją Kontynuujemy Zmianę – Demokratyczna Bułgaria (Продължаваме промяната – Демократична...

Więcej →

Zespół Wyszehradzki

Komentarze IEŚ 857

Łukasz Lewkowicz - Zespół Wyszehradzki

Niezaangażowany uczestnik? Słowacja wobec Inicjatywy Trójmorza

Zaangażowanie Słowacji w Inicjatywę Trójmorza (Three Seas Initiative, 3SI) pozostaje nieznaczne. Z tego powodu dyskurs publiczny dotyczący 3SI ma w tym państwie znaczenie marginalne i ogranicza się do kilku wypowiedzi polityków i analiz eksperckich. Słowacy podchodzą do tego formatu pragmatycznie i w tym momencie nie widzą wartości dodanej związanej z zaangażowaniem...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 856

Jan Muś - Zespół Bałkański

Zmiany systemu podatkowego Chorwacji – między centralizacją a autonomią

24 maja 2023 r. premier rządu Chorwacji Andrej Plenković zaprezentował planowane zmiany w systemie podatkowym. Mają one wejść w życie w roku wyborczym 2024. Zlikwidowanie domiaru podatkowego sprawi, że gminy i miasta utracą dochody w wysokości 212 mln euro, z czego 126 mln straci miasto Zagrzeb, a 12 mln Split. Według oficjalnego stanowiska rządu reforma ma na celu...

Więcej →

Zespół Bałkański

Komentarze IEŚ 855

Konrad Pawłowski - Zespół Bałkański

Serbia: dywersyfikacja kierunków i szlaków importu surowców energetycznych in statu nascendi (cz. 2)

Otwarta agresja rosyjska na Ukrainę uruchomiła proces adaptacji Serbii do nowych, gwałtownie zmienionych realiów środowiska międzynarodowego. W celu dywersyfikacji kierunków dostaw gazu ziemnego władze Serbii rozpoczęły budowę nowego połączenia gazowego z Bułgarią. Budowa serbskiej i bułgarskiej części rurociągu zostanie zakończona jesienią 2023 r. Dzięki...

Więcej →

Zespół Wschodni

Komentarze IEŚ 854

Piotr Oleksy - Zespół Wschodni

Mołdawia: przyśpieszenie na europejskim kursie oraz próby rzucenia gagauskiej kotwicy

Władze Mołdawii postanowiły zademonstrować poparcie większości społeczeństwa dla idei integracji europejskiej. Ma to szczególne znaczenie przed szczytem Europejskiej Wspólnoty Politycznej, który odbędzie się 1 czerwca 2023 r. w Kiszyniowie. Jednocześnie prorosyjska Partia Șor zdobyła władzę w Autonomii Gagauskiej. Widać obecnie, że będzie starała się...

Więcej →

Zespół Bałtycki

Komentarze IEŚ 853

Aleksandra Kuczyńska-Zonik - Zespół Bałtycki

W przededniu wyborów prezydenckich na Łotwie

Wybór na urząd prezydenta Łotwy, którego dokonuje się głosami przynajmniej połowy wszystkich członków parlamentu, odbędzie się 31 maja 2023 r. Obecny prezydent Egils Levits, popierany do tej pory przez centrowo-konserwatywne partie Nową Jedność (JV) i Sojusz Narodowy (NA), wycofał swoją kandydaturę. Ugrupowania te nominowały więc obecnego ministra spraw...

Więcej →